Een program van actie.
Mr. Rost van Tonningen
sprak voor de radio.
Naar een harmonische en volwaardige
voeding.
TWEEDE BLAD. u .LKMAARSCHE COURANT VAN MAANDAG 22 JULI 1940.
Het was Dr E. G. van 't Hoog, secre
taris van de commissie voor de voor
lichting uit den Voedingsraad, die ons
dezer dagen, aan de hand van de alge-
meene richtlijnen, een inzicht gaf in het
werk der commissie, waarin vertegen
woordigd zijn het nijverheidsonderwijs
voor meisjes, en de stichtingen inzake
huishoudelijke voorlichting, huishoude
lijke voorlichting ten plattelande en
wetenschappelijke voorlichting op voe-
dingsgebied.
Gelijk het een goede commissie betaamt,
heeft zij haar program van actie, dat niet
minder dan tien punten omvat, punten,
welke van essentieele beteekenis zijn voor
de voeding van het Nederlandsche volk. Zij
luiden:
1. In den regel is het gebruik van bruin
brood ver te verkiezen boven dat van het
wittebrood.
2. de aardappel vooral gekookt in de
schil is een voedingsmiddel van buiten
gewone waarde, dat in alle kringen dagelijks
behoort te worden genuttigd en heeft dan
tot op zekere hoogte, wat vitamine C be
treft, eenzelfde beteekenis voor onze voeding
als fruit;
3. vooral in de eerste maanden van het
jaar is het gebruik van versch fruit geen
luxe; zoo dit niet mogelijk is kunnen radijs,
rammenas en rauwe wortel fruit gedeeltelijk
vervangen;
4. een dagelijksch gebruik van 2'/. ons
groente is voor een volwassene gewenscht;
5. men koope voornamelijk die groente,
die het seizoen oplevert en gebruike bij
voorkeur een gedeelte van de groente
rauw;
6. aardappelen en groente behooren zoo
kort mogelijk te worden gekookt en met zóó
weinig water, dat vrijwel niets behoeft te
'worden afgegoten:
7. melk is niet alleen belangrijk bestand
deel van de kindervoeding. Het is aller
minst kinderachtig, wanneer een volwassene
dagelijks melk of karnemelk bij den brood
maaltijd gebruikt. Een hoeveelheid van 1 a
3 bekers per dag is, ook voor den volwassene,
uit een voedingsoogpunt allerminst een luxe;
8. uiteraard kan men de melk ook in
koffie, in pap, in toespijs, in soep of in stamp
pot tot zich nemen; ook karnemelk verdient
in dit verband de volle aandacht;
9. kaas en eieren doen aan volledigheid
van samenstelling nauwelijks voor melk
onder. Het dagelijksch gebruik hiervan kan
daardoor in vele gevallen een belangrijke
voedingsverbetering beteekenen;
10 vleesch wissele men af met visch- en
kaasgerechten.
Deze 10 punten kan men als de grond
wet beschouwen van een verantwoorde
voedingswijze. Als alle goede grondvoor-
schriften zien zij er eenvoudig uit. Bij
hun practische toepassing bedenke men,
dat onze voeding te belangrijk is om bij
andere behoeften te worden achterge
steld. De 10 punten beteekenen voor het
meerendeel in wezen een terugkeer naar
eenvoudige, van ouds vertrouwde
vroegere voedingsgewoonten. De huis
vrouw lette thans vooral op een goed
gebruik van onze bodemproducten in
eenvoudigen vorm. Bovendien mag
nimmer uit het oog worden verloren,
dat goed eten ook altijd smakelijk eten
beteekent.
Eten, met smaak genuttigd immers, wordt
beter en gemakkelijker verteerd dan spijzen,
die wij met tegenzin of onverschilligheid tot
ons nemen. Ook het betrachten van de
noodige variatie in de samenstelling der
maaltijden blijft een factor van groot ge
wicht. Menige vacantie dankt haar nuttig
effect in even sterke mate aan de ver
andering van spijs, die het verblijf elders
met zich bracht, als aan» de verandering van
omgeving, de wandeling of de fietstochten.
'Iedere poging tot verbetering van de .voe
dingsgewoonten van ons volk zal moeten
uitgaan van de vooropstelling, dat aanvaar
ding van de aan de voedingsleer ontleende
voorschriften een in alle opzichten ver
beterde keuken tot gevolg heeft. Tegelijk
dient in het oog te worden gehouden, dat
iedere overmatige ijver op dit gebied moet
worden vermeden. Gewoonten, die op zich
zelf wel voor verbetering vatbaar zouden
zijn, maar toch niet rechtstreeks schadelijk
kunnen heeten, late men liever in tact,
want, ook bij een beperkten opzet van onze
actie valt er geweldig veel te doen, terwijl
bovendien het conservatisme van het publiek
juist op dit gebied bijzonder groot is, zoodat
menigmaal taaie weerstanden zullen moeten
worden overwonnen, aldus Dr. van 't Hoog.
En toch is het noodzakelijk, dat dit ge
schiedt, want van een verbetering der voe
dingsgewoonten hangt het welzijn van het
thans levende geslacht en van de komende
generatie af. Het voedingsvraagstuk is geen
aangelegenheid van theoretisch-wetenschap-
pelijke waarde, het dient te worden be
schouwd als een practisch en nationaal be
lang van de eerste orde.
De Toekomst der arbeiders
organisaties.
De juist benoemde commissaris voor de
S.D.A.P., de R.S.A.P. en de C.P.N., mr. M.
M. Rost van Tonningen, heeft Zaterdag
avond een radiorede gehouden waarin hij
o.a. het volgende zeide:
„De gebeurtenissen der laatste weken
hebben in Ket bijzonder de Sociaal-Demo
cratische Arbeiderspartij en het Neder-
landsch Verbond'van Vakvereenigingen in
hun diepste wezen beroerd. In deze organi
saties hebben Nederlandsche arbeiders en
arbeidsters tientallen jaren voor hun socia
listisch ideaal gestreden.
Ieder Nederlander, die onbevooroordeeld
den arbeid van de laatste halve eeuw in
vogelvlucht overziet, zal tot de erkenning
komen, zeide spr., dat zoowel in de S.D.
A.P. als in het N.V.V. menig idealist even
hard voor de lotsverbetering van den arbei
der heeft gestreden, als in het volksche
socialisme onzer dagen. Maar eveneens
dwingt deze terugblik ons tot de erkenning,
dat het ideaal zelf, de verwezenlijking van
een socialistische gemeenschap niet werd
bereikt. Het is", vervolgde spr., „een dwin
gend gebod voor de Nederlandsche volks
gemeenschap om de arbeiders, die in de
S.D.A.P. en in het N.V.V. zijn samengevat,
Gij huismoeders, hebt ge geregeld
rabarber op het menue staan? Maakt ge
uw lunchtafel gezellig met komkommer,
met radijsjes, met tomaten, die ge, het is
maar een tip, allersmakelijkst kunt vul
len met roerei en groene kruiden? Ge
maakt geen jam meer, omdat de suiker
u ontbreekt? Vervang dan de suiker door
glucosestroop, en ge krijgt vrijwel het
zelfde resultaat. Ge komt met de boter
niet toe? Dan weet ge zeker niet, dat ge
van een half pond een heel pond kunt
maken, door de boter met melk aan te
lengen en vervolgens weer^stijf te klop
pen?
Er kan op het gebietl van de voeding ont
zaglijk veel gedaan worden, mits men niet de
neiging heeft, bij het oude te blijven neer
zitten. Nieuwe banen, ook op dit terrein! En
uit de publicaties, die van tijd tot tijd in de
couranten zullen verschijnen vanwege de
commissie van voorlichting, zullen de huis
vrouwen heel wat wetenswaardigs kunnen
opdiepen!
in de gelegenheid te stellen uit de kracht
van hun eigen persoonlijkheid den weg tot
het nieuwe Europa te vinden. Als dan ook
vandaag de Nederlandsche gemeenschap
misschien verrast is geworden door het be
sluit dat de leiding van de S.D.A.P. van haar
functies is ontheven, dan is de uitsluitende
bedoeling daarvan, aldus spr., dat uit de
rijen van de arbeiders zelf de nieuwe lei
ding op zal staan.
Waarom, ging mr. Rost van Tonningen
voort, werd nu de leiding van de oude S.D.
A.P. van haar functie ontheven?
Deze leiding heeft, volgens spr., de stuw
kracht gemist om het diepe verlangen der
arbeiders naar maatschappelijke vernieu
wing ook maar in eenigszins voldoende ma
te te bevredigen. „Zij heeft in den politieleen
strijd zoo zeer haar beginselen verzaakt,
door het aangaan van coalities met partijen
van een lijnrecht tegengesteld beginsel, dat
van haar niet te verwachten was, dat zij die
vernieuwing zou kunnen leiden".
„De optrekking van een werkplan, dat
den nood van de arbeidersmassa's kan leni
gen, is in de eerste plaats een taak van de
arbeiders zelf. Dat zij tot degelijken arbeid
in staat zijn, heeft het Plan van den Arbeid
bewezen. Niet alleen in de S.D.A.P. en het
N.V.V., doch ook in andere bewegingen en
in de politieke partijen zijn het deskundi
gen geweest, die door hun opbouwende ge
dachten de oplossing van deze meest drin
gende vraagstukken van den arbeid van
het volk hebben bijgebracht.
De arbeidersbeweging dient, vervolgde
spr. dan ook aan elk bewind te eischen: het
onmiddellijk ontwerpen van een arbeids-
plan voor het Nederlandsche volk, dat de
productie voor de eigen behoeften in de toe
komst binnen de wordende Europeesche ge
meenschap zal waarborgen; de inschakeling
van allearbeiders ten einde de werkloos
heid op te heffen en een gewaarborgde va
cantie, met behoud van loon, te kunnen in
voeren en de organisatie van ontspanning
door de opening van reisgelegenheid in
deze vacantie-'dagen.
Na gewezen te hebben op het cultureele
werk van N.V.V. en S.D.A.P., vervolgde
spr.: „Dit prachtige werk mag in geen ge
val worden afgebroken. Op het gebied van
de cultuur heeft de gemeenschap echter aan
de Nederlandsche arbeiders een vraag te
stellen. Talloos zijn de arbeidersmuziekver-
eenigingen, de arbeiderszangvereenigingen,
de arbeidersorkesten. Het zal de taak der
arbeideis ..ij n, deze uitingen van waarach-
tige cultuur van het Nederlandsche volks
karakter ook ter beschikking van hun an
dere volksgenooten te stellen. Mannen en
vrouwen kunnen in gemeenschap bij de ge
boorte van een nieuwen tijd, de scheppin
gen van de genieën in hun volk tot nieuwe
hoogten opvoeren". Doch voorwaarde voor
scheppingen is, volgens spr., de eeuwige
vernieuwing van den aard na bevrijding
van troebele invloeden, die haar bedreigen,
Hoezeer men ook moet erkennen, ver
volgde spr. zijn rede, dat de arbeidersbewe
ging in tal van sociale maatregelen, als
ziekte-, invaliditeits-, ongevallen- en ouder»
domsverzekering concessies aan het kapita
lisme heeft afgewrongen. zoo is toch aan
die eene eisch niet voldaan, die elke socia
listische gemeenschap moet stellen, n.l.: de
eisch dat niet de ouderdom, maar wel het
tijdstip, waarop de mensch afgewerkt is, zijn
recht op een arbeidspensioen bepaalt.
T.a.v. de arbeidersjeugd zeide spr, o.m.:
„de adem van een nieuwen tijd moge de
arbeidersjeugd met frissche kracht vervul
len".
„Als hier hulde is gebracht aan het vele
goede", ging spr. verder, „dat de- moderne
arbeidersbeweging tot stand gebracht heeft,
dan zit daarbij de bedoeling voor, om het
geheele bezit aan materieele en cultureele
goederen dezer arbeidersmassa's en der
jeugd te beschermen tot den tijd, dat een
nieuwe leiding uit de eigen rijen zal op
staan. Als politieke organisatie hebben de
verschillende organisaties' opgehouden te
bestaan. Als deelen der groote Nederland
sche volksgemeenschap met een eigen ka
rakter, een eigen vorm van cultuur en een
eigen levensstijl hebben deze arbeiders
massa's onbetwistbaar recht op hun geeste
lijke en materieele eigendommen.
In de eerstvolgende dagen zullen, aldus
deelde spr. mede, de technische maatrege
len bekend worden gemaakt, die noodzake
lijk zijn, om het deelgenootschap van de ar
beiders aan hun organisaties vast te leggen
en om te overleggen, hoe de sociale en cul
tureele opbouwarbeid uit hun binnenste het
best kan worden gewaarborgd. Bij het ont
werpen der plannen zal het initiatief aan
de organisaties zelf worden gelaten". Aan
de arbeiderspers en de arbeidersradio zul
len de eigen krachten verbonden blijven.
Spr. besloot met te zeggen, dat voor zoover
de financieele nood, die de arbeiderspers en
de arbeidersradio heeft bezocht, het niet
strikt noodzakelijk maakt, in het personeel
geen wijziging zal worden gebracht.
HET „FONDS TOT BEHOUD VAN DE KAASMARKT" stelt alles in het werk
om de beroemde Alkmaarsche attractie te behouden. Zoo is men opnieuw aan
gevangen met den verkoop der z.g. kaasmarktspeldjes. Kaasdragers koopen een
speldje.
Alle aandacht voor bruin brood, aardappels, fruit,
groenten, melk, visch en kaas
(Van onzen specialen verslaggever).
's-GRAVENHAGE, 21 Juli.
Zoo ooit, dan heeft in dezen tijd het streven naar een harmonische en vol
waardige voeding ieders belangstelling. Het gaat hierbij riiet alleen om de
groote bouwstoffen, waarmede wij sinds lang zijn vertrouwd, maar ook om
stoffen, die slechts in zeer geringe hoeveelheden in ons lichaam worden
opgenomen. Niet alleen dus om de koolhydraten, de eitwitten en de vetten,
maar ook om de vitamines, de voedingszouten en mineralen. Inzonderheid
de vitamines voeren ons op een terrein, dat van mysterie vervuld is. Wie
langen tijd achtereen één of meer vitamines ontbeert, wordt ernstig ziek.
Dat een tekort aan vitamine B. de gevreesde beri beri veroorzaakt, die in
Indië zoovelen ten grave heeft gesleept, is thans een feit van algemeene be
kendheid, evenzeer als de omstandigheid, dat een gebrek aan vitamine C.
tot scheurbuik kan leiden.
Intusschen ligt er een wijde klove tusschen het optreden van zulk een
deficientieziekte en een op een harmonische, volwaardige voeding berustend
algemeen welbevinden. Bovendien is ons lichaam er op vernuftige wijze op
ingesteld om onevenwichtigheden in onzen voedingstoevoer op te heffen. De
goede natuur helpt ons heel wat buitensporigheden van onze onnatuur te
boven komen. Toch is het verstandig daarop niet al te zeer te speculeeren.
Want d i t staat in elk geval vast, dat fouten in onze voedingswijze slechts
ten koste van groote innerlijke lichamelijke inspanning kunnen worden
hersteld. Die inspanning is zelfs dermate groot, dat van een directe verkor
ting van onzen levensduur kan worden gesproken. Bij een onharmonische,
onvolwaardige voeding die in de practijk helaas zeer veelvuldig voor-
kor 1 ontstaan bij "den mensch allerlei vage klachten, die, merkwaardi
gerwijs, bij onderscheidene voedingstekorten soortgelijk zijn. Het zijn
klachten over vermoeidheid, gevoelens van gedeprimeerd zijn, die zich
P-' aan symptomen van geringeren weerstand tegen ziekten, zoowel
als van verminderden geestelijken wrerstand.
VELE ROTTERDAMSCHE KINDEREN HEBBEN HUN SPEELGOED VERLOREN.
Ook aan dit kinderleed is gedacht en van alle zijden zijn pakken vol speelgoed
gezonden aan de directrice van het Kralingsche Volkshuis te Rotterdam. Een meisje,
dat in een aan het Kralingsche Volkshuis grenzend huis woont, offert een van haar
poppen voor het goede doel.
DE KAAGWEEK een evenement waai' elke zeillief- NIET ALLEEN, DAT MEN ZUINIG MOET ZIJN MET BENZINE
hebber reikhalzend naar uitziet. Mej. P. Versluys in °°k het verbruik van steenkool moet men niet te royaal zijn. In
verband hiermede ziet men tegenwoordig vele slepen met niet mm-
haar regenboog „Duck der dan 10 schepen. Een sleep nabij „De Zes Wielen" te Alkmaar.
