DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De Duitsche aanvallen op Engeland. r Frankrijk's débècle. Men rekent in Engeland op een Duitschen gasaanval. Bombardementen op tal van militaire doelen. Japansche waarschuwing aan Engeland en Amerika. Japan en de weg door Burma. De Engelsche oorlogvoering VERDUISTERINGS TIJDEN. van 7.14 tot 7.45. op 10.10 onder 20.23 Het Duitsche weermachts- bericht. Waarom de wapenstilstand werd gevraagd. ALKMAARSCHE COURANT. voor dies er lief zelf, gene- ongeren Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij voaruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIENs Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/b. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. No. 234 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeurs C. KRAK. Donderdag 3 October 1940 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 142e Jaargang New-York, 2 Oct. (A.N.P.) De New-York Herald Tribune verklaart zoo juist uit Lon den te hebben vernomen, dat militaire kringen in Engeland steeds meer rekening houden met een Duitschen gasaanval. De Britsche luchtmacht en de autoriteiten be reiden daarom vergeldingsmaatregelen voor, die in de krijgsgeschiedenis hun weer ga niet vinden. Om nu het ^bericht een ge loofwaardig tintje te geven, moet men er een in Britsche" gevangenschap geraakten Duitschen vlieger bijhalen, die bij het ver laten van het lazaret uit dankbaarheid den. raad zou hebben gegeven: Vergeet uw gas maskers niet. U zult ze misschien weldra noodig hebben. Met de verspreiding van deze geruchten, die de laatste maanden herhaaldelijk zijn cpgedokten, begeven de verantwoordelijke Britsche autoriteiten zich op een zeer ge vaarlijk terrein. Het doel is duidelijk. Men brengt onware beweringen over de voorne mens der Duitsche oorlogsleiding in de we reld om de openbare meening, in het bij zonder aan de overzijde van den oceaan, tegen Duitschland in het harnas te jagen. De aanvallen op Londen. Stockholm, 2 Oct. (D.N.B.) Volgens be richten uit Londen hebben vanochtend, na dat de stad den geheelen nacht aangevallen was, sterke Duitsche afdeelingen het offen sief tegen geheel Zuid-Engeland met inbe grip van Londen voortgezet. Tot vier uur in den middag was er niet minder dan zes maal alarm gemaakt. Vooral de Z.O. voor steden van Groot-Londen zijn bijzonder hevig aangevallen en bestookt met bom men, die groote schade veroorzaakten aan belangrijke industrieele en andere militaire objecten. De eerst# bommen vielen reeds vóór negen uur vanochtend. Uit Berlijn wordt door het D.N.B. ge meld: Londen is vandaag door een voortdu rende golf van Duitsche gevechtsafdeelin- gen aangevallen. Van den morgen tot den avond werd zes keer luchtalarm gemaakt, waardoor de bevolking gedwongen werd in de kelders en schuilplaatsen te gaan. Door het gunstige wolkendek konden de Duit- schers de stad in een voordeelige positie naderen en hun van te voren opgestelde aanvallen volbrerj en. Het doel waren we derom voor den oorlog belangrijke instal laties langs de Theems en in de O. en Z.O. deelen van de stad. Branden en ontploffin gen in deze objecten alsmede zware rook wolken getuigen van de uitwerking der Duitsche aanvallen. Brand in petroleumopslagplaats. Berlijn, 2 Oct. (D.N.B.) In een groote pe troleumopslagplaats te Weymouth woedt een geweldige brand. Rechtstreeksche tref fers zijn geplaatst op gevulde benzine tanks, die nog tijdens den Duitschen aan val met reusachtige steekvlammen ontplof ten en de geheele opslagplaats in vlam zet ten. Andere krachtige Duitsche aanvallen waren vandaag gericht op havenwerken aan de Zuid- en de Oostkust van Engeland en aan de Iersche zee. Zoo zijn te Swansea en Newquai havenwerken vernield en pak huizen in brand gezet. Vliegveld aangevallen. Berlijn, 2 Oct. (D.N.B.) Een groep Duit sche bommenwerpers heeft vandaag in duikvlucht een vliegveld in het Z.O. van Engeland aangevallen. Alle bommen trof fen doel. Loodsen en onderkomens stonden in vlammen. De startbaan werd omgewoeld en onbruikbaar gemaakt. De Engelsche propagandaberichten. Berlijn, 2 Oct. (D.N.B.) Van welingelichte zijde hier ter stede is men de opvatting toe gedaan, dat de groote berichten, die het Britsche ministerie van luchtvaart voortdu rend publiceert over zoogenaamde succes sen van de R.A.F. bij bomaanvallen op Ka naalhavens, kennelijk moeten dienen tot geruststelling van de Britsche bevolking met het oog op de voortdurende mislukkin gen van de R.A.F., vooral omdat de aan houdende Duitsche luchtaanvallen de zenu wen van de menschen toch al op een over matig zware proef stellen. In feite, zoo wordt van Duitsche zijde om trent deze verzonnen Engelsche berichten over successen betoogd, is in den nacht van 24 op 25 September bij een bomaanval op Havre een lazaret getroffen. In den nacht van 27 op 28 September troffen bommen het slot St. Andree bij Brugge. In beide ge vallen werd geen militaire schade veroor zaakt, afgezien daarvan, dat vier gewonde soldaten in het lazaret van Havre den dood vonden en zeven andere opnieuw gewond werden. Deze voorbeelden toonen aan, e.venals vele andere, dat de R.A.F. ook hier aan de Kanaalkust niet kieskeurig is bij het uit zoeken van haar doelen, zoo wordt hierom trent opgemerkt. Amerikaansche berichten over den toestand te Londen. New-York, 2 Oct. (D.N.B.) De ochtend bladen, zooals de New-York Times en de New-York Herald Tribune melden uit Lon den, dat men zich een voorstelling kan ma ken van de vreeselijke omstandigheden, waaronder de meerderheid der bevolking thans den nacht doorbrengt, wanneer men een bezoek brengt aan de schuilkelders der rijken in Westend en de schuilgelegenheden der arme bevolking in Eastend en het cen trum. Die der welgestelden zijn voorzien van bedden, stroomend warm en koud water, gemakkelijke stoelen, radio, filminstallatie en ventilatoren. In de kelders der hotels werken kamermeisjes en zelfs een knecht, die niets anders te doen heeft dan snurken de gasten om te draaien. Voor het ter ruste gaan worden warme dranken geserveerd en het is alles zeer gezellig. Hoe verandert ech ter het beeld, als men een bezoek brengt aan de stations van de ondergrondsche in Japan kan voor een kwestie van leven en dood komen te staan. Tokio, 3 Oct. (Domei). In een hoofdarti kel publiceert de Asahi Sjimboen, een der meest invloedrijke in Tokio verschijnende dagbladen, de waarschuwing, dat Japan „niet gedwee den dood zal aanvaarden". Deze waarschuwing is gericht aan het adres van, Engeland en Amerika en heeft betrek king op een verder toepassen van economi- schen druk op Japan. „Mocht het door Amerika tegen Japan ingevoerde embargo op staal zoo worden uitgebreid, dat het ook zou gelden voor olie, en mocht een toestand ontstaan, waarin de Britsche dominions den export van tin en rubber naar Japan zouden te genhouden, dan zal Japan komen te staan voor een kwestie van leven en dood. Het is duidelijk, dat Japan niet gedwee den dood zal aanvaarden, wanneer het zoo'n toestand tegenover zich krijgt. Japan is niet verlan gend om opzettelijk wrijving te veroorza ken, maar zoolang de vestiging van een grooter Oost-Aziatischen keten van onder- lingen voorspoed de eenige weg is voor Ja pan om te blijven leven en het eenige mid del. voor de rassen van Oost-Azië om in het leven te blijven en welvaart te genie ten, spreekt het van zelf, dat Japan bereid en vastbesloten is om het doel van deze fundamenteele nationale politiek te berei ken, ongeacht de hinderpalen, die het op zijn weg vindt". Het krachtige hoofdartikel van de Asahi Sjimboen is getiteld: „Een gelegenheid tot nadenken voor Engeland en Amerika" en geeft verder een overzicht van de En- gelsch-Amerikaansche reactie op de slui ting van het driemogendhedenpact. UITGEBREIDE VOLMACHTEN VOOR TATEKAWA. Tokio, 3 Oct. (D. N. B.) De Yomioeri Sjimboen wil weten, dat de nieuwe Japan sche ambassadeur in Moskou, lt.-generaal Tatekawa, van de Japansche regeering uitgebreide volmachten heeft gekregen, zoodat hij in staat is hangende problemen tot een oplossing te brengen. het centrum. Een rit van Liverpoolstreet naar Piccadilly is een ontstellende erva ring. In de duistere catacomben der onder grondsche ziet men tooneelen, die men on bestaanbaar geacht had. Reeds op het uur, dat de kantoorbedienden zich naar huis be geven, verdringt zich de menigte op de trappen. Op dozijnen perrons was geen meter ruimte ongebruikt gelaten. Op ehkele meters van voorbijrazende treinen speelden kinderen. Moeders voedden haar zuigelin gen, terwijl oude mannen kaart speelden. De slapers hebben oude dekens en jassen op den smerigen grond uitgespreid. Er hing een ondragelijke lucht, want het ventilatie systeem, dat in normale tijden reeds niet voldeed, is thans volkomen onvoldoende. De hygiënische inrichtingen kunnen niet tegen het massabezoek op en men moet voorbe reid zijn op de mogelijkheid van het uitbre ken van besmettelijke ziekten. Leveringen aan T sjiang-Kai-Sjek Tokio, 2 October (D. N. B.) Het van Engelsche zijde bekend gemaakte voor nemen om den weg door Burma weer voor leveringen aan Tsjiang-Kai-Sjek te openen trekt ten zeerste de aandacht van de Japansche regeering, naar de Jomioeri Sjimboen meldt. Men betoogt, dat Enge land op deze wijze niet alleen het openen van nieuwe onderhandelingen, zooals destijds overeengekomen bij het treffen van een regeling voor drie maanden, bruusk negeert, maar definitief zich voor nemens toont in het geheel niet in te gaan op eischen van Japan. Deze plotselinge wijziging van de Engelsche houding is hoofdzakelijk een uitvloeisel van druk uit de V. S. Japan zal andere mogendheden, die zich zonder begrip verzetten tegen de natuurlijke reorganisatie van Oost-Azië, niet onnoodig smeeken haar houding te wijzigen. De Japansche regeering zal, naar officieele kringen met klem verzeke ren, de hindernissen met alle kracht we ten opzij te schuiven. De Duitsche bladen spreken van ophitsing tot moord. Berlijn, 2 Oct. (D.N.B.) De in de Daily Mail gepubliceerde uitlating van den La- bour-afgevaardigde, Wedgewood, dat het beperken van bombardementen tot mili taire doelen een teeken van geestelijke zwakte is en dat thans Engelsche bommen in de Friedrichstrasse zullen vallen, wordt door de Duitsche bladen als een „ondubbel zinnig ophitsen tót moord op de Berlijn- sche bevolking" beschouwd. Kolonel Wed gewood, adlus schrijft de Lokal Anzeiger, beoogt et zijn eisch twee doelen. Ten eerste zou hij de wereld opnieuw willen doen ge- looven, dat de vliegers der Royal Air Force zich tot dusverre steeds hebben beperkt tot het bombardeeren van militaire doelen van de rijkshoofdstad en ten tweede is het hem er om te doen de ophitsing tot moord aan te wakkeren. Het spelen met vuur wordt dus door de Engelschen in hun verblinding in versterkte mate voortgezet. Het Duitsche luchtwapen zal hierop een antwoord geven, een antwoord, waardoor ook de meest arge- loozen Engelschman den werkelijken toe stand duidelijk zal worden. De Nachtausgabe schrijft lakoniek: Hier de oorlog, daar de moord. Wij zullen ook deze moordenaars klein krijgen. DE ARBEIDSDIENST IN NOORWEGEN. Oslo, 2 October (D. N. B.) De gecom mitteerde staatsraad Axel Strang heeft de invoering van- een Noorschen arbeids dienstplicht in het voorjaar van 1941 aan gekondigd. De arbeidsdienst heeft behal ve de te verrichten arbeid tot dubbele taak stad en land met elkaar te verbinden, als mede de lichamelijke opvoeding van de jeugd te bevorderen. Men is verplicht te verduisteren tusschen zonsondergang en zons- opgang, dus hedenavond Maans op- 3 en ondergang Oct. Berlijn, 2 Oct. (D.N.B.) Het opperbevel van de weermacht maakt bekend: Het luchtwapen heeft op 1 October en in den nacht van 1 op 2 October weer talrijke voor de oorlogvoering belangrijke doelen in Londen alsmede in Zuid- en Midden-Enge - land aangevallen. Omvangrijke branden en ontploffingen konden worden waargenomen. Deelen van een gevechtsformatie onder bevel van den groepscommandant majoor Hahn bombardeerden ondanks het sterke afweergeschut de luchthaven van Pem- broke-Carew, plaatsten treffers van zwaar kaliber op de hangars, beschadigden een aantal vijandelijke gevechtsvliegtuigen door bommen en machinegeweervuur op den be- ganen grond en keerden zonder verliezen naar hun punt van uitgang terug. Andere formaties gevechtsvliegers deden aanvallen op de havencomplexen van Liverpool als mede op de haven- en industriecomplexen van Manchester. Branden en ontploffingen veroorzaakten zware schade. Voorts gelukte het door een verrassenden aanval van af zonderlijke gevechtsmachines een wapen fabriek ten Noorden van Londen en een in de buurt gelegen vliegveld voor nachtvluch ten met voltreffers van zwaar kaliber te be stoken. Britsche vliegtuigen werden overdag noch boven rijksgebied noch boven de door Duitschland bezette gebieden waargeno men. Des nachts deed de vijand met ver scheidene vliegtuigen aanvallen op een reeks van steden in West-Duitschland, waar tal van woningen door brand zware schade opliepen. Eenige Britsche bommenwerpers vlogen via Noord-Duitschland ook naar de rijkshoofdstad, doch werden hier door het welgemikte vuur van de luchtdoelartillerie uit hun aanvalsrichting weggedrongen. Ten Oosten van Berlijn wierpen de Britsche vliegtuigen verscheidene brand- en brisant bommen op een pannenbakkerij. Andere schade aan personen of gebouwen werd hier niet aangericht. De verliezen van den vijand op 1 October en in den nacht van 1 op 2 October bedra gen 17 vliegtuigen, waarvan 15 in luchtge vechten, één door een nachtjager en één door luchtdoelartillerie werden neergescho ten. Twee Duitsche vliegtuigen worden vermist. De laatsten tijd zijn den vijand door de sterk ontwikkelde afweermethoden van de nachtjagers en van de luchtdoel artillerie zware verliezen toegebracht. Bij na overal werd de vijand verhinderd zijn aanvalsplannen op de beraamde wijze uit te voeren. Tevoren reeds op menig gebied verzwakt. In dit artikel wijst onze Parijsche cor respondent op de voornaamste oorzaken van de Fransche débacle, oorzaken, welke men dient te kennen om de hui dige situatie in Frankrijk te begrijpen. Op 22 Juni van dit jaar, des namiddags om twintig minuten voor zeven, Duitschen zo mertijd, werd in het historische woud van Compiègne, historisch omdat daar in 1918 de wereldoorlog een einde nam, de wapenstil stand gesloten tusschen Duitschland en Frankrijk. Precies zes uren na het sluiten, twee dagen later, van den wapenstilstand tusschen Italië en Frankrijk, werd aan de fronten het signaal „staakt het vuren" ge blazen. Frankrijk herademde, de oorlog was voorbij. In de Matin, één der weinige kranten, die toen te Parijs verschenen, werd de officieele tekst der voorwaarden voor den wapenstil stand met Duitschland en Italië afgedrukt. De grijze Fransche maarschalk Pétain gaf in een radiorede commentaar en zeide onder meer, dat „het Frankrijk èn aan menschen èn aan materiaal had ontbroken om den rijd met eenige kans op succes te kunnen voortzetten". De Franschen en hun gealli eerden hadden illusies gekoesterd ten aan zien van hun werkelijke militaire macht, van hun „economische bewapening" en van de bronnen, welke ze nog zouden kunnen aan boren. „Evenmin als vroeger", aldus de 84- jarige Pétain, „wint men een oorlog alleen met goud en grondstoffen; de overwinning hangt af van de effectieven, die men in het veld kan brengen, van het materiaal, waar over men beschikt en van het juiste gebruik van beide". De loop der gebeurtenissen heeft aangetoond, dat Duitschland in de maand Mei 1940 op deze gebieden de absolute su perioriteit bezat, zijn leger overschreed op 15 Juni de Loire en van dat oogenblik af was het der Fransche legerleiding duidelijk, dat Frankrijk zijn tegenstander niét langer kon weerstaan. De regeering vroeg de voor waarden voor een wapenstilstand, die, zoo als gezegd, op 22 Juni werd gesloten en door de Fransche delegatie onder leiding van ge neraal Huntziger, later minister van Oorlog, thans opperbevelhebber der Fransche strijd krachten te land, werd onderteekend. Het spreekt wel vanzelf, dat de Fransch- man zich heeft afgevraagd, waar wel de oorzaak van alle kwaads mocht schuilen. Hij redeneerde simpelweg, dat, indien het ge brek aan menschen en materiaal, zooals Pé tain had verklaard, in Mei al van dien aard was, dat een wapenstilstand de eenige uit- I weg bleef, dit gebrek eveneens moest heb- ben bestaan bij den aanvang van den oorlog. Want de Fransche kranten hadden tot het laatst slechts over de overinningen der ge- I allieerden geschreven en slechts verliezen geconstateerd bij de Duitschers. Ook de nu merieke meerderheid was, volgens dezelfde bladen, aan den kant van Frankrijk en En geland. Totdat maarschalk Pétain uit een ge heel ander vaatje tapte en de Franschen de schellen van de oogen vielen. Uit dezen gedachtengang rees de schuld vraag op. Er werden zondebokken gezocht en gevonden. Met die schuldvraag zullen wij ons niet te zeer bezig houden. Aan de histo rie en het Hof van Riom kan het oordeel in dezen worden overgelaten. Er moet echter op worden gewezen, dat maarschalk Pétain uitging van een bestaanden toestand, het meergenoemde gebrek aan menschen en ma teriaal namelijk, en zich niet bezig hield met de oorzaken, waardoor men in dien toestand was geraakt, nóch met de vraag, wie daar voor verantwoordelijk waren. Daarmede immers komt de kwestie op geheel ander dan uitsluitend militair terrein te liggen. De ar restaties van Paul Reynaud en Daladier, Guy de la Chambre, en Pierre Cot, Marx Dormoy en Vincent Auriol toont het ten overvloede aan. Hier wordt politiek, econo misch, financieel, monetair maatschappelijk gebied betreden. Naar onze meening liggen op deze gebie den de voornaamste oorzaken, welke in Frankrijk tot de débacle hebben geleid, en niet slechts tot de militaire débacle. Ieder, die geen volslagen vreemdeling was op dit terrein, heeft het jaren van tevoren zien aan komen: dit moet vastloopen op den duur. Met of zonder oorlog. Frankrijk was verzwakt. Maatschappelijk: het geboortecijfer van Frankrijk daalde met sprongen; sedert vier jaar overtrof het aan tal sterfgevallen dat der geboorten met rond veertienduizend per jaar. Deze achteruit gang correspondeert met dien van het aantal gesloten huwelijken: Frankrijk had een over schot van een half millioen huwbare doch- teren; bovendien bleek er reeds in 1937 op elke twaalf huwelijken één scheiding voor te komen. Politiek: de volksfrontregeering bleek een volkomen fiasco, dat het land aan den rand van den ondergang bracht. Er zijn niet minder dan vier volksfrontregeeringen geweest gedurende de twee-en twintig maan den van het bestaan van dit verbond; alleen 1938 kende reeds drip minister-crises. Het slot van het lied was de terugkeer der oude oppositie. Financieel: binnen anderhalf jaar heeft de Fransche franc drie devaluaties on dergaan. We kerden den franc van Poincaré, daarna dien van Auriol, die het acht maan den heeft volgehouden; toen kwam de vlot tende franc van Bonnet en zweefde elf maanden tuschen tien en elf centimes goud, om tenslotte plaats te maken voor den franc van Daladier en Marchandeau. Door dien gang van zaken kon Frankrijk's economie het al evenmin meer bolwerken, gezwegen nog van de stakingen, de havenconflicten, die gedurende het volksfrontbewind strijk en zet waren en het bedrijfsleven naar wille keur finaal stop zetten. „Geen menschen en geen materiaal", zeide ■maarschalk Pétain. Geen menschen, omdat Frankrijk een dunbevolkt land is geworden, waarvan het inwonertal, demografisch be keken, door de dénataliteit, de ontvolking van het platteland, de vervreemding van den bodem, voortdurend is terug geloopen. Geen materiaal, omdat in den tijd, toen overuren hadden moeten worden gemaakt, de strijd om de veertig-urige werkweek, de vijfdagen- week, in vollen gang was, met als middelen de massale stakingen, die van-de metaal bewerkers, waarbij honderdduizenden ar beiders waren betrokken, de staking van de transportbedrijven, etcetera,welke aan de orde van den dag waren. Zorg en onzekerheid teekenden den toe stand, waarin Frankrijk jarenlang heeft ver keerd. Groepsbelang, waaraan het algemeen belang werd opgeofferd, verdeeldheid en verscheurdheid, waardoor elke actie bij voorbaat werd verlamd, partijpolitiek, welke de diverse regeeringen onophoudelijk tot concessies noopte indien ze haar leven wilden rekken, ziedaar het treurig beeld, dat Frank rijk de omringende wereld bood. Latere maanden van uiterste krachtsinspanning konden den toestand niet meer redden; van de oorlogsleeningen, als ze inderdaad voor bewapeningsdoeleinden werden aangewend, wat niet steeds het geval was, kon niet vol doende profijt worden getrokken, en de zoo noodzakelijke eendracht bleef tot de laatste oggenblikken zeek. Vandaar de verschrikkelijke ontnuchtering bij een groot deel van het Fransche volk, vandaar zijn verbittering tegen de vroegere politieke leiders, vandaar de arrestaties van politieke personen, het ontslag van burge meesters en de aanklachten bij de rechters van Riom, kwesties, waarop we terugkomen. Als we hierboven ietwat sarcastisch ge waagden van zondebokken, dan is het, om dat naast de waarheid, dat een volk de dupe wordt van de fouten en vergissingen zijner leiders, een andere niet minder eenvoudige waarheid staat, dat een volk nu eenmaal de regeering heeft, welke het ver Tj"o>. T. O.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1940 | | pagina 1