HELGOLAND in ROOK en PUIN
De grootste ontploffing, die
Europa ooit meemaakte
n
Dr. Van Mook
treedt niet af
DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
„Operatie volgens het plan verlopen"
Onbeschrijfelij ke
explosie
Frans militair vliegtuig
verongelukt.
Smokkelicomplot ontdekt
Hors d'Oeuvre
Verslag van een
ooggetuige
V.
Van nabij en verre
.J
Lieftinck en Dr. Van Mook
naar Amerika?
30 Millioen schade in
Texas City
Van Radar-station tot
Jeugdherberg
Irgoen Zwai Laoemi weer
actief
Alkmaar verloor
electriciteitsproces
Munitie oorzaak van ramp
in Texas?
Weec&eeuM
Een gedenkteken voor
Mr. P. J. Troelstra
26.000 eieren in beslag
genomen.
De nieuwe attractie in
Valkenburg
Zuid-Afrikaans vliegtuig
neergestort
Pensioenfonds voor de
landbouw
Het Poollicht van
Donderdagavond
Minder-valide
werkers
Duits groot-industrieel
voor zijn rechter.
BUREAU:
VOORD AM 9, ALKMAAR
TELEFOON ADM. 3320
REDACTIE 3902
Giro 187294
Dir.: J. Bijlsma
ZATERDAG 19 APRIL 1947.
Voortzetting van de
144e JAARGANG No. 274.
ALKMAARSCHE COURANT
Hoofdredacteur M. H. E. Uyldert plv. Tj. N. Adema.
TARIEVEN!
Advertenties: 14 cent per
millimeter. „Waagjes" tot 16
woorden 75 ct., elk woort
meer S ct„ uitsluitend contan
Abonnementen: f 1.10 per
maand, f 8.25 per kwartaa
OE VERNIETIGING «MM V*5T>M6 MELGOLANO
Met een enorme ontploffing zijn Vrijdagmiddag, precies te 12 uur Ned.
tijd, de militaire versterkingen van Helgoland verwoest. Daarmede heeft
Helgoland precies op dezelfde dag waarop het twee jaar geleden door
een zware luchtaanval werd getroffen, opgehouden als eilandvesting te
bestaan.
Ongeveer 6700 ton munitie en-ontplofbare stoffen in de onderaardse
gangen en ruimten veroorzaakten de grootste ontploffing die Europa
ooit heeft meegemaakt. Door één enkele druk op een knop bracht
luitenant-commander Frances Mildred van de Britse vloot, die zich aan
boord van het Britse kabelschip Lasso bevond, de ontploffing teweeg.
Tegelijkertijd werd de ontploffing ook teweeg gebracht door den
torpedojager Bleasdale, door middel van draadloze telegrafie.
Welke uitwerking de ontploffingen
precies hebben gehad, zal men op zijn
vroegst Zondag te weten kunnen ko
men, omdat het eiland pas over twee
dagen betreden mag worden. Zondag
zullen experts van de Britse vloot
de eerste zijn, die dan een overzicht
van de resultaten krijgen.
Commander Colver, die de gehele actie
heeft voorbereid, verklaarde, dat de
zuiver militaire installaties, zoals de
batterijen, de onderaardse tunnels cn
de duikbootkazemat, in elk geval vol
ledig vernield zullen zijn, omdat daar
vooral de ontplofbare stoffen waren
opgestapeld. In welke mate het eiland
zelf echter heeft geleden, kan men
slechts gissen. Een ander Brits marine
officier verklaarde, dat het niet aan te
nemen is, dat het eiland uiteengereten
zou zijn. Waarschijnlijk hebben de
noord- en zuidwestpunt van het eiland
het meeste geleden.
Gisteravond is een Frans militair
vliegtuig op een oefenvlucht bij Aix-
en-province in Zuid-Frankrijk neerge
stort. De piloot en twee andere leden
der bemanning kwam om het leven.
De douane te Glanerbrug bij En
schede is een vrij uitgebreid complot
op het spoor gekomen, dat zich bezig
hield met het smokkelen van Duitse
motorvoertuigen naar Nederland. Het
onderzoek is nog in volle gang. In
middels zijn verscheidene personen
gearresteerd.
HELGOLAND
Onze Engelse bondgenoot heeft
Helgoland in de lucht laten
springen. Ik vind dit een erger
lijk feit.
Ten eerste heeft dit eiland,
waar ik overigens nooit ben ge
weest, mij altijd bekoord. Door
de naam. Het woord Helgo her
innerde mij aan Helga, en „Hei-
ga" stond onder een plaatje
van een lieftallig meisje waar
op ik in mijn zeer prille Jeugd
verliefd ben geweest.
Zij was mijn eerste liefde, en
dat vergeet men nooit. Enfin, zal
men zeggen, dat is iets volstrekt
persoonlijks en dat interesseert
ons niet.
Ten tweede: ik heb altijd de
illusie gekoesterd zelf eens een
eiland te bezitten, waar men zo-
heerlijk, door de zee van alle
wereldse narigheid gescheiden,
vegeteren en dromen kon. Liefst
een eiland in de Stille Zuidzee,
waar het altijd zomer is en het
brood gebakken aan de bomen
hangt. En nu stemt het mij bit
ter. dat men mij dit eiland Hel
goland, als men het dan tóch
kwijt wilde zijn, niet ten geschen
ke gegeven heeft. Ook dit is iets
zeer persoonlijks,, en ook dit in
teresseert misschien den lezer
niet. Best, maar het interesseert
mij.
Ten derde en ten laatste lijkt
het verwoesten van dit vesting
eiland mij, uit strategische over
wegingen, dom. Daar hadden de
Engelsen nu een mooie gelegen
heid een vesting te verkrijgen op
een rots midden in zee, waar
mede zij de Duitse kust, en de
menden van Wezer en Elbe, kon-
den beheersen tot het einde der
dagen, een noordelijk Gibraltar,
en het kostte hun niets. Zij heb
ben het al eens vroeger in
eigendom gehad, van 1814 tot 1890
en toen, in een ogenblik van on
voorzichtigheid vooruit zien is
nooit Engelands sterke zijde ge
weest aan Duitsland afgestaan.
Welk een kans is nu, in letter
lijken en figuurlijken zin, door
het verwoesten van deze sleutel
positie, in rook opgegaan l Jam
mer toch, doodjammer, dat niet
ik in Engeland eerste minister
ben! KREEFT.
Een verslaggever van de Duitse
Presse-dienst, die zich op een schip
ongeveer 9 zeemijl van Helgoland be
vond, meldt, dat het sein tot ontplof
fing in de grootste spanning werd af
gewacht. Het hijsen van een signaal
vlag gaf dit sein. Enige seconden later
deed een onbeschrijfelijke ontploffing
de lucht trillen, waarna het geluid der
explosie zich dof en rommelend over
de zee voortplantte.
Het geluld van de ontploffing der
Duitse versterkingswerken op Hel
goland is door de BBC uitgezonden.
Volgens een ooggetuige, die voor
de BBC een reportage gaf, werd het
eiland na de explosie aan het ge-
Drie inzittenden kwamen om het le
ven, toen hun vliegtuig van het eiland
Guernsey op weg naar Londen in zee
stortte. Eén passagier Werd gered.
Op 8 Mei, de verjaardag van
Duitslands capitulatie, zal voor oet
graf van den onbekenden soldaat te
Brussel een gewijde steen worden bij
gezet ter herinnering aan de achttien-
daagse veldtocht. Naar het offi
ciële Perzische nieuwsagentschap
meldt, eist Perzië 955.000.000 dollar
herstelbetalingen van Duitsland.
Bij Oetzen in de Britse zóne van Duits
land is in de mist een personentrein
op eengoederentrein gelopen, waarbij
3 personen werden gedood en 42 ge
wond. Onder de goederen, die in
Albany ten behoeve van Nijmegen zijn
ingezameld, bevindt zich ongeveer drie
en een halve ton zeep en een grote
hoeveelheid glas. Naar aanleiding
van de berichten over verhoogde acti
viteit van de Krakatau deelt de vulka-
nologische dienst mede, dat er geen
redenen voor ongerustheid bestaan.
„La dernière Heure" verneemt
dat prins Boudewijn, de Belgische
troonopvolger, zijn studiën zal voort
zetten in Engeland. Het aantal
door de Nederlandse Spoorwegen op
Donderdag te Utrecht ingenomen
plaatsbewijzen bedraagt 23.200. Het
totaal-aantal officiëel geparkeerde
auto's was Donderdag 2325. Een
vrouw lokte te 's-Gravenhage een
vierjarig jongetje met een „ijsje" mee
naar een straat. Zij trok het kind daar
zijn jasje uit en maakte zich daar
mede uit de voeten. Binnen één week
is dit reeds het derde geval Te
Amsterdam Is de 20-jarige R. N. ge
arresteerd, die was ontsnapt uit het
Rijksopvoedingsgesticht te Amersfoort
en die wordt verdacht van de roof
moord in de nacht van 6 op 7 April te
Haarlem.
In verband met de komst van minis
ter Lieftinck naar Batavia verneemt
Aneta, dat he* geenszins uitgesloten is,
dat na besprekingen te Batavia over
de financiële positie van Nederland en
Indië minister Lieftinck en dr. Van
Mook zich naar Amerika zullen bege
ven, waarbij ook de mogelijkheden tot
het verkrijgen van een geldlening ter
sprake zouden komen.
GEWAPENDE ROOFOVERVAL ik
ROTTERDAM.
Twee mannen overvielen Donder
dagavond te Rotterdam den 52-jari-
gen rijwielhersteller G. van de Burg
met zijn 23-jarigen knecht H. J. de
Neef In zijn winkel aan de Boven-
straat. Van de Burg en zijn knecht
werdeh door de mannen, van wie één
een pistool op hen gericht hield, In
een kast opgesloten, die zij daarna
voor alle zekerheid met een kist en
een fiets barricadeerden. Daarop ver
dwenen zij met een dames- en een he
renrijwiel. De daders, die ongeveer 22
jaar oud zijn, zijn nog niet opgespoord.
Hun signalement is echter bekend.
Adolf: „Deze basis wordt volgens
plan vernietigd".
Herman: „Maar niet volgens het
zichtsveld onttrokken. „Het is de
grootste rookkolom, die ik ooit ge
zien heb", aldus de waarnemer. „Zo
dra de ontplofbare stoffen tot ont
branding waren gebracht, stegen ont
zaglijke walmende rookkolommen
tot wolkenkrabberachtige hoogte op.
Onmiddellijk daarop zag men twee
geweldige wolken in paddestoelvorm
als bij de atoomproef op de Bikini
Atoll-eilanden. Zes minuten na de
ontploffing was de wolk meer dan
2400 meter hoog en 1600 meter
lang en breed.
Tien minuten na de explosie werd het
volgende officiële communique door de
radio gepubliceerd: „De operatie is
volgens het plan verlopen.
De ramp in Texas City zal de verze
keringsmaatschappijen minstens 50
millioen dollar kosten. De materiële
schade wordt op 22 a 30 millioen dollar
geschat. Men vreest dat het juiste aan
tal doden wellicht nooit bekend zal
worden.
De Nederlandse Jeugdherberg-Centrale,
die tijdens de oorlog een aantal van haar
gebouwen verloren zag gaan, heeft de be
schikking gekregen over het Radarstation
in de Schoorlse duinen.
Dit gebouw, dat tijdens de oorlog door
de Duitsers werd neergezet, zal door en
kele binnenhuis-architecten zodanig wor
den ingericht, dat niets meer aan de oor
spronkelijke bestemming zal herinneren
Nog tijdens het komende seizoen hoopt
men deze nieuwe aanwinst in gebruik te
kunnen nemen.
De Irgoen Zwai Leoemi is gisteren
haar „oorlog" tegen de Britse strijd
krachten in Palestina begonnen ter
vergelding van de executie van Dov
Gruner en drie andere Joodse ver
zetslieden.
Te Nathanya, 40 km ten noorden van
Tel Aviv, werd een Britse schildwacht,
die op wacht stond bij een veld-ver-
bandplaats, door drie in burger ge
klede personen doodgeschoten. Zij re
den in een militaire vrachtauto en
wierpen een bom naar de verbandpost,
waardoor het gebouw ten dele ver
woest werd. Te Tel Aviv werden twee
Britse politieagenten min of meer
zwaar gewond, toen een pantser
vrachtwagen door een bom, uit een
voorbijrijdende taxi geworpen, opge
blazen werd. Britse militairen te Haifa
werden tweemaal door gewapende lie
den uit auto's beschoten. In dezelfde
stad hadden nog vuurgevechten plaats
tussen -de Britse troepen en Joodse
verzetslieden.
De gemeente Alkmaar stelde een acht
tal jaren geleden vast, dat de provincie
krachtens de concessie-voorwaarden, ver
plicht is stroom te 'leveren aan de ge
meent© als gegadigde. De provincie oor
deelde echter, dat zij niet verplicht is
aan de gemeente stroom te leveren an
ders dan voor eigen verbruik.
De Rechtbank te Haarlem wees de vor
dering der gemeente toe. In Hoger Beroep
echtef heeft het Hof te Amsterdam het
vonnis vernietigd en de Rechtbank onbe
voegd verklaard op grond, dat hier geen
sprake was van een geschil over eigen
dom, noch over een schuldvordering of
een burgerlijk recht.
De gemeente kwam in Cassatie, doch de
Hoge Raad heeft gister dit beroep ver
worpen.
(Zie vervolg pagina 2).
Voor de commissie van onderzoek
der Amerikaanse kustwacht heeft een
hoge douane-ambtenaar verklaard, dat
het Franse schip Grand Champ, dat te
Texas City in de lucht vloog, 16 kisten
munitie aan boord had.
OVERDAG TIJDELIJK TOE
NEMENDE BEWOLKING.
Weersverwachting, geldig tot he
denavond:
Heldere vrij koude nacht. Over
dag: tijdelijk toenemende bewol
king, doch bijna overal droog
weer. Opnieuw flinke stijging van
temperatuur. Matige wind tussen
Zuidoost en Zuidwest.
Dr. Van Mook heeft naar aanlei
ding van berichten in de Neder
landse pers tegenover journalisten
verklaard, dat, voor zover hjj wist,
van benoeming van een nieuwen
gouverneur-generaal geen sprake
was.
„Van mijn kant is er geen sprake
van, dat ik ontslag neem en het
verhaal, dat ik Nederlands ambas
sadeur te Washington wordt is
nieuw voor mij," aldus dr. Van
Mook.
Het bestuur van de Party van de
Arbeid heeft een comité gevormd»
waarin vooraanstaande figuren uit de
party zitting hebben genomen. Dit
comité bereidt de oprichting voor
van een gedenkteken voor mr. P. J.
Troelstra.
Aan een oproep tot het bijeen
brengen van de daarvoor benodigde
gelden ontlenen wy, dat men zich
voorstelt het gedenkteken te doen
verrqzen in de stad, die als zetel van
de volksvertegenwoordiging het cen
trum Is geweest van mr. Troelstra's
staatkundige werkzaamheid.
Bq een controle op de Schipbrug te
Deventer hielden ambtenaren van de
C.C.D. een vrachtauto aan, die ruim
26.000 eieren en 19 kg boter clandes
tien bleek te vervoeren. Deze goederen
waren voor de zwarte handel bestemd.
In de verzendformulieren, die het eie-
rentransport moesten dekken, was ge
knoeid teneinde deze zwarte transactie
mogelijk te maken.
Binnenkort, waarschijnlijk begin Mei,
zal boven aan de zg. Cauberg te Val
kenburg een dierentuin geopend wor
den, welke een rijkdom aan exotische
en wilde dieren zal bevatten. Olifan
ten, leeuwen, beren, pantsers, maar
ook apen, wasbeertjes en vele andere
Afrikaanse en Australische dieren zul
len er te zien zijn.
Een Ventura van de Zuid-Afrikaan
se luchtmacht, aldus wordt uit Khar
toem gemeld, is 60 km ten zuid-westen
van Khartoem neergestort, waarbij alle
inzittenden, 11 passagiers en een be
manning van 4 koppen, om het leven
zqn gekomen.
Het ministerie van sociale zaken
deelt mede, dat met het oog op het
zeer binnenkort in te stellen pen
sioenfonds voor de landbouw met
spoed een wetsontwerp gereed ge
maakt wordt ter regeling van deze
materie. Dit fonds zal niet alleen
toegankelijk zijn voor het personeel
maar ook voor de werkgevers en de
zelfwerkenden.
Het is de bedoeling de wettelijke rege
ling aldus op te zetten, dat ze niet al
leen zal gelden voor het pensioenfonds
in de landbouw, maar eventueel voor
elk pensioenfonds in een bedrijfstak,
waar alle werkenden in dat bedrijf
aan kunnen deelnemen.
Over de regeling zal overleg gepleegd
worden met het georganiseerde be
drijfsleven.
Het spreekt vanzelf, dat de voorbe
reiding en uitwerking ener wettelijke
regeling enige tijd vordert, zodat het'
niet mogelijk zal zijn het bedrijfspen
sioenfonds in de landbouw reeds met
ingang van 1 Mei bq het in werking
treden van het nieuwe collectief con
tract definitief op te richten. De rege
ring heeft zich echter bereid ver
klaard een overgangsregeling te tref
fan, waarin de inning der premiën en
de doorberekening daarvan in de pro
ducentenprijzen niet rechtstreeks
plaats heeft, doch waarin een en ander
op indirecte wijze wordt geregeld.
Het KNIM te De Bilt deelt mede:
In de avond van 17 April werd een
buitengewoon fraai Poollicht in ons land
waargenomen.
Velen zal dit hebben doen denken aan
het sterke Poollicht van Januari 1938.
Het meest opvallende was ditmaal de
voor ons land zeer zeldzame corona,
welke tijdens het maxima der ontwikke
ling omstreeks 23 uur gevórmd werd in
het sterrenbeeld de jachthonden.
Omstreeks 22 uur werd een zeer licht-
sterke eenvoudige boog gezien, welke van
het westen naar het noordoosten verliep
en zich tot ongeveer 40 graden boven de
noordelijke horizon verhief. Hieronder
tekende zich zeer fraai het z.g. donkere
segment af.
Na 22,40 uur werd de stralenstructuur
in deze bogen steeds sterker, onder
sterke roodverkleuring gingen zij over in
een schitterende draperie, hetgeen leidde
tot de vorming van de corona
De verschijnselen werden gezien tot 45
graden boven de zuidelijke horizon. Deze
Poollicht ontwikkeling was in zekere zin
een verrassing. Op de zon zijn slechts
een paar kleine zonnevlekkengroepen
zichtbaar.
Echter traden enige dagen geleden zeer
talrijke en sterke storingen in het radio
verkeer op, welke wezen op grotere
zonne-activiteit. De magnetische storing
begon op 17 April 13,25 uur.
De Amerikaanse industriëel Milton Reynolds uit Chicago is erin geslaagd
met zijn omgebouwde bommenwerper „Reynolds bombshell" in de record
tijd van 78 uur 55 min. rond de aarde te vliegen. Het vorig record stond op
naam van den Amerikaansen millionnair Hughes met
14 min., doch Reynolds moest een extra afstand van 6000 mijl afleggen, daar
de Sovjet-autoriteiten hem geen toestemming verleenden om boven Sovjet
gebied te vliegen. Bovenstaande radiografisch overgebrachte foto toont het
moment, waarop het vliegtuig na de tocht om de aarde op het Laguardia-
vliegveld is geland» Ass Press
Men spreekt vaak van „het domme
potlood". Men kan ook spreken van
,het domme papier".
Velen onzer landgenoten zijn verzot
op papier. Wij bedoelen niet het papier
dat dienst doet ter verspreiding van
het gedrukte woord, in de vorm van
dagblad en boek ook dit is, en ge
lukkig, binnen onze landsgrenzen zeer
gewild maar het papier dat wordt
gebruikt voor acte, diploma, certifi
caat, getuigschrift en naar welks bezit
de man of de vrouw, die het te ver
werven wist, en die naar een of andere
maatschappelijke functie solliciteert,
pleegt te worden gewaardeerd.
Maar er is verschil tussen school- of
studie-kennis en maatschappelqke
bruikbaarheid. Er zijn deugdelijke
scholieren, steeds nummer 1 in deklas,
die, wat laatstgenoemde eigenschap be
treft, verre achterstaan bij den man die
voor geen enkel examen is geslaagd
doch die menskundig inzicht bezit,
practisch verstand en initiatief. Toch
komen deze laatsten soms moeilijk aan
bod daar zij zich niet kunnen beroe
pen op het bezit van het domme pa
pier, dat een examen-commissie ver
strekt. Menigeen zal in zijn kring wel
mannen en vrouwen kennen die door
dit, ik zou haast willen zeggen bijge
lovig hechten aan acte en diploma, in
hun carrière belemmerd zijn, en die
toch verre uitsteken boven de middel
maat.
Men zegt dat het in Amerika anders
toegaat en dat men sollicitanten daar
naar hun menselij'-e eigenschappen en
niet naar diploma of getuigschrift
keurt. Men neemt den man die werk
zoekt voorwaardelijk aan en blijkt hij
berekend voor zijn taak dan Wordt hij
dienovereenkomstig beloond; is dit
niet het geval dan I:ru hy zijns weegs
gaan en het beproeven in een ander
bedrijf. Alleen op wetenschappelqk ge
bied, waar het bezit van diploma of
acte een zekere mate van kennis en
inzicht waarborgen kan, is het papier
niet dom. En hetzelfde geldt voor be
roepen waarvoor bepaalde vakkennis
wordt vereist. In vele gevallen echter
leidt het tot een onjuiste beoordeling
en tot het afstoten van krachten die
voortreffelijk zijn.
Wat voor de diploma-lozen geldt kan
ook worden opgemerkt voor de z.g.
minder-valide werkers, mannen en
vrouwen die vaak al te lichtvaardig,
tengevolge van een of ander lichame
lijk gebrek, bij meer bevoorrechte ge
gadigden naar een werkkring, ten ach
ter worden gesteld. Veelal zijn zulke
mensen volkomen in staat hun werkte
verrichten en doen zij het voortreffe
lijk, maar zij krijgen er niet de gele
genheid toe. zy komen daardoor ten
laste van hun verwanten en uiteinde
lijk draagt de gemeenschap die last. De
z.g. minder-valide werknemer kan
over karakter-eigenschappen beschik
ken die ruimschoots opwegen tegen
zijn lichamelijke tekortkoming.
De regering heeft thans een wets
ontwerp ingediend waarbij aan werk
gevers in grote bedrijven de verplich
ting wordt opgelegd 'n aantal minder-
valide werknemers in te schakelen, tot
een klein percentage van het totaal
der gebruikte arbeidskrachten. Het feit
dat ook ons land thans helaas een groot
aantal oorlogs-invaliden telt, die
echter voor bepaalde functies zeer wel
i.i het arbeidsproces kunnen worden
gebruikt, heeft tot het nemen van deze
maatregel de stoot gegeven en de re
gering heeft zeer terecht opgemerkt
dat deze mensen slachtoffers zijn van
een ramp welke de gehele gemeen
schap getroffen heeft en dat de ge
meenschap dus hier een morele ver
plichting vindt, welke zy nakomen
moet. U.
Gisteren is te Neurenberg het proces
begonnen tegen Friedrlch Flick, den
Duitschen ijzer- en staalkoning, en
vijf zijner medewerkers. Ook SS-
generaal Otto Steinbrick, de verbin
dingsman tussen Göring en de Duitse
industrie, staat terecht.
Flick c.s. worden er van beschul
digd hun concern teAebben gebruikt
om Hitier aan de macht te brengen.
Voorts van gebruikmaking van sla
venarbeid, plundering van bezette ge
bieden en inbeslagneming van joods
bezit.
Dit is het eerste grote proces tegen
Duitse industriëlen.
Openbaar aanklager is de Amerikaan
Teeford Taylor.
25.000 VALSE TEXTIELPUNTEN
VERHANDELD
Onlangs is aan het licht gekomen, dat
via Tilburg tienduizenden valse textiel
punten in ons land werden gebracht.
De punten werden in Antwerpen ge
drukt en dan naar Tilburg geemokkeld.
Thans stonden weer twee lieden in ver
band met deze zaak voor den bt)zonderen
politierechter te Breda terecht. Het wa
ren de Tllburgers H V en F R.
Van den laatsten kwamen zulke belas
tende feiten aan het licht, dat hij on
middellijk gevangen werd genomen en
veroordeeld tot een gevangenisstraf van 6
maanden. Dit voor het verhandelen van
10 000 valse textielpunten. Binnenkort moet
hij echter nog terecht staan voor het ver-
bondelen van 19.000 punten.