De groridstofferipositie van de wolindustrie.
Gasolie alleen voor de
hoogst vitale
^bedrijven.
Eerste centrale keuken
geopend.
50 a 60 in verschillende
steden.
TWEEDE BLAD
ALKMAARSCHE COURANT VAN DONDERDAG 14 NOVEMBER 1940.
„Kunstwol" is geen
synthetisch
product.
Naar aanleiding van de grond-
stoffenpositie van de Nederlandsche
textielindustrie en meer in het bij
zonder van de Nederlandsche wol
industrie heeft het A. N. P. een
onderhoud gehad met mr. B. J. M.
van Spaendonck.
De Nederlandsche wolindustrie,
aldus verklaarde deze o.m., was
voorheen voor haar grondstoffen-
voorziening nagenoeg geheel aan
gewezen op import, met name in
de eerste plaats op den aanvoer van
wol van overzee en vervolgens op
den aanvoer van wollen kamgarens,
voornamelijk uit België en Frank
rijk. Deze aanvoerkanalen zijn
thans afgesneden en de wolindus
trie is bijgevolg voor een ernstig
grondstofprableem gesteld. Zij ver
keert echter in zooverre nog in een
betrekkelijk gunstige situatie dat
de strijkgarenspinnerijen, die hier
te lande in grooten getale en met
een vrij omvangrijke capaciteit
aanwezig zijn, over de mogelijk
heid beschikken om zeer uiteen-
loopende grondstoffen tot garens te
verspinnen.
Kunstwol.
Onder deze grondstoffen neemt
thans naast de nog aanwezige
voorraden natuurwol, die moeten
worden gereserveerd voor die
weefsels, die in verband met hun
bestemming een bepaalde hoeveel
heid natuurwol niet kunnen ont
beren, zooals uniformstoffen e. d.
een zeer belangrijke plaats in het
artikel bunstwol.
Omtrent het begrip „kunst-
wol" bestaat bij het publiek,
naar herhaaldelijk blijkt, in het
algemeen een verkeerde, overi
gens door de benaming zeer
verklaarbare meening. Kunst
wol is n.l. niet, zooals de naam
zou doen vermoeden, een syn
thetisch product, doch men ver
staat daaronder de terugge-
FELLE BRAND IN HECK'S
LUNCHROOM.
Door tot nu toe onopgehelderde
oorzaak is gisteren te Amsterdam
een felle brand uitgebroken in het
perceel Nieuwendijk 92, waarin
Heck's lunchroom gevestigd.is. Twee
agenten die nabij den Dam surveil
leerden, hoorden plotseling van de
derde verdieping van een huis het
geroep van „brand". Dit bleek af
komstig te zijn van een gezin, be
staande uit man, vrouw en 18-jari-
gen zoon, die boven de lunchroom
woonden. Deze waren in hun nacht
rust gestoord door een verstikken-
den rook, welke van de beneden
verdieping door het trapportaal op
steeg. Door middel van een ladder
wagen konden deze menschen, wien
de eenige weg naar buiten door den
brand was afgesneden, zich in vei
ligheid stellen.
Het bleek, dat de brand ontstaan
was onder de glazen binnenlan-
taarn, welke het middengedeelte
van het restaurant overkapt, in de
hoek, waar een buffet ingericht is.
Het vuur had een gretig voedsel ge
vonden in de houten wanden en het
vrijwel geheel uit hout bestaande
.interieur. Dank zij het snelle en
krachtige optreden van de brand
weer was het vuur spoedig bedwon
gen. Dat de ruimte onder de glazen
binnenlantaarn had zware schade
opgeloopen. Zoowel het voorgedeel
te als de ruimte aan de achterzijde
en de aangrenzende biljartzaal was
geheel gespaard gebleven. Hier was
echter eenige waterschade ont
staan, evenals op de bovengelegen
verdieping.
MOLEN UITGEBRAND TE
BERLICUM (N.-B.)
Hedenochtend brak brand uit in
den molen van den heer Vink te
Berlicum (N.-B.) Door den hevigen
wind was de molen losgeslagen en
warm geloopen, waardoor de brand
veroorzaakt werd. De brandweer
behoefde niet uit te rukken, daar
zij, tengevolge van het hevige nood
weer, toch niets meer kon uitrich
ten. Bij dezen brand ging een groote
ocveelheid tarwe verloren.
wonnen vezel uit lompen. Hier
onder worden ook begrepen
o.a. de afsnijdsels, die ontstaan
bij de vervaardiging van klee
ding, met name in tricotage-
fabrieken, gedragen kleeding,
gebruikte dekens, enz. enz.
Het is mogelijk gebleken de pro
ductie van kunstwol (ook wel ge
meend: geregeneerd wol) in Ne
derland belangrijk op te voeren
en aan de Nederlandsche wolver-
werkende industrie niet te onder
schatten kwantiteiten zeer waarde
volle spinstoffen te verstrekken.
Behalve op de kunstwol is de
belangstelling1 van de wolindustrie
den laatsten tijd steeds meer
niet alleen theoretisch doch ook
practisch ook gericht op de
synthetische vezels.
Met name mogen hier worden
genoemd kunstzijdeafvallen als
grondstof voor de spinnerijen en
kuns'tzijden garens, die worden ver
werkt in de weverijen.
Celwol en melkwol.
Ook naar andere, tot voor kort
hjer in Nedeidand minder bekende,
synthetische vezels gaat thans de
belangstelling in het bijzonder naar
de zgn. celwol. Dit is een product,
dat tot op heden in Nederland niet
wordt vervaardigd en waarvoor bij
de Nederlandsche Volindustrie tot
voor den oorlog weinig belangstel
ling bestond. Dank zij belangrijke
leveringen door de Duitsche celwol-
industrie, die reeds een groote
vlucht heeft genomen, is het mo
gelijk de Nederlandsche wolindus
trie althans voor een deel met cel
vezels te alimenteeren. In deze al-
gemeene beschouwing mag ook niet
vermeld blijven het product melk
wol, ook een synthetische vezel,
die in-de fabrieken van de A. K. U.
uit caseïne wordt gewonnen. Dank
zij een en ander is het mogelijk,
hoewel uiteraard ook de wolindus
trie met groote moeilijkheden te
kampen heeft, de bedrijven met een
niet onbevredigende bezetting aan
den gang te houden.
Regeling .huurverhoogingen
te verwachten.
Terugwerkende kracht
tot 9 Mei.
Het A.N.P. meldt: Uit de vele ver
zoeken om inlichtingen blijkt, dat
ten aanzien van de vraag, of verhoo
ging van de huren van woningen,
winkelpanden, bedrijven, gebouwen
e.d. geoorloofd is, misverstand be
staat.
In verband hiermede wordt er de
aandacht op gevestigd, dat krach
tens de verordening van den opper
bevelhebber van het Duitsche be
zettingsleger van 17 Mei-j.l. de ver
hooging van alle prijzen en diensten
is verboden, onder welk verbod ook
deze huren vallen. Zoolang dit ver
bod niet door een regeling terzake
is vervangen, blijft het van kracht.
Een definitieve regeling, die te
rugwerkende kracht zal hebben tot
9 Mei 1940, kan echter binnenkort
worden tegemoetgezien.
NABOOTSING VAN STEMPELS
EN RÉGEL AFDRUKKEN
IS VERBODEN.
Het nabootsen van drukwerken,
formulieren enz. in gebruik bij der,
postdienst, den pakketpostdienst en
den postcheque- en girodienst is
voortaan verboden, tenzij dit met
nadrukkelijke toestemming van den
directeur-generaal der P.T.T. ge
schiedt.
Eveneens is verboden het bezigen
van zegelafdrukken, stempelaf
drukken of andere aanduidingen,
zoodanig, dat de indruk gewekt
wordt, dat de stukken waarop deze
aanduidingen voorkomen met de
post verzonden of van het staats
bedrijf der P.T.T. afkomstig zijn.
Overtreding van dit verbod heeft
ten gevolge; dat de desbetreffende
stukken niet ter verzending met de
post worden toegelaten, terwijl
bovendien boete van ten hoogste
100 gulden en verbeurdverkla
ring der betrokken stukken kunnen
volgen.
Bij herhaalde overtreding kan
hechtenis worden opgelegd.
VROUWELIJKE LEDEN VAN DE BERLIJNSCHE FASCIO BIJ
DUITSCHE GEWONDE SOLDATEN. Een lid van de Berlijnsche
Fascio overhandigt -een gewonden Duitschen soldaat een mandje met
fruit. (Holland)
VORMING VAN MARINE-ADSPIRANTEN IN JAPAN bij het
Yokosukakorps. Moderne werkplaatsen staan ter beschikking voor
de technische opleiding.. (Holland)
VAKVEREENIGINGSLEIDERS IN
DUITSCHLAND.
Een speciale verslaggever van het
A. N. P. meldt uit Berlijn over de
reis van een aantal Nederlandsche
vakvereenigingsleiders naar Duitsch-
land o.m.: Op den vierden dag werd
geluisterd naar een voordracht,
welke de heer Mende van het Duit
sche arbeidsfront hield over de in
zet van buitenlandsche arbeids
krachten in Duitschland. Hij zeide
o.m., dat na de periode van libera
lisme het nationalisme door het op
grooten schaal uitvoeren van groote
werken de werkloozen arbeid had
verschaft. Spr. zette voorts de be-
teekenis uiteen van de invoering
van het arbeidsboekje. Het vierja
renplan was er op berekend Duitsch
land ten aanzien van de grondstof-
fenvoorziening onafhankelijk te ma
ken van het buitenland. Omdat alles
op korten termijn moest gebeuren
werd den arbeider geen vrije ar-
beidskeuze gelaten. In dit verband
wees spreker op den bouw van de
Herman-Göring-Werke, waar in 'n
zeer dun bevolkte streek 10.000 ar
beiders moesten worden onderge
bracht en te werk gesteld en verder
op den bouw van den Westwall,
waaraan honderdduizenden arbei
ders hebben medegewerkt. Uit alle
deelen van het land werdn arbei
ders daarheen gezonden. Om te
voorkomen dat door schaarschte aan
arbeidskrachten een onbeteugelde
loonopdrijving zou plaats vinden,
welke het bedrijfsleven zou kunnen
benadeelen, werd verdere loonsver-
hooging verboden, behalve in het
geval van buitengewone prestaties.
Een groot werk als de Westwall, dat
naast de weermacht en den arbeids
dienst nog vierhonderdduizend mar,
vorderde, eisehte verplichte tewerk
stelling. Zij gold aanvankelijk voor
bepaalde bedrijven, maar sedert den
oorlog geldt zij overal. Zij wordt
door het Duitsche volk aanvaard als
een onderdeel van den totalen oor
log blijft slechts zoolang bestaan
als de dwangtoestand, waarin de
industrie zich bevindt, dit verlangt.
De inzet van buitenlandsche ar
beidskrachten in Duitschland, aldus
spr., moet worden opgevat als een
wederzijdsch hulpbetoon. De bui
tenlanders ontvangen een even goe
de behandeling als de Duitschers.
Spr. herinnerde in dit verband aan
het geneeskundig onderzoek, dal
aan de tewerkstelling voorafgaat,
verder aan de gemeenschappelijke
kampen, aan de eigen cultureeie
verzorging, voorzoover „Kraft Durch
Freude" hierin niet voorziet en
voorts aan de eigen vertrouwens
mannen, die zij mogen kiezen en
aan wie zij hun klachten kunnen
mededeelen. Thans werken er
70.000 Nederlandsche arbeiders in.
Duitschland. Voor het naleven van
de arbeidsvoorwaarden zal een Ne
derlander worden aangesteld. Een
vakarbeider kan er nu verzekerd
van zijn, in zijn beroep werkzaam
te worden gesteld. In het gebouw,
waarin de opperste leiding van de
Iïitler-jeugdorganisatie zetelt, wer
den de Nederlandsche gasten vol
gens uitvoerig ingelicht over doel en
werkwijze' der Hitler-jeugd. Voorts
werd nog de tentoonstelling van het
bureau voor vakopleiding en be
drijfsleiding bezichtigd. De dag werd
besloten met een bezoek aan een
theater van „Kraft Durch Freude
waar een uitvoering werd bijge
woond.
INBREKERS SLOEGEN EEN
GOEDEN SLAG.
Inbrekers hebben zich gisternacht
toegang verschaft tot een perceel in
ae J. J. Viottastraat te Amsterdam
en een. groote buit aan tafelzilver
meegenomen. Terwijl de bewoners
boven sliepen, kwamen de onbe
voegden door verbreking van een
ruitje aan de achterzijde het parter-
regedeelte van het heerenhuis bin
nen. Hier vonden zij een kostbaar
zilveren theeservies van enkele
honderden guldens waarde, tafel
zilver en andere kostbare voorwer
pen. Ook kleedingsstukken werden
niet versmaad, terwijl, toen de
inbrekers het pand door de voor
deur verlieten, ook nog een fiets
mede werd genomen.
„DE VISCH WORDT DUUR BETAALD".
Nederlandsche strand.
Garnalenvisschers in actie langs het
(Polygoon)
De secretaris-generaal, wnd. hoofd
van het departement van handel,
nijverheid en scheepvaart deelt
mede:
Reeds herhaaldelijk heeft het
rijksbureau voor aardolieproducten
door middel van circulaires, corres
pondentie, enz. er de aandacht van
belanghebbenden op gevestigd, dat
de beschikbare voorraad gasolie zoo
gering is, dat met uitzondering van
enkele hoogst vitale bedrijven (pol
dergemalen, landbouw, transport
van kolen, voedsel, e.d.) in de na
bije toekomst practisch niet meer
op toewijzingen van gasolie kan
worden gerekend.
Daarom wordt er nogmaals de
nadruk op gelegd, dat het drin
gend iï o o d z a k e Tij k is diesel
kracht te vervangen door electrici-
teit of stoomkracht, dan wel dooi
gasgeneratoren. Ovens moeten op
gas, eleetriciteit, kolen, cokos, turf
of hout. worden omgebouwd.
Molenaars en houtzagerijen moe
ten, waar mogelijk, windkracht ge
bruiken.
VERVOERVERBOD APPELEN
MOET STRENG WORDEN
GEHANDHAAFD.
Ambtenaren van de afdeeling al-
gemeene controle van den centra-
len crisiscontroledienst te Amster
dam hebben gisteren tal van groen
tehandelaren bekeurd, die appelen
vervoerden en niet in het bezit wa
ren van een geldig geleidebiljet of
slechts een onvolledig ingevuld ge
leidebiljet konden toonen.
Niet alleen werden deze hande
laren bekeurd, doch ook het kwan
tum appelen, hoe gering ook, het
welk zij vervoerden, werd in beslag
genomen.
Practisch komt deze regeling er
op neer, dat het aan winkeliers
slechts is toegestaan ten hoogste 5
kg appelen aan den consument
per keer af te leveren; waarbij
dient vermeld, dat alleen de consu
ment dit kwantum zonder geleide-
biljet mag vervoeren. Het bleek, dat
velen zich aan deze regeling, welke
overvloedig bekend was gemaald,
niet stoorden. Ten einde een ieder
duidelijk te doen zijn, dat iedere
verordening nauwkeurig dient te
woyden, opgevolgd, zal tegen iederen
overtreder zeer streng worden op
getreden.
VECHTPARTIJ TE BARNEVELD.
Een onbeteekenende aanrijding
in de Wilhelminastraat te Barne-
veld tusschen twee wielrijders is
gisteren aanleiding geweest, dat de
bestuurders in ernstigen. twist met
elkaar geraakten. Een der wielrij
ders, een zekere P. uit Vooi'thuizen,
wond zich zoo op. dat hij een mes
te voorschijn haalde en er den 18-
jarigen C. uit Barneveld een steek
mee gaf, die onder het schouder
blad doel trof. Het slachtoffer werd
bij dokter Korthuis binnengedragen,
die de eerste hulp verleende. De
dader sloeg op de vlucht. De politie
stelt een onderzoek in.
GROENTENDROGERIJ AFGE
BRAND TE OISTERWIJK.
Vannacht is te Oisterwijk door
onbekende oorzaak brand ontstaan
in. de groentedrogerij van. den heer
Jos. de Kroon in de Dorpsstraat te
Oisterwijk. Aangewakkerd door
den hevigen stormwind greep het
vuur verbazend snel om zich heen
en ofschoon door de brandweren
der gemeente en. van de lederfa-
briek alle pogingen in het werk
werden gesteld om het vuur te
blusschen, konden zij niet verhin
deren, dat het gebouw tot den
grond toe afbrandde. De schade
wordt niet door verzekering gedekt.
BOMMEN OP ONS LAND.
Het A. N. P. meldt: Over Engel-
sche luchtaanvallen op ons land
valt weinig te melden. Wel hebben
gisternacht enkele vliegtuigen ge
tracht het Nederlandsche gebied
binnen te dringen, doch het is hun
niet gelukt bommen te werpen. Er
is dan ook geen schade aangericht.
DISTRIBUTIE VAN MINERALE
SMEEROLIEN EN
VETTEN.
De directeur van het rijksbureau
voor aardolieproducten, daartoe ge
machtigd door den secretaris
generaal, waarnemend hoofd van
het departement van handel, nijver
heid en scheepvaart, brengt het
volgende onder de aandacht van
verbruikers en leveranciers.
Als tweede distributieperiode® zal
worden vastgesteld het tijdvak van
1 Januari 1941 t/m 31 Maart 1941.
Alle verbruikers en leveranciers zijn
verplicht, vóór 25 November 1940
een formulier, betreffende voor
raden, verbruik, afname en afleve
ring, bij het rijksbureau voor aard
olieproducten, sectie 1, Zeestraat
100104 te 's-Gravenhage in te leve
ren. De formulieren zijn verkrijgbaar
bij genoemd bureau.
Schriftelijke aanvraag voor toe
zending moet geschieden per brief
kaart, waarop vermeld, door ver
bruikers: „Verzoeke toezending ver
bruikersformulier minerale smeer
oliën en vetten", en door leveran
ciers: „Verzoeke toezending leveran-
ciersformuiier minerale smeeroliën
en vetten", en naam en adres in
olokletters zijn aangegeven.
Hiervan zijn uitgezonderd: inge
schreven ondernemingen, onder-,
nemingen, die periodiek voorraden,
ontvangsten en afleveringen moeten
verantwoorden, alsmede voorzoo
ver betreft de door hen als zoodanig
aangeschafte hoeveelheden hou-
d,ers van motorrijtuigen, 12 kg. af
nemers en houders van vergunnin
gen, verleend door den inspecteur-
generaal van het verkeer, door de
Nederlandsche visscherijcentrale of
door het rijksbureau voor genees- en
verbandmiddelen.
Het verleenen van vergunningen
voor verkoop en aflevering van
vaselines en parafine-oliën aan ver
bruikers en daarmede gelijkgestel-
den ten behoeve van medicinale,
pharmaceutische of cosmetische doel
einden geschiedt door het rijksbureau
<*oor genees- en verbandmiddelen,
Tesselschadestraat 6, Amsterdam.
In tegenwoordigheid van enkele
autoriteiten, o.a .den burgemeester
van Rotterdam, mr. P. J. Oud, ir.
S. L. Louwes, dir.-generaal voor de
voedselvoorziening en dr. C. J. van
den Berg, dir.-generaal voor de
volksgezondheid, is Dinsdag op het
Groote Visscherijplein te Rotterdam
de eerste centrale keuken officiëel
in gebruik genomen. Deze keuken
is in feite een proefkeuken, welke
dient, om de noodige ervaring op
te doen voor de vijftig a zestig
keukens, welke over zes weken, in
verscheidene gemeenten van ons
land maaltijden zullen verstrekken.
De heer Louwes zeide in een toe
spraak o.m., dat door een commis
sie uit den Voedingsraad de noodi
ge menu's zijn ontworpen, waarbij
de eischen die de moderne voe
dingsleer stelt, in acht genomen,
zijn. Door de centrale keukens zul
len de beschikbare voedingsmidde
len en bedrijfsstoffen zoo zuinig
mogelijk worden verbruikt.
Overste de Jongh, gedurende de
mobilisatie leider van een, inten
dance, heeft o.m. verklaard, dat de
keukens door de gemeenten zelf
worden gebouwd en dat de voe
dingsmiddelen zooveel mogelijk ter
plaatse zullen worden ingekocht. In
hoofdzaak zal stamppot worden,
verstrekt, die zal worden gaarge-
stoomd, opdat er geen vitaminen
verloren gaan. Iedere keuken ver
zorgt vier a zes duizend porties,
waarvoor door degenen, met de
hoogste inkomens het meeste zal
worden betaald. De weinig kapi
taalkrachtigen betalen het minst.
Het rijk zal een eventueel tekort
dragen. In Amsterdam zullen Vijf,
in Den Haag, Utrecht en Eindhoven
drie, in Rotterdam twee en in Den
Helder éérï keuken worden inge
richt. Er zullen nog 30 a 40 keukens
in andere groote plaatsen worden
gevormd. Deze zullen de voedsel
voorziening verzorgen op de plaat
sen waar dit op een gegeven oogen-
blik noodig is.
Op het oogenblik bestaan er in
ons land talrijke organisaties, die
zich reeds met de uitdeeling van
voedsel bezig houden. Deze zullen
verdwijnen met uitzondering van
„kindervoeding", welke echter naar
ik mij voorstel, aldus overste de
Jongh, op den duur eenvoudiger
het voedsel bij ons kan betrekken,
dan zelf de bereiding te verzorgen.
Houders van motorrijtuigen in den
zin van de motorrijtuigenbelasting
wet, al dan niet voorzien van gas
generatoren, kunnen zonder een ver
gunning smeerolie aanschaffen, mits
de benoodigde hoeveelheid smeer
olie, al dan niet vermengd met ben
zine, wordt geschonken in de daar
voor bestemde vulopening aan het
motorrijtuig.
De bestaande regelingen voor
binnenscheepvaart, groote scheep
vaart of kustvaart en visscherij,
blijven ongewijzigd van kracht.
DE ONTMOETING TE BERLIJN VAN DEN FUHRER (rechts) en
MOLOTOF. (Telefoto-Stapf)
