HOE STAAT HET HET DEN
WEDEROPBOUW
EEK VRAAG VAN BELANG
VOOR IEDER NEDERLANDER.
De onrust te Den Haag,
GEMOEDELIJKHEID
langs de spoorlijn.
TWEEDE BLAD
ALKMAARSCHE COURANT VAN WOENSDAG 5 NOVEMBER 1940.
(Van onzen bijzonderen medewerker).
De taak van „algemeen
gemachtigde"
Ir. Ringers.
De eerste indruk is niet die van
de „krachtfiguur", die men zich on
willekeurig had voorgesteld.
Zooals hij tegenover den bezoe
ker zit, zijn glinsterende lorgnet
beurtelings op en af zet, zijn woor
den met geheven wijsvinger onder
strepend, is hij veeleer het type van
den beminlijken leeraar.
Niettemin laat de onbetwistbare
autoriteit van den deskundige, die
zijn stof volkomen beheerscht, zich
weldra gevoelen, spreekt de krach!
van zijn wil uit de vastheid van zijn
betoog.
Dr. ir. J. A. Ringers, aanvanke
lijk regeeringscommissaris, thans
Algemeen Gemachtigde voor den
Wederopbouw, is een van die pro
minente figuren, wier gezag den
steun van een indrukwekkend op
treden kan ontberen, daar het be
rust op kennis en karakter.
Ieder probleem, dat hem wordt
voorgelegd, weet hij onmiddellijk in
zijn kern te vatten. Bij ieder plan
staat hem steeds duidelijk de groo-
te lijn voor oogen.
Bovendien heeft hij de gave, ieder,
die onder zijn leiding werkt, tot een
toegewijd medewerker te maken en
bezit hij in bijzondere mate wat
men „flair" noemt.
Het was dan ook een zeer geluk
kige omstandigheid, dat deze hoogst
bekwame Nederlander, die als wa
terbouwkundige een wereldreputa
tie geniet, bereid werd gevonden
een functie te aanvaarden, die hem
een bevoegdheid verleende, zooals
slechts weinig landgenooten ooit
gegeven werd.
Wat deze functie precies omvat,
daarvan heeft menigeen nochtans
niet het flauwste idee. Het groote
publiek weet zelfs niet bij benade
ring, wat met wederopbouw eigen
lijk bedoeld wordt. Sommigen mee-
nen, dat het iets met den opbouw-
d:enst te maken heeft, anderen den
ken uitsluitend aan herstellingswerk
in- plaatsen, die door het oorlogsge
weld getroffen zijn, aan bouwplan
nen of aan schaderegelingen. Nog
anderen hoorden wij zelfs vragen,
of er van wederopbouw eigenlijk
wel serieus sprake kan zijn, zoolang
de oorlog blijft voortduren.
De taak.
Aangezien „wederopbouw" in de
ruime beteekenis, die aan de offi-
c.eele benaming moet worden ge
hecht, een zaak is, waar tienduizen
den landgenooten rechtstreeks bij
betrokken zijn, waar iedere Neder
lander feitelijk belang bij heeft, is
het niet ongewenscht, dat in ruimen
kring begrip wordt gewekt voor de
omvangrijke taak, die den heer
Ringers en zijn medewerkers is op
gedragen, begrip tevens, voor de
moeilijkheden, die hieraan verbon
den zijn.
Het verdient dan ook alle waar
deering, dat de heer Ringers ons
in staat heeft gesteld, nu er wat
meer teekening komt in de herstel
werkzaamheden, onze lezers een
overzicht te geven'van den huidgen
stand van zaken. In een tweetal ar
tikelen zullen wij trachten U een
indruk te geven van wat er zooal
gebeurd is en nog te gebeuren staat.
„Wederopbouw" beteekende in
eerste instantie: herstel van het ver
keerswezen, drooglegging van on
derwaterzettingen en puinruimen!
Verkeerswezen.
Tot herstel van het verkeerswe
zen behoort niet alleen reparatie
van wegen, bruggen en spoorweg-
materieel, doch ook in zekeren zin,
de reparatie van vaartuigen.
Hiervoor moest zelfs een afzon
derlijke afdeeling worden gesticht,
waarbij niet minder dan 1400 be
schadigde schepen zijn geregistreerd.
Gelukkig bleek slechts 6 a 7 pet. on
herstelbaar beschadigd te zijn. Het
totale bedrag voor vaartuigenschade
beloopt niettemin rond 10 millioen.
Nu telt ons land een groot aantal
op reparatie ingestelde werven en
daar heerscht een groote bedrijvig
heid. Ongeveer 350 schepen zijn al
hersteld en nemen deel aan het ver
keer, terwijl ongeveer vierhonderd
andere spoedig de helling zullen
verlaten.
Tot de schepen, die in de eerste
plaats bedrijfsklaar werden ge
maakt, behoorden de vaartuigen, die
noodig zijn bij de werken aan den
Noord-Oostpolder.
Puinruimen.
Bij „puinruimen" gaan onze ge
dachten als vanzelf naar het zwaar
geteisterde Rotterdam en vervol
gens naar Middelburg. In de andere
getroffen plaatsen was de puinrui-
ming geen probleem, dat groote
moeilijkheden opleverde, doch in de
Maasstad leek het voor een buiten
staander schier onbegonnen werk
Volgens sombere voorspellingen kon
het wel jaren duren voor alles op
geruimd was. Deskundigen waren
echter niet zoo pessimistisch en ver
wachtten, dat het in Februari afge-
loopen zou zijn. De kosten werden
geraamd op zeker 19 millioen.
Er moest niet minder dan 2'/, a 3
millioen kubieke meter puin worden
weggehaald, dat over een opper
vlakte van ongeveer 270 ha ver
spreid lag! En dan waren nog niet
eens de kelders en fundeeringen
verwijderd en de duizenden tonnen
ferro en non-ferro metalen.
Alle eerbied voor de manpen,
die er in slaagden een organi
satie uit den grond te stampen,
die bewonderenswaardig heeft
gewerkt
Dit pleit niet alletn voor het
inzicht van den heer ter Marsch,
de energieke leider van het op-
ruimingswerk doch tevens voor
de goede samenwerking tus-
schen den Gemeentelijken Tech-
nischen Dienst, den Rijksdienst
voor de Werkverruiming en het
Regeeringscommissariaat.
Het is thans nog geen half Novem
ber en het opruimingswerk is nage
noeg beëindigd. Er werken nu nog
achtduizend man en er kan bereids
begonnen worden met het verwijde
ren van de fundeeringen en het
hakken van nieuwe straten.
Ook is men reeds in staat de kos
ten te overzien. Deze bedragen per
saldo 12 millioen.
Hulde!
In Middelburg is de puinruiming
bij Rotterdam vergeleken kinder
spel. Daar werken maar 300 man en
behoeven „slechts" 80.000 M3 puin te
worden weggebracht, wat 3% ton
moet kosten.
Herstelplannen.
Inmiddels is er vlijtig gewerkt
aan herstelplannen, aanvankelijke
plannen, omgewerkte plannen, ge
heel herziene plannen en sterk ver
beterde plannen. Want de groote
moeilijkheid schuilt hierin, dat er van
„herbouw" in de meeste gevallen
geen sprake is, omdat er iets geheel
anders moet komen dan er oorspron
kelijk geweest is.
Wie even doordenkt, begrijpt, dat
er alle aanleiding was, om over de
verschillende projecten zeer geheim
zinnig te doen.
Een tipje van den sluier is thans
echter voor ons opgelicht. Zoo mo
gen wij verklappen dat in Rotter
dam alle industrieën, die in de bin
nenstad gevestigd waren, verwezen
worden naar den z.g. Spaanschen
Polder, den kant van Schiedam uit,
waar een groot terren onteigend is.
In het centrum, waar 25000 wonin
gen vernield zijn, zullen slechts
10000 nieuwe verrijzen, waarvan
6000 in een apart woonkwartier ten
Noorden van den Goudschen Singel.
De bebouwing wordt in deze wijk
naar het midden toe steeds lager en
in een kring gegroepeerd om een
groot plantsoen.
Overigens zijn zeer grootscheep-
sche hoofdstraten geprojecteerd,
waar men weinig last van verkeers
opstoppingen zal hebben en die onze
eerste havenstad het aspect van een
wereldstad zullen schenken. Men is
evenwel van de gedachte uitgegaan,
dat de Rotterdammer toch zijn eigen
stad moet herkennen. Daarom zal hij
ook weer de bekende oude straat
namen in de nieuwe binnenstad
terugvinden.
Langs de Maas komt een bree-
de boulevard, die tevens als
waterkeering dienst zal doen.
Hiermee is voor de Rotterdam-
sche jeugd voorgoed de kans
verkeken op een vermaak, dat
wij ons herinneren uit onze
jongensjaren: schuitjevaren in
den kelder bij hoog water.
Men begrijpt, dat een groot deel
van de binnenstedelingen in de toe
komst niet in het centrum kunnen
terugkeeren, zoodat ook elders nieu
we woonwijken moeten verrijzen.
Woningen.
Zooals bekend, worden in Rotter
dam 1000 semi-permanente wonin
gen gebouwd, in de wandeling
„noodwoningen" genaamd, doch een
beteren naam waardig. In Overschie
zijn er 200 verrezen, in Vlaardingen
400 en in IJsselmonde 500. Deze ko
men allen in den loop van den win
ter klaar.
Inmiddels staat ook reeds vast, dat
600 permanente woningen gebouwd
zullen worden in Varkensoord, 600
in Tuindorp Vreeswijk, 3 groote
flats met 100 woningen elk aan het
Zuidplein en verder nog 109 wonin
gen voor alleenwonende personen
bij het Noorderkar.aal. Voorts wor
den plannen uitgewerkt voor andere
bouwrijpe terreinen.
De schade in Middelburg heeft
weliswaar lang niet dien omvang,
doch veel van wat daar vernietigd
werd, is helaas onherstelbaar. Men
wil echter trachten zooveel mogelijk
het karakter van de oude koopstad
te bewaren, en de sfeer van Abdij
en Raadhuis te doen herleven. Niet
onwaarschijnlijk is het, dat het door
gaand verkeer, dat voornamelijk
voor de badplaatsen is bestemd,
wordt omgeleid.
DE RESTAURATIE VAN DE GROOTE KERK ALHIER VINDT
GOEDEN VOORTGANG. Het fraaie bouwwerk in de steigers.
(Holland)
BROOD VAN ROGGE VAN
DEN OOGST 1939.
Het rijksbureau voor de voedsel
voorziening in oorlogstijd vestigt er
de aandacht op, dat het aan bak
kers, die volgens een in sommige
streken op het plattenland bestaan
de gewoonte, rogge van den oogst
1939 van de boeren in ontvangst
hebben genomen, tegen de ver
plichting om daarvoor gedurende
een jaar op geregelde tijden een
overeenkomstige hoeveelheid rog
gebrood te leveren, verboden is,
thans nog op grond van' een derge
lijke overeenkomst brood te leve
ren zonder daarvoor brooddistri
butiebonnen in ontvangst te nemen.
Deze bakkers kunnen, ten einde
hun verplichtingen na te komen,
van de boeren ontvangen rogge,
voorzoover daarvoor nog geen
brood werd geleverd of geen brood
geleverd zal worden, dus de hoe
veelheid, welke de boer meer ge
leverd heeft dan hij tegen inleve
ring van broodbonnen gemalen te
rug kan krijgen, tegen den markt
prijs vergoeden.
DE GEMEENTE RHENEN KAN BOGEN OP EEN ORIGINEEL THEE
HUIS het is n.l. gevestigd in één der fraaie molens uit deze streek.
(Holland)
DUITSCHE MILITAIREN
BEGRAVEN.
Rijkscommissaris aanwezig.
Het A.N.P. meldt o.m.: Gistermid
dag is te Amsterdam in tegenwoor
digheid, van den rijkscommissaris met
militaire eer het stoffelijk overschot
begraven van twee en twintig leden
van de Duitsche weermacht, die Vrij
dagavond bij den bomaanval op het
Wilhelminagasthuis het leven heb
ben gelaten, terwijl zij daar werden
verpleegd. Voorts waren tal van
hooggeplaatste Duitsche autoriteiten
aanwezig, evenals de heer Ban van
de W.A. der N.S.B., een afdeeling
van de N.S.N.A.P. en van de Nat.
Soc. Partij.
Aan de geopende groeven sprak
een veldprediker, die o.m. zeide:
„Wij Duitschers weten te sterven als
mannen en soldaten en wanneer wij
onze kameraden naar den dooden-
akker brengen, zijn wij bezield me',
de gedachte verder te strijden- in
dienst van het vaderland en de over
winning te verwezenlijken. Het bloed
van dezen dooden schreit ten hemel
en roept r*n wraak".
Rhenen.
In Rhenen wil men den prachti-
gen ■- Cuneratoren nog beter tot zijn
recht laten komen door dezen meer
vrij te zetten. De verkeersweg
Utrecht-Arnhem blijft door het
stadje loopen, doch de straat krijgt
een behoorlijke breedte, terwijl in
het midden een plein komt, de nieu
we Frederik van der Palshof. Alle
industrieën worden buiten de oude
kom gebracht en ten westen van den
Cuneratoren is een marktplein ge
projecteerd.
Het zou ons te ver voeren de plan
nen voor alle geteisterde plaatsen te
bespreken. Volstaan wij daarom met
de vermelding, dat men overal van
den nood een deugd maakt, door
zooveel mogelijk aesthetische en ver
keerstechnische verbeteringen aan
te brengen; zoo bijvoorbeeld in Al-
blasserdam, waar het gezicht op de
Alblas, dat in den loop der jaren
verknoeid was, wordt hersteld.
Den volgenden keer denken wij
uw belangstelling te vragen voor
enkele andere aspecten van den
„Wederopbouw": de economische
technische en sociale moeilijkheden.
DE GEMEENTELIJKE GENEESKUNDIGE DIENST TE DEN HAAG IS ER TOE OVERGEGAAN HET
ZIEKENVERVOER VOOR NIET ERNSTIGE PATÏENTEN PER PAARD EN WAGEN TE DOEN PLAATS
VINDEN. - Als in grootmoeder's tijd wordt de wagen in orde gebracht. (Polygoon)
Wat het politierapport
inhoudt.
Het A.N.P. meldt het volgende:
Uit officieel politioneele rappor
ten over de „Onrust in den Haag"
en daar voorgevallen straatineiden-
ten, blijkt dat te dier stede in zeer
belangrijke mate provocaties van
andere zijde jegens de W.A. en de
N.S.B. plaats gevonden hebben. De
rapporten betroffen gevallen die
plaats vonden vanaf 17 Oct. tot 4
Nov. en gaven zeer ernstige geval
len zeer gedetailleerd te lezen. Zelfs
tal van ernstige mishandelingen
vonden plaats, van welke de slacht
offers- naar een ziekenhuis gebracht
moesten worden. De in bepaalde
kringen ontstane indruk alsof de
schuld inzake bedoelde onrust voor
een belangrijk deel aan gebrek aan
zelfsbeheersching bij de W.A. zou
zijn te wijten, wordt door deze rap
porten met de feiten weersproken.
Zelfs werden bij een grooter aantal
in hechtenis genomen personen wa
penen van vrij gevaarlijk karakter
gevonden, gummiknuppels, looden
pijpen, met lood bezwaarde riemen,
wapenen van zwaar gevlochten
ijzerdraad, stokken met spijkers,
dolken enz., die alleen daardoor Za
terdag j.l. niet gebruikt kondep
worden, omdat de hanteerders de
zer wapenen zeer snel ingerekend
werden. Van de in bezit dezer ele
menten gevonden wapenen werden
foto's gemaakt. Zij zullen hun straf
niet ontgaan. Opmerkelijk was, dat
onder deze elementen ook Delftsche
en Leidsche studenten werden aan
getroffen. Voorts werd vastgesteld,
dat de leden der W.A. volgens de
ontvangen consignes allen ongewa
pend waren op een enkele uitzonde
ring na; de eenige die een wapen
bij zich droeg, werd eveneens in
hechtenis genomen. Deze handelde
tegen de uitdrukkelijke bevelen van
de leiding der W.A. die overigens
de zaken geheel in de hand bleek te
hebben. Ontkend wordt niet, dat in
de afgeloopen* weken ook wel eens
hier en daar een enkel N.S.B.'er zijn
zelfbeheersching verloren heeft. Dat
was psychologisch te begrijpen,
doch wordt niet goedgekeurd en
Het gebeurde tusschen Zwolle en
Staphorst. Het voortsukkelende boe
meltreintje had voor het eerst in De-
demsvaart gestopt en vervolgde nu
zijn boemelgangetje in de richting
Staphorst. De voorste personenwagen
was gereserveerd voor een ploeg ar
beiders, die, zooals later bleek, er
gens vóór Staphorst aan het werk
moesten. De machinist had dan ook
opdracht gekregen „daar ergens" te
stoppen. Maar waar? De goede man
wist in dit vlakke land, waar elx
hekje op het andere lijkt, .blijkbaar
evenmin weg als de arbeiders, die er
hun tijd productief moesten maker;.
Goede raad was duur, maar gelukkig
wandelde er een wegwerker langs
den trein. De remmen knarsten en
steunend en piepend kwam de lange
trein tot stilstand.
„Moet ik hier wezen?" informeer
de de machinist, uit zijn machine
leunend, alsof hij een gemoedelijk
buurpraatje wilde beginnen.
„Nee, doar ginds bie dat witte
bord" wees de gids.
„Mooi, dan gaan we maar weer
en krakend en knarsend kwam cv
weer beweging in de lange rij wa
gens. Een 100 meter verder weer de
remmen erop, de deuren van de
voorste wagon gingen open en de
ploeg arbeiders trok het land in, ter
wijl de locomotief als afscheidsgroet
een gillend fluitsignaal deed hooren,
om een paar minuten later in het
station Staphorst weer tot staan te
komen.
Nu is het station van dit karakte
ristieke boerendorp niet meer be
volkt. Men kan er geen kaartjes koo-
pen, er is geen ambtenaar meer, die,
bij het verlaten van het perron, het
kaartje controleert. De taak van het
kaartjes verkoopen en controleeren
is opgedragen aan den treinconduc
teur, die bij een lange trein wel eens
moeite heeft dit alles bij te houden.
Zoo kon het. dan ook gebeuren, dat
de conducteur in Staphorst in een der
achterste wagens zat, terwijl vóór
eenige reizigers instapten.
„Hebben jullie allemaal kaartjees?"
klonk het plotseling van achteren af.
„Ja brulde het troepje nieu
we treingasten.
„D'r in dan maar!" schreeuwde de
man met de zwarte pet, een zwaai
naar den machinist en weer begon de
trein zijn sukkelgang.
We zijn er de la'atste maanden toch
wel heel wat gemoedelijker op ge
worden.
(Prov. Overijselsche Crt.)
voor orde en discipline werden de
strengste bevelen gegeven. De
schaal, waarin echter het verkeerd
gewogen wordt, slaat volgens den
officieele rapporten van politioneele
zijde, zeer sterk door naar de zijde
der tegenstanders van de N.S.B. en
wijst op ongure elementen, die hun
politieke hartstochten op ongemoti
veerde en zeer af te keuren wijze m
de gegeven omstandigheden hebben
trachten bot te vieren.
BOMMEN OP NEDERLAND.
Het A. N. P. meldt: Slechts
enkele Engelsche vliegtuigen zijn er
gisternacht in geslaagd tot boven
ons land door te dringen. Er zijn
hier en daar enkele bommen afge
worpen, welke gelukkig .geen
dooden of gewonden hebben ge-
cischt, terwijl ook de materieele
schade van geen beteekenis is.
WERK VAN WINTERHULP
NEDERLAND.
De persdienst van de Winterhulp
Nederland meldt: Nogmaals vesti
gen wij er de aandacht op, dat het
hoofdbureau van de Winterhulp
Nederland js gevestigd: Hofweg 7,
in den Haag, telefoon 182940 en
182941, terwijl het gironummer
is: 5553, ten name van de Winter
hulp Nederland. Zij die zich willen
opgeven voor vrijwillige medewer
king, gelieven zich in het vervolg
u'tsluitend te wenden tot den plaat
selijken directeur van Winterhulp
Nederland, welke functie wordt
vervuld door de burgemeesters der
verschillende gemeenten. De toe
vloed van sollicitanten bij het
hoofdbureau van Winterhulp is zoo
groot, dat naar men ons mededeelt,
het inzenden van verdere sollicita
ties geen. doel meer kan hebben.