CHE BEURS
NOTITIE-BOEKJE.
1
HEILOO
UITGEEST
KOEDIJK
BAKKUM
NEERHUGOWAARD
SCHERMERHORN
ZUIDSCHARWOUDE
Uw Zenuwen en gesterkt en Uw
M. J. BRUSSE:
UIT MUM
De gewonde en het kind.
n de nabijheid is
:ig onder water een
•en. Door een nood-
op het water drij-
een fantastisch ge-
e beseft te zijn be-
'enheid zijn vriend
generale verzoe-
1 met veel scherpe
:htige dialoog, een
goed spel van de
na Paramount- en
eenacter over
familie, die op reis
filmpje over het
che vermaakscen-
re Garden.
GELDING SLAAT
IEREEN.
City-Theater.
bijzondere tragedie,
ur Pierre Chenal
eze Fransche film
ld. De geschiedenis
Oost Frankrijk op
is restaurant van
grooten weg naar
adere, leelijke met
an, die Cora een
;en wilde zijn, heeft
veelt zich doodelijk
amheid en als de
q het huis komt is
ren. Ten slotte rijpt
rbonden menschen
>et uit den weg ge-
g mislukt, maar de
;ultaat. Ternauwer-
n gerechten straf,
ïeenen het geluk te
t ook voor hen het
i auto-ongeluk ver-
Cora en brengt
is. De misdaad is
inning hebben de
Michel Simon als
als Frank en Corin-
deze tragedie ge-
seur voor een tref-
gezorgd. Het spel
zoowel als van
et nalaten grooten
bracht eenige zeer
met diverse actu-
i land. Verder een
liefhebbers van
egen zal doen, want
erdagavond van de
aagt nog 'n aardige
ran Walt Disney de
aarin Donald Duck
r de hoofdfiguur is.
DERDE BLAD.
ALKMAARSCIIE COURANT VAN ZATERDAG 20 APRIL 1940.
JUouinciaat Tlieuws
VISCHE BANK N.Y.
Mkmaar,
April 1940,
Vor.k
plm. 11 u
90"%
90%-%
138 80%
80
137 79
79 V,
rkl. 91/4
9%
85
85%
250 80%
81
146
146
95%
95
NL.
38%
39-%
54%
54%
308
313
80%
80%-1
ezit 111%
111
NL.
36%
22%
2213/i,;-3
57'/,
58%8-f
3Ü/16
39%
39H/i6
26is/16
1 17%6
17%
15%
16%6-J
5 Vis
44%
45%-%
415/is
5%
340%
345-1/2
203
204
190%
200
84%
86
51
50%
52
52
185%
f
201
205%. 6
27'/,
9'/,
9%
8ll/l6
8%-)B/IG
165V,
16S%
132
78
80
1003%
53
53
84
86
35/IS
85
85
o .109
110
102%
104%
10
111%
119%
1271/2
171%
1 '6%
123
131
17
8%
9%
ll'/s
11%
73
3%6
3%
lim. *Exdividend.
;e iroers 3
AMSTERDAM
heden niel off.
1.88%
Uitvoering Harmonie.
Donderdagavond gaf de zangvereeni-
ging"Harmonie een uitvoering in de Rus
tende Jager, oudergewoonte voor een uit
verkochte zaal. De vereeniging heeft
moeite noch kosten gespaard om den avond
te doen slagen. Een strijkorkest dat er
mocht zijn en mej. A.'Kostelijk als pianiste
deden de verwachting stijgen en men is
erin geslaagd daaraan grootendeels te
voldoen. Het gemengde koor heeft blijk
baar niets van den winter geleden. Met
volle overgave en zuiver van toon heeft
men „De laatste zonnestraal" vertolkt op
een wijze, die het publiek met een applaus,
dat tot èen ovatie aangroeide, h'eeft be
loond. Een compliment voor den directeur
den heer Nico Snel van Alkmaar, is zeker
op zijn plaats.
Hierna werd opgevoerd: „Het jonge
leven", kinderzangspel in 3 bedrijven, een
spel van folklore en vroolijke gebeurte
nissen, tekst van J. Werkman, muziek Nico
Snel, decor en grime van gebr. Groothuizen,
dansen ingestudeerd door mevr. G. Offen-
foergSchuitemaker. In aanmerking ne
mend, dat het moeilijk is om een kinder
operette te schrijven en nóg meer om haar
feilloos te doen opvoeren, is de opvoerir.g
geslaagd. In het eerste bedrijf ontbrak het
wel wat aan vlot spel en tempo, doch het
publiek heeft gul geapplaudisseerd, en
„Annie" (Marietje Klapper, die als plaats
vervangster moest optreden) heeft mooi
zuiver spel gegeven.
a Teraardebestelling D. Meijer.
Onder overweldigend groote belang
stelling had Donderdagmiddag op de
nieuwe begraafplaats de begrafenis plaats
van den em. Belgischen predikant D.
Meijer. De leiding berustte bij broeder
Knegt uit Antwerpen, waar de overledene
vroeger werkzaam was. Eerst werd ge
zongen 2. 4-10 „Waar is een vreugd" enz.
Hierna sprak de heer Pruimel van Haar
lem die er aan herinnerde dat broeder
Meijer 6 jaar in Haarlem werkzaam was en
allen stichtte met zijn goed voorbeeld en
zijn groot geloof in God. En nu hij voor
goed „naar huis" is gegaan, danken wij
Hem die ons broeder Meijer zond. In den
dienst van den Koning heeft hij de onver
gankelijke kroon ontvangen.
De heer Oostveen uit Alkmaar zei, dat
van Meijer kan gezegd worden: „Omdat
ge over weinig zijt getrouw geweest, zal
ik U over veel stellen." In dat geloof dan
ken wij God dat Hij ons den overledene als
een lichtend voorbeeld heeft gegeven. Hij
was geen dienstknecht der menschen doch
■van Hem en was in al zijn eenvoud een
lichtend voorbeeld, vervuld van den geest
Gods.
De heer Knegt sprak troostwoorden tot
de weduwe en de kinderen. Hierna sprak
de heer de Wijs van Velsen, die wees op
het groote geloof van den overledene. Hij
is wel gestorven, doch zijn geest blijft
leven. Het sterven is geen dood, doch een
overgang tot een beter leven. In de jaren
dat hij werkzaam was is ons steeds geble
ken zijn kinderlijke eenvoud en vertrou
welijke omgang, doch bovenal een lichtend
voorbeeld, als een strijder voor wat in hem
leefde en aan anderen weergaf. Met gebed
werd de plechtigheid besloten.
Muzekconcoul's.
Naar wij vernemen, staat het thans
vast, dat het voorgenomen muziekconcours
alhier, hetwelk uitgeschreven wordt door
de harmonievereeniging Onderlinge Oefe
ning, ter gelegenheid van haar 55-jarig be
staan, zal gehouden worden op 23 en 30
Juni a.s. op het perceel weiland tusschen de
woonhuizen van gebrs. Winter en F.
Rumphorst aan het Westergeest, terwijl
voor een eventueel te houden z.g. kermis
plaats zal zijn op de terreinen van de Ooie
vaar en Wilhelmina.
Het ligt in het voornemen op de beide
Zondagen en de daaraan voorafgaande Za
terdagen des avonds muziekconcours te
houden, terwijl in den loop der week con
certen gegeven zullen worden door ver-
eenigjngen uit den omtrek.
De heer Strijbos bij de boerinnen.
Donderdagavond hield de afd. Koedijk
van den Ned. Bond van Boerinnen en an
dere plattelandsvrouwen een ontwikke
lingsavond in het lokaal Groot. Als spre
ker trad op de heer J. P. Strijbos, die het
onderwerp had „Spitsbergen".
Als bijzonderheid kan vermeld worden
dat de zaal overvol was met toehoorders.
Allereerst voerde de spreker de aanwe
zigen in gedachte mee naar de Pool
streken, op zijn bekenden tocht, ten
dienste van zijn onderzoekingen op het
gebied van natuur- en plantkunde, waar
bij de vogels een voorname plaats in
namen.
Spr. vertelde daarbij van zijn talrijke
avonturen met ontbering en lijfsgevaar.
Het ergste was wel dat oogenblik dat zijn
bootje verloren ging en hij hulpeloos
achterbleef op de ijsbergen. Dank zij de
techniek, werd hij uit deze netelige positie
gered, waarbij met veel lof werd gespro
ken over zijn redders.
Een en ander werd bizonder smakelijk
onder de aandacht gebracht, zoodat bui
tengewone stilte heerschte, ondanks het
feit, dat een groot deel der schooljeugd
dezen avond aanwezig was.
Na de inleiding volgde een smalfilm
van datgene wat de spreker gezien en er
varen had.
Ook de film werd met buitengewone
aandacht gevolgd, zoodat aan het einde
van den avond, toen de voorzitster den
heer Strijbos dank bracht voor het gebo-
dene, kon worden gesproken van een zeer
geslaagden avond.
Een afdeeling der K. V. V.
opgericht.
Woensdagavond hebben een groot
aantal vrouwen gehoor gegeven aan den
oproep, door het voorloopige comité ge
daan. De zaal van het café Beentjes was
flink bezet toen de burgemeester de bij
eenkomst opende. Hij schetste dat er reeds
een vrijwillige burgerdienst in het leven
was geroepen, waarin ook vrouwen wa
ren opgenomen, echter als een K. V. V. tot
stand komt. Kunnen deze vrouwen direct
worden overgeheveld naar de K. V. V.?
Hierna schetste mej. dr. A. B. G. Aukes
de voorloopige plannen, om vervolgens
het woord te geven aan mevr. C. Blepz,
uit Amsterdam, die inging op de bijzon
derheden, welke het K. V. V. heeft te ver
vullen.
Mevr. Blepz is hoofdbestuurster der
K. V. V.(es) in Nederland. Na deze inte
ressante uiteenzetting te hebben vol
bracht, werd besloten tot oprichting van
een afdeeling Castricum der K. V. V.(es).
Een groot aantal vrouwen trad als lid toe.
Onder de aanwezigen zagen wij o.a. ook
de beide wethouders.
A.N.W.B.-avond.
Dondedagavond hield de A.N.W.B.
een propaganda-avond in de zaal van den
heer K. Rus. Hieraan waren een tentoon-
selling en film aan verbonden, welke de
vele werkzaamheden van den bond aan
schouwelijk weer gaven.
Zoo waren er tentoongesteld de verschil
lende verkeersborden vanaf 18951938,
vele kaarten zoowel binnen- als buiten-
landsche, alsmede reiswijzers en grensdo-
cumenten, kortom alles wat met toerisme
in verband gebracht kan worden.
De burgemeester opende de bijeenkomst
met een korte toespraak en hoopte, dat, al
was het auditorium niet groot, deze avond
voor den A.N.W.B. goede vruchten mocht
dragen.
De propagandist van den A.N.W.B.
somde daarna de vele werkzaamheden van
den bond op, waarvan de voornaamste zijn
de wegwijzering door de verkeersborden
en dë hulp bij buitenlandsche reizen.
Spr. schetste het verschil in werkwijze
tusschen Nederland, waar de geheele or
ganisatie in één hand is, en het buitenland,
waar men soms op de hulp van benzine
maatschappijen of een bandenfabriek is
aangewezen voor verkeersborden. Ook had
QemeetUecadm
Donderdag vergaderde de raad dezer
gemeente in voltallige zitting. Voorzitter
was burgemeester Meindersma.
Uittreksel van het K. B., inhoudende
goedkeuring van de heffing van 75 opcen
ten op de gem. fondsbelasting; Van Ged.
Staten de goedkeuring van het verhuren
van de landerijen voor den tijd van 10 jaar
of minder; van den heer G. Molenaar een
verzoek om ontslag als gemeente-opzichter.
De heer de Groot vroeg welke redenen
den heer Molenaar hebben genoopt ontslag
te vragen. Spr. meende te hebben verno
men, dat in de vergadering van B. en W.
harde woorden zijn geuit tegen den opzich
ter. Spr. betreurde het, dat aan iemand, die
meer dan 20 dienstjaren heeft en veel heeft
gedaan voor de gemeente, gedreigd is met
ontslag.
Wethouder Plugboer antwoordde, dat
eenige werkzaamheden, welke op de be
grooting 1939 stonden, niet zijn uitgevoerd,
o.a. werk aan de woning van het hoofd der
school.
De heer de Groot vroeg om, nu ont
slag is aangevraagd, dit eervol te verlee-
nen.
De voorzitter beloofde dit te zullen
doen tegen 15 Mei a.s.
Het voorstel tot het beschikbaarstellen
van de benoodigde gelden voor den bouw
van een derde lokaal der r.k. school werd
goedgekeurd.
Z. h. st. werd goedgevonden deze admi
nistratieve wijziging aan te brengen in het
reglement op het burgerlijk armbestuur.
De huurprijs voor de woning, bewoond
door Waterdrinker, werd vastgesteld op 3
per week.
De heer Oostwouder vroeg 'of er al
huurders zijn, waarop de voorzitter
antwoordde dat de woning is verhuurd aan
P. Lakeman.
De heer Oostwouder meende dat er
4 gegadigden waren, en dat het beter was
geweest er om te loten.
Wethouder, Broers en zeide, dat in de
vergadering van B. en W. de gegadigde niet
allen door den voorzitter zijn genoemd.
De heer Oostwouder zou deze ver
huur willen herroepen, waarop de voorzit
ter zeide, dat dit niet kan.
Verschillende sprekers voerden hierover
het woord, maar algemeen verklaarden de
raadsleden het vertrouwen in B. en W. door
deze wijze van verhuren geschokt.
Vaststelling totaal-bedrag voor toeken
nen van premies voor verbetering van ar
beiderswoningen.
De heer Mantel was er voor om elke
aangevraagde verbetering door den raad te
doen behandelen. Spr. wilde dit niet aan
B. en W. overlaten, daar de werkzaamhe
den van B. en W. niet worden uitgevoerd
volgens de zienswijze van den raad. Het
vertrouwen in B. en W. is door benoe
mingen en verhuur van woning geschokt.
Wethouder Broersen kon zich met de
wenschen van den raad vereenigen. Hij
staat in B. en W. steeds alleen.
Van mej. Fagel was ingekomen een ver
zoek om subsidie voor verbetering van twee
arbeiderswoningen, wat een bedrag zal
kosten van 1650 voor de gemeente alzoo
137.50. Werd toegestaan.
Vaststelling gewijzigde begrootïng 1939
en ingetroken een suppletoire begrooting
1939.
de bond veel vruchtdragend werk verricht
bij het begin der mobilisatie in verband
met terugbetaling van personeele belasting
en' herwaardeering van gevorderde mo
torrijtuigen. Thans, zegt spr., is de steun
van eiken weggebruiker noodig om, als
straks de vrede is weergekeerd, het werk
met verdubbelde kracht te kunnen her
vatten.
Na dit propagandawoord werd de A. N.
W. B.-film vertoond, welke uitstekend is
geslaagd en de vele verschillende soorten
van toerisme aanschouwelijk weergaf met
prachtige opnamen van de groote wegen
en monumentale bruggen benevens
schitterend mooie landschappen en woeste
berggezichten.
Z. h. st. werd goedgekeurd de huur van
een strook grond bij de woning van K. Ak
kerman te, verhuren voor 0.50 en een
stuk grond bij de woning van L. Laan voor
450 per jaar.
Voorts werd nog vastgesteld de wijzi
ging van het ambtenaren-reglement voor
overheidspersonen in militairen dienst.
Rondvraag.
De heer Mantel vroeg naar de hertaxa
tie van de landarbeiderswoningen.
De voorzitter deelde mede, dat de
woningen van Oostwouder en Kluft op
nieuw zijn getaxeerd; van de overigen
blijft de taxatie-prijs voorloopig gehand
haafd.
De heer Oostwouder vroeg of op de
terreinen bij de gemeentewoningen huizen
zouden kunnen worden gebouwd.
De voorzitter antwoordde, dat dit
van de bouwvereeniging moet uitgaan.
De heer Oostwouder vroeg nog of is
ingekomen een schrijven van den heer A.
Lakeman.
De voorzitter las dit voor, hoewel
het gericht was aan B. en W. Gevraagd
werd alsnog welke lijn zal worden gevolgd
bij de benoeming van een gemeente-opzich
ter.
De voorzitter zeide dat een benoe
ming door den raad moet geschieden.
Hierna sluiting.
S
De gemeenteraad vergaderde Donder
dagavond voltallig ten raadhuize onder
voorzitterschap van den burgemeester jhr.
A. L. van Spengler.
Ontvangen waren een aantal verslagen.
Ged. Staten zonden de wijziging van de
gemeenschappelijke regeling van de gasfa
briek, handelende over het presentiegeld
van de dag. bestuursleden, goedgekeurd
terug.
Het P.E.N. zond een nieuw straatverlich
tingscontract in, waarin het tarief wederom
iets verlaagd is.
B. en W. stelden voor, met dit nieuwe con
tract accoord te gaan, daar het voordeelig
voor de gemeente is, hoewel het voor de be
staande lichtpunten eerst in 1943 van kracht
wordt. De raad nam het voorstel aan.
De vereeniging „IJsstrijd" verzocht een
subsidie te mogen ontvangen. B. en W. stel
den voor 10 te verleenen, wat werd goed
gevonden.
Ged. Staten verzochten het ambtenaren
reglement te wijzigen t.a.v. de betaling der
salarissen aan gemobiliseerde ambtenaren.
Deze ambtenaren zullen tot 70 van hun
salaris krijgen uitgekeerd.
Aldus besloten.
In verband met de sterk vermeerderde
werkzaamheden ter secretarie, tengevolge
van de uitbetaling der kostwinnersvergoe
dingen, evacuatie-voorbereiding e.d., hebben
B. en W. het noodig geacht een tijdelijke
hulpkracht aan te stellen op een salaris van
30 per maand.
De voorzitter deelde mede, dat de gemeen
te-ontvanger tot tijdelijke hulp is aangesteld.
Werd goedgekeurd.
Het hoofd der O.L. school, de heer J. Re-
naud, verzocht hem eervol ontslag te willen
verleenen uit deze betrekking, in verband
met het bereiken van den pensioengerech
tigden leeftijd. Werd verleend met ingang
van 1 Aug., onder dankbetuiging voor de be
wezen diensten.
Op zijn verzoek werd aan den heer K. G.
Reinders eervol ontslag verleend als derde
ambtenaar van den burgerlijken stand. In
zijn plaats werd benoemd de heer Blom,
ambtenaar ter secretarie.
Ged. St. zonden 'n afschrift van 't ontwerp
besluit van Prov. Staten tot den aanleg vaji
den weg van de Dorpsstraat naar den oprit
van de nieuwe brug over de Ringvaart. De
gemeente zal hierin een bijdrage van
36.000 moeten verleenen.
De raad besloot nogmaals met deze voor
waarden accoord te gaan.
Deze bijdrage kan worden bestreden uit
het voorschot van het werkfonds.
Hierna ging de raad in comité ter be
spreking van den aankoop van de perceelen
land en huizen.
Na heropening der vergadering besloot de
raad, de perceelen van op één na alle eige
naren te koopen. Met één, den heer K. Jon-
ww worden gekalmeerd
slaap wordt weer rustig door het gebruik van
Mijnhardt's Zenuwtabletten
Glazen Buisje 75 ct. Bij Apoth en Drogisten
AFLOOP VAN VERKOOPINGEN.
Te Heiloo.
Door notaris mr. J. W. van der Heide
te Alkmaar werden Donderdagavond in
De Rustende Jager te Heiloo verkocht de
navolgende onroerende goederen, behoo-
rende tot de nalatenschap van mej. wed.
Jb. van Steeg, gelegen aan het oostelijk
gedeelte van het Slemppad aldaar.
1. Huis en tuin, groot 5.17 aren, opge
boden tot 1700 door J. L. Groot; afge
mijnd door J. Rus Jzn. op 140; 2.
bouwterrein naast het vorige perceel, groot
3.55 aren; opbrengst 1000; 3. bouw
terrein naast perceel 2, groot 3.55 aren,
opgeboden tot 1010 door F. J. Jensch;
niet afgemijnd.
Combinatie, in bod op 3850. Afgemijnd
door A. de Geus en Zonen te Heiloo op
200. Opbrengst 4050.
£aad=atJxuH&mm
KENNEMERLAND.
Lage prijzen.
Aan de groentemarkt wordt meer en
meer de nieuwe groente aangevoerd, doch
het gure weer en weinig zonneschijn ver
tragen den aanvoer van den kouden grond.
Toch komt er eiken marktdag van de nieu
we groente wat nieuws en de oude groente
begint af te zakken in kwantiteit en kwa
liteit. Spinazie werd in vrij groote kwan-
tums aangevoerd en ging van de hand voor
den niet hoogen prijs van 10f 16 per
100 kg. Sla zat ook min of meer in de put
en de prijzen hiervan waren al evenmin
hoog, n.l. 3.906.80 per 100. Komkom
mers werden in kleine kwantums aange
voerd tegen prijzen van 69 per 100 st.
Bosgroente was gewild en de prijzen waren
vrij hoog. Voor rabarber werd 1214.50
betaald, peteselie 811.50, raapstelen
2.50—4.50, selderie 3—8.60 en radijs
4—6.50, alles per 100 stuks. Prei was
nogal in trek en de prijzen 811.50 per
100 kg zijn vrij hoog. Met uien wil het niet;
een prijsje van f 1f 1.90 per 100 kg is een
tegenvaller. Witlof werd ruimer aangevoerd
en over het geheel genomen is de kwaliteit
middelmatig; de prijzen zijn niet hoog, le s.
9.50—11.50, 2e s. f 4.50—6.30 per
100 kg. Kool was nogal in trek. Roode kool
noteerde 6.509.80 en gele kool 6.20
7.90 per 100 kg. Breekpeen maakte een
slechte beurt wat den prijs betreft. Deze
was n.l. slechts 1.802.90 per 100 kg.
De kleine aanvoer van fruit voor zoo
ver mooi en gaaf had belangstelling.
Goudreinetten golden ,f 1532, bellefleu
ren 1222.50, zoete appelen f 16.50,
brederode (stoofpeer) 5.5011.50, alles
per 100 kg.
Bieten, wortelen en koolrapen werden
voor alle maar dan zeer lage prijzen
verkocht.
gert uit Haarlem, heeft men geen overeen
stemming kunnen bereiken. De perceelen
van dien eigenaar zullen nu moeten worden
onteigend.
Een afscheid,
Hierna deelde de voorzitter mede, dat de
heer Van Kleef bericht gezonden heeft, we
gens vertrek uit de gemeente, te bedanken
als raadslid.
De voorzitter sprak den heer Van Kleef
hartelijk toe. Hij heeft steeds kunnen instem
men met hetgeen de heer Van Kleef als
raadslid deed. Spr. wenschte den heer Van
Kleef, dien hij in een andere functie nog
wel eens zal ontmoeten, in zijn nieuwe
woonplaats het allerbeste toe. (Instemming).
De heer Van Kleef heeft hierop eenige
woorden van dank gesproken. Spr. heeft
voor het college van B. en W. dezer ge-
meente veel respect. Het is hem gebleken,
dat het mannen zijn, naar wie geluisterd
wordt, ook bij belangrijke kwesties, zooals
bij.v. Langendijk één. Er is altijd een goede
verstandhouding geweest.
oers
I83/s
14
10
'6 J4
S0
25
10
6.64
75.25
3.77
31.57)4
42.23)4
I
Sedert enkeel jaren was ik nu en dan in
een voor mij heel boeiende correspondentie
geweest met een begaafd Duitsch jong
meisje, dat zich wijdde aan de literatuur.
Bemiddelaar bij onze kennismaking was
niemand minder dan mijn makkertje Boefje
geweest. Door haar Nederlandsche afkomst
van moeder's zijde zij is een kleindoch
ter van den indertijd vermaarden „knyp-
dokter" Metzer, die zoovele vorstelijke per
sonen en menschen van aanzien uit alle
deelen van de wereld naar zijn consultatie
kamers in het Amstelhotel te Amsterdam
had verlokt en doordat zij haar opvoe
ding voltooid had in het uitnemende pen
sionaat van de dames Mongers, te Doorn,
had zij ook haar kennis van het Neder-
landsch onderhouden. Zoo, dat zij mij op
haar zeventiende jaar al verrast had met
een van jong leven parelende vertaling in 't
Duitsch van dit boekbij wijze van „stijl
oefening".
Irma's vader was hoofdofficier in het
Duitsche leger en gouverneur van een be
langrijk Duitsch garnizoen, waar zij in den
zwier van een zeer wereldsch leven, als een
gevierd knap en geestig meisje op de bals
en de concours hippiques toch den drang
had behouden om zich literair te blijven
ontwikkelen en zich te wijden aan haar
talent.
U kunt u de wilskracht voorstellen, die
er noodig was voor een dochter uit dezen
Duitschen kring om op een goeden dag re
soluut het ouderlijk huis te verlaten en te
Berlijn met allen ernst de opleiding te aan
vaarden voor hef tooneel... totdat de oor
log uitbrak, waarin nu nog maar kort ge
leden binnen veertien dagen haar vader en
haar verloofde, een vlieger-officier, beiden
bij den inval in Polen, zijn gesneuveld.
Ik kon mij nauwelijks indenken in het
leed van een zoo overgevoelig jong schep
seltje, toen ik dat bericht vernam. Ik
schreef haar een aarzelend, stamelend
briefje, vooral ook omdat mijn innig mee
lijden met haar niet ongemoeid kon blijven
om mijn opstandige deernis met het over
weldigde volk, waarmee ik bovendien op
mijn Poolsche reizen in vertrouwelijker
contact was gekomen.
Maar Irma's zielstoestand ontging mij
wel volkomen, toen ik haar antwoord op
mijn condeleance-brief had gelezen. Dit
antwoord was een manifestatie van chau
vinisme zoo door alles heen van de mili
tair nat.-socialistische psyche doortrokken
dat ik waarlijk verbijsterd en diep m
haar teleurgesteld mij afvroeg of dan ook
de besten van het jonge intellect daarginds
door den oorlogsroes in een waan waren ge
bracht, die alle dieper gevoel, die de iui-
verst-en-teerste menschelijke, laat staan
jong vrouwelijke, gevoelens totaal had afge
stompt.
Ik liet den brief liggen, weken lang. Onze
geestelijke harmonie scheen er door ver
broken. Tot er een zakelijke aanleiding
kwam om mijn voormalig vriendinnetje
nog eens weer te schrijven, 't Zou onbe
scheiden zijn, en mogelijk zelfs gevaarlijk,
om op de briefwisseling, die nu volgde, die
per in te gaan. Maar 't psychologisch op
merkelijke was de bekentenis, dat die oor
logzuchtige uiting in den eersten brief im
mers niets dan „overspannen verdwazing"
was geweest, mee in de psychose, die al
méér families dan het buitenland vermoed
de, als epidemisch had bevangen. En dat
hierna de zwarte wanhoop was gekomen,
die moe- en moedeloosheid, waarin tot haar
geen straaltje van hoop op de toekomst
meer doordrong.
Tot nu onlangs weer iets van die vroegere
dapperheid doorklonk, van dat teedere
idealisme, met opnieuw den durf voor het
werk. En op mijn tastende vraag hoe deze
gelukkige verandering in haar zieleleven
ontstaan was, schreef zij mij: doordat ik nu
enkele weken vaak dag en nacht mee ge
wonden verpleegd heb, gestaan heb aan de
bedden van stervende jongemannen, en
mijn eigen verdriet kan uitzeggen om 'n
beetje te troosten in dit vaak onzegbare
leed.
„Hierdoor ben ik zooveel sterker, ja op
eens wel rijp en zooveel rijker geworden
aan levenservaring, heb ik, bij flitsen,
de betrekkelijkheid ingezien van de zwaar
ste beproevingen. Dit ambulance-werk is
maar kort noodig geweest. Maar sedert héb
ik mijn energie terug. Ik schrijf weer, ik
houd, technisch voorbereid dgor mijn too-
neelopleiding, voordrachtavonden voor za
len vol van militairen. En wat het leven
mij in deze laatste maanden geleerd heeft,
ik weet, dat het nu doorklinkt in mijn
stens, waardoor contact ontstaat, dat troost
kan geven".
Bij haar laatsten brief had zij een schets
van haar ingesloten, een kleine geschiede
nis uit zoo vele, die zij in het lazaret had
beleefd. Misschien kon ik de verandering
in haar wezen hieruit beter begrijpen.
Deze schets trof mij, die de omstandig
heden van de jonge schrijfster kende, zóó
sterk, dat ik hem meteen vertaald heb. En
met Irma's uitdrukkelijke instemming, wil
de ik u deze vertaling hier meedeelen
als een klein en toch maar simpel brokje
menschenleed uit den bajerd van oorlogs
ellende:
De gewonde en het kind.
Manofski sliep.
Natuurlijk sliep hij! Manofski sliep
altijd als iemand 'iets van hem wilde. Een
talent om te slapen, zooals Manofski had,
was heusch wonderbaarlijk.
Geërgerd wendde de pleegzuster zich af,
zóó kort, dat haar schaar en haar vinger
hoed in 't aardige naaimandje tegen elkaar
rammelden. En ze ging de zaal weer uit. Zij
vond 't erg dom, dat ze zich weer door haar
goede hart had laten verleiden, om in haar
vrije middaguur naar Manofski te gaan, die
toevallig nu heel alleen in de zaal was ach
tergebleven.
Onder zijn half gesloten oogleden door
keek Manofski haar verholen na. Ze was
boos, dat zag hij wel. Driftig klonken
haar hakken op den vloer en haar stijf ge
streken rokken wipten zoo snibbig. Nou, ze
had wel gemerkt hoe vast hij sliep. Dat
was maar goed ook! Waarom lieten ze hem
niet met rust? Ze konden doen wat ze wil
den, als ze hem maar met rust lieten. Hij
wist immers heel goed dat 't alles weer uit
zou zijn, zoodra hij hun iets van zijn ver
trouwen ging geven, 't Was toch altijd en
overal 't zelfde. Je werd vertrouwelijk
je liet je verder en verder gaan, je gaf je
zooals je was. Dan kwam de strijd. Je ver
liet je op je vertrouwelingen. O, die zullen
je wel helpen. Die kennen je nu immers. En
dan werd 't ineens weer allemaal tegen
één, draaiden ze je den rug toe.
Nee, daar liep hij niet weer in. Heelemaal
alleen was veel beter. Niemand zou zich
weer bij hem indringen. Hij zou wel zalig
oppassen. In de groote fabriek in Gelsen-
kirchen, waar hij drie jaar gewerkt had, had
hij 't het heele laatste jaar zoo volgehou
den. Geen mensch vertrouwen. Kaarten en
drinken, drinken tot je niet weer hoefde te
denken. En waarom niet? Zoo kon je- ook
onder de Duitschers best leven. En 'n Duit
sche meid als je liefje, waarom niet?
Zoo was hij naar 't slagveld gedreven,
zoo was hij gewond geraakt, zoo lag hij nu
hier. Wat de administrateur hem zakelijk
gevraagd had voor op die lange ziekenlijst,
dat had hij opgegeven. Meer vertelde hij
aan niemand.
Telkens probeerde er weer een om goede
vrienden met hem te worden.Telkens weer
dacht er een, dat hij of zij nu juist den bij
zonderen sleutel had gevonden, die paste
op Manofski's hart. Hij liet jebegaan. De
eerste tastende, inleidende vragen, die na
tuurlijk allemaal gingen over wat er al op
de vragenlijst stond die beantwoordde
hij heel vriendelijk voor zoover je bij
Manofski dan van vriendelijkheid kon spre
ken. Dat was als 't ware nog maar tirail-
leurswerk, zoo'n voorbereiding. Maar dan
volgde de stormloop op Manofski's ziele
ns ent. Rrrt, trok hij de vestingbrug op en
daar vóór konden ze doen wat ze wilden,
ze kwamen er niet binnen. Poort dicht en
mond houden.
Hij had een welhaast lichamelijken angst
voor nieuwe teleurstellingen. Maar dit be
greep niemand van de afgeslagen aanval
lers zoo precies. Sommigen noemden hem
verstopt, anderen sluw, weer anderen dom.
Zij wisten natuurlijk ook niets van al zijn
desillusies en nederlagen in het leven, waar
door hij van binnen langzaam aan als be
vroren was. Zij zagen den buitenkant en
trokken zich de één na den ander terug.
De dokters, de geestelijken, de zusters en
de kameraden. Nu lag hij alleen in zijn
hoek. Een wonderlijk mengsel van hard
heid, boosheid, wantrouwen en angst
Nadruk verboden.
