DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Binnenkort verdere
demobilisatie.
Ook werklooze zeemiliciens
moeten zich melden.
Tabak- en
tabaksproducten.
De Brandstoffenvoorziening
van ons land.
De posterijen van 10 tot
15 Mei.
De koffie- en theedistributie.
Duitschers in Neder-
landsch-lndië.
Spaansche eischen ten op
zichte van Gibraltar.
Een toespraak van
Paus Pius XII.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTEN1IEN
Van 1 -5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HLRMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 129 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK.
Maandag 3 Juni 1940
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
142e Jaargang
Alleen voor hen, die werk
hebben.
Bij de volgende etappe van demo-
biliseeren mag een militair alleen
dan met groot verlof worden ge
zonden, indien hij aan den comman
dant van het betrokken enkelvou
dig oorlogsonderdeel een verkla
ring van werkgevers, familie e.a.
kan overleggen, waaruit blijkt, dat
hfj door loongevenden arbeid dan
wel andere wijze in eigen onder
houd kan voorzien, althans niet ten
laste van de gemeenschap zal ko
men.
Bedoelde verklaring moet zijn
gelegaliseerd:
a, door den betrokken burge
meester,
b. voor hen, die in overheids
dienst zijn, door het betrokken
diensthoofd ter plaatse.
Aangezien een volgende etappe
van demobiliseeren binnenkort is
te verwachten, wordt aan alle mi
litairen, die voor groot verlof in
aanmerking wenschen te komen, in
overweging gegeven voor de ver
krijging van bovenbedoelde ver
klaring reeds thans het noodige te
verrichten.
Den militairen wordt er boven
dien met nadruk op gewezen, dat
gedemobiliseerden geen aanspraak
kunnen doen gelden op steunver-
leening wegens werkloosheid.
In aansluiting aan de publicatie
namens den opperbevelhebber
van land- en zeemacht, o.a. inhou
dende, dat zij, die zijn gedemobili
seerd of op eigen initiatief naar
hunne haardsteden zijn terugge
keerd en die geen loongevenden
arbeid hebben, zoodat zij ge
dwongen zijn zich om steun aan
te melden en die niet aanneme
lijk kunnen maken, dat zii vóór
8 Juni loonenden arbeid kunnen
verkrijgen, door den burgemees
ter in werkelijken dienst möeten
worden geroepen en onverwijld
moeten worden gedirigeerd op de
depóts, wordt medegedeeld, dat
deze regeling eveneens geldt voor
de zeemiliciens. In verband hier
mede wordt de staat, waarop de
depóts zijn vermeld, met het vol
gende aangevuld:
Allen, behoorende tot de zee
militie moeten zich melden bij:
het marinedepót Rotterdam,
Museumplein 1, voor zoover zij
met groot verlof van dat depót
of van het depót Oudenhoorn ver
trokken;
het marinedepót den Haag,
Koningstraat 3, voor zoover zij
met groot verlof vertrokken van
dat depót;
het marinedepót Amsterdam,
marine-kazerne, voor zoover zij
met groot verlof vertrokken van
dat depót, vanuit IJmuiden, of
vanuit Den Helder;
Militairen der zeemacht voor
zoover zij met groot verlof ver
trokken van de depóts vaartui-
gendienst Rotterdam of Amster
dam keeren in het bovenbedoelde
geval op die depóts terug.
Het departement van handel, nijverheid
en scheepvaart maakt bekend, dat verzoe
ken om inschrijving bij het rijksbureau
voor tabak en tabaksproducten uitsluitend
dienen te geschieden op daartoe bestemde
formulieren, welke van 5 Juni a.s. af bij de
kamers van koophandel en fabrieken ver
krijgbaar zijn.
Eveneens zijn dan bij deze kamers ver
krijgbaar de formulieren voor de verplichte
voorraad-opgaven van onbewerkte tabak,
benevens de wekelijks in te dienen afleve-
ringsstaten voor tal aksproducten.
De directies van de steen
kolenmijnen in Limburg berich
ten, dat zij hopen zeer spoedig
in staat te zijn de levering van
haar producten in het geheele
land te hervatten, zij het voors
hands op beperkte schaal.
Alles hangt af van het herstel
der transportwegen te water en te
land, waaraan met inspanning
van alle krachten gewerkt wordt.
Dit werk heeft een gunstig ver
loop, en vermoedelijk zal men
daarmede eerder gereed zijn dan
aanvankelijk werd aangenomen.
De mijnen zelf zijn alle in tact
en in bedrijf. De geproduceerde
kolen worden op voorraad geno
men en kunnen onmiddellijk ver
zonden worden, zoodra transport
mogelijk is.
Ien moeilijke taak met
toewijding volbracht.
Een der directeuren van het postkantoor
te Utrecht heeft interessante mededeelingen
verstrekt over het gestagneerde postverkeer
in de dagen van 10 tot 15 Mei en de wijze
waarop het P.T.T.-personeel middelen ten
uitvoer gebracht heeft om de vele tonnen
post, welke vijf dagen lang in de Domstad
bewaard is geworden, wederom in den lande
gedistribueerd te krijgen.
In Utrecht als centrumplaats voor vrijwel
alle nachttreinen kwamen zooals gewoon
lijk in den nacht van 9 op 10 Mei posttrei
nen binnen uit negen richtingen. Toen de
treinen na uitwisseling van post en pakket
ten op het punt van vertrek stonden, werd
de Duitsche opmarsch bekend en van verder
vervoer was dus geen sprake meer.
Utrecht moest nu angstvallig waken over
de vele tonnen post, welke het noodgedwon
gen onder zijn berusting had moeten nemen.
Het overlaadstation was tot werkloosheid
gedoemd cn als eerste reactie hierop zochten
de postautoriteiten een uitweg door middel
van autovervoer. Men stuitte evenwel op
onoverkomelijke moeilijkheden en daardoor
kon eerst met de geweldige distributie een
aanvang gemaakt worden, nadat de capitu
latie van ons leger een feit was geworden.
Van treinenloop was in de eerste dagen
na het staken van den strijd geen sprake.
Er werden in de plaats daarvan, omdat de
toetand van de wegen onzeker was, eerst
leege kleine postauto's uitgestuurd, die over
al in den lande verkenningstochten gingen
maken. Langs smalle dijkjes en kronkelige
weggetjes wisten deze handige wagentjes
vaak tot dief In -het land door te-dringen.
De P.T.T.-chauffeurs, die van hun speurtoch
ten huiswaarts keerden, kwamen dikwijls
met goede berichten terug. „Die en die
plaats is weer bereikbaar en zoo en zoo kan
dat en dat dorp weer ingeschakeld worden
in het postverkeer", aldus de eerste mel
dingen. In het geheele land waren de post-
verloven ingetrokken, hulppersoneel werd
gerequireerd en weldra werkte het reusach
tige bedrijf op volle toeren, ja in vele ge
vallen vaak meer dan de aanvankelijke
capaciteit toeliet. Het personeel besefte den
ernst van den toestand en wilde bijna niet
van rusten weten. Een ieder begreep, hoe
zeer zijn landgenooten om berichten zaten
te springen en deswege werd alles in het
werk gesteld om het contact per brief of
kaart weer zoo goed mogelijk in orde te
brengen.
Zoodra uit de verkenningstochten bleek,
dat men met den dag verder in het land kon
dringen, werd de distributie daadwerkelijk
ter Land genomen. Omdat er toen nog geen
treinen liepen, werden eenvoudig groote
trailers en zelfs verhuiswagens gehuurd.
Groote verhuiswagens startten uit Utrecht
naar Gorinehem en gaven in Breda de zoo
zeer verbeide post over voor de provincie
Zeeland. Uit Breda vertrokken dan de ge
charterde postauto's naar Tilburg en Eind
hoven en deponeerden aldaar de post voor
de provincie Limburg. Over Den Bosch werd
de terugtocht ondernomen en zoo kwam
men in de Domstad terug met nog even
volle wagens als waarmede men vertrokken
was. Want overal, waar de auto's waren
geweest, lag natuurlijk ook een vracht post
te wachten voor verdere expeditie en zoo
brachten de transportauto's vele stapels post
mee, bestemd voor midden-Nederland, voor
Amsterdam en geheel West-Nederland.
Toen eenmaal de treinenloop normaal
ging worden in die gedeelten van Neder
land, welke niet geleden hadden door den
oorlog, hernam het postverkeer zijn normale
rechten. Thans stagneert het hier en daar
nog wel eens, maar globaal genomen func-
tionneert het apparaat behoorlijk en kan
„Tante Pos" een beetje uitblazen.
Het Rijksbureau voor de Voedselvoorzie
ning in oorlogstijd brengt in verband met
de distributie van koffie en thee, aan be
langhebbenden het volgende ter kennis:
1. Het branden van koffie is verboden
zonder vergunning van de meelcentrale.
2. Het vervoeren en afleveren van ruwe
(ongebrande) koffie is verboden zonder
vergunning van de meelcenrale.
3. Het verpakken van thee in eenheden,
kleiner dan 10 kg, is verboden zonder ver
gunning van de meelcentrale.
4. Het vervoeren va» thee in verpak
kingseenheden van 10 kg of meer is verbo
den zonder vergunning van de meel
centrale.
5. Het bereiden van koffie-extfact en/of
producten, waarin koffie is verwerkt, is
verboden zonder vergunning van de meel
centrale.
Al degenen, die nog niet in het bezit zijn
van zoodanige vergunningen, moeten zich
onverwijld schriftelijk bij de Nederlandsche
meelcentrale, Riouwstraat 186, 's-Graven-
hage, aanmelden, onder vermelding hun
ner voorraden koffie en thee.
Betere bejegening gewenscht.
Men schrijft ons uit Den Haag:
Het is helaas, tot ons doorgedrongen dat
de behandeling van de, in Nederlandsch-In-
dië geïnterneerde, Duitschers heel wat te
wenschen overlaat.
Men zal zich herinneren, dat deze Duit
sche onderdanen aanvankelijk op het eiland
Onrust, in de baai van Batavia, waren ge-
intemeerd. Het eiland Onrust was reeds
vroeger de plaats waar personen werden
„opgeborgen", doch dan betrof het lieden
wier verwijdering uit de samenleving om
bepaalde redenen (en redenen van weinig-
onschuldigen aard) dringend gewenscht was. j
Het feit dus, dat Onrust den Duitschers als
verblijfplaats werd aangewezen, kan reeds
als weinig tactisch worden beschouwd.
Destijds heeft het ministerie van koloniën
ook telegrafisch aangedrongen op een be
hoorlijke behandeling der Duitsche ge-
interneerden.
Wij vernemen thans, dat zij van het eiland
zijn weggevoerd, doch dat de behandeling
nog in vele oprichten te kort schiet en niet
gelijk is aan die, welke hun Nederlandsche
lotgenooten in Duitschland is te beurt ge
vallen. Thans is vastgesteld, dat de behan
deling van Nederlandsche geïnterneerden in
Duitschland tijdens de oorlogsdagen niets te
wenschen overliet. Zoo waren de Neder
landsche journalisten te Berlijn in die dagen
zeer comfortabel in het luxe-hotel het
„Kaiserhof" gehuisvest.
Er kan dan ook niet genoeg op worden
aangedrongen, dat men in Nederlandsch-In-
dië en eventueel in West-Indië alles in het
werk stelt om Duitsche geïnterneerden op
redelijke en passende wijze te behandelen,
naar de hygiënische wetten welke het
tropisch klimaat stelt.
Doch wij willen hieraan nog enkele woor
den toevoegen, gericht van een Indischen
gezichtshoek uit. Het is wenschelijk, dat men
de Duitschers in Indië overbrengt naar een
gezond berg-oord, in een behoorlijke behui
zing mét redelijk-goede-voorziening.
Het is thans nog tijd om gemaakte feilen
te herstellen en te zorgen dat de geïnter
neerde Duitschers behandeld worden, zooals
men te interneeren respectabele lieden in
een tropisch land, volgens de regelen van
eerbaarheid en fatsoen, dient te behandelen.
DE STRIJD IN NOORD-NOORWEGEN.
Een speciale correspondent van de
Social-Demokraten meldt uit den strijd-
sector in Noord-Noorwegen, dat de geal-
lieerden.voordat zij op 28 Mei tot hun
grooten aanval op Narvik overgingen, de
stad van zee uit acht uren lang hebben
gebombardeerd. Hierbij zijn minstens
20.000 schoten gelost. Een ooggetuige van
de gevechten om Narvik bericht hierover
nog, dat zich in Narvik zelf feitelijk in het
geheel geen Duitsche stellingen tot verde
diging bevonden, doch dat de eigenlijke
Duitsche stellingen tot verdediging langs
de spoorlijn en op de berghoogten lagen.
De stad Narvik is, hoewel er zich in de
stad geen stellingen tot verdediging be
vonden, door een moorddadige beschieting
geheel verwoest, waarbij als eénige
slachtoffers Noorsche burgers zijn ge
vallen.
Groot Douglas-toestel neergestort. - Het
reuzen-Douglastoestel, dat proefvluchten
voor de marine uitvoerde, is te Los Angeles
neergestort. De vier inzittenden vonden
den dood.
Het geheele P.T.T.-personeel heeft in de
afgeloopen maand Mei voor heete vuren ge
staan, doch kan, nu alles achter den rug is,
met gerechtvaardigden trots terug zien op
een groot werk, dat men met allerlei hulp
middelen, maar bovenal door de toewijding,
waarmede het ten uitvoer werd gebracht, tot
stand heeft kunnen brengen.
Betoogingen.
Zaterdag is het tot spontane, reusachtige
betoogingen gekomen voor de wederaan-
sluiting van Gibraltar bij Spanje. Falangis-
tische jongeren en studenten, meest in uni
form gekleed, vormden op de pleinen en
in de hoofdstraten van Madrid groote op
tochten, waarbij borden met een schets van
Gibraltar en eischen tot teruggave werden
meegedragen. De menschenmenigte sloot
zich onder geestdriftig geroep van „Leve
het Spaansche Gibraltar" bij de betoogin
gen aan. De betoogers trokken naar de En-
gelsche ambassade, waar de nieuwe Brit-
sche ambassadeur Sir Samuel Hoare, dien
zelfden dag aankwam. De menschen riepen:
„Gibraltar is Spaansch". De politie trachtte
de betoogers te bewegen tot doorloopen. Er
werden geen arrestaties verricht, evenmin
deden zich ernstige incidenten voor.
Anti-Engelsche betooging te Madrid.
Naar aanleiding van de Zaterdagmiddag
verwachte aankomst van den nieuwen Brit-
schen ambassadeur Sir Samuel Hoare heeft
de Madrileensche universiteitsjeugd een
demonstratie-optocht gehouden, welke met
den kreet „Gibraltar voor Spanje" en met
plakaten met hetzelfde opschrift door de
straten der stad trok.
De betoogers werden voor de Britsche am
bassade door de politie uiteengedreven.
Verwijzende naar de betoogingen te Ma
drid spreekt thans ook de pers den eisch
uit, dat Gibraltar naar Spanje moet terug-
keeren. Gibraltar in het bezit van Engeland
is een nationale schande, zoo wordt ver
klaard. Er kan geen groot Spanje bestaan,
zoo lang deze schande voortduurt.
De Italiaansche pers en Gibraltar.
De Italiaansche openbare meening be
groet met sympathie de berichten over de
Spaansche betoogingen voor den terugkeer
van Gibraltar naar Spanje. De Giornale
d'Italia schrijft, dat het vraagstuk van den
terugkeer van Gibraltar naar Spanje be
schouwd moet worden als reeds practisch
aan de orde te zijn gesteld. Het tegenwoor
dige regime van Gibraltar is een kenmer
kend voorbeeld van de Engelsche hegemo
nie-methoden. Engeland beheerscht vanuit
Gibraltar den Europeeschen pijler bij den
uitgang naar den Atlantischen oceaan en
het leven en de bedrijvigheid van alle vol
ken aan de Middellandsche zee. Het is van
zelfsprekend, dat Spanje na zijn nationale
en geestelijke vernieuwing het gemis van
het door Engeland ontnomen Gibraltar als
bijzonder pijnlijk ondervindt, daar Gibral
tar een stuk van den nationalen Spaanschen
bodem is.
Gibraltar moet tot het vaderland
terugkeeren.
In zijn laaste artikel over Gibraltar
schrijft Manuel Aznar in „Arriba", dat de
Spaansche jeugd van vandaag, de onwan
kelbare overtuiging heeft, dat Gibraltar
onder leiding van Franco tot het vaderland
terugkeert. Dit mag niet een voorwerp van
vredesonderhandelingen zijn of van diplo
matieke besprekingen. Het is voldoende, in
dien Engeland zonder omwegen Gibraltar
teruggeeft. Eerst na deze overgave kan
men van vriendschap tusschen Spanje en
Engeland spreken. Tot zoolang zijn alle be
tuigingen van vriendschap een voorspiege
ling van onjuiste feiten.
Inwoners verlaten Gibraltar.
De Gibel-Dersa heeft als vijfde vluchte-
lingenschip met 728 personen aan boord Gi-
Men moet rekening houden met
menschelijkheid en rechtvaardigheid.
Het D. N. B. meldt uit Rome:
Paus Pius XII heeft tot de Curie-kari-
nalen een toespraak gehouden, waarin hij,
na gesproken te hebben over zijn houding
ten aanzien van een rechtvaardigen, eervol
len en duurzame vrede, gewezen heeft op
de gevaren van een vernietiging van de
geestelijke en zedelijke waarden. Daarbij
sprak hij in het bijzonder over het toene
mende verval van de rechtsnormen, waar
voor in de plaats het geweld komt, dat de
ethische impulsies en het rechtsgevoel on
derdrukt. Een duidelijk bewijs hiervoor is
de omstandigheid, dat gebieden en volken
in den oorlog worden gebracht, die meer
dan anderen uit traditie voor den vrede op
kwamen. De Paus bezwoer alle vijandelijke
partijen, zich steeds bewust te blijven van
haar plichten tot menschelijkheid, welke
plichten ook in het oorlogsrecht en het oor-
logsmoreel hun waarde niet verliezen. De
Paus gas uiting aan zijn treurnis over de
behandeling, die non-combattanten in meer
dan een gebied hebben ondervonden en die
zeer moeilijk met den naam menschelijk
heid in overeenstemming is te brengen.
God is onze getuige, zoo zeide Paus Pius
XII, dat, wanneer wij deze noodzakelijke
waarheid uitspreken, wij ons niet laten lei
den door een geest van partijdigheid, noch
rekening houden met wie dan ook. Geen
volk is beschermd voor het gevaar, dat zich
eenige van zijn zonen laten meesleepen
door den demon van de haat. Voor het
beoordeelen van dergelijke ontsporingen is
de houding der autoriteiten en haar snel
ingrijpen daartegen van bijzonder belang.
Hoe meer gebied door den oorlog onder
vreemde heerschappij geraakt, des te meer
moet op de handhaving van de rechtsorde
in overeenstemming met het volkenrecht
en voor alles op de geboden der mensche
lijkheid én de rechtvaardigheid worden ge
let.
DE GEALLIEERDE VERLIEZEN IN
HET KANAAL.
Op grond van berichten van het Duitsche
opperbevel heeft het Zwölf-Uhr-Blatt uit
gerekend, dat in den tijd van 30 Mei tot 2
Juni voor Duinkerken en in het Kanaal al
leen door het Duitsche luchtwapen zeven
vijandelijke oorlogsbodems en 32 transport
en koopvaardijschepen tot zinken zijn ge
bracht, alsmede 69 transport- en koopvaar
dijschepen zwaar beschadigd zijn. Dienten
gevolge heeft Engeland in drie dagen tijds
op 31 Mei werd het optreden van de
luchtmacht door het ongunstige weer be
lemmerd alleen door de aanvallen van
Duitsche gevechtsvliegers 135 scheepseen-
heden verloren. Hierbij zijn niet gerekend
de scheepsverliezen, die Engeland op deze
dagen door Duitsche „Sehnellboote", duik-
booten, luchtdoelartillerie of op andere
wijze geleden heeft.
braltar verlaten én is naar Casablanca vér-
trokken.
Het Engelsche garnizoen heeft gisteren
schietoefeningen gehouden met lichte artil
lerie op de in de Middellandsche zee drij
vende schietschijven.
Het officieele orgaan van Gibraltar heeft
een bepaling gepubliceerd, waarbij de ver
spreiding van alarmeerende berichten
streng wordt gestraft.
V naar Bodo
(4037)
DE STRIJD OM NARVIK
Naar aanleiding van de jongste berichten aangaande de strijd om den ertsspoorweg
van Narvik naar Zweden, publiceeren wij bijgaande kaart, waarop zoowel de plaats
Narvik als de spoorweg en het ijzerertsgebied in Zweden duidelijk zijn aangegeven.
Het geheele spoorweg-traject van Narvik tot aan de Zweedsche grens bij Rikgransen
is nog in Duitsche handen, behalve een klein gedeelte dat door de stad Narvik Mdf.