5
hoogspanning
1
Petroleum
KARS0TE RUB
In Brussel twee kwartjes
voor een gulden
euwe burgemee$t«r
bonen gestolen
erlijke Stand
ctbenchten
Zonder trouwring op reis
Deviezensmokkel een
„good sport"
Wij luisteren morgen
naar
behoort NIET in melkflessen
Geeft ledige flessen
schoon terug
PVROIM
HOE spellen we na 1 Mei?
We gaan weer naar school
De uitslag van onze derde sportprijsvraag
Een honderdjarige
Zuivering in België
Feuilleton
maanden
Kalff, die met ingang
,.s. is benoemd iot bor-
ester van Heiloo
recteur van een meelfa.
mmalerij hier ter stede i»
n van de vermissing van
d rijst en bonen. Ne on-
de recherche 2 leden
el gearresteerd, die hun
n. Nadaj proces.verbaal
t, zijn zij weer in vrij.
Johannes P, soon ven P
A Hijper, Peter, zoon
izen en E Luijt. Oeer-
ter van J van der Slule
int.
Alexander F Rombowt
Hofman. Nlcolaaa Nooy
Rits. Bernardus A ven
ha Th de Wit. Willem
i Jeannete Stinis.
jAG van mej. vak
KAALTE
en Wethouders van
en ter algemene kennis,
b vergadering van Qed«-
i van Noord-Holland ter
ïandeling van 't beroep,
Bl 38, 2e lid, van de Lo
et 1920, van mej. J. H.
pingstraat 51, alhier, te-
van de Raad dezer ge-
October 1948, nr. >4,
ïrvol ontslag werd ver-
wijzeres aan de Linden-
ild op Woensdag 14 Mei
[dags twee uur, in het
•ovinciale Girflie, Dreef
memoriën of bewijsstuk-
innen uiterlijk tot 1 Mei
ediend bij Gedeputeerde
R JAARSVEEMARKT.
3 April 1947. Op de h«-
gote Voorjaarsveemarkt
al 811 runderen aange-
de prijzen waren:
00f 700, melkkoeien
ldekoeien 1 350—t 825,
100f 375, geldevaarzen
inkstieren (stamboek)
ïskalveren f 150f 250.
portvelling. ALKMAAR,
arber 35—81spinazie W
9—9; prei 16—36- uien 5.SS-
45; knolselderie S9; rs-
bond. NOORD-SCHAR-
kg rode kool 16,90; 44,000
eense( 13,90; 3,000 kg uien
grove IS,7014,80 en idem
>00 kg peen II 7,40 en III
!ten I 8,09, H 9,70 en Hl
}1 49,00.
ïroentencentr. 24 April,
al f 17,50; 42000 kg D.
10; 2300 kg uien f 18;
f 8; 2070 kg witlof f45.
ZEN, 22 April 1947.
11—f 12,30, grove f 12,30
kg Gele kool f 17,50;
te kool f 12,90; 1300 k|
3; 325 kg Peen f 7,40.
de echtheid van de
:och had verkocht
r.'B verdediger, voerde
chte door de nopende
andigheden in zijn ge-
t was geweest dit te
cht den president de
>r geëiste atraf van S
rwaardelflk aanmerke-
i.
ill Bake maakte ar I
ftrek, benevens ƒ10.—
vn de nood een deugd.
slager te Urk, van
I, die deze winter op
geheerst, een deugd
ken door een koe te
e tegen normale prij-
klanten te verdelen,
achterlijke macht niet
erd, blijkens het over
:n vonnis van 2 maan-
straf met aftrek pre-
nerend el dorado"-
vart vlees wil kopen
ijk in Purmerend te-
de rechter op bij de
de zaak tegen Hen-
ïmen, die een koe had
apenvlees zonder bon
want ook Hendricus
ile voorgangers, Wer
end geweest
meende reeds ge-
gewezen op de ernst
indel in vlees, gezien
positie. „Deze mensen
aangepakt worden,'
ga, en eiste tegen le
lijke gevangenisstraf
n, benevens 500.—
Hilten, als verdediger
de, dat deze boete 'n
bezwaar zou vorm®"
fezin, waarvan m.
)m deze redenen be*
t de zaak aan te hou*
winnen van een rap"
(Van een speeialen verslaggever.)
Wia een der passagierskantoren
der k.l.m. betreedt wordt daar ge
troffen door de mededeling, dat men
verzocht wordt zijn gouden ringen
en andere kostbare sieraden af te
geven alvorens een reis te beginnen
die tot over de grenzen van ons
vaderland reikt. Naar aanleiding
hiervan zijn heel wat grapjes in om
loop over het verband tussen hu
weijjkstrouw en trouwring en over
het spreekwoord, dat iets zegt van
hetgeen het oog niet ziet...
Toch is het verre van onze
luchtvaartmaatschappij t^e bevorderen
dat de vrouwen van al de zaken
lieden, die besognes in het buitenland
hebben, zich ongerust gaan maken
over het gedrag harer echtgenoten
Met de moraal heeft de hier bedoelde
mededeling dan ook niets te maken.
Zij spruit voort uit., de armetierige
leegte van 'a lands schatkist, die ima
ginaire Haagse brandkast, waarover
minster mr. P. Lieftinck zo zorgvuldig
waakt.
Het is namelijk een even bedroevend
als onmiskenbaar verschijnsel, dat heel
wat luehtpassagiers, zowel mannelijke
als vrouwelijke, in het vliegtuig trach
ten te stappen, getooid met kostbare
juwelen, die zü zo juist in de Kalver-
straat hebben aangeschaft met geen
ander doel dan om ze zo spoedig moge-
gelijk bij een Londensen of een New-
Yorksen juwelier in ponden of dollars
om te zetten, teneinde daarmee voor
zich privé het een en ander aan te
schaffen: een paar costuums of tollet
jes, een dozijn nylons, een fototoestel,
een horloge..
Maar Is dat dan zo slecht? Er is een
lijd geweest, waarin iedereen waar
dan ook voor zijn geld kon kopen
wat hij wilde. Niemand zou zich daar
mee bemoeien. Waarom ook? Het was
een privé-aangelegenheid. Dat is het
nu niet meer.
Omdat er zo'n schreeuwend tekort
aan deviezen is, dringt de wenselijk
heid zich op van elke vorm van export
aan de overheid opgave te doen, opdat
het in deze omstandigheden niet aan
gaat met een ring van 2000 gulden
naar Engeland te vliegen, het ding
dan voor 200 pond sterling te verko
pen en dat bedrag dan ten eigen bate
aan te wenden. Voor die 200 pond
had iets anders gekocht kunnen wor
den. Kinderachtig om op zulke din
gen te letten? Vindt u misschien. Het
verkeer door de lucht blijft immers
beperkt tot enige tientallen mensen
per dag Toegegeven dat het niet
groot is, maar zou men dat grapje
met die ringen en juwelen niet ver
hinderen, dan zou het niet lang duren
ef de luchtreizigers zouden voor een
groot deel deviezensmokkelaars op
grote schaal zijn en dat zctji schrik
barend in de papieren lopen.
Douane-ambtenaren kennen
trucjes.
alle
De douane-ambtenaren op Schiphol
hebben niet alleen geleerd te letten op
de sieraden aan de vingers en polsen
HILVERSUM I (301 m.) geeft Nieuws om
1, 9, I, 6, 8 en 11 uur. VARA: 8,18 Opera-
programma. 8,50 Voor de Huisvrouw.
VPRO: 10,00 Morgenwijding. VARA:
10,30 De regenboog. 11,00 Royal Opera-
Orchestre. 11,45 Familieberichten.
AVRO: 18,00 Pierre Palla. 12,35 The
Skymasters. 1,15 Vaudeville-Orkest. -
3,00 Kookkunst. 2,20 uur Balletmuziek.
VARA: 4,30 Tussen 12 en 16. 5,00
Kwartet Jan Corduwener. 6,20 Mu-
Mtta-klanken. 7,15 Lys Gauty. VPRO;
130 De mens in 1947. 8,05 Weerpraatje.
MO Verhouding van Christendom en cul
tuur. VARA: 9,00 Uitzending Congres
P d a 9,30 Men vraagt. 10,00 Bui
tenland, overzicht. VPRO: 10,40
Avondwijding. VARA: 11,15 sympho-
nlsch concert.
HILVERSUM n (415 m.) geeft Nieuws om
7- 1, 7, 8 en 10 uur. -- NCRV: 8,15 West-
toinster-Abby. 8,30 Morgenconcert.
9.30 Orkestwerken. 10,30, Morgendienst.
11,30 Gramofoonmuziek. 12,00 Ensem
ble Douwinckey. 1,15 Omroepkoor
2,2o Van oude en nieuwe schrijvers.
2,40 „Elck wat wils". 4,00 uur Verzets
poëzie. 4,30 Nederl. Radio-kwintet.
8.15 Glaconde-ensemble. 6,25 Reportage
over douane-werk. 7,30 Geestelijke lie
deren. 7,45 Inflatiegevaar. 8,05 De
stemvork. 8,15 Bijbel en muziek. - 8,40
Industrialisatie van Zuid-Afrika. 9,10
Radio-Philharmonisch Orkest. 11,00 Po
pulaire Avondklanken.
PRODUCTIE
De productie in Nederland is dank
zij invoer en eigen inspanning en
arbeid sinds de bevrijding verheu
gend gestegen. Bedroeg de pro
ductie in Augustus 1945 nog maar
31 pet van die van 1938 (1/3 van
normaal), in het laatste kwartaal
van dat jaar was zij reeds geste
gen tot 56 pet. Eerste kwartaal
'46 was dit 61 pet, tweede kwar
taal 68 pet., derde kwartaal 76 pet.
en vierde kwartaal 89 pet. van de
productie 1938. Wij hadden echter
in 1946 600.000 inwoners meer dan
in 1938, zodat het laatstgenoemde
cijfer eigenlijk 109 pet. moest lui
den, wilden wij de normale toe
stand terughebben.
en om de halzen der luchtreizigers en
reizigsters, zij(, kennen zo langzamer
hand alle trucjes om, in welke vorm
ook, deviezen te smokkelen. Trou
wens, ook hun collega's, die de
scheepspassagiers in de zeehavens con
troleren, en de commiezen aan de
grensstations der spoorwegen en aan
de posten langs de internationale
autowegen weten er van mee te praten
Tezamen moeten er elke dag een
drieduizend mensen deze controle
rende ambtenaren passeren, want
het verkeer over de grenzen heeft
zich ondanks alle beperkende maat
regelen al weer tot die frequentie In
beide richtingen uitgebreid. De
droeve ervaring heeft geleerd, dat
het merendeel van die drieduizend
elke dag tracht méér geld of gelds
waardige goederen over de grens te
brengen dan door de overheid ge
oorloofd is. Slechts weinigen zijn
fatsoenlijk-uit-elgen-beweging. De
meesten proberen of het Inkt, vin
den het een „good sport" als het
lukt en kankeren op de regering als
zjj tegen de lamp vliegen.
Het besef, dat zij zich moreel op één
lijn stellen met inbrekers en fietsen
dieven door deviezen te smokkelen,
ontbreekt doorgaans te enen male. De
gemeenschapszin is toch al niet groot
bij het Nederlandse volk en net schijnt
met betrekking tot zo iets abstracts
als devlezenmoeilijkheden In het ge
heel niet te bestaan.
Een groot gevaar voor ons land.
De deviezensmokkelaars vormen
een groot gevaar voor ons land, daar
zij stelselmatig de waarde van de
gulden ondermijnen. Elke over de
Belgische grens gesmokkelde gulden,
die op de zwarte markt te Brussel
acht franken in plaats van zestien
opbrengt, heeft ten gevolge dat een
Belgische zwarte handelaar voor
twee kwartjes over een gulden kan
beschikken.
Al die ongezonde verschijnselen ver
dwijnen natuurlijk als er eenmaal
weer van alles volop is, maar die toe
stand zal des te langer uitblijven naar
mate de deviezenmaatregelen door des
te meer reizigers gesaboteerd worden.
En gesaboteerd wordt er!
Op grote schaal zelfs, gezien de ten
hemel schreiende resultaten van het
douane-onderzoek aan alle posten. Het
geschiedt op zo'n grote schaal zelfs,
dat minister Lieftinck van zijn naaste
medewerkers al meermalen de raad
heeft gekregen een rigoreus reisverbod
uit te lokken. Dat zou hoogst onaange
naam zijn, maar als bijna elke toe
risten- of zakenreis in de practijk een
smokkelaffairetje wordt, kunnen al die
grensoverschrijders niet anders doen
dan met Tijl Uilenspiegel deemoedig
te verklaren: ,,lk' heb het er naar ge
maakt!"
„Melkboer, hier hebt U de fles met
gortepap weer terug, ze ruikt naar
petroleum" of „Melkboer, deze fles
melk was zuur, toen ik haar open
maakte", zijn opmerkingen welke de
melkslijter, nadat hij zijn „Goeden
morgen, mevrouw", gelanceerd heeft,
te slikken krijgt. Het zijn geen pret
tige mededelingen, welke hij op de
vroege morgen moet verwerken,
maar juist zijn ze.
Hoe dit te voorkomen? vraagt de
Amrsf. Crt. Weten de huisvrouwen wel
de goede natuurlijk uitgezonderd en
dit zijn er velen, dat zij zelf hier
schuldig aan zijn?
De Hollandse huisvrouw staat ook
ver buiten onze grenzen bekend om
haar properheid.
Waarom dan de fles, welke melk of
melkproducten bevat, na deze geledigd
te hebben, niet even omgespoeld?
iVij weten wel, de taak van de huis
vrouw is op heden geen sinecure.
Bonnenperikelen, huishoudgeld, kort
om de vrouw des huizes heeft meer
aan haar hoofd, dan flessen spoelen. En
toch willen wij hier op wijzen, omdat
het noodzakelijk is. Het is een kleine
moeite, om na gebruik de fles even
onder de kraan te houden, zodat zij de
volgende dag weer aan den bezorger
meegegeven kan worden Denkt u er
aan?
En nooit petroleum in een melkfles
doen, zoals onlangs een dame deed, die
bij gebrek aan een petroleumkan deze
brandbare vloeistof door haar zoontje
daarin liet halen en na verloop vsSi
enige tijd de fles weer aan den melk
bezorger teruggaf.
Gelukkig zag men deze onvergefe
lijke fout op de fabriek, waar men de
flessen, voordat ze weer gevuld wor
den, grondig reinigt om ze bacteriën-
vrij te maken. Het kan natuurlijk voor
komen, dat bij het schoonmaken,
dat machinaal geschiedt, dit aan
de aandacht van het personeel ont
snapt. Indien de flessen schoon worden
teruggegeven, dus zonder dat ze ruiken
of dat er schimmel inzit, bevordert dit
niet alleen het snelle schoonmaken,
doch de consumenten zijn er zeker van,
dat zij bacteriën-vrij zijn, wat de ge
zondheid ten goede komt..
Spreken we af, huismoeders, dat U
voortaan de flessen schoon teruggeeft?
Het personeel der fabriek zal U er
dankbaar voor zijn!
Speciaal huidmiddel
voor vrouwenschoon
uitdePurol-Fabrieken.
bestrijdt hardnekkige kou
van twee kanten tegelijk
Apaih. ea Dïoglstoi
AUearferitooj? voor Nederland:
N,Y. Rowntree Han<*eitëW8. Amsterdam
Een dezer dagen met meerdere gro
ten op het gebied van taal en spelling
bjjeen, viel het me op, hoe de verzuch
ting „eindelijk" op aller lippen lag.
Toen tijdens een der pauzen van 't
congres diverse geleerden zich terug-
Wederom bereikte ons uit alle districten een stroom van oplossingen
van onze derde sportprijsvraag. Er waren ditmaal heel wat" aardige
oplossingen bij, d.w.z. dat velen wel de goede winnaars hadden
aangewezen, maar slechts een enkele maal met de juiste cijfers.
Vele malen konden dus 3 punten worden toegekend, maar slechts
een enkele maal 5.
Zoals men weet waren de volgende wedstrijden opgegeven: (wij
geven ze hier met de juiste uitslag)
NeptunusVolewijckers 03.
Alkm. BoysKennemers 15.
West-Frisia—Hilversum 33.
HollandiaAlcmaria V. 37.
0.V.V.O.—Helder 1—1.
B.K.C.—Texel 2—0.
Het hoogste aantal punten (17) is door enkelen behaald.
Na loting werd de hoofdprijs gewonnen door 1
den heer C. V. Groot te Andjjk (West) Dijkweg 817,
die dus de KXM.-vIucht of de auto ear-excursie heeft gewonnen.
Hieromtrent zullen nadere mededelingen volgen.
De winnaars van de vijf troostprijzen in de vorm van boeken zijn
(na loting);
1. W. N. Quax, Hoep B 158, Sehagen.
2. O. Kramer, Huygensstraat 35, Den Helder.
3. J. Visser, Luttik Oudorp 73, Alkmaar.
4. J. de Ruijter, Zeestraat 57, Beverwijk.
5. J. v. d. Molen, Oosthuizen.
De boeken worden toegezonden.
En thans onze nieuwe prijsvraag voor a.s. Zondag
(4e Sportprijsvraag)
Hoe denkt gij, dat de uitslag zal zijn van de volgende wedstrijden,
die a.s. Zondag worden gespeeld?
1. AjaxD.W.S.
2. 'W.F.C.Aikmaarse Boys.
I 3. West-FrisiaA.F.C.
4. SuccesHelder.
5. KinheimRapiditas.
6. Alcmaria VictrixO.V.V.O.
Góede uitslag (winnen of gelijk spel) geeft 3 pt. Met de juiste cijfers
5 punten.
Oplossingen (beslist op een briefkaart, anders worden ze terzijde
gelegd) moeten uiterlijk Zaterdag 26 April om 12 uur 's middags op
ons bureau aanwezig zijn. Oplossingen, die na dit tijdstip binnen
komen, worden terzijde gelegd.
Over deze prijsvraag wordt niet gecorrespondeerd.
In de .linkerbovenhoek der briefkaart schrijven; Sportprijsvraag 4.
Op 19 Augustus werd tussen Zurich en Baden de eifete spoorweg in
Zwitserland voor het publiek opengesteld.
Ter viering van het honderdjarig bestaan heeft men een getrouwe
copy van de trein gemaakt. Tot eind October kan onze generatie tbans
de reis tussen beide steden op dezelfde „comfortabele" w^jze maken als
onze grootouders dit deden.
Het einde reeds
in 't zicht
Naar de heer Strujje, de Belgische
minister van Justitie tegenover enke
le journalisten verklaarde, hoopt hij
dat de kwestie van de veroordeling
der politieke delinquenten nog dit
jaar afgehandeld zal worden. Binnen
kort zullen reeds zes krijgsraden
worden opgeheven en op het ogenblik
zijn er van de 425 auditeure militai
ren, die er op 1 Januari 1946 waren
nog slechts 286 in functie. Met be
trekking tot de berechting van bui
tenlandse oorlogsmisdadigers zeide
de minister, dat binnen twee maan
den de militaire rechtbanken, Duit
sers, die oorlogsmisdaden op Belgisch
grondgebied hebben bedreven, zullen
kunnen berechten. Wat het toepassen
van de doodstraf betreft, zeide de
heer Struye nog, dat 't in zijn bedoe
ling ligt hiervan slechts een heel ma
tig gebruik te maken. Hoewel hij per
soonlijk een principieel tegenstander
van de doodstraf is, kan het Belgi
sche volk er echter van overtuigd
zijn, dat diegenen, wier daden hiertoe
aanleiding hebben gegeven, hieraan
niet zullen ontsnappen.
47 door Tjeerd Adema
'n Man is gevoelig van aard waar of niet
en as der onverwachts zo'n hupsakeet-
je voor je staat, met 'n aardig snoetje
en 'n paar kooltjes vuur in d'r kop,
nou, ik zeg maar binne sterke bene.'
die de weelde kunne drage. Ik zelf",
vervolgde de waker, terwijl hij zich op
zijn borst sloeg, „ik -sonder m'n eige
niet uit. Toen 'k met m'n vrouw, as
jong meisie zijnde, twee keer was uit
geweest, zee 'k teugen m'n eigen: Bas,
nou mot je stoppe, want anders brand
je je poot. En ik brocht ze thuis en we
stonge voor de deur nog wat na te
jengele en ze zeit: Kom d'r in voor een
bakkie, maar ik doch bij m'n eige: nee,
dat doen ik niet, daar trap ik niet in.
Dus zee ik, 't spijt me, zee ik, maar 'k
mot weg, want 'k heb afgesproke met
m'n maat. Maar jewel, daar begint ze
me met d'r oge te draaie en ze leit d'r
kop op m'n schouwer, en, meneer, dan
bin ik as was, zo zwak as was en dan
kenne ze me make wat ze wille. En zo
smoesde ze me naar binne, naar 1 ou
we mens en dat wier 'n koppie koffie
en een piraatje en 'n glasie bier, dat
toevallig nog in de kas^ stong en daar
hing Bas".
„Ja, maar...." zei Hans.
„Stil nou's effen", zei Bas, „want ik
bin nog niet aan 't eind van m'n rede-
nasie, ik zei, daar hing Bas en wat was
't gevolg".
„Ik weet 't heus niet", verklaarde
Hans.
,,'t Gevolg", zei Bas, met nadruk,
„was, dat ik nou bij die vrouw vijf
kindere heb, vier goeie en een met 'n
verkeerd hoofd en 't ouwe mens nog
op de koop toe en nou spreke ze niet
meer van piraatjes en van glasies bier,
die toevallig in de kast staan. As ik
nou met m'n maat een afzakkertje heb
genome en ik kom thuis, dan zeit m'n
vrouw.... Hoor ik d»ar nou wat of doet
de wind 't?"
„Wat zegt uw vrouw?" vroeg Hans
die er niks van begreep.
De nachtwaker gebaarde, dat hij stil
moest zijn, hield zijn hoofd schuin
zijn eigen hoofd natuurlijk en luis
terde aandachtig.
,,'t Is de wind zeker'', zei hij, „ik
docht, dat 'k wat hoorde kraken. Ik
mot toch direct maar 's effe rond. As-
su d'r ambitie voor heb, maggu wel
effe meelope. Alleen is toch maar al
leen, vin u ook niet?"
Hans van Linschoten gaf toe, dat hij
't daar volkomen mee eens was en
beiden ondernamen een expeditie door
het reusachtige gebouw, dat in het
middernachtelijk uur een sinistere in
druk maakte.
De grote verkoopsruimten, waar
overdag duizenden mensen langs de
uitgestalde goederen drentelden, waar
het gonsde van vrolijke stemmen en de
kleurenmengeling van zomertoiletjes
een caleidoscopisch beeld gaf, was nu
een sombere ruimte.
Langs de wanden kropen zwarte
schaduwen omhoog en vervaagden de
hoeken en het geluld van hun stappen
weerkaatste voor en achter tegen de
hoge muren.
„Geen prettig baantje", zei Hans.
.elke nacht door zo'n grafkelder te
moeten wandelen".
„Tja", zei Bas, berustend, „ik was
ook liever directeur van de Nederland
se Bank of zo, maar ze kenne d'r ie
dereen niet voor gebruike".
„Nee", zei Hans.
„U moet me goed begrijpe", vervolg
de Bas, „voor nachtwaker, bedoel ik-
Ten eerste mot je wakker weze, dat
spreekt en ten tweede mot je baas
weze over je zenuwe, want as Ik zo
allenig loop, dan denk ik altijd aan wat
m'n moeder zee, die zee altijd: „Jan",
zee wat hoor Ik toch?"
Nachtwaker Bas stond stil en trok
rimpels In ziin voorhoofd omdat
zijn oren niet spitsen kon. Hij liep al
drie Jaar elke nacht in het warenhuis
rond en kende alle geluiden. Hij wist
precies welke planken er kraakten,
waar er een echo was, waar de ramen
rinkelden en waar er een uithangbord-
je piepte. En hij had nu al voor de
tweede keer de indruk, dat er iets "iel
in orde was, dat de resultante van al
die nachtgeluiden een enigszins andere
klank had en zoals een jachthond het
wild ruikt, voorvoelde hij, dat er iets
stond te gebeuren.
„Ik ben blij", fluisterde hij, „dat u
bij me bent gebleve. Ik vertrouw t
niet".
Hij stond weer stil en luisterde inge
spannen.
„Schoenen uittrekke", fluisterde hij,
terwijl hij onhoorbaar het voorbeeld
gaf. „We gane op kousevoete de trap
op".
Hans van Linschoten voelde een
vreemde spanning. Het was of hij een
iager was, die op goed geluk op de
eendenjacht was getrokken en wiens
honden plotseling groot wild roken.
Dat was het wat hij op het ogenblik
nodig had, actie en gevaar. Hij moest
iets kunnen doen. dat aan die ondra
gelijke druk in zijn hoofd een eind?
zou maken.
trokken op de gang voor 'n genoeg
lijk „onderonsje", raakten we daarin
betrokken.
„Het is me wat," vertelt een oude
prof., „m'n telefoon staat niet stil.
Doktoren, advocaten, ingenieurs, no
tarissen en dominéés, ze krijgen alle
maal kippevel, als ze denken aan 1
Mei, de dag der nieuwe spelling. Ik
1 ze te woord en nauwelijks ligt de
om op de haak, of de huisbel gaat
e:i een ander komt om inlichtingen
Je ordt er oud van."
tnfin, bij de sluiting dezer bijeen
komst hebben we allen gezworen, dat
ieder in zijn rayon als leraar van de
nieuwe spelling zal optreden. Dit is
de reden, dat ik U plaatsruimte voor
het volgende vraag.
Wat is spelling?
Onder spelling verstaan we de ma
nier, waarop we de gesproken taal
weergeven met lettertekens. De spel
ling is dus veel jonger dan de taal
en van een indlviduële schrijfwijze
vroeger zijn we door eeuwenlange
strijd gekomen tot een eenheid in de
spelling, een uniforme spelling dus
der Nederlandse taal.
De nieuwste spelling.
We volstaan hier met het opsom
men en weergeven van de regels, die
een ingrijpende en aanmerkelijke ver
andering brengen in onze spelling.
De regels.
Aan het einde van een open letter
greep wordt de e niet meer verdub
beld. Aan het einde van een woord,
alsmede in afleidingen en samenstel
lingen van woorden op ee blijft deze
dubbele ee dus staan.
We schrijven dus nu b.v.: heten,
lelijk, deling, reder, Japanezen, Chi
nezen, copiëren, redelijk, nemen.
Uitzonderingen zijn:
a. De woorden, die eindigen op ees
thee, zee, mee, gedwee, ree, vee,
meekrap, Kee.
b. De samenstellingen van deze
woorden: theemuts, zeeheld, onder
zeeër, meedoen, veehandelaar, reebok,
Keetje, deemoed.
c. De afleidingen van deze woor
den; gedweeheid, overzeese, tweede,
weeïg, wreedaard, meestal (wreed
aard! meest-al!) Op deze regel zijn
geen uitzonderingen.
Aan het einde van open lettergrepen
schrijven we voortaan één o. De
oo blijft echter vóór ch in de woor-
pen schrijven we voortaan één o. De
oo blijft echter vóór ch. in de woor
den: goochem, loochenen, goochelaar,
goochelen etc. Dus nu: geloven, bo
men, lonen, zo, vrolijk, rochelen (een
o-klank, kort dus!), meetronen.
De verkleinwoorden schrijven we
nog met dubbel teken: pa paatje,
resu reguutje, zootje, strootje,
mamaatje, la laadje, autootje,
parapluutje, en nog: raas, vlaas.
De sch wordt alleen daar geschre
ven waar de ch gesproken wordt.
Het achtervoegsel isch (Duits van
afkomst) blijft echter met sch
staan. -
Dus nog wel: Russisch, Belgisch,
tragisch; nog wel scholen, schepen,
schaap, schrijven.
Maar nu: verassen, mensheid, vis-
wereld, kikvorsen, eisen des ttjds, fris,
mus, dagelijks, dorsen, frisse, flessen,
blussen.
Eigennamen van personen, zaken,
plaatsen, steden etc. vallen nog niet
onder deze regels. Wel staat de wet
een aanneming van het nieuwe spel
lingskleed toe. Dus: 's Hertogen
bosch, prof. De Zaayer, mevr. Blaauw,
Kelfkensbosch.
Wel natuurlijk: Zweedse, Finse,
Engelse.
De naamvalsuitgang -n bij lidwoor
den, voornaamwoorden, bijvoegelijke
naamwoorden of daarmee gelijkstaan
de verbuigbare woorden, wordt be
halve in allerlei staande uitdrukkin
gen afgeschaft. Een officiële lijst
wordt tegemoet gezien. We schrijven
nu dus: Ik zag de man, de stier en
de hengst. De beschaafde uitspraak
wijst hier de weg: de directie gaf de
jongste bediende zijn ontslag. Die
heer ken ik.
Het zoeken naar mannelijke en
vrouwelijke woorden is dus verval
len. Oude deftige taal blijft, als: in
arren moede, in groten getale, in le
venden lijve, met voorbedachten rade.
Waarom?
Omdat we, wanneer we deze defti
ge taal gebruiken, ook die n uitspre
ken.
En nu in zee.
En nu gaan we dus met dit nieuw
Nederlands spellingskleed in zee.
Oude getrouwen zullen er nog even
aan moeten wennen, maar heeft men
het goed in zich opgenomen, dan zal
het zeker bevallen. Het betekent be
halve het gemak nog besparing aan
I
I,!;
Wordt vervolgd) ruimte, tijd, geld, pennen en inkt.
