LAND
VRAAG EN AANBOD
NOTITIE-BOEKJE.
[ei 1940
MAARTEN
-ALKMAAR
Radiorede van minjster-
president Reynaud.
Zomersproeten
SPRUTOL
WOENSDAGS EN ZATERDAGS.
35 cent per vijf regels,
M. J. BRUSSE:
UIT MIJN
De gewonde en het kind. (IV)
TWEEDE BLAD
43
45
>0
33
12
L8
24
28
24
29
15
17.45
17.47
18.—
18.10
18.18
18.24
18.30
18.34
18.40
18.45
19—
18.43
18.45
18.50
19.03
19.12
19.18
19.24
19.28
19.34
19.39
19.55
20.43
20.45
20.50
21.03
21.12
21.18
21.24
21.28
21.34
21.39
21.55
5 18.25
0 18.40
6 18.46
2 18.52
i'6 18.56
2 19.02
8 19.08
1 19.17
3 19.30
5 19.35
19.25
19.40
19.46
19.52
19.56
20.02
20.08
20.17
20.30
20.35
20.25
20.40
20.46
20.52
20.56
21.02
21.08
21.17
21.30
21.35
14.45
14.47
14.50
15.03
15.12
15.15
15.20
15.25
16.43
16.45
16.50
16.55
17—
17.05
17,12
17.20
17.25
17.30
18.43
18.45
18.50
19.03
xl9.12
19.15
19.20
19.25
15.35
17.55
19.50
15.40
18—
19.55
15.45
18.05
20—
xl8.08
15.53
20.08
16.—
18.17
20.15
16.05
20.20
16.10
20.25
L6.15
18.30
20.30
16.20
18.35
20.35
13.43
13.50
14.03
xl4.12
14.20
17.45
18—
18.10
xl8.13
18.25
15—
xl5.08
15.17
15.30
15.35
19—
X19.08
19.17
19.30
19.35
x Overstappen.
-
15—
19—
2
15.08
19.08
3
15.12
19.12
15.20
19.20
15.25
19.25
17.55
18—
18.05
18.08
18.25
Za
16.45 19.45 21.45
.6.50 19.50 21.50
6.55 19.55 21.55
7.05 20.05 22.05
7.10 20.10 22.10
7.17 20.17 22.17
7.22 20.22 22.22
7.24 20.24 22.24
7.27 20.27 22.27
7.30 20.30 22.30
7.35 20.35 22.35
7.40 20.40 22.40
4.45
4.50
4.55
4.58
5.01
5.03
17.45
17.50
17.55
17.58
18.01
18.03
5.08 18.08
5.15 18.15
5.20 18.20
5.30 18.20
5.35 18.35
5.40 18.40
20.45
20.50
20.55
20.58
21.01
21.03
21.08
21.15
21.20
21.30
21.35
21.40
lagen,
agen.
ig opgegeven.
elen Autobus -
Mei a.s. ver-
SCTII.
Het masker afgeworpen.
Minister-president Reynaud heeft
gisteravond een radiorede uitgespro
ken, welke als volgt luidde:
„Drie vrije landen Nederland, Belgie
en Luxemburg, zijn vannacht door het
Duitsche leger aangevallen. Zij hebben
hulp gevraagd aan de geallieerde
legers. Vanochtend tusschen 7 en 8 uur
zijn onze soldaten de grens over
getrokken. Ons volk kent zeer goed
het eeuwenoude slagveld van Vlaan
deren. Tegenover ons rukt ook een
eeuwenoude vijand naar ons op.
Overal ter wereld houdt iedere vrije
man en iedere vrije vrouw den adem in
voor het drama, dat zich hier afspeelt.
Zal het beestachtig geweld gaan zege
vieren? Hitler roept dit uit. Sedert
jaren speculeert hij op onzen vredes
wil om den oorlog voor te bereiden. Hij
heeft zijn meest bedreigde buren willen
doen gelooven, dat het slechts van hen
afhing en van him zwakte, om in goede
overeenstemming met hem te leven.
Zelfs na het verklaren van den oorlog,
wilde hij gelooven in onze verdeeld
heid en onze zwakheid. Hij hoopte op
verraad van het communisme om
Frankrijk inwendig te verscheuren.
Ook poogde hij de bondgenooten van
elkaar te scheiden, doch dit is niet ge
lukt. Vandaag is het masker afgewor
pen. Nauwelijks zoekt hij nog een
misleidend voorwendsel voor zijn nieu
wen aanval: Frankrijk wijst hij met
den vinger aan, zijn legers en zijn oor
logsvliegtuigen, Frankrijk, dat alleen
reeds in 200 jaar 31 keer den oorlog
heeft verklaard aan Duitschland. Het is
een oude rekening, welke vereffend
moet worden; de Fransche rekening,
waarover zoo dikwijls in „Mein Kampf
wordt gesproken. Frankrijk, kalm en
sterk, staat rechtop. Het is thans het
oogenblik zich aaneen te sluiten. Gij
weet reeds, dat alle partijen zich in de
regeering hebben gevonden. Op het
oogenblik, waarop de bloem van ons
volk, alles wat het heeft aan zijn beste
jeugd, zijn meeste leven en meeste
kracht, het leven gaat wagen in een
heiligen strijd, rust een ernstige ge
dachte in ieder huis, in iedere stulp van
onze dorpen en in ieder kantonnement
van onze troepen dezelfde gedachte ver
heft ons boven onszelf. Ieder maakt
zich op zijn plicht te doen, het Fransche
leger trekt den degen. Frankrijk bezint
zich.
DE MINISTERS VAN KLEFFENS EN
WELTER TE LONDEN.
De Nederlandsche minister van
buitenlandsche zaken, van Kleffens, en de
minister van koloniën, Weiter, zijn gister per
vliegtuig in Engeland aangekomen, waar zij
een onderhoud zouden hebben met den
Britsehen minister van buitenlandsche za
ken, lord Halifax.
De beide ministers hebben bij den hoofd
commissaris van politie te Brighton ge
luncht en zijn vervolgens per trein naar
Londen gegaan.
LUXEMBURG WENDT ZICH TOT
FRANKRIJK.
Funk, de zaakgelastigde van Luxem
burg, heeft gisterochtend om kwart voor
tien aan de Fransche regeering doen weten,
dat het Duitsche leger met miskenning van
de gedane belofte Donderdagnacht het
groothertogdom is binnengedrongen en dat
daarom Luxemburg de hulp van Frankrijk
vroeg. De Fransche regeering heeft geant
woord, dat zij het groothertogdom allen in
haar vermogen liggenden bijstand zou ver
leen en.
DE NIEUW AMSTERDAM NAAR
NEW YORK TERUGGEKEERD.
De Nederlandsche maatschappij „American
Line" deelt mede, dat het mailschip Nieuw
Amsterdam, dat op 4 Mei was uitgevaren
met tweehonderd passagiers aan boord voor
een kruistocht in de Caraibische Zee, bevel
heeft gekregen onmiddellijk naar New York
terug te keeren.
GROOT DUITSCHE LUCHTACTIE IN
FRANKRIJK.
Gisteravond tsroomden te Parijs tele
grammen binnen over aanvallen van Duit
sche bommenwerpers op steden en dorpen
in vele deelen van Frankrijk Er werden vele
verliezen onder de burgerbevolking gemeld.
Zoowel militaire als niet-militaire doelen
werden aangevallen. Er werden niet alleen
bommen geworpen op vliegvelden, stations,
fabrieken en mijnen, maar ook op centra
van louter burger bevolking. De lijst is nog
onvolledig, doch bekend is, dat onder meer
aanvallen zijn gedaan op Bethune, Choques,
Lens, Duinkerken, Nancy, Hazebrouck, Ca
lais, Abbeville, doulens en albert.
Nader wordt gemeld:
Gister heeft de Duitsche luchtmacht tal
rijke plaatsen in Frankrijk gebombardeerd,
waardoor betrekkelijk weinig schade werd
aangericht, doch welke tamelijk veel slacht
offers hebben geëischt onder de burgerbe
volking, niet alleen van de steden, doch ook
in dorpen zonder militair belang.
Vooral het noorden en noordwesten des
lands werd zwaar gebombardeerd, doch
evenens het gebied van de Loire en de
Champagne. Tijdens het bombardeeren van
Fransche plaatsen, zijn ook bommen geval
len op het spoorwegstation van Delemont
op Zwitsersch gebied nabij Porrentruy.
In het gebied van Valenciennes heeft een
Duitsch vliegtuig twintig bommen gewor
pen, hiervan zijn zeventien ontploft. Nie
mand werd getroffen nabij Saint Amand
werd een Duitsch vliegtuig vernield, een
der inizttenden is omgekomen, twee ande
ren werden gewond en een vierde werd ge
vangen genomen. Vanochtend tusschen vier
en half zes hebben dertig Duitsche vlieg
tuigen Colmar gebombardeerd. Zij richtten
slechts materieele schade aan.
EEN OPROEP FAN DEN ZWITSERSCHEN
PRESIDENT.
De president van den Zwitserschen Bonds
staat, Pilet Golaz, heeft een oproep gericht
tot de bevolking om moedig en waak
zaam te zijn en iedere zenuw in te spannen
voor een neutraal, vrij en loyaal Zwitser
land. Hij zeide o.a.: „De oorlog heeft thans
nieuwe, beklagenswaardige slachtoffers ge
grepen. Drie bevriende mogendheden zijn
in den helschen storm meegesleurd. Ons
land is op het oogenblik nog gespaard, doch
al dreigt gegn onmiddellijk en direct ge
vaar, toch moet ik er op wijzen, dat de toe
stand, zooals deze geschapen is door de ge
beurtenissen, ernstig is. We moeten der
halve gereed zijn. Daarom heeft de fede
rale raad gisterochtend de noodzakelijke be
slissingen genomen. De toegang tot Zwit
serland voor vreemdelingen zal nog stren
ger worden bewaakt. Voor alles zal boven
dien het leger aan de grens Zaterdag op
oorlogssterkte zijn gebracht. We zullen der
halve overal op de drempel van het land
staan, gereed om het tegen iederen aanval
ler te verdedigen".
Commentaar van de „Zuercher
Zeitung".
In het commentaar op de Duitsche poging
om de blaam voor den Duitschen inval op
de geallieerden te werpen zegt het blad,
dat een herhaling van de welbekende co-
medie, -met de schaamtelooze rolverwisse
ling niemand buiten Duitschland zal mislei
den.
Politieke waarnemers zijn van oordeel,
dat de Duitscheactie een gevolg is van de
doeltreffende Britsche blokkade, welke
Duitschland noopt een snelle beslissing te
forceeren.
DUITSCHE TROEPEN OVER DE
BELGISCHE GRENS.
Van gezaghebbende Belgische zijde wordt
verklaard:
Tot nu toe heeft de door de Belgen ge
vormde linie den vijand tot staan gebracht.
Het leger houdt zich bezig met de ver
nietiging van kleine afdeelingen parachu
tisten, die op Belgisch gebied zijn gedaald.
Het Fransch-Britsche leger is de
Fransch-Belgische grens overgekomen. De
luchtaanval op België werd door tal van
eskaders ondernomen. Verscheidene Duit
sche vliegtuigen werden neergehaald. Ten
aanzien van het aantal slachtoffers in
Groot-Brussel wordt gezegd, dat dit zeer
gering is.
verdwijnen spoedig door een pot
Bij olie Drogisten
HET FRANSCHE AVONDLEGERBERICHT.
Het Fransche legerbericht van hedenavond
luidt:
Het optreden der Duitsche troepen tegen
België en Luxemburg is vanaf de eerste
uren van den tienden Mei voorafgegaan
door een luchtaanval van grooten omvang.
Behalve de aanvallen met bombardemen
ten landden talrijke groepen vijanden uit
vliegtuigen met parachutes op verschillende
punten van het Belgische en Nederlandsche
gebied.
Over het geheel werden met succes door
de plaatselijke troepen tegenaanvallen on-
nomen. Een vijandelijke luchtaanval begon
in de tweede helft van den nacht op Fransch
gebied en duurde den geheelen dag door.
Eenige materieele schade van weinig belang
werd door de bombardementen aangericht.
Onze luchtmacht en ons luchtafweergeschut
stelden zich teweer tegen de vijandelijke ex
peditie en brachten de Duitsche luchtmacht
zware verliezen toe. Vier en veertig Vijan
delijke vliegtuigen werden op ons gebied
neergehaald.
Aangezien de Nederlandsche, Bel
gische en Luxemburgsche regeerin
gen hedenmorgen een beroep heb
ben gedaan op de geallieerden, heb
ben de FranschBritsche troepen
hierop terstond geantwoord en zich
op het geheele front, van de Noord
zee tot de Moezel in beweging ge
zet. Hun opmarsch duurt voort op
Belgisch gebied. Levendige ge
vechten zijn geleverd op Luxem-
burgsch gebied. De Duitsche aan
val strekt zich uit tot het gebied van
Sierck, even ten oosten van de
Moezel.
VERLOVEN BIJ BRITSCHE LUCHT
MACHT INGETROKKEN.
Te Londen wordt vernomen, dat gister
alle verloven bij de Britsche luchtmacht
zijn stopgezet en dat al het met verlof zijnd
personeel is teruggeroepen.
DE KWESTIE DER
LUCHTBOMBARDEMENTEN.
Het Fransche ministerie van buitenland
sche zaken deelt mede:
De Fransche regeering, welke in haar
antwoord van 1 September 19S9 op het be
roep van Roosevelt de verzekering heeft
gegeven, dat haar luchtstrijdkrachten bevel
hadden burgerbevolkingen van bombarde
menten uit te sluiten en het bombardement
te beperken tot strikt militaire doelen, stelt
er prijs op openlijk te verkondigen, dat zij
zich het recht heeft voorbehouden en voor
behoudt haar toevlucht te nemen tot iedere
actie, welke zij passend zou achten in geval
de burgerbevolking, hetzij in Frankrijk,
hetzij in Groot-Britannië, hetzij in de door
Frankrijk bijgestane landen door den tegen
stander zou worden gebombardeerd.
DAGORDER VAN GENERAAL GAMELIN.
De Fransche generaal Gamelin heeft gis
ter een dagorder gericht tot de troepen. De
ze luidt als volgt:
De aanval, welke wij sedert October j.l.
hebben verwacht, is vanochtend gekomen.
Duitschland bindt tegen ons den strijd op
leven en dood aan. Voor Frankrijk en zijn
bondgenooten is het wachtwoord thans:
moed, energie, vertrouwen, (w.g.) Gamelin.
HET VERKEER MET ENGELAND.
De minister van posterijen heeft gister
avond bekend gemaakt, dat tijdelijk de
diensten, met inbegrip der Lichtdiensten en
der postchéquediensten, met Nederland,
België en Luxemburg gestaakt worden.
BELGIE HAALT DUITSCHE
VLIEGTUIGEN NEER.
De Bru.sselsche omroep heeft medegedeeld
dat vier of vijf Messerschmidts en een Hein-
kei bommenwerper neergeschoten zijn.
DE ZWITSERSCHE MOBILISATIE.
Een betooging voor het Neder
landsche consulaat.
Zonder het aangegeven uur hedenochtend
negen uur af te wachten hebben de Zwit
sers zich reeds onmiddellijk bij hun regi
ment gevoegd.
In Bern is het zeer druk, doch de bevol
king geeft geen teeken van nervositeit.
Te Zürich heeft een groep studenten be
toogd voor het Nederlandsceh consulaat. De
zelfde groep wilde vervolgens naar het
Duitsche consulaat gaan, doch zij werden
tegengehouden. Het consulaat konden zij
niet bereiken.
Den geheelen dag was het op de stations
zeer druk in verband met de algemeene
mobilisatie. De meeste opgeroepenen had
den des avonds hun bestemming bereikt.
DE OSSERVATORE ROMANO ÓVER
DEN DUITSCHEN INVAL.
De nieuwe inval van Duitschland wordt
door de Oservatore Romano krachtig ver
oordeeld. De directeur van het blad geeft
uiting aan de verontwaardiging en droefe
nis op het Vaticaanu over dezen nieuwen
nationaal-socialistischen aanval. Deze aan
val heeft geen enkele rechtvaardiging en ze
is verschrikkelijk. De aangevallen landen
hebben hun neutraliteit nauwkeurig in acht
genomen.
De directeur van het blad wijst er op, hoe
in tegenspraak met de beginselen van het
positieve recht en van het natuurrecht de
Duitsche aanval is, alsmede met de regelen
der menscheid.
Ook wijst hij er op hoe dit optreden in
strijd is met de legerstellingen van den
paus over de organisatie van een rechtvaar
digen vrede en het recht van bestaan en
onafhankelijkheid van alle landen, zoowel
groote als kleine.
GROOT NEDERLANDSCH WATER
VLIEGTUIG IN VEILIGHEID.
Een groot Nederlandsch watervliegtuig is
gister neergestreken voor het strand van
Brighton. Men meent te weten, dat een der
drijvers door kogels is getroffen, toen" het
toestel boven België vloag, en dat de piloot
van oordeel was, dat hij de vlieghaven
Shoreham op een tiental kilometers van
Brighton niet kon bereiken. Geen der in
zittenden, pasagiers noch bemanning, is
gewond. De pasagiers waren een attaché
van de Engelsce ambassade in Nederland
en zijn secretaris. Zij zijn inmiddels in Lon
den aangekomen, waar zij zich onmiddel
lijk naar de Nederlandsche legatie begaven.
DUITSCH-SLAVISCHE GRENS
GESLOTEN.
De Duitsche autoriteiten hebben bevel ge
geven tot sluiting van de Duitsch-Zuidsla-
vische grens. Ieder treinverkeer is stopgezet.
De laatste trein, die gisterochtend uit
Duitschland is aangekomen, was ledig. Zelfs
de Duitsche ambtenaren op het station
Maribor zijn gisterochtend niet in dienst ge
komen. Alleen Duitschers, die uit Zuid-Sla-
vië naar Duitschland terugkeeren, kunnen
de grens passeeren.
FRANSCHE EN DUITSCHE TROEPEN
SLAAGS.
In Luxemburg zijn Fransche en Duitsche
troepen slaags geraakt. Er is evenwel nog
slechts sprake van voorpostengevechten. Bij
de Moezel zijn de eerste belangrijke gevech
ten begonnen.
AANWIJZINGEN VOOR DE
NEDERLANDSCHE SCHEEPVAART.
Er zijn aanwijzingen uitgegeven aan alle
Belgische en Nederlandsche schepen, die
naar België of Nederland of Duitschland on
derweg zijn, om terstond op te stoomen naar
de naast bijzijnde Engelsche of Fransche
haven voor het ontvangen van instructies.
De Belgsche en Nederlandsche schepen met
andere bestemmingen moeten hun reis
voortzetten.
GEALLIEERDEN BESTELLEN WEER
TWEEDUIZEND VLIEGTUIGEN.
Een telegram uit Washington meldt, dat
de Engelsche en Fransche regeeringen weer
tweeduizend of meer militaire vliegtuigen
van Amerikaansch fabrikaat in de laatste
paar dagen hebben besteld.
Alléén 2de handsch goederen.
uitsluitend a contant
(Dinsdags en Vrijdaga InxendonJ
Naaimachines te koop: Singer, Titan,
Wisselmann, enz. Hand-, Trap- en In-
zinkbare (koopjes). Prima Handnaai
machine met gar. 8.30
DEKKER, Spoorstraat 5,
Het Naaimachine Huis. Salonkastje
Singer als nieuw, Trapm. Veritas
vanaf 37.50. Handm. vanaf 10 m.
garantie. J. H. DE BOER, Geester
singel 48, Alkmaar.
Accordeon (wit, 120 bassen) te koop
gevraagd. Brieven met prijsopgaaf
onder letter M 98 bureau van dit blad.
Te koop uit netten inboedel: lief
Kamergemakje met pot voor 3.50,
Kamerclosetstoelen, Kapokbed 6.50,
Veerenbed 7.50, Vloerkleed, 2 p.
Ledikant 6.50. Dekker, Spoorstr. 5.
ZITTING VAN DEN BELGISCHEN
SENAAT.
De Senaatspresident, Gillon, heeft de zit
ting geopend met een korte toespraak,
waarin hij de senatoren er aan herinnerde,
dat Duitschland nog geen drie jaar na
plechtig de onafhankelijkheid van België te
hebben gewaarborgd en nog geen negen
maanden na een hernieuwing dezer ver
plichting zijn onderteekening schond, zoo
als het dat deed in 1914. Spr. loofde de
vastberadenheid en den moed van koning
en leger tegenover de agressie. België, zoo
zeide hij, heeft nog slechts één ziel. Koning
en leger belichamen die op schitterende
wijze.
Gillon voegde hieraan toe, dat België
uitdrukking had gegeven aan zijn geloof in
de idee der vrijheid, welke de geallieerden
bezielt, aan wier zijde België opnieuw is
komen te staan.
Na lof gesproken te hebben van Noorwe
gen, Nederland en Luxemburg, waarbij hij
vastbeslotenheid van deze landen aantoon
de, gaf hij dezelfde uiteenzetting over de
ontketening van den oorlog als reeds in de
Kamer waren gegeven. De minister van de
fensie gaf vervolgens bijzonderheden over
de ontwikkeling der militaire operaties. De
Senaat heeft verder aan hem voorgelegd
wetsontwerp aangenomen en is daarop ver
daagd tot hij weer bijeengeroepen zal
worden.
WIJZIGING IN DE FRANSCHE
REGEERING.
Het bureau van den Franschen minister
president deelt mede, dat het door de om
standigheden noodzakelijk werd geacht een
wijziging te brengen in het kabinet, ten
einde alle partijen hierin vertegenwoordigd
te doen zijn. Er is een beroep gedaan op de
medewerking van oud-minister-president
Louis Marih en op Ybarne Garray, die zitting
krijgen in het kabinet als minister van staat.
Zij zullen deel uitmaken van het óorlogs-
kabinet.
In verband met de omstandigheden heb
ben verder de onderstaatssecretarissen hun
functie ter beschikking van den minister
president gesteld. Reynaud dankte hen warm
voor de bewezen diensten. Vier onderstaats
secretarissen worden evenwel gehandhaafd,
n.l. Baudoin, die secretaris is van het oor
logskabinet, kolonel Meny, belast met de
vliegtuigproductie, Fevrier, belast met den
technischen informatiedienst en Schuman,
die de vluchtelingen dienst onder zich heeft.
RECHTSTREEKSCHE
BETREKKINGEN MET IJSLANDSCHE
REGEERING.
Het Britsche dep. van buitenlandsche za
ken deelt mede, dat met den wensch der
IJslandsche reg. tot vestiging van recht-
streeksche diplomatieke vertegenwoordiging
met Engeland, de koning Charles Howard
Smith heeft benoemd tot buitengewoon af
gezant en gevolmachtigd minister te Reykja
vik. Smith was gezant in Kopenhagen.
De geschiedenis van den ouden school
meester, die er krankzinnig van was gewor
den, was blijkbaar almee de belangrijkste
gebeurtenis in Manofski's jeugd geweest.
Hij grijnsde vergenoegd en zijn zwaarmoe
dige oogen fonkelden van pret.
Toen moest hij opzien, door een onder
drukt gesnik.
Het kind zat te huilen
Dit had hij niet verwacht. Nee, bij God,
dit nooit. Hij kon zich heelemaal niet be
grijpen hoe 't kind er toe kwam om nu te
huilen. Zijn grijns was weg. Hij duwde
zijn hoofd wat dieper in 't kussen kneep
z'n oogen half toe, keek tersluiks naar 't
ronde gezichtje, waarlangs telkens weer
groote, dikke tranen rolden, veel te groot
en te dik voor 't kleine gezichtje.
Wat beteekende dit? Waarom huilde 't
kind? Hij kon zich dit nog maar niet in
denken. Maar wel voelde hij heel scherp,
dat hij zich schaamde om 't haar te vragen.
Terwijl hij zoo lag en de tranen zag val
len telkens nieuwe droppels zag hoe
't kind al maar benauwd heen en weer zat
te draaien en te wringen op haar stoel, heet
en vreeselijk verlegen, om haar verdriet te
^™wingen toen gebeurde er iets wonder
lijks in Johan. Een ruwe lach binnen in hem
hoonde: „laat die huilebalk loopen. Dat heb
Je er nu van. Wat laat jij je met kinderen
m? Jaag T weg en lach 'r uit, als ze je grap
pen niet kan begrijpen".
Maar dan was er nog iets, niet onder
woorden te brengen, zoo diep als 't voort
kwam uit donkere gevoelens, uit zijn on
wezenlijkste zelf. Dat zwol aan, zwol aan,
warm vervulde 't zijn hoofd, zijn handen,
zijn heele lichaam. En toen 't hem heelemaal
vervuld had, was de booze lach dood. Weer
greep hij haar handje, dat vochtig was
van de stilletjes weggeveegde tranen.
Toen zei hij van pure verlegenheid zoo on
geveer 't domste wat je in zoo'n geval maar
verzinnen kon: „Moet jij niet huilen om oud
meesterr. Was al errg, errg, errg oud,
hoorrje? Hebben wij krrans gegeven,
prrachtig grróóte krrans Hebben wij ge-
stuurrd na grraf!"
Het kind veegde gauw haar gezichtje af,
duwde haar hoofd achteruit en trachtte te
glimlachen. Niet, omdat die goedige woor
den haar maar eenigszins getroost hadden
't verhaal van de streek op Manofski's school
bleef voor haar ontvankelijke zieltje voor-
loopig zóó moeilijk te verwerken maar
toch vond zij, dat huilen nu gek was. En ja,
dit was 't wonderlijkste de fijne voel
hoorntjes trilden nu sterker als namen zij
den warmen stroom inniger waar.
Wel nee ik huilheelemaal niet!"
zei ze en snikte nog na. Maar toen zij haar
stem toch weer dapper gehoord had, richtte
ze zich hieraan weer wat op: „Bij jou is alles
zoo zoo anders geweest dan bij ons alle
maal, geloof ik niet? Waar woon je
eigenlijk?"
Opper-Silezië", zei Manofski, zoo
haastig als alle Polen sedert jaar en dag ver
zekeren, dat zij uit Opper-Silezië komen.
Dat is hier heel ver vandaan, hè?"
Errg verr!"
Woonde je daar in een groote stad?"
Kleine dorrp."
Och, dat is aardig, niet?"
Manofski grijnsde zuur-zoet. Niet zoo
zeer, omdat 't daar nu allemaal door de
Duitschers overweldigd was, want dit zou
wel om 't even blijven. Hij kon immers
heelemaal niet vinden, dat zijn leven, toen
't er nog Poolsch was, ook zoo bijzonder
aardig geweest was. Maar hij had nu erva
ring genoeg opgedaan met zijn klein weer
loos vriendinnetje, om dit niet hardop te
zégen. Nee, niet langer uit minachting zweeg
hij. Dat warme gevoel, dat nieuwe, hield
't droevige antwoord terug
Hebben jullie daar ook varkens en lam
metjes en koeien?"
Nee. Heeft alleen rrrijk boerrr!"
sneed hij toch weer bot het verlokkende
uitzicht op dit ruime en geliefde onderwerp
van gesprek af.
Wij hebben óók geen vee, hoor!"
vergoelijkte ze. Alleen maar 'n klein
hondje, 't Heet Fifi. 't Is heelemaal zwart.
Je weet wel, hè? zoo'n kleine spits. Ik houd
veel van Fifi. O, zóó veel" wees ze met
gespreide armen. „Maar moeder houdt nu
ook veel meer van 'm. Zie je? - sedert vader
in den oorlog is. Ze zegt soms, dat ze in ge
dachten vader zoo gezellig in zijn leunstoel
ziet zitten met Fifi, zooals vroeger 's avonds
bij onzen haard. Hierom is zij nu ook zóó op
Fifi!"
Met groote, opeens verteederde oogen
keek Manofski in 't kindergezicht. „Is jou
moederr errg goed op jou, errg?" fluis
terde hij, als schaamde hij er zich voor.
Nou!"
Heeft zij jou ook lief als klein Fifi?"
Och jij!" 't Meiske schaterde er om.
'k Zou denken: ik of 'n hondje, dat 't
toch nog wat anders is. Denk je ook niet,
Johan?"
Manofski raakte er opnieuw door in de
war. Als zijn moeder ook wel eens hartelijk
voor 'm geweest was, dan had hij onder haar
hartstochtelijke geknuffel soms gedacht aan
een jongen hond, dien ze aan een touw hou
den en er naar hartelust net zoo aanhalig
mee sollen, zonder te vragen of de hond dit
óók prettig vindt. Maar hij zei heel gedwee:
„Gloof ik ook, Elze."
Weet je? ik denk dat 't zóó is: van
mij en van vader houdt zij even veel. En
dan pas komt Fifi, och ja, en grootmoeder
en alle ooms en tantes en zoo. Zoo was 't bij
jou moeder ook zeker wel, hè?"
Manofski knikte maar toestemmend. Hij
kon 't niet helpen, maar hij moest er even
bij lachen
Daar kwam zuster Emma met de koffie.
Zoo, ben jij hier, Elze? Zijn dit nu
manieren, om mij niet eens even goeden
dag te zeggen, als je in 't lazaret komt?
Die vriendschap met u schijnt wel heel innig
te zijn, Manofski?" Lachend boog ze zich
over 't kind, om 't te kussen.
Maar toen de pleegzuster haar slaap aan
den wang van haar nichtje legde, werd ze
opeens ernstig. Ze keek 't meisje bezorgd in
de oogen. En dan scherp naar Manofski.
Maar die merkte dit heelemaal niet, omdat
hij met 't onverschilligste gezicht in zijn
kop roerde.
Kom, nu drink je met ons in de zusters-
kamer weer koffie. En dan moet je naar
huis. Zeg nu maar netjes: dag Manofski, tot
een volgenden keer".
Gehoorzaam gaf 't kind 'n handje, maakte
haar knicksje en hakkelde den groet na.
Manofski gromde, op niet veel hartelijker
toon dan de eerste maal: „Dag kom gauw
terrug".
In de dagen, die nu volgden, lag Manofski
veel aan 't kind te denken. Of eigenlijk voor
al aan de tranen van 't kind. Dan overwoog
hij nog weer die geschiedenis met den ouden
schoolmeester tot hij in eens óók den
kant eraan zag, waarom 't kind moest zijn
gaan huilen Dit inzicht verbaasde hem.
Hij had zelf weinig gehuild in zijn leven.
Wel angsten uitgestaan, wel geschreeuwd,
gevloekt maar werkelijk gehuild, zoo
heelemaal van binnen uit als 't meisje?
Verduiveld ook, dat zij dien kant om te
huilen ineens gezien had. Hij had moeite
genoeg gehad, om dien eindelijk te vinden,
Zou dit dan komen, door wat ze. opvoe
ding noemen? Heet 't zoo niet? Je werd ook
zoo hard, zoo keihard, wanneer aldoor maar
weer 't lot op je inhamerde. Dan wende je
't nadenken wel af. Hij was trouwens nooit
een denker geweest. Maar sedert hij had in
gezien, dat een klein beetje nadenken je een
gevoel kan geven of je aan een ketting vast-
geboeid ligt, die toch niet te breken is
sedert had hij 't heelemaal afgeschaft. Hij
aanvaardde alles, zooals 't op hem aan
kwam. Niet lichter en niet zwaarder. Soms
in een woeste blijdschap, vaker in een wil
den drift, 't Waren altijd stroovuren, die in
korte vlagen uitlaaiden. Alleen de blinde
angst voor nieuwe teleurstellingen van het
lot, van menschen, bleef als een gloed onder
de asch in hem nasmeulen.
En nu hadden die kindertranen hem opge
schrikt. Hij kon niet laten er over voort te
denken, 't Was z'n eigen schuld geweest
dacht hij eerst koppig. Wat had hij zich, na
al die teleurstellingen, ineens weer ingelaten
met een ander schepsel? Want kinderen zijn
óók menschen en menschen zijn teleur
stellingen.
Teleurstellingen? Was dat dan teleur
stelling, dat het kind was gaan huilen om
zijn verhaal van den ouden meester? Dit
nieuwe, warme, diepe? Was dat alwéér
zoo'n teleurstelling geweest van men
schen? Nee, nee, nee. Binnenin géén
teleurstelling. Eer dat andere Eer,
wat Manofski niet zoo benoemde, maar toch
wel zoo voelde: eer een bevrijding uit zijn
koppigen angst voor de teleurstelling met
menschen was 't geweest. En die kleine
Elze had dit mildere in hem gewekt.
Nadruk verboden;
