L
1' 3 a
BONNEN-NIEUWS. (Week van 28 October tot en met 3 November.)
x)
Volkstuinen bestrijden
voedselschaarschte.
Pp-
DE HW.SVROUW"vRAAGT
EN GEEFT ZELF RAAD
M* CD
a*
O c
gaS
i s~
s
CD
Q S p J ,i«. 5,
CD CTQ «-f j~"
;-i era
CD w ft4 1
a3-g.»-
3
CD
a>
3
h-« (U
a4
5
CD O
3f 3-
S as
(Db 31
s 55 a
|S?S
S?" a. S" g w
(TO r-f O QJ
C 2 S4* s-srB m
n> 3"
SsEiS'l&fjfS:
S'-ill
C*
s. a a
tie;
n S
o's- a
3" O CD
2 rr
„§3c
8 3 sr g
2. 3
01 S'
«-• (D to
0 a 3
2. N
<5 9-c: a
B-§'3 fi
sfs*
Ï»S»
1 a i
"am.
J feffoS
1 I 3 en t
ARTIKEL
Suiker
Koffie en Thee
Tarwebloem, tarwemeel, boek-
weitmeel, roggebloem, rogge
meel, zelfrijzend bakmeel
Brood
Boter
Vet
Vleesch
Vleeschwaren
Rijst, rijstebloem en rijstemeel
BON No.
42 AD
114 AD
78 AD
BB 11
BB 12
14 BK
14 VK
06 VB
GELDIG
26-10 tot en met 22-11
28-9 tot en met 9-11
5-10 tot en met 1-11
21-10 tot en met 29-10
28-1U tot en met 4-11
26-10 tot en met 1-11
26-10 tot en met 1-11
06 Worst e. d.
76 AD
Havermout, havervlokken,
grutten en gort
Vermicelli, Macaroni en Spagnetti
Maizena, griesmeel
en puddingpoeder
Kaas
Zeep
Petroleum
Brandstoffen
Textielproducten
77 AD
15 AD
28 AD
26 AD
39 AD
55 AD
116 xxx)
P Z periode 6
periode A
01 tot en met 03
01 tot en met 06
28-10 tot en met 3-11
28-10 tot en met 3-11
5-10 tot en met 1-11
5-10 tot en met 1-11
9-9 tot en met 1-11
9-9 tot en met 1-11
21-10 tot en met 3-11
28-10 tot en met 10-11
19-10 tot en met 12-11
31-8 tot en met 31-12
9-9 tot en met 3-11
10-11
tot 31-10
tot 31-10
RANTSOEN
1 kilogram
2£ ons koffie of 75 gr. thee
22 ons
100 gram of
125 gram roggebrood
iedere bon 250 gram
iedere bon 250 gram
margarine of boter
xxxx) 100 gram vleesch of
1 rantsoen vleeschwaren.
xxxx) 1 rantsoen vleeschw.
250 gram
250 gram
100 gram
100 gram
100 gram per bon
Xx) zie noot
XXX) zie noot
2 liter
2 liter
per bon één eenheid vaste
brandstoffen
per bon één eenheid turf
Op puntenkaart. (Waardekaart verkrijgbaar a 5 ct. aan ons bureau: Alkm. Crt.)
mengsel daarna nog te droog mocht
zijn, wat melk bij (ook wel een
scheutje martime- of blokjesbouil
lon). Ook deze sla valt gewoonlijk
in den smaak; vooral als we den
smaak verhoogen door een fijngehakt
uitje of wat fijngesneden selderij of
peterselie.
Geeft men aan een warm gerecht
de voorkeur, dan komen het eerst in
aanmerking de aardappelen in
een melksausje. We snijden
daarvoor de koude aardappelen in
niet te dunne plakjes en warmen die
even op in een scheutje kokende
melk met wat zout en een klein
klontje boter; we binden dan de
overtollige vloeistof met een ietsje
aardappelmeel (vooral weinig!) en
dienen de aardappelen in het hen
omringende dunne sausje op, liefst
weer bestrooid met wat fijngesneden
peterselie.
Ook aardappelpurée vormt
een geschikte aanvulling.
De koude, heele aardappelen wor
den aan den kook gebracht met zoo
veel kokende melk, dat ze halver
wege onder staan; ze koken een
kwartiertje door, tot ze gemakkelijk
uiteenvallen, worden dan fijnge
stampt en op smaak afgemaakt met
Wat zout.
Gebakken aardappelen, die in nor-
tnale tijden zeker ook een gewenscht
gerecht zouden vormen, nemen een
te grooten hap uit ons vetrantsoen
t>m thans te kunnen worden aanbe
volen.
Trouwens, al deze voorbeelden van
e.g. restverwerkingen moeten uit den
hard der zaak eenigszins achterstaan
Een vergelijking tusschen
1917 en nu.
Het A. N. P. doet eenige mede-
deelingen over de taak der volks
tuintjes in geval van voedsel
schaarschte. Men zal zich nog
herinneren, aldus dat bureau, hoe
moeilijk het in de oorlogsjaren van
1914 tot 1918 was zich alle moge
lijke levensmiddelen te verschaf
fen. In verband hiermede legden
de gemeentelijke autoriteiten den
huurders van volkstuintjes de ver
plichting tot het verbouwen van
eenige land- en tuinbouwartikelen
op. Deze verplichte verbouw
bracht in 1917 op een beteelde op
pervlakte van ruim 114 hectaren
aan levensmiddelen op 140.000
hectoliter aardappelen. 40.000 liter
bruine boonen, 6.000 liter groene
erwten en 165.000 stuks kool.
Ook thans is de animo voor het
bij de versch gekookte aardappelen:
het gehalte aan vitamine C is n.l. èn
door het bewaren èn door het fijn
verdeelen èn door het ten tweeden
male verhitten van de aardappelen
belangrijk gedaald.
Dat er, behalve door aanvulling
met aardappelen, nog op andere
wijzen gezorgd kan worden voor een
geschikte aanvulling van het brood
rantsoen, hopen we een volgenden
keer te bespreken.
verbouwen van nuttige gewassen
weer groot en in alle opzichten
wordt deze ondernemingsgeest
aangemoedigd. De Bond van
Volkstuinders heeft een eigen
centrale inkoop-commissie, welke
mest, zaad en gereedschap ver
schaft. Dit jaar alleen werd reeds
vijftig procent zaad meer ingekocht
dan vorige jaren.
Zoo wordt in onze hoofdstad de
verbouw van levensmiddelen ge
stimuleerd. Wat er uit de tuinen
komt? Aardappelen, specieboonen.
snijboonen, tuinboonen, bieten
wortelen, koolraap, peterselie,
postelein, sla, spinazie, anijvie.
toe-kruiden en fruit, ziedaar de
verscheidenheid van artikelen.
Men heeft de gerechtvaardigde
verwachting, dat er 75 pCt. meer
verbouwd zal worden in dit jaar
dan in 1937 of 1938 en als oorzaak
wordt gewezen op de kosten van
levensonderhoud, welke de laatste
twee jaar aanzienlijk gestegen zijn.
Bovendien heeft de dreiging van
een oorlog velen tuinders de oogen
geopend en hebben zij zich op de
voedselvoorziening toegelegd.
Hoeveel de opbrengst aan le
vensmiddelen is, valt niet te schat
ten, doch ontegenzeggelijk is zij
van belangrijken omvang en staat
zij op hooger peil dan in 1917. Deze
verhooging van kwaliteit van het
geteelde product is niet alleen een
gevolg van de moderniseering der
outillage, doch bovenal is zij_ te
danken aan de goede voorlichting,
welke den volkstuinders gegeven
wordt.
A D: Algem. distributiebonboekje
B B: Broodbonboekje.
B K: Boterkaart.
V K: Vetkaart.
P Z: Petroleumzegel.
x) Bon 04 t/m. 06 worden later
nog aangewezen voor het koo-
pen van steenkolen of andere
vaste brandstoffen,
xx) 150 gr. toiletzeep, of 120 gr.
huishoudzeep, of 200 gr. zachte
zeep, of 250 gr. zeeppoeder, of
125 gr. zeepvlokken, of 250 gr.
zelfwerkende waschmiddelen
of 200 gr. vloeibare zeep of
gedeelten daarvan in combina
tie.
xxx) Voor mannel. pers. boven 15
jaar 50 gr. scheerzeep, of één
tube scheercrême, of één pot
scheerzeep.
Op aparte scheerzeepbon!
xxxx) Het rantsoen vleeschwaren,
dat per bon kan worden ge
kocht, bedraagt 75 gram voor
gerookt of gekookt varkens-,
rund- of kalfsvleesch en voor
gekookte worstsoorten, rolpens
en knakworst, 125 gram v >or
leverartikelen, tongenworst en
niersbrood en 150 gram voor
bloedworst.
De bonnen, welke op 27 October
a.s. nog niet gebruikt zijn, blijven
nog geldig tot en met Zondag
3 November a.s. met dien verstan
de, dat zij gedurende de week van
28 October tot en met 3 November
a.s. niet gebruikt zullen mogen
worden voor het betrekken van
vleesch of vleeschwaren in hotels,
restaurants e. d.
2.5
v 3 o
c n
Hi o*
.3?
o>3 3
O
"a?
P> C/ï
on
jf N M
öS „e,
W 2- ro
m a-P n
o s4
OTQ
(D (D
I H M i
n ff 3
t3*0
15
00 I
0.
fO H
3
o Ig-PS?»
A. 2. S' 5 3 c
R a M F
HS»n3s,
OQ W
w
Distributie-Nieuws
No. 14.
(VERSCHIJNT ELSEN MAANDAG).
28 October 1940.
WAT IS GOEDE VOEDING IN DE
PRAKTIJK VAN HfcT
LEVcN
Zonder te vervallen in lange en ge
leerde betoogen, waarvan er in den
laatsten tijd genoeg zijn te vinden in
dagbladen en tijdschriften, over wat
een goede voeding is, kan er toch wel
een enkel woord aan worden gewijd
Menige huisvrouw en moeder gaat
zich eigenlijk nu pas rekenschap ge
ven van de samenstelling van dat,
wat zij haar gezin al sinds jaren
heeft voorgezet. Dat is begrijpelijk.
Zoolang ieder kon koopen, wat zijn
beurs en zijn smaak toeliet, en zoo
lang de gezondheid van de verschil
lende gezinsleden geen bijzondere
voorzorgen noodig maakte, deed het
er eigenlijk zoo weinig toe.
Men at en at met smaak, de kin
deren gedijden goed, de volwassenen
voelden zich goed, waarom zou er ge
piekerd worden over de bestanddee-
len van het voedsel?
Nu wordt echter deze stevige stut
weggeslagen onder het huishoudelijk
bestaan. Er zijn allerlei levensmidde
len niet of in kleinere hoeveelheid.
Hce kan iemand zonder vleesch le
ven of met minder vleesch zich toch
goed voeden?
Kijk, daarvoor is een beetje kennis
van de samenstelling van voedings
middelen zoo nuttig.
Een te groote bezorgdheid, onge
rustheid over het welzijn van de ge-
zinsgenooten is niet noodig en is te
voorkomen als men zich zelf kan
orienteeren.
Daarom volgt hier een goede raad,
die misschien wel heel theoretisch
lijkt, maar toch niet zoo is bedoeld:
„Schaf U een voedingstabel aan", die
naar zeer recente gegevens is samen
gesteld door dr E.G. van 't Hoog en
mej M. Wittop Koning, ten dienste
van de Commissie inzake Huishou
delijke Voorlichting. Zij is te verkrij
gen bij mevr. B. v.d. Berg-Falkena,
de Bruynestraat 54, Den Haag. Giro
341979. De prijs is 15 cent.
Natuurlijk zal ook uw boekhande
laar deze tabel gaarne voor U willen
bestellen.
Met deze voedingstabel gewapend,
behoeft niemand in den blinde rond
te tasten, maar kan er bewust wor
den gezocht en vervangen, zoolang er
nog iets te vervangen is.
Iemand maakt zich b.v. ongerust
Over de hoeveelheid vleesch, die het
gezin nu krijgt, want dat is minder
dan vroeger.
De vraag blijft open of dat wel zoo
heel erg is en of we 't niet heel goed
met wat minder kunnen doen. In het
algemeen wordt geoordeeld, dat er
werkelijk héél goed kan worden huis
gehouden met minder vleesch niet al
leen, doch ook met wat minder van
de meest kostbare voedingsstof, die 't
vleesch levert, n.l. met eiwit,
j In de bewuste vcedingstabel staan
vele levensmiddelen met haar samen
stellende bestanddeelen genoen d. Zij
zijn dus gemakkelijk te vergelijken
en als het de bedoeling is om een
plaatsvervanger te vinden voor het
eiwit-rijke, doch slechts op bons te
verkrijgen vleesch van varkens en
van runderen, dan dient deze tabel te
hulp te worden geroepen.
In die tabel valt dan al dadelijk op
schapenvleesch. En daarvan is meteen
te constateeren, dat het zoowat van
dezelfde samenstelling is als het an
dere vleesch.
Als er dus schapenvleesch in de
plaats Uwer inwoning is te krijgen,
kilo lams- of schapenvleesch,
maak dan gerust eens schapenvleesch
klaar en bereid het op een wijze, die
het tot een tractatie voor de heele fa
milie maakt. Een recept om U daar
bij te helpen, volgt aan het eind van
dit artikel.
In diezelfde tabel staat ook het
vleesch van konijntjes geboekt als
eiwit-rijk maar armer aan vet
dan gewoon vleesch. Die nuchtere cij
fertjes vertellen er dus bij, dat er
méér vet of boter zal moeten worden
gebruikt voor het klaarmaken van 'n
konijntje dan voor vleesch. De kook-
praetjjk had menige huisvrouw dat
ook al geleerd, zonder tabel.
Kippenvleesch (maar daar hebben
we nu niets aan) is ook best en ieder,
die bogen kan op een echtgenoot, die
jaagt, zal het goed doen te hooren dat
wild en ook gevogelte met succes de
plaats van vleesch kan innemen. Er
is maar één maar: over het algemeen
is dit vleesch droger, minder vet. Het
kost dus vet bij de bereiding en moet
dat ook kosten, wil het, wat voed
zaamheid betreft, gelijk komen te
staan met vleesch.
Visch is over 't algemeen een goe
de eiwit-bron, doch geen goede leve
rancier van vet. Uitzonderingen zijn
de vette vischsoorten, die ieder kent.
Misschien zijn er veel huisvrou
wen, die met verwondering zien, hoe
ook de organen: lever, nier, hart, tong
en zwezerik bronnen van eiwit en
soms van vet (de hersenen) zijn.
Haché van een runderhart b.v.?
Nooit geweten, dat het zoo goed kon
zijn?
Het is hier niet de plaats om al
le voedingsmiddelen en de samen
stelling de revue te laten passeeren,
het is slechts de bedoeling belang
stelling te wekken voor die samen
stelling en voor de perspectieven, die
deze wetenschap voor de keuken
opent.
Dat kaas en ook peulvruchten veel
eiwit bevatten, zal voor velen een
openbaring zijn, dat boekweitengort
maar ook macaroni, zich niet onbe
tuigd laat, eveneens. Nu is de zaak
wel niet heelemaal zoo eenvoudig als
het hier lijkt, men kan niet zonder
meer bruine boonen in plaats van
vleesch nemen maar een eindje in
de goede richting brengen ons de
boonen wel.
Vult men de boonenmaaltijden aan
met wat aardappelen, dan kan zoo'n
maaltijd, ook zonder vleesch, zeer
goed worden.
De voedingstabel leert ons wel niet
alles, wat er op dit gebied te leeren
valt, maar toch wel wat.
Leer daarom de tabel hanteeren en
verdiep U in de nieuwere inzichten
in de voedingsleer. Zij zijn speciaal
in dezen tijd van véél belang.
De bezorgde huisvrouw zal zich
rustiger gevoelen als zij wat meer
weet wat het lijden kan.
Tracht men zooveel mogelijk varia
tie te geven ook in een schaar-
schen tijd van voedingsmiddelen,
die eiwit bevatten, zelfs al bevatten
ze dat eiwit maar in geringe hoeveel
heid (aardappelen b.v.), dan komt
men toch nog wel aan de goede sa
menstelling.
Ook om andere reden is variatie
gewenscht maar dat is een ander
chapiter. Wij hielden ons vandaag bij
't duurste in onze voeding, het eiwit
en de beperkingen, ons door een ge
limiteerde vleeschvoeding opgelegd.
Geen rund- of varkensvleesch, dan
lamsvleesch of schapenvleesch. En bij
gebrek daaraan vleesch van visch,
wild of gevogelte, zoolang het voor
radig is. Als ook dat niet meer mo
gelijk is, dan boren we andere eiwit
bronnen aan. Daarover later. Van
daag volgt een recept voor
Lamsragout met
tomaten en doperwten.
Voor 4 personen is noodig:
kilo kleine tomaatjes, een half blikje
doperwten, wat zout, een lepel bloem,
een snuifje nagelgruis, 50 gram boter
(of vet), een lepel zeer fijn gesneden
peterselie.
Snijd het vleesch in kleine dobbel
steentjes. Wasch het en laat het droog
uitlekken. Schud het met zout, nagel-
gruis en bloem dooreen, zoodat de
stukjes vleesch aan alle kanten droog
zijn. Maak in een vuurvasten schotel
(van emaille b.v.) het vet of de boter
goed heet en maak het vleesch hier
in aan alle kanten bruin.
Bijzonder geschikt hiervoor zijn de
gietijzeren geëmailleerde schotels
met deksel, die als dekschaal op tafel
kunnen worden gebracht. Dat spaart
meteen een stuk in den afwasch.
Wasch de tomaatjes, dompel ze in
heet water en ontdoe ze van de huid.
Zet de tomaatjes naast het vleesch in
den schotel, nadat het vleesch wat op
zij is geschoven. Voeg wat water toe,
opdat het vleesch kan stoven. Laat 't
vleesch en de tomaatjes zachtjes sud
deren tot het vleesch bijna gaar is.
Voeg de doperwtjes toe, (met nat, als
het vleesch wat droog mocht zijn ge
worden en zonder nat als er voldoen
de vloeistof op aanwezig is.)Laat de
doperwtjes mee warm worden en
dien het gerecht, bestrooid met fijn
gesneden peterselie, op.
Geef er aardappelen (en liefst in
de schil gekookte) bij.
Voor een gekruid stuk lams
vleesch kan het recept van
„Pikante Lamsbout" dienen.
Voor een paar dagen: 2 kilo lams
bout (of zooveel meer als noodig is
om een goede bout te maken) twee
teentjes knoflook, een handvol peter-
seliesteeltjes, pl.m. 15 gram zout, wat
peper, een half theelepeltje paprika
(als droog rood poeder verkrijgbaar)
10 gram suiker, één ui, puréé van
versche tomaten of tomatensap uit
glas (pl.m. 1 dL.) ook te vervangen
door 1 volle eetlepel tomatenpuréé
uit blik, 50 a 75 gram schapenboter
of -vet, 1/4 liter water
Wasch de ontbeende lamsbout en
wrijf hem in met een mengsel van 't
zout, peper en paprika. Halveer de
knoflookteentjes en steek ze in het
vleesch. Steek hier en daar een pe-
terseliesteeltje (vooral op de plaat
sen, waar het been is weggenomen).
Maak het schapenvet en de olie heet
of braad in boter of vet alleen. Braad
de lamsbout aan alle kanten vlug
bruin. Maak de jus af door bij het vet
het water te voegen, de fijngesneden
ui, de suiker en de tomatenpuree.
Sluit de pan en laat het vleesch op
een zacht vuur langzaaam en zacht
jes gaar worden. Draai het vleesch af
en toe om en probeer na l1/ a 2 uur
of het goed gaar is. Maar de jus, zoo
noodig, op smaak af. Vul tijdens het
smoren het verdampende vocht met
wat water aan. Bind de jus desge-
wenscht met een beetje aardappel
meel, opdat zij niet te dun en te wa
terig is.
Behalve deze twee bijzondere ge
rechten kan er van lamsvleesch en
schapenvleesch gemaakt worden:
een heerlijke Irish Stew;
een goulasch;
pikante ragout met kerriesaus of
met tomatensaus;
een gemarineerd gebraden vleesch;
coteletjes, gepaneerd of gebakken;
of op de gewone wijze bereide lap
pen, benevens op de geijkte manier
gebraden groot vleesch.
Op alle manieren smaakt het lams-
en het schapenvleesch goed; het kan
varkens- rund- of kalfsvleesch vol
komen vervangen.
R. L.-H.
