LAATSTE BERICHTEN
A MSTERDAMSCHE
BEURS
TOONEEL.
KANTONGERECHT
KERK EN SCHOOL
GEMEENTERADEN
Gevechtsvliegtuig en oorlogsschip.
De droom der vliegende roeibootjes en
de nachtmerrie der luchtslagschepen.
eerste blaw
3
Ongecorrigeerd.
DE VfckLIEZEN DER BRITSCHE
VLOOT BIJ KRETA.
Berlijn, 26 Mei. (D.N.B.) Het op
perbevel van de weermacht maakt
bekend
In den strijd om Kreta heeft het
luchtwapen, zooals reeds gedeelte
lijk bekend gemaakt, buitengewone
successen op de Britsche Middelland-
sche Zeevloot behaald. Alleen de
Duitsche luchtstrijdkrachten heb-
sinds den 20en Mei zeven vijande
lijke kruisers en acht torpedojagers
alsmede een duikboot en vijf motor-
torpedobooten tot zinken gebracht.
Door bomtreffers werden verder een
slagschip en verscheidene kruisers
en torpedojagers ernstig beschadigd.
LUCHTGEVECHTEN BOVEN
KRETA.
Berlijn, 26 Mei. (D.N.B.) Een klei
ne groep Britsche vliegtuigen heeft
gisteren getracht, naar aan het D.N.B
wordt gemeld, een door Duitsche
troepen bezet vliegveld o i Kreta aan
te vallen. Deze groep werd echter
door Duitsche jagers bijna geheel
vernietigd. Zes Britsche vliegtuigen
werden tijdens luchtgevechten die
hierbij ontstonden, neergeschoten.
De Duitsche formaties leden geen
verliezen.
ERNSTIG VERKEERSONGELUK.
New York, 26 Mei. (D.N.B.) In
Upper-Sandusky (Ohio) is gisteren
een ernstig verkeersongeluk ge
beurd. Een sneltrein is met een
auto in botsing gekomen. Van de
inzittenden van dc auto werden ne
gen personen gedood, onder wie
vijf kinderen.
DE VLUCHT VAN DEN
GRIEKSCHEN KONING.
Berlijn, 26 Mei (D.N.B.) De Lon-
densche berichtendienst meldt, dat
twee Britsche officieren, die den
Griekschen koning op zijn vlucht
van Kreta naar Egypte hebben ver
gezeld, hebben medegedeeld, hoe
heele zwermen Duitsche valscherm
jagers in de onmiddellijke omgeving
van de verblijfplaats van koning
George geland zijn. De koning
vluchtte hierop in het gebergte. In
het nachtleger van een hert heeft
hij toen overnacht. Den volgenden
dag is hij te voet naar de kust ge
gaan, waar hij zich, nadat de leden
van het Britsche gezantschap zich
bij hem hadden gevoegd, heeft in
gescheept.
In een proclamatie aan de bevol
king van Kreta heeft de koning me
degedeeld, dat hij „het eiland moest
verlaten om de oorlogshandelingen
niet te hinderen".
OPGAVE
AMSTERDAMS CITE BANK N.V.
Bijkantoor Alkmaar,
van Maandg 26 Mei 1941
STAATSLEEN1NGEN. Vor. k. pim 2
98%
891/4
8S'%C
.118%
4 Nederland 1941
4 Nederland 1940 11
3-3X Neder.
3 Ned.-lndië 1937
BANK-INSTELLINCEN
Amsterd. Bank
Handel Mij. Cert. v.
250135%
Koloniale Bank,192
Ned. tnd. Handelsbank 130
IND. OND. BINNENL.
Alg. Kunstzijde Unie 1295/„
Calvé Delft Cert. 731/,
NederL Ford. .290
Lever Bros1161/.
PhiL GloeiL Gem. Bezit 20b3/,
CULTUUR MAATSCH,
H. V. A
Java Cultuur
Ned. Ind. Suiker Unie
Verg. Vorstenlanden
PETROLEUM.
Kon. Petr.
rubbers.
Amsterd. Rubber
Deli Bat. Rubber
Hessa Rubber
Oostkust
Serbadjadi
SCHEEPVAARTEN.
HollandAmerika lijn 113y4
Java—China—Japan lijn 143%
Kon. Ned. Stoomboot 158%
Scheepvaart Unie ".174%
tabakken.
Deli Batavia 205
Oude Deli277%
Senemhab -. .220
VALUTANOTEERINGEN DER
NED. BANK, 26 MEI.
(Schriftelijke en tel.-transacties.)
Valuta's:
New-York 1.88 3/16-1.88 9/16, Brus
sel 30.11-30.17, Stockholm 44.81-
44.90, Zürich 43.63-43.71.
Bankpapier:
Dollars 1.86^-1.901/4, Belg. francs
30.08-30.20, Zweedsche kronen 44.76-
44.94, Zwitsersche francs 43.59-43.75.
.428
.255
.2543/,
.117%
236%
26.%
209
136
•154%
•131
9 </.6
97%
89%
8 -%
118
135%
192
1^0
130
23%
290
116%
-07
425
255
253
117
235%
267
203
134
154
130
114
143
159
124%
203
277
219
EEN VREEMDE EEND IN DE BIJT.
Bouber's Tooneelensemble.
Het nieuwe stuk van Herman Bou-
ber: Een vreemde eend in de bijt, is
gisteravond met groot succes door
zijn gezelschap opgevoerd in 't .Gul
den Vlies. De belangstelling was niet
zoo groot als wij verwacht hadden.
En juist nu hadden stuk en spel een
geheel gevulde zaal verdiend.
Bouber heeft met vaardige hand
dit spel uit het Zeeuwsche boeren
leven geschreven. Het speelt op de
boerderij van Kees Doeleman, een
bijna zestigjarigeboer, die getrouwd
is met een jongere vrouw, Mijntje.
Zijn ongetrouwde zuster Grietje
woont ook op de hoeve. Tusschen
haar en Kees is de verhouding niet
al te best, waarbij de geldkwestie
een voorname rol speelt. Katrien, de
dochter van Kees, moet evenals alle
andere hard werken. Zij zal later
trouwen met Klaas, den knecht, een
echten stuggen boerenarbeider. Maar
dan doet plotseling eer. vreemde zijn
intrede op de boerderij. Een stads-
mensch uit Noordholland, die werk
zoekt en omdat men juist om een
werkkracht verlegen is, wordt deze
Hans aangenomen. De vlotte jonge
man weet spoedig veler sympathie te
winnen, voornamelijk van Katrien.
maar ook van de vrouw van den
baas en nu voelt men de conflicten,
die uit dit alles voorkomen. Felle
scenes wisselen elkaar af. De oude
boer voelt wat zich onder zijn dak
afspeelt. Na een opwindende scene
wordt hij door een beroerte getrof
fen. Katrien verbreekt haar verloo-
ving met Klaas. Mijntje ziet haar
vergissing in en Katrien en Hans
zullen weldra de boerderij besturen
als man en vrouw. Een sterk speel
stuk met tal van boeiende en felle
scenes. Het gezelschap van Herman
Bouber heeft dit stuk op uitmun
tende wijze gespeeld. Het bezit de
juiste krachten voor de verschillende
rollen in dit stuk.
Het vlotte samenspel mag zeer
zeker ten volle geroemd, terwijl aar.
de décors en vooral aan de costu-
meering zeer veel zorg was be
steed.
Herman Bouber maakte van
Kees Doeleman een sterke figuur
door weloverwogen spel in tal van
moeilijke tafreelen. Zeer goed was
Annie Verhulst als zijn vrouw
Mijntje. De wisselende stemmingen,
haar verschillend optreden tegen
Kees, tegen Hans en aan het slot
tegen haar dochter waren inder
daad uitmuntend tooneel. Niet min
der goed was Miep v. d. Berg als
de dochter Katrien. Zij heeft deze
rol zeer zuiver en met heel juist
begrip gespeeld. Hans Tiemeyer als
de vreemdeling speelde zeer vlot en
wist deze moeilijke rol de juiste
plaats in dit boerenmilieu te geven.
André van Dijk was wel echt de
stugge boer, fel in zijn hart tegen
den indringer, den vreemden eend.
Aaf Bouber maakte iets bijzonders
van Grietje de ongetrouwde zuster
van boer Kees. Zij verstaat op zoo
'uitstekende wijze de kunst het too
neel te vullen. Heel aardig was ook
nü weer Anton Burgdorffer als de
vriend des huizes, terwijl Jan Bou
ber een echt type maakte van den
sloomen knecht Krelis. Ten slotte de
beproefde kracht Riek Berkhout,
die ook nu weer als Mien, de meid
zich zoo precies bij het geheel aan
sloot.
De aanwezigen hebben na elk
der vier bedrijven en vooral aan
het slot door luid applaus getoond
van stuk en spel ten zeerste te heb
ben genoten.
SINT-PANCRAS.
De brandweer oefent. - De
vrijwillige brandweer hield Vrij
dagavond een oefening met de
oude handspuiten. Het materiaal
verkeerde nog in uitstekenden staat
en de oudjes deden het best.
Konjjnenfokken geeft geld.
Dezer dagen werd voor een
voedster met tien jongen de res
pectabele som geboden van 27,50.
Zoo is konijnenfokken wel loonend.
NOORDSCHARWOUDE.
„Floiimont, de zwervende zan
ger. - De operettevereeniging
Gaecilia heeft Zondagmiddag in
Concordia de vierde uitvoering ge
geven met de operette „Florimont
BROEK OP LANGENDIJK, 26 Mei.
(Lang. Groen!envpiling). 500 stuks
Bloemkool le s. 20. 2e s. 16, 33 kg
Tomaten A, C en CC 51; 29700 kg
Rabarber 8; 120 kg Witlof 14—15-
320 kg Sla 5.
Uitspraken van de strafzitting
van Vrijdag 23 Mei 1941.
Schriftelijke uitspraken:
S. D. te Uitgeest, overtreding van
de vleeschdistributiebeschikking, 2
maal 40 boete of 2 maal 10 dagen
hechtenis.
P. T. H. te Rotterdamb, overtre
ding van artikel 22b der motor- en
rijwielwet, 50 boete of 25 dagen
hechtenis. W. A. J. te Haarlem,
overtreding van art. 22 der .Moto-
er. Rijwielwet, 15 boete of 10 da
gen hechtenis.
J. W. te Haarlem, overtreding
van art. 437 van het Wetboek van
Strafrecht, 20 boete of 10 dagen
hechtenis.
Mondelinge uitspraken:
Overtredingen van de
Motor- en R ij w i e 1 w e tJ. J.
E. te Oudkarspel, vrijspraak. C. B.
te Alkmaar, geen straf toegepast.
R v. d. S. te Broek op Langendijk,
1 boete of 1 dag hechtenis. A. H.
te Alkmaar, K. S. te Amsterdam,
M. B. te Zijpe, J. J. H. te den Hel
der, L. N. J. te Bergen, P. J. N. te
Alkmaar, P. G. S. te Alkmaar,
ieder 2 boete of 1 dag hechtenis.
G. B. te Oudkarspel, 3 boete of 2
dagen hechtenis. P. M. H. J. S. te
Amsterdam, J. P. te Aalsmeer, K. S.
te Koedijk, ieder 4 boete of 2 da
gen hechtenis. E. G. de R. te Ber
de zwervende zanger". Men oogstte
weer veel succes. De zaal was ge
heel uitverkocht.
gen, C. A. v. D. te Beverwijk,
A. J. K. te Heiloo, J. den H. te
Heiloo, E. V. te Limmen, ieder 5
bogete of 8 dagen hechtenis. L. J.
W. te Winkel, 8 boete of 2 weken
tuchtschool. N. K. te Alkmaar, 10
boete of 2 weken tuchtschool. F. V.
te Amsterdam, 12 boete of 6 da
gen hechtenis.
Overtredingen van de
verordening op den
identiteitsplicht: A. M.
de B. te Noordscharwoude, 2 boete
of 1 dag hechtenis. J. R. te Heiloo,
W. K. te Limmen, c. W. te Alkmaar,
A. K. te Amsterdam, ieder 3 boete
of 2 dagen hechtenis.
Overtredingen van de
verduisteringsveror
dening: H. J. van E. 2 boete
of 1 week tuchtschool. A. M. de B. te
Noordscharwoude 2 plus 1 boete
of 2 maal 1 dag hechtenis. W. S. te
Akersloot, 3 boete of 2 dagen hech-
tens. J. H. te Limmen, 4 boete of
2 dagen hechtenis. J. S. te Alk
maar, 3 pus 2 boete of 2 plus 1
dag hechtenis.
Overtredingen van arti
kel 453 van het Wetboek
van Strafrecht (openb. dron
kenschap): C..J. S. te Alkmaar, f 6
boete of 6 dagen hechtenis.
Overtredingen van de
politieverordeningen: E.
V. te Alkmaar, 1 boete of 1 dag
hechtenis. T. B. te Alkmaar, 3 boe
te of 2 dagen hechtenis.
Overtredingen van de
vestigingswet: H. K. te Alk
maar, 20 boete of 10 dagen hech
tenis.
Overtredingen van de
winkelsluitingswet: C. de
V. te Zuidscharwoude, 3 boete of
2 dagen hechtenis.
Overtredingen van de
bouwverordening: J. .D. te
Nieuwe Niedorp, 10 boete of 5 da
gen hechtenis.
Overtredingen van de
vlees ckkeuringswet: M. J.
V. te Uitgeest, 15 boete of 2 weken
tuchtschool. P. J. K. te Alkmaar,
60 boete plus 40 boete of 30 plus
20 dagen hechtenis.
Overtredingen van de
spoorwegwet: A. M. te Alk
maar, 5 boete of 3 dagen hechte
nis.
Overtredingen van het
aardappelenbesluit: A. R.
te Schoorl, f 10 boete of 6 dagen
hechtenis.
Overtredingen van arti
kel 425 van het Wetboek van
Strafrecht: C. F. te Haren
karspel, 10 boete of 6 dagen heeïr-
tenis.
Overtredingen van arti
kel 437 van het Wetboek
van Strafrecht: J. J. T. te Alk
maar, 10 boete of 5 dagen hechte
nis.
BEDEVAART TE HEILOO.
Zondag had de bedevaart
plaats van den R.K. Rijwielbond
,,St. Cristophorus" in Noord-Hol
land, waarvan de heer M. Niele' te
Alkmaar de leider is. De algemee-
ne intentie voor de bedevaart naar
O. L. Vr. ter Nood was: Dat op
voorspraak van O. L. ter Nood de
oorlog spoedig mag beëindigen.
Trots het sombere weer en de
dreigende lucht waren ongeveer
900 wielrijders opgekomen uit alle
deelen van Noord-Holland. Om
half elf heeft de bondsadviseur
rector C. Vis uit Alkmaar de
plechtige hoogmis opgedragen met
assistentie van de eerw. kapelaans
uit Zwaag en Wervershoof. Pater
O. Visser, O. F. M. te Nieuwe-Nie-
dorp, hield een indrukwekkende
predicatie. Om half drie werd een
plechtig lof gehouden met sacra
mentsprocessie. De indrukwek
kende plechtigheid werd besloten
met het „Te Deum" en het zingen
van het bondslied.
CASTRltüM.
Vrijdagmiddag kwam de raad in
voltallige openbare zitting bijeen.
Burgemeester Sloet opende en
deelde mede, dat deze vergadering
door eenige leden is aangevraagd in
verband met punt 11 der agenda. Spr.
hoopte op een rustig en aangenaam
verloop en eendrachtige samenwer
king. Betreffende punt 11 vreesde
spr. echter eenige onaangenaam
heden, doch zeide, dat de voorstellen
van B. en W. grondig onderzocht zijn
en verzocht den raad medewerking
in het algemeen belang. Verschillen
de ingekomen stukken werden be
handeld, waaronder ook suppletoire
begrootingen welke werden vast
gesteld. Tot onderwijzeres aan de
o. 1. school te Bakkum werd. met al
gemeene stemmen benoemd de
wachtgeldster mej. Schoemaker van
Haarlem. Na eenige discussies werd
aangenomen de wijziging in de in
structie van den gemeente-secretaris.
Zonder op- of aanmerking werden
de andere punten der agenda vlug
afgehandeld, uitgezonderd punt 11,
waarover groote discussies werden
gevoerd. Intusschen kwam de heer
C. F. Roosenschoon ter vergadering
en nam na de belofte te hebben af
gelegd en geïnstalleerd te zijn, als
raadslid plaats. Bij de behandeling
van punt 11 aangaande de opheffing
van de commissie Openbare Werken
deelde de voorzitter mede, dat in één
der vergaderingen onaangenaamhe-
Ecn vergelijking tusschen
Het is een merkwaardig verschijn
sel' dat de groote fantasten der po
pulaire litteratuur, van Jules Verne
tot Wells, de ontwikkeling van het
vliegtuig en dan vooral van het
gevechtsvliegtuig verkeerd heb
ben begrepen.
Na op inderdaad treffend juiste
wijze de komst van het vliegtuig te
hebben voorspeld, was wat zij ver
der deden niet anders dan het af
leiden van den groei der luchtvaart
uit de oude, reeds lang bekende
eigenschappen der zeevaart. Volgens
hun voorstelling zou het vliegtuig
tot kolossale afmetingen uitgroeien,
om tenslotte het luchtruim te be-
heerschen zooals het slagschip de
onbetwiste meester was ter zee.
In 1920 ontstond het zweefvlieg
tuig, dat zonder door een motor ge
trokken of geduwd te worden wel
dra onbegrijpelijk groote afstanden
door het luchtruim wist af te leggen.
Vertoonde deze, als op de luchtgol-
ven drijvende machine nu geen tref
fende overeenkomst met het zeil
schip, zooals het door motoren voort
gedreven vliegtuig dan te vergelij
ken was met het stoom- of motor
schip? Ja, als men er nu ook nog in
zou slagen om een machine te ver
vaardigen, welke zonder hulp van
motoren of van luchtstroomingen,
alleen door de spierkracht van den
mensch kon vliegen, dan had men
daarin een analogie met een der pri
mitiefste vormen van de scheep
vaart, de roeiboot, gevonden.
Hefkracht en drijfkracht.
De vliegende roeiboot is voorloo-
pig nog niet verwezenlijkt, al heett
het aan pogingen om een uiterst licht
vliegtuigje met behulp van een door
pedalen in beweging gebrachte
schroef te laten vliegen niet ontbro
ken. En om nu maar aanstonds met
al deze dwaze voorstellingen te bre
ken, mag hier aan worden toege
voegd dat een dergelijk ontwerp ook
niet tot een in de practijk bruikbaar
vervoermiddel kan worden gemaakt
tenzij men ku-.stgrepen gebruist,
waarbij dan weliswaar geen motor,
maar toch wel de een of andere
vorm van opgespaard arbeidsvermo
gen wordt benut.
De droom der vliegende roeiboot
jes is even dwaas als de nachtmer
rie der luchtslagschepen.
Vliegen is mogelijk doordat een
door de snelheid der verplaatsing
opgewekte luchtweerstand de vleu
gels en daarmede de gelieele ma
chine opgeheven houdt. Vliegen be
rust 'op hefkracht en de eerste voor
waarde voor het ontstaan van deze
kracht is snelheid!
De sloep, het zeilschip, de mail
boot en het slagschip worden, ook in
een toestand van volmaakte rust,
door het water gedragen. Dat is het
groote verschil. Het varen berust op
drijfkracht en drijven doet het schip
of de boot met hetzelfde gemak of
het vaartuig zich voortbeweegt dan
wel stilligt. Zoodra bij het vliegtuig
de snelheid beneden een bepaalde,
zeer hooge minimum waarde daalt,
valt het het vaartuig daarentegen
zinkt slechts dan, als zijn gewicht
grooter wordt dan het gewicht van
het verplaatste water.
De groei van het scheeps-
type.
Nu leert de geschiedenis der
scheepvaart, dat elke vooruitgang
gepaard ging met de vergrooting
van het scheepstype. Bij de stoom-
en motorscheepvaart zelf vinden wij
een dergelijk verschijnsel: de voort
schrijdende ontwikkeling vraagt
steeds grootere schepen.
De krachtigste eenheden der vloot
zijn thans niet meer de 10.000 tons
pantserkruisers, waarover Engeland
als grootste zeemacht aller tijden
omstreeks het jaar 1860 beschikte,
maar Super-Dreadnoughts van
40,000 ton.
Welnu, iets dergelijks voorzagen
velen van hen die het met de lucht
vaart wél meenden ook voor het
vliegtuig. Een ontwikkeling in de
grootte, welke binnen afzienbaren
tijd tot de vervaardiging van ge
pantserde, met kanonnen bewapende
en toch snelle luchtslagschepen zou
leiden. Daarmede zou dan het type
van het zichzelf op afdoende wijze
verdedigende en tevens met krachtig
artillerievuur aanvallende „een
heids"-vliegtuig zijn geschapen.
Voorloopig leek dit nog wel een
stout project.
Maar, zoo redeneerde men, als de
linieschepen van de Ruyter's tijd tot
op heden tot het zestig- of zeventig-
voudige van hun grootte zijn gegroeid
en daardoor behalve monsterachtig
zware kanonnen 'n toenmaals nog
onbekende machinerie en pantsering
kunnen dragen, waarom zou men
iets soortgelijks dan ook niet van
het vliegtuig kunnen verwachten?
Het is inderdaad zeer goed moge
lijk om het vliegtuig to vergrooten.
Al stuiten wij daarbij al spoedig op
een grens welke door de sterkte der
luchtvaart-motoren (tegenwoordig
maximaal 2000 pk) wordt gesteld,
zoo willen wij toch niet beweren, dat
daarin de voornaamste, de princi-
pieele moeilijkheid bij de nabootsing
van het slagschip schuilt.
Luchtschepen ter lengte van
1 km?
Het beste brengen wij deze moei
lijkheid naar voren door het vlieg
tuig te vergelijken met een heel bij
zonder soort schip, n.l. met het
luchtschip. Dit heeft verschillende
wezenlijke eigenschappen met het
vaartuig gemeen. Het drijft, niet op
het water, maar in de lucht; het
zwééft dus eigenlijk, maar dat komt
op hetzelfde neer. Zijn drijf- of
zweefvermogen ïs, evenals dit bij het
vaartuig het geval is, onafhankelijk
van zijn voortbeweging het kan
in de lucht stilstaan.
Gesteld nu eens dat wij van een
bepaalde „Zeppelin" alle afmetingen
wenschen te verdubbelen; dat wij
dus een ander grooter, meer gelijk
vormig type bouwen. Dan wordt de
inhoud van het drijflichaam de bal
lon, achtmaal zoo groot (lengte maal
breedte maal hoogte, en deze elk
voor zich tweemaal zoo groot!) De
drijfkracht bedraagt dus ook het
achtvoudige van die van het kleine
re type. Maar en het is van belang
hier in het bijzonder op te letten,
want het geldt voor de vergrooting
van elk drijvend lichaam, of het nu
een „luchtschip" dan wel een „wa
terschip" is het eigen gewicht van
de Zeppelin neemt niet met het
achtvoudige toe. Ja, wat het ballon
omhulsel, de motoren, de benzine
enolievoorraad betreft, die behoe
ven bij het groote type slechts vier
maal zooveel te wegen als bij het
kleine luchtschip, om toch dezelfde
resultaten te bereiken dezelfde
sterkte en snelheid, hetzelfde wer-
kingsbereik.
Hieruit blijkt duidelijk dat het
voordeelig is om grootere luchtsche
pen en vaartuigen te bouwen. In ons
voorbeeld levert de groote Zeppe
lin veel meer dan achtmaal de dien
sten, welke de kleine verschaft, ter
wijl de kosten van aanbouw, en ex
ploitatie zeker niet het achtvoudige
bedragen. De vergrooting levert
winst op. Een onderneming welke
luchtschepen voor handelsdoelein
den in de vaart heeft, doet verstan
diger door één groote Zeppelin dan
voor hetzelfde doel een vloot van
kleine luchtschepen te bezigen.
Vrijwel hetzelfde geldt voor liet
vaartuig. Ook hier is het draagver
mogen een aangelegenheid welke
verband houdt met de ruimte, met
den inhoud en die bij vergrooting
dus in de derde /nacht wordt beïn
vloed terwijl de kosten, het eigen
gewicht en de snelheid zaken zijn
welke in hoofdzaak afhangen van de
oppervlakte, die bij vergrooting
slechts met de tweede macht toe
neemt. Toegepast op de marine be-
teekent dit, dat een 40.000 tons slag
schip een welhaast onvergelijkelijk
veei grootere gevechtswaarde verte
genwoordigt dan een vloot van acht
5000 tons kruisertjes en dat alleen
een dergelijk groot schip door zijn
pantsering, bewapening en snelheid
de pretentie kan hebben om, waar
het verschijnt, de zee voor zich te
hebben. Dat de torpedo en de vlieg
tuigbom dezen alleenheerscher het
leven buitengewoon zuur kunnen
maken, is alleen uit een oogpunt van
zeestrategie belangrijk.
Het vliegtuig kent geen
„economie der vergrooting".
Waarom zou de wel zeer snelle,
maar toch vrij zielig uitgeruste één
mans-jager voor den aanval in de
lucht de uitverkorene moeten blij
ven, terwijl hij bij de terugtocht na
zijn korte v.ucht (de werkingsduur
bedraagt slechts ongeveer 2 y. uur,
het werkingsbereik hoogstens 1000
km natuurlijk voor heen- en te
rugvlucht tezamen) zelfs niet een
enkelen mitrailleurschutter heeft
die hem in den rug dekt?
Het is eenvoudig een gevolg van
het feit, dat het vliegtuig gedragen
wordt door de hefkracht, welke de
luchtweerstand bij snelle verplaat
sing oplevert. Deze neemt bij vér-
grooting van het vliegtuig tot zijn
dubbele afmetingen toe met het
kwadraat, d.w.z. haar toename is van
gelijke orde als de vermeerdering
van den schadelijken weerstand.
Het nieuwe, tot de dubbele grootte
van het oorspronkelijke type ge
bouwde vliegtuig zal een viermaal
zoo groote draagkracht bezitten
maar ook een viermaal grooteren te-
genwerkenden luchtweerstand on
dervinden. Het moet dus een vier
maal grootere motorkracht ontwik
kelen en zal bij benadering (gehéél
juist is dit niet!) viermaal het oor
spronkelijke gewicht bezitten. De
nuttige last bedraagt dus ook vier
maal dien van het kleine vliegtuig
en eigenlijk kan men voor zooverre
het transportdoeleinden betreft, even
goed vier kleine toestellen als het
eene groote nemen.
Deskundigen zouden dit op ver
schillende punten kunnen aanvallen.
Zij kunnen echter niet tegenspreken,
dat de „economie der vergrooting"
v/elke tot het bouwen van zoo groot
mogelijke luchtschepen en zeesche
pen aandrijft, bij het vliegtuig in
beginsel afwezig is.
Om even in tonnages te blijven
spreken: het 10-tons bom vliegtuig
staat er in den strijd tegen vier 2.5-
tons jagers stellig niet gunstig voor.
Het heeft zeker geen betere bescher
ming en geen krachtiger bewape
ning dan de jachtvliegtuigen teza
men, terwijl het initiatief van den
aanval steeds aan de zijde der jagers
is.( De eenzijdige, speciaal voor het
luchtgevecht gebouwde, één-moto-
rige éénmans-jager is voorloopig nog
(er is een kentering op til ten gun
ste van het tweemotorige jachtvlieg
tuig, maar dat is een andere zaak)
de ware heerscher van het lucht
ruim.
De luchtstrijdkrachten hebben
haar economie niet als de lucht
scheepvaart en de zeestrijdkrachten
kunnen vinden ir. de vergrooting
zij hebben die moeten zoeken in d#
specialiseering.
(Nadruk verboden.)
den hebben plaats gehad, waar thans
wordt voorgesteld een splitsing, n.l.
een commissie van Bouw- en Wo
ningtoezicht en een van Openbare
Werken. Spr. was van meening, dat
m de toekomst de bouwaanvragen
grooter zullen worden en de werk
zaamheden te zwaar worden voor
één persoon.
Op het oogenblik is dit niet het
geval, maar in de toekomst is voor
Castricum een groote uitbreiding
weggelegd. Spr. was voor splitsing
der diensten, uitgezonderd de admi
nistratie en het archief. Het ligt in
spr.'s voornemen in de toekomst een
gebouw te stichten en een ambtenaar
te benoemen. De heer Spaansen
meende, dat .een hoofd van den
dienst beter is.
Nadat verschillende leden hierover
het woord hadden gevoerd, richtte
wethouder Turkstra zich tot den
Raad. Hij was van meening, dat deze
zaak misschien verkeerd begrepen
wordt. Deze zaak is grondig onder
zocht. Ten slotte werd door den voor
zitter uiteengezet, dat het hoofd van
Bouw- en Woningtoezicht blijft, zoo
dat de noodige samenhang tusschen
de diensten zal blijven. Ieder hoofd
van dienst blijft verantwoordelijk.
De diensten worden gescheiden als
volgt: gem.-architect van Diepen,
directeur der beide diensten, Jan
Duin, hoofd van den dienst van
Openbare Werken, tevens opzichter
met den rang 2de klasse^ Hierna
deelde de voorzitter mede, dat deze
vergadering was aangevraagd door
de heeren Turkstra, de Wild en
Borst. Wethouder Turkstra zeide, dat
zij er toe gekomen Waren, gezien de
onaangenaamheden der laatst ge
houden commissievergadering. Op
deze vergadering is n.l. door den
heer Berlee gesproken over -het be
leid van B. en W., waardoor groote
ruzie kan ontstaan. Ook heeft de
heer Berlee verschillende uitlatingen
gedaan, welke spr. hier niet zal
meedeelen. De critiek door Berlee
gevoerd was oorzaak, dat hij niet
meer met hem in deze commissie
wilde vergaderen. Na deze vergade
ring heeft spr. den burgemeester met
deze uitlatingen in kennis gesteld,
waarop Berlee door den burgemees
ter is ontboden en heeft geweigerd
te komen. De burgemeester heeft
getracht een verzoening tot stand te
brengen, doch op de verzoeningsver
gadering zijn beide partijen nog ver
der van elkaar gekomen. Berlee heeft
er zelfs raadslid Borst bij gehaald,
waardoor de zaak nog ernstiger werd.
"Spr. ziet het nut er niet van in om
deze commissie te behouden en hand
haafde zijn voorstel ze op te heffen.
De voorzitter deelde mede, dat in
derdaad eenige besprekingen hebben
plaats gehad en er een verzoenings
avond is gehouden.
Spr. vond het betreurenswaardig
en had gedacht dat de vrede zijn
beslag wel zou krijgen. Hij was
zeer teleurgesteld. Wanneer de le
den niet samen willen en kunnen
werken is het beter de zaak maar
op te heffen. Verder vroeg de
voorzitter of het niet beter is dat
de voorstellers berusten in deze
zaak. Deze vergadering is thans
rustig verloopen wat vroeger wel
eens anders is geweest. Nogmaals
vroeg spr. aan de onderteekenaars
de verzoenende hand te reiken dit
zou een prettiger samenwerking
onder de leden zijn. De heer Berlee
zeide: Na mijn onderhoud met U
vanmorgen wil ik gaarne de woor
den van Turkstra (welke op papier
staan) in de notulen laten vermel
den. Verder zeide hij, dat op den
bewusten avond door hem niets is
gezegd.
Nadat de heer Bastiaans een en
ander had toegelicht en nadat de
voorzitter nogmaals op /verzoening
had aangedrongen, kreeg wethou
der Turkstra weder het woord en
zeide, dat de heer Berlee als een on
schuldig lam in zijn stoel zit, maar
•werkelijk, zoo onschuldig niet is. Hij
heeft achter spr.'s rug gepraat en
spr. kan het niet langer tolereeren
en niet meer met hem samenwerken.
De voorzitter stelde nogmaals een
verzoening voor.
De heer Berlee was daartoe bereid.
Na ellenlange discussies stelde de
voorzitter voor de vergadering te
schorsen en met de heeren Borst,
Turkstra en Berlee binnenskamers
een laatste verzoeningspoging te
doen. Na heropening deelde de
voorzitter mede, dat de vrede is
hersteld en men elkander de hand
heeft gedrukt om het belang van
Castricum te dienen. Na deze ver
zoening is de commissie blijven be
staan. De heer P. de Vries dankte
den voorzitter voor zijn goede lei
ding. Ten slotte richtte de voorzitter
woorden tot het scheidende raadslid
Hogensteijn voor het vele goede
werk en den aangenamen omgang ge
durende zijn raadslidmaatschap,
waarna sluiting volgde.
