Postduiven
John D. Rockefeller,
5
hoogspanning
9
I
i
1
1
WlNG.
GOUDDELVERS de
zwarte markt
dcimTrn'mzMmM^jsi
Van Alles Wat
KARS0TE RUB
De Rijp
'redikbeurten
Marktberichten
■GISTERS
Het gebod van de Nederlanders:
klik niet!
HOE HELPT MEN DEN
DUIVENLIEFHEBBER
Wij luisteren morgen
naar
hard als graniet
Rijkste man ter wereld leefde
als een asceet
Zijn laatste levensdoel niet
bereikt
HET ZOEKEN YAN
KIEVITSEIEREN
Wel zilver in onze bodem
Feuilleton
maanden
U
1
lt
IF
MIJNWERKER WORDE»);
ganda-afdeling der Staats,I
een lezing met lichtbeeldcj
van den heer C. BlokdiJ
ving van mijnwerkera, [J
ng was niet groot.
was boeiend, doch de at.'
kent nog talloze ander]
len. Ook is de propaganda
ef genoeg. We weten uit «1
men van vader op zooj
olen moet groeien". Die (J
bijkomen, kunnen zich pj,|
de generatie acclimatisere»!
rok dan ook weinig belang!
[DAG 20 APRIL 19«
Grote Kerk, 10 uur, ds 17(1,1
Capelkerk, 10 uur ds Dikbootil
5 uur ds Den Oudsten. R
10,30 uur ds Rappold. Lu'
gracht), 10 uur ds Roodenbui]
tot Doopsbedlening). 1
L0 uur ds v d Sluis.
il D K O) in „Waakt en Bldtl
i half zes, ds C H Lindeboonf
i, Herst Ap gem, ToussabtJ
tien en 4 uur en Woensdag,!
ïr, dienst. Ned Chr Gem!
in „Waakt en Bidt", Donderl
lalf acht, de heer Van Oostf
pt gem, in de Nieuwe Doele;!
e heer Lindeman, student tj
Oud-Kath. kerk, geen dienit|
OMGEVING,
OT; lo uur ds Van Santen.
Huïnekerk, av. 1 uur ds Bl«
ref kerk, 10 en 9 uur ds TtlJ
laranatha, 10,30 uur ds Breraei]
ip LANGENDIJK: Herv kerl
n 3 uur ds Alkema van Ami
Geref kerk, 10 uur leesdiensil
lonner. —Geref kerk (Art. 31)1
Avondmaal) en 3,45 uur (Dankl
i Lindeboom van Kampen,
:erk, 10 uur da. Schepman.
gen dienst.
!EN: 10 uur de heer Albetiil
AAN ZEE: 10 uur ds Root!
ti kerk, 8, 10 en 7 uur dienst|
-BINNEN: half drie ds Wes
half drie ds Kastein.
10 uur ds C M de Jong.
CHERMER: half acht de heel
Herv kerk, half elf ds BlotrJ
rang., Kerkelaan, 10,15 uur tf
i Amsterdam. 1
lOWAARD: Herv kerk, 10 ml
tassink van Alkmaar. Geril
tien en half drie ds Huisma-J
2 uur ds Bloemhoff vel
9 uur ds Bloemhoff.
NIEDORP: geen dienst.
iCHARWOUDE: Herv kerk,
iders (H. Doop). - Geref kerk,
Haitsma (H. Avondmaal); 4 uut
ankzegging).
AFTDIJK: 10 uur cand. I.
;K: zie stompetoren.
DORP: 10 uur ds Wlegers vi»
as.
SPEL: seen dienst.
10 uur ds Bierman v«n
ERHORN: Herv kerk, 10 nut
zie Groet.
NCR AS: Herv kerk, 10 uut
van Alkmaar; half vier is
- Geref kerk, 10 en 4 uur (3
TOREN: av. half acht ds tl
half drie ds De Wilde.
[ZEN: 2 uur ds Klein Wawlnl
[HUIZEN: half drie ds Dl
Schoort.
half elf jeugddienst, mevf.
chuurman.
KARWOUDE: 10 uur ds Slmorl
rl.
HERMER: 10 uur ds De Jonl
marktbond. NOORD-SCHAB
April. 1200 kg rode kool
le kool 17; 22.000 kg witte k
L2.60; 5500 kg uien 2,80—ll.*|
e 6—12,50 en idem drielingi
O kg peen n 7,40, III 5,606
1400 kg bleten I 8, n 5,70
eer Groentencentrale, NOO]
UDE, 18 April. 4600 kg tl
i.OOO kg gele kool 17; 28.000
(Deense) 12,60; 5000 kg
2000 kg bieten I 8; 1660 kg
[HUIZEN, 17 April. 4100
11,60; idem grove 10—12; lt
cool 19; 7100 kg gele kool
witte kool (Deense) 12,60;
4,40—8; 3000 kg peen 5,60—7.k
namiddags van 2 tot
leer J. Zwart te Stompe"
;bben ter verkiezing van
;e Brandwaarborg-Maat-
«r's Brandcontract" van
vacature als zoodanig,
;n van den Heer C,
opgemaakt volgens ari
Salverboer. 2. K. Korvet.
W. Groot Cz., secretaris.
s duizenden abon-
van geslacht op
>gt ook U niet
Yfl nemen een
ositie In en voe-
mtwoordelijkheid,
ln onze kolom-
r en Omgeving.
Is abonné
(Van onzen specialen verslaggever.)
IL (Slot.)
De strijd tegen de onmaatschap
pelijke elementen onzer samenleving,
die zich verrijken door middel van
duizelingwekkende J winsten op
schaarse goederen, wordt nog steeds
gevoerd zonder de minste medewer
king van het publiek. Het zijn de
ambtenaren, de politiedienaren en
tenslotte de reco's, die de aasgieren
van de zwarte handel ln hun werk
dwars zitten, maar zij staan daarbij
alleen. Er is geen gebod, dat de Ne
derlanders zo goed naleven, dan het:
klik niet! Zij znllen nooit den sluik
handelaar verraden, van wiens prac-
ttjken zij zelf het slachtoffer zijn
geworden. En toch zou de hulp van
het publiek het werk zo'n stuk
vergemakkelijken, ook voor die ge
heimzinnige reco's.
Zo op het oog is hun werk, het op-
iporea van valse belastingaangiften
niet zo bijster interessant, maar het
is een dankbaar werk. Zij verdienen
vele malen meer voor de staat dan
zij de staat kosten. Vroeger liep dit
zo'n vaart niet. De gevallen van grove
ontduiking van de belastingplicht
kwamen veel en veel minder voor en
dan nog droegen zij een geheel ander
karakter dan het verborgen houden
van onoirbaar kapitaal; het was
meestal smokkelarij van bijv. sigaret
tenpapier of het clandestien stoken
van jenever. Nu is dat anders gewor
den. Nu ls er een georganiseerde
klopjacht op de „zwarte rijken", op
ds ogenschijnlijk fatsoenlijke mensen,
dis de sluikhandel financieren en van
hun transacties principieel geen aan
gifte doen. Het is soms een jacht met
grof geschut, want de reco's hebben
vele meer bevoegdheid dan soortge
lijke ambtenaren voor de oorlog had
den.
Wij mogen tbt arrestaties over
gaan op grond van belastingontdui
king.
En gebeurt dat wel eens?
Geregeld, enige malen per week
op z'n minst.
En hoe gedragen deze mensen
zich? Het zijn over het algemeen toch
personen, die niet uit een typisch
misdadigersmilieu stammen.
Dat is te merken. Zij voelen de
misdadigheid van hun gedrag niet
altijd even goed aan. En zij schijnen
wel in de laatste plaats te beseffen,
wie zjj door hun handelingen benade
len. Dat zijn hun medeburgers, die
ten gevolge van hun handelingen in
direct moeten bijpassen wat zij ont
duiken. Zij zijn de vijanden van alle
bonafide belastingbetalers.
Tonnen in de tabak verdiend.
In welk bedrijf wordt of werd
In de oorlog het grofst verdiend?
Moeilijk te zeggen. Wij hebben
nogal eens met tabaksmensen te
doen, d.w.z. doodgewone jongens,
die langs de trottoirs staan en shag
verkopen, waarvoor zij in hun bes
te tijd 30 gulden per half ons
In Nootdorp is de molen van mo
lenaar Jongste weer in gebruik geno
men, nadat de wieken waren verbouwd
Tolgens een nieuw systeeln, een uit
vinding van ir. P. L. Fauel nit Wasse
naar. Aan de onderkant der wieken
*fln borden gemonteerd, die de stand
Van een fok hebben, waardoor het
Mndement belangrijk wordt verhoogd.
Anefo/Hof P.
maakten. Daar zijn tonnen mee
verdiend.
Sommige boeren hebben het ook
grof gemaakt. Ik spreek niet over
bunkerbouw en weermachtsleveran-
ties; dat is voldoende bekend. Een
type, dat moeilijk te vinden ls, dat
der stille financiers van grote zwar
te transacties. Dat kost soms maan
den van geduldig speuren. Nog pas
hebben wij echter de top te pakken
gekregen van een groot smokke
laarscomplot.
Nog één vraag: vervalt nu al dat
opgespoorde kapitaal aan de staat?
Neen, niet automatisch. Maar
meestal wordt er 90 pet vermogens-
daar komt dan nog dikwijls een fik
se boete boven wegens overtreding
van een distributie- of een prijsbe-
heersingsvoorschrift.
Verborgen geld is altijd op een
ongeoorloofde en dus strafbare wijze
verworven. In de practijk komt 'ter
dus wel op neer, dat al de verborgen
kapitalen, die de reco's ontdekken,
voor een zeer groot percentage aan
aanwasbelasting van geheven. En de schatkist ten goede komen.
Nu het vllegseizoen voor postduiven
weer ln aantocht ls, zij het mij ver
gund in enkele artikeltjes een en an
der te vertellen over de zeer Inte
ressante duivensport.
Begin Mei zal weer worden begon
nen met het africhten van „oude"
duiven, d.w.z. met duiven, die vóór
1947 geboren zijn. Niet al deze dui
ven zullen worden Ingezet, omdat een
deel behouden dient te worden voor
het kweken van jonge duiven.
Wie niet ln de duivensport is Inge
wijd, denkt misschien, dat ages vrij
eenvoudig toegaat. Maar als men
wist, hoeveel toewijding en ken
nis het kweek- en vllegseizoen moet
voorafgaan, zou men waarschijnlijk
zeer verbaasd zfln.
En men zal ook begrijpen, dat de
duivenmelkers het zeer op prijs stel
len, wanneer ze door een zgn. niet-
duivenhouder worden geholpen.
Zo omstreeks Januari, zo gauw als
het weer dit toelaat, begint de dul-
venhouder zijn hok te Inspecteren.
De broedhokken worden nog eens
ontsmet en men begint reeds uit te
kijken, hoe men zfln duiven het best
kan koppelen. Er zijn in dit opzicht
vele mogelijkheden, doch men zoekt,
zolang tot men de beste combinatie
gevonden heeft..
Nu moet er worden gewacht tot 't
weer gunstig is, opdat de duiven kun
nen worden samengebracht. Het ge
beurt dan dikwijls, dat de duiven
reeds binnen tien dagen aan het broe
den zijn. Dit broeden duurt 1819
dagen; dan kan de „melker" wel eens
kijken of er al pullen het levenslicht
hebben aanschouwd. Daarna ls er de
voortdurende zorg, of de jongen naar
wens opgroeien. En vol spanning
wordt de vijfde week afgewacht,
waarin het „jonge broed" op de ult-
vliegklep wordt gezet. Aan dat eerste
uitvliegen zijn vele gevaren verbon
den. De jonge duiven kunnen worden
opgeschrikt en daardoor aan 't dwa
len raken, enzovoort. Er zullen dan
ook weinig liefhebbers zfln, die hun
jonge broed niet met een bevreesd
hart de lucht zien ingaan.
En juist voor deze fase in het
kweekseizoen dient de hulp van het
publiek te worden ingeroepen. Want
uiteraard gebeurt het heel dikwijls,
dat de duiven en zelfs oude!
verdwalen, hetgeen vanzelfsprekend
voor den liefhebber een grote teleur
stelling betekent.
De ervaring heeft geleerd, dat zul
ke vermiste duiven vaak worden
vastgehouden, omdat degene, die het
dier opving, niet weet, wat er mee te
doen. Een enkele maal houdt men de
duiven vast met de bedoeling zelf te
gaan liefhebberen ln de duivensport.
In dit laatste geval het echter wel
béter naar een erkend duivenmelker
te gaan; deze zal allicht goede wen
ken geven.
Wanneer bij iemand een duif komt
aanvliegen, Is het 't beste zich in ver
binding te stellen met een liefhebber,
die postduiven houdt. Deze kan er
voor zorgen, dat het dier bij zijn
rechtmatigen eigenaar terug gebracht
wordt. De duif komt dan terecht,
want de bemiddeling wordt ingeroe
pen van den ringen-administrateur
der Ned. Postduivenvereniging. Wan
neer deze raad door een ieder wordt
opgevolgd, is dit artikel niet zonder
nut geweest.
H. PEL, HEILOO.
HILVERSUM L 301 m.) 7,00, 8,00,
18,00, 20,00 en 23,00 uur Nieuws. 8,18
VARA: Morgenklanken. 10,00 VPRO:
Morgenwijding. 10,20 VARA:Radio-
feuületon: „De Rode Aarde" (I). 11,00
Radiolympus. 12,00 Lichte orkestmuziek.
12,35 André de Raaff en Jacques Schut
te, 13,00 Programma voor de Ned.
Strijdkrachten. 14,30 Radio Philharmo-
nisch orkest. 15,30 Van boek tot boek.
15,45 Miller-Sextet. 16,30 AJC-pro-
gramma. 17,30 Om en nabij de twintig.
18,30 Cadi-club in Amsterdam. 19,30
VPRO: Uitzending voor de rijpere jeugd.
20,15 VARA: ABC-cabaret. 21,45 The
Ramblers. 22,15 Dodenhuis, VU. 22,45
Bioscooporgel. 23,30 Nachtvoorstelling.
HILVERSUM n. 415 m. 7,00 8,00, 13,00,
19,00, 20,00 en 23,00 uur Nieuws. 8,15
KRO: Pluk den dag. 9,05 Morgencon
cert. 10,15 Klassieke gramofoonplaten.
11,00 De Zonnebloem. 12,03 Heinrich
Schlusnuss zingt. 12,30 Klaas van Beeck
13,15 Metropole orkest. 13,45 Toneel
en film. 14,15 Engelse les. 15,10 Debu
tantenconcert. 16.00 Walsende over de
wereld. 17,00 De Wigwam. 18,00 Koor
zang uit Rusland en Slowakije. -4 18,30
Buffalo Bill. 19,15 Amusementsorkest.
20,30 Lichtbaken. 21,00 Negen heit de
klok. 22.00 Muzikale Tombola. 22,45
Avondgebed. 23,25 Dansmuziek.
Schout-blj-Nacht J. A. Gauw heeft Woensdag het commando Zeemacht Neder
land overgedragen aan kapt. ter zee J. J. L. Willlnge voor het hoofdkwartier
der Koninklijke Marine te Scheveningen. De Schout-bij-Nacht toont zijn op
volger het geschenk, dat hem werd aangeboden, beBtaande uit een verklei
ning van de mast van Hr. Ms. Van Spetjck. NFB P.
De Amerikaanse petroleummagnaat John D. Rockefeller, heerser
over oncontroleerbare vele millioenen dollars, overleed op 97-jarlge leef
tijd. Dat is een zeer hoge ouderdom, welke slechts door weinigen, de
zeer, zeer sterken bereikt wordt, maar Rockefeller had hoger idealen.
Hij had, nadat hij zich uit zaken teruggetrokken had ten behoeve van
zijn zoon, zich ten doel gesteld de honderd jaar te halen. Dit was zijn
eerzucht. Deze man had veel bereikt en hij dacht, dat hü ook in deze
wel slagen zou. Maar men kan alles dwingen ln het leven, althans een
hele boel, als men sterk is en veel geld heeft, alleen het leven zelf niet.
De dood ls onverbiddellijk voor rijken zowel als armen, als de tfld geko
men is.
John D., zoals hij kortweg ge
noemd werd, was op zijn manier
ongetwijfeld een geweldige figuur,
maar geen sympathieke. Een blik
op zijn oud, zwaar gerimpeld, uit
gedroogd gelaat verried zelfs op
zijn hoge leeftijd nog de staalharde
man, die zich door geen hinderpalen
laat weerhouden om zijn doel te be
reiken. Het fabelachtige succes ln
zijn leven had zijn sterke wil nog
meer gestaald. Toen hij reeds in de
tachtig was en geen eerzuchtige
Idealen ten opzichte van geld en
macht meer kon koesteren, ont
stond de eerzucht om honderd jaar
te worden.
Hij had zich een vorstelijk verblijf
gesticht, een paradijs op aarde, ver
buiten alle wereldse gewoel en hij be
zat de middelen om zich met alle
aardse heerlijkheden te omringen en
er onbeperkt van te genieten. Maar
te midden van deze ongelimiteerde
overvloed begon deze man het leven
van een asceet te leiden. Dat wil zeg
gen, dat hfl zich onthield van stoffe
lijke dingen, die de tong strelen om
dat zij lekker en aangenaam zijn en
die zelfs de armste mens van tijd tot
tijd nog wel eens een enkele maal
'kari aanraken, alleen maar om zo oud
mogelijk te worden. Hij leefde uiterst
matig en dronk bij voorkeur water.
Toen hem wel eens gevraagd werd
hoe hij er ln geslaagd was zo oud te
worden, antwoordde hij: matig eten
en drinken, veel slaap, nooit piekeren
en veel lichaamsbeweging. Toen men
hem vroeg of het hem niet veel strijd
kostte om zich van zoveel dingen te
onthouden, die binnen zijn bereik la-
Het zoeken en rapen van kievits
eieren is tot en met 19 April a.s. toe
gestaan. Het mag op gronden van
derden slechts geschieden in tegen
woordigheid van den eigenaar der
gronden of met diens schriftelijke
toestemming. Is een ander dan de
eigenaar gebruiker der gronden, dan
is het gezelschap of de schriftelijke
toestemming van den gebruiker ver
eist. De geraapte eieren mogen tot
en met 21 April a.s. worden verhan
deld. Met het oog op de vrijwel in 't
gehele land geconstateerde achteruit
gang van het aantal kieviten is een
loyale naleving van deze voorschrif
ten dringend gewenst.
bestrijdt hardnekkige kou
van {*ee kanten tegelijk
Toen tijdens de bezet
tingsjaren de Duitser de
eis tot inlevering van ons
zilveren muntgeld bekend
maakte, verwekte dat van
zelfsprekend, behalve ln
ons" land. ook reacties van
de zich in Londen bevin
dende Nederlandse rege
ring. Deze liet zich n.l. via
Radio Oranje uit in een
liedje, waarvan we ons
nog herinneren:
„Mijn dubbie is fijn.
Mijn dubbie is klein,
Ik stop het lekker
in de grond....
En insgeUJk deed de Hol
lander. De Duitser kreeg
slechts weinig zilvergeld
in handen, ofschoon hij dat
zilver bitter nodig had óm
zijn „neutrale" grondstof-
fenleverancierg te kunnen
betalen. Zij Immers lever
den slechts heel verstan
dig onder 't devies „Jan
tje Contant je
Als een kostbare veel
betekenende schat bewaar
den wij de dubbeltjes, de
guldens, de prachtig glan
zende rijksdaalders. Het
vormde een machtig re-
serve-kapitaal, dat straks
na de bevrijding zeker zijn
onmisbare diensten zou
gaan bewijzen
Helaas, ook deze gedachte
uit de tijd der bezetting,
werd niet verwezenlijkt.
Nu zeker begrijpelijk.
Wat ons echter niet dui
delijk is, is het feit dat
de regering reeds twee
jaar schuilevinkje speelt
en zich over de toekomst
van het zilvergeld nau
welijks heeft uitgelaten
Natuurlijk het bleef wet
tig betaalmiddel, maar....
men betaalt er niet mee.
Ook is er al eens iets ge
zegd over het in circulatie
brengen van nikkelen pas
munt, opdat het verachte
zinken goedje kan worden
ingetrokken. Alleen de zil
veren gulden en rijksdaal
der zou dan gehandhaafd
blijven. Verder herinneren
we ons, dat enkele maan
den na de bevrijding en
kele schepen (een sooit
moderne zilvervloot, schre
ven de kranten destijds)
vol met in het buitenland
aangemaakt Nederlands zil
vergeld ln onze havens
arriveerde. Het deed des
tijds de hoop op herstel
van de circulatie der zil
veren munten herleven.
Maar duidelijke taal van
de zijde der regering ls in
deze nimmer gesproken en
dat is ons onbegrijpelijk
Nogmaals een machtig ka
pitaal aan zilveren mun
ten bevindt zich in de oude
kous, in het stenen spaar
varken en het blijft er
renteloos en nutteloos, ter
wijl ons land om kapitaal
zit te springen
Meer en meer wordt er
over deze kwestie gespro
ken. Het volk wil nu eens
horen, waar het in deze
aan toe is. hom of kuit,
het doet er niet toe.
Men maakt zich op het
ogenblik druk om wat stof
goud in het grijze zand
van de VeluweHet
dubbie zit nog steeds in
de grond, maar heus dit
trouwe vrindje uit voor
oorlogse jaren wil ook Wel
weer eens het licht zien!
KAREL KOEKOEK.
door Tjeerd Adema
Hans schudde nogmaals twee uitge
stoken handen, deelde mede, dat hij
een bode om zijn goed zou sturen,
keerde zich nog eenmaal om, deed de
groeten aan alle klanten, die naar hem
mochten vragen en sloeg de deur ach
ter zich dicht met het gevoel, dat er al
weer een hoofdstuk van zijn leven was
afgesloten.
Hij zocht en vond in de binnenstad
een zit-slaapkamer boven een kruide
nierswinkeltje en besloot daarna, zijn
ouden vriend in het Vondelpark eens te
verrassen.
Dank zij de mooie zomeravond zat
Dirk nog op zijn buitenverblijf en hij
tikte beleefd tegen de rand van zijn
pet, toen er een heer langs zijn bankje
liep, die „goeienavond" bromde.
„Ken je me dan niet meer?" vroeg
Hans, terwijl hij lachend bleef staan.
,Als die knul nog 's minister wordt",
zei hij tegen Neeltje, die met haar
jongste spruit op haar linkerarm en
'n stenen potje in haar rechterhand,
een praatje met haar kostganger kwam
maken, „as die knul nog 's minister
wordt, zou 't me niks niet verbaze.
Zoas die redenere ken en zo piekfijn
assie d'r nou uitziet, da's een mierakel
mens, compleet 'n merakel".
Juffrouw Prak zette 't potje op de
grond en het kindje op het potje en ze
zei, dat 't best mogelijk was, maar ze
vertelde er bij, dat ie voortaan een
beetje vroeger most kommen, want dat
de'petrolie te duur was om 't kostelijke
eten langer dan een half uur op een
lichie te zetten.
HOOFDSTUK XL i
Overvallen.
Na vier weken op het kantoor van het
Warenhuis „De Gouden Tros" te hebben
gewerkt, was Hans van Linschoten met
zijn werkzaamheden en zijn omgeving
zo vertrouwd geraakt, dat hij het ge
voel had of hij eigenlijk nooit iets an
ders gedaan had.
Het deed hem goed weer eens in eon
milieu van beschaafde mensen te ver
keren, al ging de conversatie met den
heer Sanders, die al jarenlang weduw
naar was, dan ook hoofdzakelijk over
het huishouden van zijn getrouwde
dochter en over zijn kleinzoontje, dat
ook Hendrikus heette en dat naar hij
met grote stelligheid beweerde, spre
kend op hem leek en in één woord een
grote schat was.
De oudste der drie klerken, de aan
staande echtgenoot van het verkoop
stertje uit de baby-afdeling, heette
Burgers en wanneer Hans wel eens
met hem naar huis wandelde, liep het
gesprek in de regel over het huren
van een woning, wat zo gemakkelijk
leek en toch zo moeilijk was.
Wanneer de vrouw een bovenhuis
prefereert en de man al jaren ge
droomd heeft van een tuintje met kip
pen, wanneer de vrouw graag in de
binnenstad woont en de man een al
leenstaand huisje in Tuindorp 'n ide
aal vindt, dan zijn er ontelbare pro
blemen, die bekeken en besproken
kunnen worden, nog afgescheiden van
het vinden en huren van het huisje
zelf, wat waarschijnlijk nog het aller
moeilijkste zou blijken.
Meneer Gotschalk, zes-en-twintig
jaar oud en kantoorbediende nummero
twee, was niet verloofd en „dacht er
niet aan" om zijn vrijheid aan een paar
schortebandjes op te knopen. Hij bezat
de trouwe vriendschap van een Aire
dale terrier, die op de naam Jim rea
geerde, hij bezocht, zo mogelijk, Zon
dagsmiddags een voetbalwedstrijd en
speelde vroeger als midvoor in A.F.C.,
dat wil zeggen in het derde elftal, en
dan nog als reserve, maar dat laatste
vergat hij er meestal bij te vertellen.
Hij woonde „thuis" bij zijn ouders en
betaalde daar de somma van vijf-en-
dertig gulden kostgeld in de maand. De
rest van zijn salaris werd verdeeld
tussen zijn kleermaker, den kassier van
het sportpark en den kastelein uit „De
Vergulde Dennenboom", waar hij ge
woonlijk, met een collega van Gerzon,
een potje bier dronk en een kaartje
placht te leggen.
De jongste Barend van der Does
had de jongenskiel nog maar nauwe
lijks van zijn schouders voelen glijden.
Hij was de zoon van een onderwijzer,
een mislukt kwekeling en studeerde, na
van de kweekschool te zijn verwij
derd, voor de acte boekhouden van
„Mercurius". Het merendeel van zijn
vrije tijd flaneerde hij in de binnen
stad, waar hij jonge meisje fixeerde of
hij bewonderde in een volksbioscoop
de filmhelden, wier portretten hij in
een album verzamelde en waarvan hij
een collecte van over de twee-honderd-
en-vijftig stuks moest bezitten.
(Wordt vervolgd.)
gen, omdat hij onmetelijk rflk was,
verklaarde hij, dat wat men in over
vloed kan krijgen niet begeerlijk meer
is.
De strijd tegen de dood heeft hij
evenwel af moeten leggen eer hij zijn
laatste levensdoel, honderd Jaar te
worden, bereikt had.
Geld interesseerde hem niet.
Zijn leven was typisch Amerikaans.
De zoon van arme ouders, die een
vermogen vergaarde van circa twee
milliard dollar. Hij gaf er een half
milliard van w^g door vorstelijke
schenkingen voor weldadige en we
tenschappelijke doeleinden. Het merk
waardigste was, dat het geld, dat ln
het leven van dezen man een gewel
dige rol speelde, hem niet interes
seerde. Zfln doel was slagen, over
winnen, kapitale levenswerken op
bouwen. Zijn levenswerk was ae
grootste petroleummacht, die de we
reld ooit zag. Er is een tijd geweest,
dat. Amerikaanse kranten schreven,
dat John. D. daarvoor desnoods over
lijken ging en geen middel daartoe
verwierp.
Hij heette de braafste huisvader
van het land, een liefhebbend echt
genoot en vader, een degelijk bur
ger, een man, die ook de fiscus
geen dubbeltje zou benadelen, eer
lijk als goud, maar als zakenman
koud, hard; gevoelloos," die zonder
aarzeling concurrenten en hun werk
vernietigde, als zij hem in de weg
stonden.
Als kind reeds zakenman.
Als kind openbaarde zich reeds de
„zakenman". Op achtjarige leeftijd
hield hij voor eigen rekening een klei
ne eendenfokkerij. Op 20-jarige leef
tijd noodzaakte een maagziekte hem
twee jaar op karnemelk en beschuit
te leven. Hij deed het zonder een
ogenblik het strenge diëet te verzui
men. Na een bescheiden schooloplei
ding begon hij op zestienjarige leef
tijd als jongste bediende ln de ma
kelaarszaak van Hewett en Tuttle ln
kolen en graan. Hij maakte snel pro
motie en men was zeer tevreden over
hem. Op zekere dag eiste hij van zfln
baas een salaris van 800 dollar. Men
stond paf over zoveel brutaliteit en
zulk een eis en beloofde hem 500 dol
lar. Hfl wilde echter met geen cent
minder dan 800 dollar genoegen ne
men en begon daarom voor zichzelf.
Toen stichtte hfl op 22-jarige leeftijd
een klein petroleumraffinaderfltje.
Zijn geniale zin voor grote zaken doen
openbaarde zich. Hfl zag kansen, die
anderen niet zagen in de opkomende
olie-industrie.
Zijn kapitalen groeiden fabelachtig
snel aan en hfl overtroefde al zfln
concurrenten door betere organisatie
en het benutten der kansen.
Hfl verbond onderneming aan
onderneming en streefde^ met alle
middelen naar het monopolie, dat
hem de macht zou verschaffen. Hfl
stelde zfln mededingers voor de
keuze: ondergang of de vlag strflben
en zich onder bevel van Rockefel
ler plaatsen. Verschillende maat
schappijen werden de een na de an
der schaakmat gezet en in de
Rockefeller trust opgelost.
In 1899 had de Standard Oil
Company van Rockefeller bflna de
ganse raffineer-lndustrle van de
Verenigde Staten ln handen: 80 on
dernemingen, verenigd in 84 maat
schappijen.
Vflftien jaar lang voerde Rockefel
ler aan het hoofd van een reuzenbe
drijf een meedogenloze strijd en over
al werd die strfld gevoerd om de
macht, tot in de kleinste hoeken van
Europa, tot in de meest afgelegen
dorpen van Azië, waarmen petro
leum gebruikt. Bekend zijn de dui
zenden petroleumlampjes, die Rocke
feller aan de Chinezen liet uitdelen,
om hen tot het gebruik van zijn olie
te brengen.
Jarenlang stond Rockefeller aan
scherpe bestrijding van de pers bloot
om zfln genadeloze practijken. Het
deerde hem niet. Alles stuitte af op
zfln karakter: hard als graniet.
Maar heeft deze man, die in mil-
liarden dacht en in wiens brein men
sen buiten de enge huiselijke kring
slechts de stukken waren waarvan hfl
zich als schaakspeler bediende, ook
gewoon menselijk geluk gekend te
midden van alle schatten en alle suc
ces der wereld?
illwTj'
