FABRICAGE VAN POSTZEGELS
Glimlachje.
De spoorlijn Alkmaar-Den Helder op 18 Dec-
75 jaar in exploitatie.
BOMMEN i
Britsche
TWEEDE BLAD
Hei aloude drukkersvak
wordt tot in de perfectie
beoefend bij de
„ALS KOSTER HIER KON
KOOMEN KIJKEN
Een bezoek aan de firma
Enschedé te Haarlem.
II.
De pers ratelt en stampt, er is
lawaai van botsende metalen
deelen, vele handen zijn noodig
voor het bedienen van de ma
chines, vele oogen zien scherp
toe of er niets verkeerd gaat
Groote vellen, bedrukt met kleine
rechthoeken, komen uit de pers.
Het zijn de postzegels, de
waardepapiertjes, die in grooten
getale aanstonds de „fabriek"
zullen verlaten, de fabriek van
Joh. Enschedé en Zonen te
Haarlem.
Wanneer men een rondwandeling
door dit bedrijf maakt, is er afwis
seling en verscheidenheid: men
komt langs groote machines, waar
van de deelen draaien en wentelen
en waar de lucht vervuld is van
donderend lawijt. Door zalsn waar
het oor verdoofd wordt door talrijke
geluiden, die samenvloeien en tot
een doffe, dreunende cacophonie
worden. Door ruimten waar een
zoet-zure, weeë lucht bedwelmt en
de rust en de stilte heerschen van de
vredige studeerkamer, waar noch
tans de etser zijn arbeid verricht;
door hallen waar de dampen van de
lijm zwaar zijn, opslagplaatsen waar
het papier opgetast is: men komt af
wisselend van koude in warmte,
langs persen in menigvuldige afme
tingen en vorm, de gommachines,
de perforators, de vele drukkerijen,
het laboratorium waar met grillig
gevormde kolven en buizen geëx
perimenteerd wordtDat alles
werkt samen om den postzegel te
produceeren, den postzegel die feil
loos en artistiek verantwoord moe*
zijn.
Als men in de onderste gewelven
van het grootste, nieuwe gebouw
komt, waant men zich in de kluizen
van een bank. En in zekeren zin is
het er ook wel een. Hier worden de
kostbare, nog' niet afgeleverde vel
len postzegels bewaard, evenals de
oorspronkelijke geëtste plaatjes,
waarvan zegels werden gemaakt.
Het is niet gemakkelijk hier door te
dringen. Zware deuren met vele
sloten, getraliede schotten en dikke
muren beletten den indringer den
toegang. Doch als men eenmaal hier
binnen is, dan ziet men de talrijke
kieine dingen, de drukplaten, de
matrijzen welke ieder een ontzaglij
ke waarde vertegenwoordigen. In
de weihaas sombere „stilte van deze
catacomben wordt evenwel niet de
eigenlijke arbeid verricht. Deze ge
schiedt elders in het gebouw, waar
de persen draaien en de vaklieden
zich vereenigen om gezamenlijk den
postzegel te scheppen. Van den
postzegel, product van wetenschap
pelijke onderzoekingen, van eeuwen
oude drukkers-kennis, vertelden wij
den vorigen keer, hoe papier met
het ringetjeswatermerk wordt ge
gomd, en in het kort beschreven wij
den boekdruk oftewel hoogdruk en
van den diepdruk, de methode van
het plaatdrukken.
Andere methoden.
Behalve met den plaatdruk wor
den dè zegels ook in rotogravure uit
gevoerd. Dit proces leent zich bij
zonder voor zacht vloeiende tinten
en geleidelijk zich oplossende con
touren. Hiervoor wordt het ontwerp
gecopiëerd op een z.g. diapositief.
Met dit diapositief wordt z.g. pig
mentpapier belicht en dat wordt dan
weer overgebracht op een koperen
cylinder, waarop de partijen die
drukken moeten in de diepte wor
den geëtst. Het papier rolt dan on
der den koperen cylinder en de
vluchtige inkt wordt opgezogen, zoo
dat het positief beeld ontstaat. Het
behoeft nauwelijks gezegd te wor
den, dat bij den diepdruk de opper
vlakte van de plaat of van de roto
gravure zelf niet mag drukken. De
inkst moet alleen uit de holten ko
men. Daarom wordt telkens, voor
dat het papier bedrukt wordt, de
overtollige inkt weggeveegd; bij de
plaat geschied't dat met lange banen
geweven stof, bij de roto met een
„rakel", welke langs de rol glijdt.
Na den hoogdruk (of boekdruk)
en den diepdruk (rotogravure en
plaatdruk) is er nog de vlakdruk.
Deze methode heeft als merkwaar
digheid, dat de gedeelten die wel en
die niet moeten drukken zich op één
oppervlakte bevinden. Het principe
berust op het bekende wederzijdsche
afstooten van vet en water. Alleen
het drukbeeld neemt de inkt aan,
het overige water'. De moeilijke en
kostbare steendruk wordt voor post
zegels niet gebruikt. De offset ech
ter wel. Bij deze techniek wordt het
object gecopieëerd op een zinken
plaat. De zinkplaat wordt geïnkt en
geeft het beeld door aan een cylin
der met een rubberlaag en deze
komt weer met het papier in aanra
king.
Het meest toegepast worden de
rotogravure en de offset. De plaat
druk wordt voornamelijk gebruikt
voor zegels met hooge waarde of
bijzondere beteekenis, voor zomer-
zegels en eenigen tijd geleden o.a.
nog voor de jubileumzegels van
Luxemburg. Van het ontwerp van
den zegel hangt echter af, welke
der druktechnieken toegepast wor
den.
Welnu, men weet thans ^en beetje
den weg in den doolhof van het
drukkerslatijn. En ge kunt nu dan,
met veel kennis gewapend een rond
gang gaan maken. Ge kunt zien hoe
de plaatdrukmachine werkt en welk
een eigenaardig silhouet deze heeft
door de lange strooken geweven
stof, die in banen naar de plaat gaan
en daarvan de overtollige inkt weg
strijken.
In de af deeling Verificatie worden de vellen postzegels nog eens stuk
voor stuk gecontroleerd en geteld, voordat zij aan P. T. T.
worden afgeleverd.
Tegen de vervalschers.
Men kan de offset bewonderen,
men kan de rotogravure zien en met
verbazing waarnemen met welk een
groote snelheid hier gedrukt wordt,
kortom, men begrijpt nu al datgene
wat bij het werkelijk drukken
van postzegels te pas komt. Vele vol
leerde vaklieden drommen samen
rond ëen pers.
Elk hunner is een klein onder
deel toevertrouwd en van hun
samenwerking en oplettendheid
hangt het grootendeels af of de
postzegels goed zijn. Want deze
arbeid is niet dom-machinaal,
maar eischt den menseh. Men
ziet het overal, bij den etser die
met kalmte graveert en minus
cule, nauwelijks voor het oog
zichtbare lijnen en punten aan
brengt, bij den drukker enz. Men
kan het overal waarnemen in dit
bedrijf dat hier de vakarbeid
noodig is en niet de slaaf van de
machine. En daarom is het post
zegels drukken dankbaar en
voor den "vakman meer dan een
beroep, een roeping zou
men bijna zeggen.
De moeilijkheden, die overwon
nen moeten worden zijn talrijk.
Zoo moet b.v. het papier gevocht
worden bij den plaatdruk. Men be
grijpt hoe bezwaarlijk dit is, als men
bedenkt dat het papier reeds van te
voren gegomd werd. In Haarlem is
echter een werkwijze gevonden om
Het perforeeren is een nauwkeurig werkje. Met zes stuks tegelijk
worden de vellen onder de ponsmachine geschoven, welke de gaatjes
in het papier slaat. Daarna kunnen de postzegels afgescheurd worden.
toch te vochten een noodzakelijk
kwaad zonder dat het papier aan
alles en nog wat blijft plakken.
Zooals wij reeds opmerkten, wil
het toch nog wel eens gebeuren, dat
er ergens iets slipt en.... de mis
druk is ontstaan. Maar dit is minder
erg, dan dat er na het drukken aan
de postzegels wordt geknoeid. Het
is nu weer heel wat jaren geleden,
dat het alarmeerende bericht de ron
de deed, dat er een manier was ge
vonden om van oude postzegels het
stempelte verwijderen en ze als
nieuw nogmaals te gebruiken. Na
tuurlijk is hiervoor een afweer ge
vonden. Er kunen goede maatrege
len genomen worden tegen de
heeren fraudeurs. Een manier is, het
papier na het gommen van een pre
paraat te voorzien. Hierop komt het
drukbeeld. Mocht een adspirant-
vervalscher het in zijn hoofd halen
aan den zegel te radeeren dan ver
breekt het preparaat het verband
tusschen papier en inkt en het ge
volg is dat de Zegel .voor goed on
bruikbaar wordt. Er zijn bovendien
nog meer wapenen in het arsenaal.
Er kan een ingewikkeld en duur
procédé a 1st de plaatdruk worden ge
kozen, of wel men neemt een meer
kleurendruk of twee of meer druk
technieken, een watermerk, gekleur
de vezels in het papier, enz. enz. Het
aantal variaties is bijna eindeloos en
een wanhoop voor den vervalscher.
De perforatie.
Zoodra de postzegels in vellen van
honderd of meer stuks de pers ver
laten, zijn zij bijna klaar voor het
gebruik. Alleen moeten dan nog de
perforaties aangebracht worden en
ook dit kan een middel zijn tegen
vervalsching. In de perforatie-afdee-
ling worden de vellen in de machine
geschoven. Hierin worden door pon
sen kleine gaatjes uit het papier ge-
'stooten, waarlangs later afgescheurd
kan worden. En zelfs dit schijnbaar
simpele onderdeel van het groote ge
heel eischt nog een bijna wiskundige
kennisDe allereerste zegels wer
den niet geperforeerd, maar eenvou
dig van de vellen -geknipt. Nu is de
perforatie alleen al een bron van
studie voor den liefhebber, die aan
de hand van het aantal uitkervingen
aan den zegel zwaarwichtige theo-
rieëen opzet omtrent herkomst en
waarde van den zegel.
Na het perforeeren van den post
zegel gaan de vellen naar de afdee
lt ADIOPROGRAMMA
Donderdag 19 December.
HILVERSUM I, 415 M. Neder-
landsch Programma. AVRO. 8.
Nieuwsberichten ANP., gramofoon-
muziek. 9.30 Puszta-orkest (opn.).
10.Morgenwijding. 10.15 Gramo-
foonmuziek. 10.30 Rotterdamsch
pianokwartet (11.11.15 Cyclus „In
de schijnwerper"). 11.35 De Roman
cers en gramofoonmuziek. 12.45
Nieuws- en economische berichten
ANP. 1.AVRO-Amusementsorkest
en soliste. 2.Fragmenten uit de
opera „Norma" (opn.). 3.Voor de
vrouw. 3.10 AVRO-Aeolian-orkest.
4.AVRO-Musette-Ensemble. 4.30
Orgelspel. 4.50 Kinderkoren (opn.).
5,15 Nieuws-, economische- en beurs
berichten ANP. 5.30 Omroeporkest
en solist (6.156.25 Jeugduitzen
ding). 6.45 Actueele reportage of
gramofoonmuziek. 7.7.15 Vragen
van den dag en nieuwsberichten
ANP en sluiting.
HILVERSUM II, 301,5 M. KRO.
8.Nieuwsberichten .ANP. 8.15 Wij
beginnen den dag. 8.30 Gramofoon
muziek. 11.30 Godsdienstig halfuur.
12.Gramofoonmuziek. 12.15 KRO-
Melodisten en solist (12.451.
Nieuws- en economische berichten
ANP. 1.1.15 Gramofoonmuziek).
2.Gramofoonmuziek. 2.30 KRO-
Kamerorkest en solist. 3.15 Gramo
foonmuziek. 3.45 KRO-Kamerorkest.
4.30 Ziekenpraatje. 4.45 Gramofoon
muziek. 5.VPRO: Cyclus „Lezen
in den Bijbel". 5.15 Nieuws-, econo
mische- en beursberichten ANP. 5.30
Vcor de jeugd. 5.50 Propaganda-
toespraak. 6.Cabaret-programma.
6.457.Actueele reportage of gra
mofoonmuziek en sluiting.
KOOTWIJK, 1875 M. NCRV. 7.—
Berichten (Duitsch). 7.15 Gramo
foonmuziek. (7.307.45 Berichten
Engelsch). 8.Nieuwsberichten
ANP. 8.10 Schriftlezing en Medita
tie. 8.25 Gewijde muziek (gr.pl.). 9.
Berichten (Duitsch). 9.15 Gramo
foonmuziek (11.3011.45 Berichten
Engelsch. 12.12.15 Berichten). 12.30
Berichten (Duitsch). 12.45 Nieuws-
en economische berichten ANP. 1.
Gramofoonmuziek (1.301.45 Be
richten Engelsch). 2.-r- Berichten
(Duitsch). 2.15 Orgelconcert (opn.).
2.30 Berichten (Engelsch). 2.45 Zang
met pianobegeleiding en gramofoon
muziek. 3.30 Berichten (Engelsch).
3.45 Gramofoonmuziek. 4.10 Amster-
damsch salonorkest en gramofoon
muziek. 5.Berichten (Duitsch).
5.15 Nieuws-, economische- en beurs
berichten ANP. 5.30 Berichten. 5.35
Amsterdamsch salonorkest. 6.10 Gra
mofoonmuziek. (6.306.45 Berichten
Engelsch). 7.7.15 Persoverzicht
voor binnen- en buitenland en
nieuwsberichten ANP en sluiting.
Boven:
Hoor eens Fr its je, als je van
nu af aan heel lief bent, krijg je
gauw een broertje of een zusje er
bij.
Onder:
Nu kunt U eens zien pappa,
hoe lief ik wel geweest ben
ling Verificatie. Hier wordt nauw
lettend nagegaan of alle zegels aan
de eischen voldoen, of nergens een
foutje is te vinden. Dan worden de
vellen nog een geteld en na al deze
omzwervingen zijn de postzegels
eindelijk en ten laatste gereed voor
het gebruik. Zij gaan naar de post
kantoren, naar de agentschappen,
naar de automaten en de haastige
klant koopt er een aantal van om
zijn brieven mede te verzenden. En
denkt nauwelijks of nooit aan den
reusachtigen arbeid die er aan voor
afging. Het is „slechts een stukje pa
pier", met aan den eenen kant gom
en aan de andere zijde een prentje
en hiervoor moet een zeker bedrag
betaald worden. Maar de philatelist
v/eet wel meer en beter
In lange banen komen de postzegels uit de rotogravurepers. Zij
worden niet alleen in vellen gesneden, maar ook opgerold om te
dienen voor de automaten.
ii
Waar moest het station komen?
8 Jan. 1862 was er een missive van
7 Januari om over te gaan tot het
benoemen van een commissie die de
meest gunstige ligging voor het sta
tion moest trachten te verkrijgen.
De beslissing hierover zou n.l. aan
den Raad zijn en men meende, dat
de beste plaats zou zijn buiten de
Texelsche Barrière. De commissie
kwam reeds 11 Jan. met haar mee
ning, n.l. tusschen genoemde brug
en de Bergerpoort.
19 Juni achtte men het noodig een
vaste commissie te benoemen om
een waakzaam oog te houden op ai-
les wat in N.H. met den Staatsspoor
weg en bijzondere ondernemers in
betrekking stond. Den 16en Juli
werd deze commissie benoemd en
moest deze ook den ingenieur in
lichten.
Mede in verband met den bouw
der spoorbrug, werd het kanaal om
gelegd, waardoor het zg. doodegat is
ontstaan. Dit beschouwde men als
een belangrijke aanwinst voor de
stad. Een haven zou dit zijn ook
voor zeeschepen. Echter waterstaat
wilde aan de punt een brug leggen
(over de Doelenkluft) waardoor de
haven te niet zou gaan. Na over en
weer praten kwam er bericht, dat
het Rijk bereid was een vlotbrug te
leggen, waarvan de meerdere kosten
voor rekening der stad zouden ko
men. Dit grapje kostte 6000 meer
plus de bediening. En dit alles om
de scheepjagerij. De Kamer van
Koophandel zond een belangwek
kend adres om Alkmaar de haven te
doen verkrijgen. Hieruit blijkt ojn.
dat er ongeveer 100 marktschuiten
kwamen en in 1861, 53,000 stuks yee,
70.000 mudden graan .en 4.345.705
ponden kaas werden aangevoerd. In
geklaard werden 44 schepen mei
8428 ton en uitgeklaard 44 schepen
met 8726 ton inhoud. De invoer be
stond meerendeels uit hout, zout,
koffie en aardewerk, de uitvoer uit
kaas, bier, borstelwerk, olie enz.
Inmiddels waren verschillende
maatregelen voor onteigening e.d.
genomen, o.a. voor den overweg aan
den Bergerweg, en schoot de aanleg
aaardig op. De Alkmaarders zaten
echter niet stil en vooral één van
hen, de heer Cohen Stuart, zag in
den spoorweg belangrijke winsten
voor Alkmaar weggelegd. Deze fris-
sche heldere Alkmaarder, voor wat
ik van hem heb gelezen, begon een
actie voor de spoorwegverbinding
met Friesland, waarvoor hij o.m. op
11 Maart 1864 een inleiding hield
voor een groot aantal menschen. Hij
deed dit ter ondersteuning van een
verzoek aan den Raad om subsidie
voor dit doel. Een commissie uit den
Raad was in meerderheid voor dit
verzoek en stelde voor 15.000 aan
deel te nemen iri 10 jaar tijd. Twee
leden stelden voor dit bedrag te
brengen op 200.000.
De eerste steen gelegd.
De eerste steen voor het station
werd in Schagen gelegd op 24 Aug.
1864, onder groote belangstelling,
maar met bijzonder slecht weer. Ook
in Alkmaar maakte men flinke vor
deringen. De fundeering was blij
kens de Alkm. Courant van 18 Dec.
1864 reeds gelegd en in het voorjaar
1865 zou den bouw weder worden
aangevangen. Voor den aanleg der
lijn HaarlemAlkmaar werden in
dien tijd de noodige processen om
den grond gevoerd. De berekening
was dat 1 Oct. 1865 de lijn Helder
Alkmaar kon worden geopend. Het
zou echter 18 Dec. worden voor de
officieele opening plaats vond. De
Raad had 1 Maart 1865 de verbin
ding met Friesland opnieuw behan
deld en 50.000 toegezegd en B. en
W. gemachtigd om met de aandee-
len te handelen in het belang der
gemeente. Bij daling kon men deze
d.us zoo spoedig mogelijk yerkoopen.
De heer Cohen Stuart hield met zijn
actie niet op en belegde nog ver
schillende vergaderingen voor zijn
plannen die ongeveer 23 millioen
moesten kosten. Dit was bereikbaar
meende hij, want de Zuiderzee weg
nemen was een te reusachtig plan
en zou boven onze krachten gaan.
De Friesche gemeenten zegden et
telijke tonnen toe: Enkhuizen,
Hoorn en Purmerend samen 450000
en in een vergadering alhier werd
23.750 door particulieren toege
zegd.
Een pionier.
Naarmate de bouw van den spoor
weg vorderde sprak de heer Stuart
ook over wat er nu in Alkmaar dien
de te geschieden en op 26 Mei 1865
treffen wij hem weer op een ver
gadering. De heer Stuart was een
vlot spreker die zonder aanteeke-
ning alles wat hij had te zeggen naar
voren bracht. Er moest, zei hij dien
avond, besloten worden tot het ma
ken van een kade langs het kanaal
voor los en laadplaats en een echte
weg door het land naar het Bol
werk. Langs dien weg twee ijzeren
sporen (dubbel spoor), welke langs
het kanaal tot de Accijnsbrug moes
ten rtoopen. De Lombardsteeg en
Achterstraat moesten; doorgetrok
ken naar het kanaal voor het ver
voer uit de stad. De paardenmarkt
moest marktterrein worden enz.
Men durfde het echter niet aan,
want die ophooging zou geld kosten
en de arbeiderswoningen te duut
maken. Zijn grootste tegenstander
was de heer Stoel, die later (de Wo
ningmaatschappij) eigenaar blijkt te
zijn geworden van een complex
grond van GeestersingelStations
weg en daar ook huizen bouwde m
den straat die in 1899 den naam zou
krijgen van den heer Stuart.
De draaibrug over het kanaal
werd 14 Augustus 1865 met goed re
sultaat in beweging gebracht.
Hoe de opening van de lijn Hel
derAlkmaar ^plaats vónd vertelt
ons het volgende verslagje hierover
in de Alkm. Courant:
Met het oog op die opening had
de politie maatregelen genomen en
ingesteld éénrichtingverkeer voor
rijtuigen.
Deze moesten over de Tesselsche
Barrierre en Heldersche weg naar
het station en vandaar terug ovei
Scharloo naar de Bergerpoort.
De opening van den spoorweg.
De 18 Dec. 1865 had de feestelijke
opening plaats van den Staats
spoorweg van het Nieuwediep naar
Alkmaar. Daartoe vertrok vqn hier
te S'/, uur een trein met genoodig-
den naar den Helder, waar het mu
ziekgezelschap van de marine bij
aankomst het volkslied speelde. In
Tivoli werden de gasten opgewacht,
waarna men zich naar het station
begaf, alwaar de heer Ulenbeck,
president van don raad van toezicht
op de Staatsspoorwegen het woord
voerde en de exploitatie overdroeg
aan de H.IJ.S.M. Deze werd toen na
mens de H.IJ.S.M. door den heer
Borski aanvaard. Ook de burge
meester van den Helder, Stakkeman
Bosse, voerde het woord.
Om half elf vertrok de feestelijke
trein met een versierde locomotief.
De muziek ging mede en speelde bij
elk station een vroolijk nummer. .In
Schagen was de liedertafel Euterpe
present voor de ontvangst, een door
den heer J. Denijs Jr, vervaardigd
lied zingende. Overal stroomden de
menschen tóe.
Te één uur werd men in Alkmaar
begroet door. de muziek der schut
terij. De burgemeester, met de oud
ste wethouder, sprak hier het gezel
schap toe, lof toezwaaiend aan den
koning en den Ir. v. Prehn, onder
wiens Toezicht de lijn was aange
legd, waarna nog de commissaris
des konings (Roëll) en de heer
Borski enkele woorden spraken.
Hierna werden de deelgenooten
ontvangen op het stadhuis en daar
na in de Stadsschouwburg, waar
door de H.IJ.S.M. een dejeuner werd
aangeboden.
Veerschillende toespraken volgden
hier en oj) allen en alles werd ge
dronken. Te half zes vertrok de
trein weer naar den Helder.
Stadgenooten zetten 's avonds de
feestvreugde voort tot laat in den
nacht.
31 Dec. werd gevraagd om behoor
lijke verlichting van den weg Tes
selsche Barrièrestation. De voor-
loopige plannen hiertoe werden be
handeld in den Raad van 20 Maart
1867. Hiervoor zouden worden ge
plaatst, op afstanden van 63 ellen,
9 lantaarns. De jaarlijksche kosten
met die van den Bergerweg bedroe
gen 200.
Vermoedelijk om het reizen per
spoor aan te moedigen diende de
volgende advertentie van 18 Febr.
1866:
Hollandsche IJzeren Spoorweg
Maatschappij.
Zondags Retourbilletten.
Op Zon- en Algemeen erkende
feestdagen zijn op alle stations van
den Noord-Hollandschen Staats
spoorweg HelderAlkmaar Retour
billetten tegen veel verminderde
prijzen verkrijgbaar, geldig voor
heen en terug op één dag met alle
treinen.
Markttreinen werden ingevoerd
op Donderdag en Vrijdag, welke aan
alle stations stopten en waarinalle
klassen van rijtuigen aanwezig wa
ren.
De firma Zurmuhlen correspon
deerde met haar booten op de trei
nen. Deze firma verlaagde ook het
tarief AlkmaarHelder evenals de
„Stad Alkmaar" en het stoomjacht
Zaanstroom I.
De Maatschappij beantwoorde dit
door retourbiljetten tegen vermin
derden prijs op Zondag, Donderdag
(naar Schagen) en Vrijdag en Za
terdag naar Alkmaar en een uit
breiding van de dienstregeling, want
vanaf 15 Mei kon men nu vier maal
daags heen 'en terug.
Vrijdag en Zaterdag nog een
markttrein om 1.45.
De diligence pastte zich aan.
V. d. Haagen, de man van de"dili-
gence, beval de diligence als volgt
aan: Per eersten trein van den Hel
der vertrekkende, vinden dé passa
giers aan het station te Alkmaar ge
reed staan een diligence voor Haar
lem, Amsterdam, den Haag en Rot
terdam.
Van Rotterdam 7 en 3.22, van den
Haag 8 en 4 uur vertrekkende, vin
den de passagiers te Haarlem ko
mende, weder een diligence gereed
staande naar Alkmaar, aldaar vroeg
tijdig aankomende om de treinen
naar den Helder te bereiken.
Van Alkmaar 7 1/4 en 4J4 uur van
Haarlem 9 3/4 en 6 uur.
Ook had v. d. Haagen een vige-
lante aan het station staan die de
reizigers voor niets naar de Toelast
en voor 25 cent p. p. naar de stad
bracht. In dien tijd vond ik ook het
eerste stationskoffiehuis (eigenaar
D. Spijkerman). Postverzending had
dit jaar plaats tjpor Helder en Scha
gen te 10 y. en 2 3/4 uur.
Slot volgt.
142e Jaarga
Het Duitsche
beric
Berlijn, 18 Dec.
perbevel van de v
bekend:
y Gevechtsvliegtuig
den nacht van' 16
op succesvolle wijz<
bommen ondernomi
ham, Londen erf ar
doelen in de Midlar
Op verscheidene
branden en onjplc
waargenomen.' Als
weersgesteldheid bl
van het luchtwapen
den dag tot verken
In Sheffield werd
dat een stadswijk
brand stond en dat
afzonderlijke brand
Eenige Britsche v
pen in den nacht v
cember bommen
Duitschland. Op twt
geringe schade aarri
mede brandschade
Nachtjagers schoten
ten twee vijandeli
neer. Een Britsch
door luchtdoelartille
De aanval
Berlijn, 18 Dec. (I
D.N.B. ngg verneem
nacht van 16 op 17
halve de geslaagde
op voor den oorlog
len aan de Westkust
Engeland, aanvallen
district Lincoln, wae
van middelbaar kali
branden en verwoe,
werd gebracht. Giste
in den afgeloopen n
bedrijvigheid der Dl
gen beperkt tot ver
boven het geheele g
sche eilanden. In de
zijn drie Engelsche 1
EEN COMMUNI
THAILA
Bangkok, 18 Dec.
opperbevel van Thail
volgende communiqu
omtrent de botsingen
zich thans afspeler
Panom, Nongkai, Mo>
nya. Fransch-Indo-Cl
tuigen zijn Maandag
bied van Thailand
hebben een aanval
Oedorn (een doode)
(acht dooden). Ofsch
kon een weerlooze sta
Indo-Chineesche vliej
bombardeerd.
FRANCO TE SA
Saragossa, 18 Dec.
neraal Franco heeft v
zoek gebracht aan d<
demie te Saragossa. I
korte toespraak, waar
men bereid moet blij
brengen en dat mén j
geten, dat de eenheid
hoogste doel van alle
gers en matrozen moe
DE STRIJD A,
Volgens de Italis
de ontruiming van
Egyptische grens.
De Engelsche tro
woestijngebied van
Zonder tusschen
elkaar op.
Op de kaart is het
met een gedeelte v
geteekend alsmed
Bengasi en Matroe
