DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Narvik en omgeving door de geallieerden in samenwerking
met de Noren bevrijd.
De regeering-Quisling afgetreden.
Waarschijnlijk ook expeditietroepen in Drontheim geland.
Een zeer scherpe rede van
Roosevelt.
Zee- en luchtgevechten bij de Noorsche kust.
Welke eischen Duitschland
aan Noorwegen heeft
gesteld.
De algemeene toestand.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
No. 90
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Directeur: C. KRAK.
A
Dinsdag lé April 1940
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 1 -5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
142e Jaargang
Men heeft er zich over verbaasd, dat de geallieerden al niet veel eerder de
Duitsche verbindingen hebben afgesneden en aan de f jordenkust geland zijn
om de Duitschers uit de versterkte kuststellingen te verdrijven.
Uit Londen is evenwel bericht, dat een dergelijke bezetting met groote
voorzichtigheid moet worden uitgevoerd en dat het in militair opzicht niet
raadzaam is het Duitsche voorbeeld van bliksemsnelle acties te volgen.
Vast staat, dat Narvik in handen der geallieerden is, dat in allen gevalle
Engelsche troepen op de Lofoten geland zijn en wellicht nog op andere
plaatsen aan de fjord-kust, o.a. bij Drontheim, vanwaar dan een op-
marsch naar het Noorsche binnenland zal kunnen beginnen.
In Duitschland wekt men den indruk ,dat een landing der Engelschen
aan de Noorsche kust vrijwel onmogelijk zou zijn en clat een bezetting op
andere plaatsen dan in de bekende fjorden de troepen in een gebied van
honderden kilometers woest bergland zou brengen waar ze van w< gen en
spoorwegen verstoken weinig voor de Noren kunnen uitrichten.
Intusschen word de mogelijkheid toegegeven, dat er Engelsche troepen ge
land zijn en men mag dit dan ook wel als vaststaande aannemen, evenals dat
de Duitschers in het binnenland, o.a. bij Oslo, voortdurend pogen het bezette
gebied uit te breiden en daarbij op heftig verzet van de Noren stuiten.
De regeering-Quisling is afgetreden omdat zij „impopulair" was. Haar
samenstelling op het oogenblik van de Duitsche bezetting, is een groote
blunder geweest en dat zal men in Berlijn, waar men nog altijd op een soort
compromis hoopt, wel hebben ingezien.
President Roosevelt heeft in een rede voor de Pan-Amerikaansche Unie
een zeer scherpe critiek op de bezetting van Noorwegen en Denemarken en op
de algemeene politiek van Duitschland geoefend en betoogd, dat geen
natie werkelijk vrede zal kennen indien zij in de schaduw van dwang of
invasie leeft.
De Duitschers geven toe, dat een. landing mogelijk is,
doch beweren, dat zij militair zinloos zou zijn.
Stavanger opnieuw door de geallieerden gebombardeerd.
Wederzijdsche verliezen.
Bij al de elkaar vaak tegensprekende be
richten over de actie aan de Noorsche kust
mag wel als zeker worden aangenomen dat
Narvik in handen der geallieerden is, hoe
wel men in officieele kringen te Londen
nog zeer spaarzaam is met het verstrekken
van inlichtingen, waarschijnlijk omdat
men ook daar nog niet heelemaal duidelijk
geïnformeerd is.
Volgens de Temps zouden de Lofoten, de
eilandengroep voor de kust bij Narvik een
der punten vormen waar het Britsche expe-
ditieleger aan land is gegaan.
Het vertrekpunt voor diverse
operaties.
Uit Londen wordt gemeld:
Nu Narvik in Engelsche handen is, be
schermd door vlooteenheden, is deze plaats
gereed om te dienen als punt van vertrek
voor eventueele operaties in het binnenland
en ter zee. De nabijheid van Narvik bij de
ijzermijnen vormt voor de geallieerden een
waarborg tegen iedere Duitsche interventie
in Zweden, aangezien de af te leggen af-'
stand in geval de Duitschers troepen op
Zweedsch gebied aan land zouden zetten
onvergelijkelijk veel geringer is voor de in
•het noorden geïnstalleerde strijdkrachten
dan voor den vijand. Hoewel het communi
qué van admiraliteit en departement van
oorlog alleen verwijst naar „punten op de
Noorsche kust" en de laconieke wijze van
zeggen zelf verklaarbaar is door het feit, dat
de operaties voortgezet worden, kan men
toch reeds nu van meening zijn, dat behalve
Narvik zelf de stellingen, die de geallieerden
verworven hebben, reeds goed gesteund zijn
en hun niet zullen ontsnappen.
Duitsche ontkenningen.
Betreffende de Engelsche berichten, vol
gens welke Engelschen op enkele punten
van de Noorsche kust zijn geland, wordt,
naar het D.N.B. meldt, in Oslo bekend, dat
in de door Duitsche troepen bezette plaatsen
en streken geen Engelschman Noorschen
bodem heeft betreden.
Naar uit Narvik bekend wordt, bevindt
zich deze plaats nog steeds in Duitsche han
den.
Als resultaat' van het systematische optre
den der Duitsche weermacht in het gebied
van Oslo kan verder vastgesteld worden,
dat dit gebied in hooge mate van Noorsche
troepen is gezuiverd. Naar vernomen wordt
zijn de meeste Noorsche soldaten uit dit ge
bied over de Zweedsche grens getrokken en
geïnterneerd.
De ontkenning wordt minder per
tinent.
Nader wordt uit Berlijn gemeld:
Naar van welingelichte zijde over de En
gelsche beweringen inzake landingen van
Engelschen in Noorwegen wordt verklaard,
zou het tot nu toe onbevestigde bericht over
een landing ergens in Noord-Noorwegen
misschien van het standpunt der Engelsche
prestige-propaganda een zeker succes be-
teekenen voor diegenen te Londen die ter
geruststelling van hun volk iets dergelijks
dringend noodig hebben.
Een landing in de onherbergzame
fjorden is natuurlijk op een of andere
plaats mogelijk, doch militair zinloos.
Een dergelijke landing zou geen enkel
militair belang hebben.
Tusschen Drontheim en Narvik strekt zich
een meer dan 600 k.m. lang woest Noorsch.
hooggebergte uit. Tusschen Narvik en Dront
heim bestaat geen spoorwegverbinding.
Een operatiemogelijkheid in deze buurt
van eventueel gelande Engelsche troepen-
deelen tegen de basis der Duitsche oorlog
voering in het Noorscne gebied, dus tegen
Midden- en Zuid Noorwegen, dat vast in
Duitsche handen is zou daardoor niet zijn
ontstaan.
Vliegveld te Stavanger weer
gebombardeerd.
Officieel wordt uit Londen medegedeeld,
dat het vliegveld te Stavanger gister op
nieuw gebombardeerd - is.
Het ministerie van luchtvaart deelt mede:
De verkenning van de Noorsche kust is den
geheelen dag voortgezet. De ongunstige
weersomstandigheden ten spijt is het vlieg
veld van Stavanger weer gebombardeerd.
Aan deze actie werd deelgenomen door
verscheidene afdeelingen der luchtmacht,
die alle zonder verliezen terugkeerden.
De watervliegtuigen lagen .gemeerd, toen
zij door de Britsche vliegtuigen uit ma
chinegeweren werden beschoten.
De Noren konden de eischen
niet aanvaarden.
Het Noorsche telegraafagentschap deelt
in een memorandum over den toestand me
de, dat op hetzelfde tijdstip, dat de Duitsche
troepen Noorwegen binnenrukten, de Duit
sche gezant de regeering te Oslo een nota
met twaalf eischen overhandigde. Deze
twaalf eischen kunnen als volgt worden sa
mengevat:
1. De regeering en het volk van Noor
wegen moeten zich beslist van elk verzet
tegen de Duitsche operaties onthouden.
2. Men moet het Noorsche leger opdracht
geven, met de Duitsche troepen vriend
schappelijke betrekkingen aan te knoopen.
3. Alle middelen zullen ter beschikking
van de Duitsche troepen worden gesteld om
de veiligheid van Noorwegen te verzekeren.
4. Aan het Duitsche opperbevel moet een
gedetailleerd document over de mijnver-
sperring worden gezonden.
5. Het Noorsche grondgebied zal zoo noo-
die verduisterd worden om luchtaanvallen
tc weerstaan.
6. Alle telefoon-, telegraaf- en spoorweg
verbindingen zullen onder Duitsch toe
zicht worden gesteld,
7. Aan Noorsche koopvaardijschepen za!
verboden worden, de havens te verlaten.
8. Noorsche loodsen zullen instructie krij
gen, zich .ter beschikking van de Duitsche
marine te stellen.
9. De telefonische, telegrafische en post
verbindingen zullen tot nader order verbro
ken worden.
10. De pers en de radio zullen onder
Duitsche controle worden gesteld.
11. De verkoop van oorlogsmateriaal bui
ten de Noorsche grenzen zal verboden wor
den.
12. Er zal van codetelegrammen gebruik
gemaakt worden om te verhinderen, dat de
tegenstanders van het rijk bepaalde berich
ten in handen krijgen.
De Noorsche minister van buiten-
landsche zaken Koht, verklaarde, dat
een land, dat ap zijn onafhankelijkheid
prijs stélde, dergelijke voorwaarden
niet kan aanvaarden, en hij herinnerde
hierbij aan de woorden van Hitier, dat
„een land, dat zonder slag of stoot voor
geweld buigt, geen aanspraak kan ma
ken op het recht om te leven".
Is het Noorsche avon
tuur een politieke en
militaire vergissing?
Kort daarna zagen Britsche vliegers deze
watervliegtuigen ondergaan. De Britsche
Blenheims hebben ook zware bommen laten
vallen op het vliegveld van Stavanger. De
aanval geschiedde tijdens een sneeuwstorm.
De Duitsche beweringen, dat de Britsche
verliezen bij de operaties in de Noordzee
sedert 8 April ten minste vier slagschepen,
acht kruisers en 11 torpedojagers hebben
bedragen, worden in gezaghebbende krin
gen te Londen belachelijk genoemd. Te
Londen wordt opnieuw verklaard, dat de
Britsche verliezen slechts vier torpedoja
gers betreffen.
De Duitschers melden successen
ter zee.
Volgens het D.N.B. heeft de Duitsche
duikbootafweer in de Noordzee, welke in
den laatsten tijd tot groote activiteit is
gekomen, op 13 en 14 April zeven vijande
lijke duikbooten vernietigd.
Twee daarvan werden, toen zij boven
water waren, door Duitsche gevechtsvlieg
tuigen gebombardeerd en tot zinken ge
bracht.
Een Britsche duikboot werd door Duit
sche zeestrijdkrachten tot zinken gebracht,
juist toen zij zich gereed maakte voor een
aanval op Duitsche transportschepen. De
duikboot werd onder water aangevallen en
tot zinken gebracht. Er zijn slechts eenige
wrakstukken te voorschijn gekomen. On
danks lang zoeken is het niet mogelijk ge
weest overlevenden van de vijandelijke
duikboot te redden.
Twee Duitsche vrachtschepen op
mijnen geloopen.
Uit Gothenburg wordt gemeld:
Twee Duitsche vrachtschepen zijn, naar
gister verklaard werd, ter hoogte van
Marstrand, in het smalste gedeelte van het
Kattegat, op mijnen geloopen. Beide sche
pen werden zwaar beschadigd.
Zie verder Buitenland pag. 3, Ze blad.
Het is nog altijd moeilijk te voorspellen
of het Noorsche avontuur van Duitsche
zijde een verstandige zet op het groote
Europeesche schaakbord is geweest.
Het zou wel eens kunnen zijn, dat men
in Berlijn dien zet, althans de mogelijke
gevolgen daarvan, niet goed overzien heeft
en het is in allen gevalle wel zeker, dat de
geallieerden zich niet gehaast hebben den
zet even snel te beantwoorden.
Zij hebben alle mogelijkheden uit dit
onderdeel van den Duitschen Blitzkrieg
nauwkeurig bekeken. Natuurlijk was men
in Engeland dadelijk besloten in Noorwegen
een expeditieleger aan land te zetten, maar
waar dat moest gebeuren en op welke wijze,
dat alles was blijkbaar een moeilijk pro
bleem. Men heeft dat waarschijnlijk ook in
Londen niet heelemaal kunnen beoordeelen
en de beslissing grootendeels overgelaten
aan de Britsche bevelhebbers van de oor
logsschepen bij de fjordenkust, die dan
naar bevind van zaken konden handelen.
Vast staat nu wel, dat Narvik in Britsche
handen is en dat men, na contact te hebben
gekregen met de Noren, bezig is dit gebied
van de vijanden te zuivei-en.
Dat Duitsche militairen over de Zweed
sche grens zijn gekomen en daar zijn ont
wapend geeft wel den indruk, dat het met
de Duitsche heerschappij in het Noorden
van het bezette land althans geëindigd zal
zijn.
Intusschen moet men rekening houden
met het feit, dat Noorwegen een groot en
zeer moeilijk begaanbaar land is en dat de
Duitsche bezetting in Narvik of eenige Zui
delijker gelegen plaats nog geenszins betee-
kent, dat men de Duitsche troepen in Noor
wegen in alle door hen bezette gebieden in
de eerstvolgende dagen met succes zal kun
nen bestrijden.
Wat dat betreft moet men in militair
opzicht bewondering voor de Duitsche or
ganisatie hebben, aangezien het Duitschland
als zwakkere maritieme mogendheid niet
alleen gelukt is de voornaamste kustplaat
sen te bezetten, maar blijkbaar ook om de
troepen in het binnenland zoodanig te ver
sterken, dat de Noorsche legermachten er
hier en daar niet in slagen hun verder
voortdringen te beletten.
Evenwel, de Noren houden met den moed
der wanhoop stand, zij strijden in de hoop,
dat binnen weinige dagen hun bijeenge
gaarde divisies door Engelschen en Fran-
schen versterkt zullen worden en wie be
denkt, dat 't Duitschland steeds moeilijker
zal vallen de troepen in Noorwegen dan te
vullen, mag zich inderdaad afvragen of het
slot van dit avontuur niet geheel anders zal
zijn dan waarop de heeren in Berlijn heb
ben gerekend.
De regeering-Quisling is afgetreden en
daarmede heeft men van Duitsche zijde al
thans 'n grooten blunder hersteld. Wanneer
men in Berlijn werkelijk gehoopt had, dat
de Noorsche regeering en het Noorsche
volk het Deensche voorbeeld zouden vol
gen, dan was de wat al te spoedige samen
stelling van een regeering, die uit Noorsche
nationaal-socialisten bestond, een zeer
groote politieke fout.
Plet is volkomen begrijpelijk, dat het fiere
Noorsche volk er niet het minste voor ge
voelde onder een regeering te leveji van
mannen, die men daar niet anders dan als
landverraders kan beschouwen en dat is
waarschijnlijk een der voornaamste oorza
ken geweest, dat men in Noorwegen dade
lijk tot verzet heeft besloten.
Dat is een factor, welke men in Berlijn
waarschijnlijk niet ernstig genoeg heeft be
keken. Hét maakt natuurlijk een groot ver
schil of Duitschland Noorwegen rustig kan
bezetten en daarbij van de zijde der bevol
king geen enkele verhindering ondervindt,
dan of de Duitsche troepen langza-
COMMUNISTEN GEARRESTEERD.
De Braziliaansche politie heeft huiszoe
king verricht bij de onwettig verklaarde
communistische partij. Meer dan vijftig
communisten-leiders zijn gearresteerd.
GEALLIEERDEN KOOFEN WAPENS
IN CANADA.
Naar uit Ottawa aan de New-York Times
wordt gemeld, zullen van Engelsche zijde
binnenkort in Canada orders op munitie tot
een bedrag van ongeveer 25 millioen dol
lar worden geplaatst, o.a. voor 12 millioen
dollar aan granaten. Ook Frankrijk zal om
vangrijke contracten in Canada afsluiten.
merhand van de zee- en van de landzijde
ingesloten worden en elke poging tot ver
ruiming van het bezette gebied op den
hardnekkigen tegenstand der Noren stuit,
a
Het is de groote vraag wat men in
Duitschland zal doen wanneer de troepen
in Noorwegen geleidelijk door de geallieer
den en hun nieuwe bondgenooten worden
ingesloten.
Dan is er eigenlijk maar één weg om
spoedige en afdoende hulp te verleenen,
maar die weg loopt over Zweden en het is
wel duidelijk, dat men er in Berlijn niet op
gerekend heeft en ook niet op gesteld is, de
krachtigste der drie Scandinavische staten
in het groote conflict te betrekken.
Het oorlogsterrein en ook de kust waar
de geallieerden een expeditieleger kunnen
landen, zou daardoor veel grooter worden.
Duitschland zou uit zijn veilige omgren
zing opnieuw met een zeer trefbaar gebied
naar buiten treden, een zeegebied, dat een
marme-mog'endheid als Engeland alle
voordeelen voor een doeltreffend optreden
zou geven.
Bovendien zal men thans in Berlijn wei
hebben begrepen, dat er op eenige welwil
lendheid van Zweedsche zijde niet valt te
rekenen.
Noren en Zweden zouden zich voor een
gemeenschappelijke actie vereenigen en
waar het Zweedsche leger, op oorlogssterkte
niet minder dan 623.000 man telt, is het
wel duidelijk, dat een groot deel der Duit
sche weermacht voor de actie in het Noor
den noodzakelijk zou zijn, eenige honderd
duizenden manschappen welke men met
al het daarbij behoorende materiaal aan de
bestaande fronten zou moeten onttrekken.
Er zijn nog heel andere kwestie welke
naar voren komen bij de vraag hoe men
het Duitsche avontuur in Noorwegen moet
beoordeelen.
De Duitschers hebben voornamelijk Noor
wegen tot dusverre een groot verlies aan
handelsschepen toegebracht, omdat zij zoo
genaamd niet konden toestaan, dat deze
neutrale tonnage ten dienste van Engeland
zou komen.
Maar de bezetting van Noorwegen heeft
tot onmiddellijk gevolg gehad, dat alle Noor
sche handelsschepen die niet in de thuis
havens lagen voortaan tot de handelsvloot
der geallieerden zullen behooren en dat En
geland door de Duitsche actie de beschik
king over veel meer Noorsche schepen
heeft gekregen dan Duitschland er tot dus
ver heeft laten zinken.
Ten slotte is er nog een factor, die men in
Berlijn waarschijnlijk een beetje te zorge
loos heeft bekeken. Dat is de reactie welke
het bezetten van Noorwegen en Denemar
ken in de nog neutrale staten gewekt heeft.
Daar is de overtuiging gegroeid, dat elke
staat, hoe onschuldig en onzijdig ook, ge
vaar loopt het slachtoffer van de Duitsche
agressie te worden.
In Italië hoort men slechts zwakke pro
testen. De fascistische staat, die hemel en
aarde bewoog toen Rusland het onschuldige
Finland belaagde, protesteert niet openlijk
tegen de bezetting van de Scandinavische
rijken nu het niet de Russische maar de
Duitsche legers zijn die zich daaraan schul
dig maken.
Men ontdekt zelfs in de Italiaansche bla
den weer een heftige critiek op Engeland
en Frankrijk en op hun niet erkende aan
spraken in de Middellandsche Zee. Men
hoort weer verkondigen, dat Italië voor
eiken strijd gereed is en men krijgt onwil
lekeurig den indruk, dat de Italianen nog
altijd van meening zijn, dat de Duitsche
actie in het Noorden van Europa een be
langrijke verbetering van de Duitsche po
sitie beteekent.
Waarschijnlijk zal de storm wel weer lu
wen naarmate duidelijker blijkt, dat het
Duitsche avontuur ook zijn zeer gevaarlijke
kanten heeft.
Belangrijker is de indruk welke door het
Duitsche optreden in Amerika gewekt is.
President Roosevelt heeft in zijn gister
avond voor de Panamerikaansche Unie ge
houden rede gesproken over dwaze doc
trines van i-as-suprematie, over het uit
roeien van naties en het gevangennemen
van onschuldige menschen. Hij heeft er op
gewezen, dat Amerika maatregelen heeft
genomen om aan alle gebeurtenissen het
hoofd te bieden en men mag met zekerheid
constateeren, dat het percentage Amerika
nen, die het deelnemen van Amerika aan
den oorlog bepleiten, door het bezetten van
Noorwegen en Denemarken belangrijk
grooter is geworden.
Als de Duitsche actie direct of indirect
tot een daadwerkelijk optreden van Ame
rika zou leiden, zal inderdaad blijken, dat
het Noorsche avontuur een groote politieke
en militaire vergissing geweest k,
