R ADIO- SPREEK VERBOD voor Prof. Gerbrandy 4 LAAT 82 J Australië en wij Zaterdag 6 Sept. 1947 DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT 144ste Jaargang No. 180 DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN Oud-premier spoorde Dr. v. Mook aan tot eigenmachtig optreden 169 en SI. Annasfraat 31 ^GER en Co. K WEER OPEN! ïppelen IG ALKMAAR. Hors d'Oeuvre Luc. v. Dam herovert zijn titel Amerikaanse afgevaardigden naar Nederland Nieuwe bonnen voor fietsbanden Dr. v. Mook naar Amerika Volgende week regeringsverklaring Australië in commissie van drie Dr. Beel minister van Overzeese Gebiedsdelen a.i. Minister-president van Thüringen verdwenen Vader overrijdt zijn zoontje Nieuw vrouwelijk beroep y RAMADIER bood ontslag aan Arabische conferentie over Palestina Gebouw van 7 etages stortte in Wederom extra vlees Londens burgemeester miste de bus VAN NABIJ EN VERRE Weetêedckt Speciale zitting van Amerikaans congres? Nieuwe Griekse regering? BUREAU: VOORD AM 9, ALKMAAR TELEFOON ADM. 3320 REDACTIE 3902 Giro 187294 Dir.: J. Bijlsma Voortzetting van de ALKMAABSCHE C TARIEVEN: Advertenties: 14 cent per millimeter. „Waagjes" tot li woorden 75 ct.. elk woorc meer 5 ct., uitsluitend contan Abonnementen: f 1.10 per maand, f 3.25 per kwartaa Hoofdredacteur M. H. E. Uyldert plv. Tj. N. Adema. wee maal cfaags. I Solfdöx' wee maal per faar de/ tandarts. Zo ftp* .houdt witte landen? /j tot 11 uur uur ;ot 11 uur voorbehouden WANT HET IS EEN LAMP, DIE GEKOCHT WERD IN DE RMWIELHAL. I MEEL LICHT BIJ WEINIG STROOM. LANGSTE LEVENSDUUR De Regeringscommissaris voor het- radiowezen heeft prof. mr. P. S. Gerbrandy met ingang van 3 September voor de duur van twee maanden uitgesloten van de be voegdheid tot het houden van redevoeringen voor de radio, dit naar aanleiding van diens radio rede op 14 Augustus j.l. voor de microfoon der N. C. R. V., uitge sproken over het beleid in Indië. De gewraakte passage uit de radio rede luidt: „Maandenlang heeft de luitenant gouverneur-generaal dr. van Mook een volkomen ongrondwettig beleid ge voerd en gehandeld alsof er geen In dische staatsregeling bestond. De bei de kabinetten zijn hem daarin gevolgd alsof hij de meest natuurlijke en wet tige maatregelen projecteerde en in voerde. Staten zijn gevormd, republie ken erkend buiten het Nederlandse volk om, langs dictatoriale weg, zon der eerst raadpleging der bevolking. Ten slotte is een interim-gouverne ment ontworpen, dat in willekeur alle vroegere staatsrechtelijke hande lingen overtreft. En nu, sedert 20 Juli 1947, is een eerste schrede gezet op de weg van vrijheid en rechtsórde. De daar mede in gang gezette bescherming van de volken in Indië stond ineens in het middelpunt van de Nederlandse actie. Die bescherming is een der eerste plichten van de gouverneur-generaal. Dat zegt onze Indische staatsregeling zelf in artikel 45, dat bepaalt, dat de bescherming der inlandse bevolking tegen willekeur van wie ook, een der gewichtigste plichten van de gouver- reur-generaal is. Zou dr. van Mook, die in alle mogelijke twijfelachtige lis bezorgd drukt ima product! ïandel en industrie, niliedrukwerk. ratis van advies. Schoutenstraat 3 TEL. 4054. en wij 5 POND MOES POND STOOFPEREN, OOF- of HANDAP- XTRA) voor ƒ0.65 enz. TEN DOOR en in textielgoederen de week van 7 tot en evei'ing van textielpun- s vindon. Wie van t5 ird en vóór 15 Septem- rading, coupures nodig mdering in de gelegen- 6 SEPTEMBER 1947 erstraat. Dit geldt voor lk maar. textielpunten weer op en ingeleverd, waarop model zullen worden met 20 September kun de texticlcoupures van it bij hun leveranciers muilen tegen nieuwe DIPLOMATIEKE TAAL* Wanneer je samen geknikkerd en haasje-over gesprongen hebt, dan zeg je niet Excellentie tegen elkaar, maar heel gemeenzaam Mook en Kreeft, Mook liep dezer dagen eens even bij mij aan, zo tussen ce besprekingen van het kabinet, en. mijn vrouw schonk thee Na tuurlijk probeerde ik hem uit te horen. Ik gun mijn lezers graag een primeur, op gevaar af dat mijn indiscretie mij in discrediot brengt. En toen wij wat gebab beld hadden over ditjes en dat jes vroeg ik, listiglijk, zo langs mijn neus weg: ,,En, vertel eens, hoe is de toestand in Batavia nu?" „Hoe de toestand dasr is?" vroeg hij. „Nu, laat ik je dit dan in vertrouwen zeggen Thee, zoals je vrouw die zet. drink je daar niet" en hij glim lachte vriendelijk tegen mijn vrouw. Heel complimenteus, dacht ik, maar wat schiet ik er mee op? Of was dit een diploma tieke wenk? Voor alle zekerheid schonk ik hem een bolsje in. En toen hij er drie gedronken had probeerde ik het nog maar eens, maar voorzichtiger „Ja die Re publiek hè", '.iet ik mij heei achteloos ontvallen, „wat zeg je daar nu van" ..Tja", zei Mook, en hij keek Aandachtig naar zijn sigaar als wilde hij daaruit inspiratie peu ren. „De Republiek? Het is er nog warmer dan hier, maar weet je...." en hij liet zijn stem vertrouwelijk dalen - ,,..je bent erop gekleed". „Maar trekt U gerust Uw ias uit, Excellentie", - riep mijn vrouw, die natuurlijk Excellentie zegt, want zij heeft nooit met Mook haasje-over gespeeld Maar dat weigerde Mook en ik be greep wel waarom Want een diplomaat staat niet graag in zijn hemd, ook al is het er een, zoals het zijne, van zuivere zij. Èn bo vendien, op zijn jas zat zijn kru's, een grootkruis nog wel. en het fonkelde zo prettig v/ant het was fonkelnieuw. Intussen zat ik maar te broeien op een volgende vraag Of, vroeg ik mij af, zat er in zijn antwoord meer dan het leek? Waarom had hij, toen hij zei ..De Republiek" zo strak gekeken naar zijn si gaar? Wilde hij mij daarmee te verstaan geven: De Republiek is de sigaar? Of wij zijn de sigaar- Ik begreep het niet En terwijl hij zat te vertellen van een passagier in het vlieg tuig die hem had willen uitho ren, natuurlijk lom alles bij aan komst over te brieven aan het A.N.P., zat ik maar te piekeren over mijn volgende vraag en -k dacht: was het Schermerhorn maar, die is toch gemoedelijker en laat gemakkelijker iets ios en vóór ik mijn vraag had ge formuleerd zei Mook: „En nu maar weer naar het kabinet" „Mijn man zal het U even wij zen", zei mijn vrouw, heel arge loos. „Dat hoeft niet, me vrouw,, ik weet de weg' ant woordde Mook en toen liet ik hem uit. „Nu Mook. ouwe jongen", zei ik hartelijk, hou je taai. en laat je niet kennen" „Nee, dal zal ik zeker niet doen", zei ce Luitenant-gouverneur generaal hij keek me daarbij zó iro nisch aan, zó ironisch dat ik er nog over pieker wat hij daarmee kan hebben bedoeld Ja, die diplomaten zijn moeilijke Jui. KREEFT. handelingen steeds, als ik het zo mag zeggen, het kabinet heeft besprongen, thans nu 't 'n goede, noodzakelijke, 'n door recht en wet opgelegde plicht be treft n.l. de waarachtige bescherming der Indische volken, terugschrikken en afwachten wat de heren Beel en Jonkman hem, niet uitsluitend op grond van hun zelfstandig ministerieel cordeel maar op gezag van de poli tieke partijen, veroorloven? Ik kan het niet geloven, want de noodzaak van handelen, die dr. van Mook moet kennen, die noodzaak van handelen kennen ook al zijn medewer kers, ook de legercommandant, die kent heel Batavia, die kennen al onze officieren, soldaten, die kent heel het lijdende volk van Nederl.-Indië, dat voor het laatst tot ons schreeuwt om hulp en uitkomst. Die kreet verstaan en daarnaar handelen betekent opkla ring in Indië, opklaring in Nederland, opklaring in een groot deel van de wereld". In de overwegingen, die tot het ra dio-spreekverbod hebben geleid, wordt o.m. gezegd, dat de inhoud van deze passage in feite neerkomt op een sug gestie aan de luitenant-gouverneur- generaal, dr. van Mook, om bij zijn verder beleid inzake het Indonesisch conflict zijn eigen 'inzicht te volgen en zich niets gelegen te laten liggen aan de van bevoegde Nederlandse zij de te verwachten richtlijnen. PROTEST VAN RIJKSEENHEID Het Nationaal Comité „Handhaving Rijkseenheid" heeft tegen dit besluit fel geprotesteerd. Het acht de beslis sing van de regeringscommissaris in haar motivering dan ook' volkomen in strijd met de begrippen van vrijheid en democratie. Tegen deze dictatoriale uiting, welke on-Nederlands is en on waardig protesteert het „Nationaal Comité Handhaving Rijkseenheid" met de grootste kracht. De revanche-wedstrijd In het Olympisch Stadion tussen Bep van Klaveren en Luc van Dam eindigde precies als de eerste wedstrijd, met dien verstande dat nu Bep van Klaveren op dokters advies de wedstrijd moest staken. Luc van Dam stond weer op pun ten voor. De beide boksers na de wedstrijd. Links Bep van Klave ren, rechts Luc van Dam. Van 17 tot en met 20 September zullen vier leden van de commissie van 20, ingesteld door het Huis van Afgevaardigden in de Verenigde Sta ten, een bezoek aan ons land brengen. Zij zullen zich op de hoogte stellen van de economische toestand en de naoorlogse économische ontwikkeling in verband'met het Marshall-plan. -ó en met 31 October is op de bon C 29 van het inschrijvingsbewijs voor vervanging van fietsbanden B i 609 een toer-buitenband verkrijgbaar. Voor het kopen van een binnenband zijn gedurende dit tijdvak geldig de bonnen D 40 en D 41 van het in schrijvingsbewijs voor vervanging vgn fietsbanden B i 607, resp. B i 608. De banden kunnen rechtstreeks op de bovengenoemde bonnen betrokken worden Inwisseling tegen een banden bon bij de distributiedienst is niet nodig. In aansluiting op de besprekingen, welke deze week in Den Haag hebben plaats gehad, zal de luite nant-gouverneur-generaal, dr. van -Mook, zich heden naar de Ver enigde Staten begeven, teneinde daar contact op te nemen met de Nederlandse ambassadeur, Mr. van Kleffens, en met Amerikaanse autoriteiten. Dr. van Mook zal na dit bezoek, hetwelk van korte duur zal zijn, via Nederland naar Batavia terug keren. Naar wij vernemen is het geheel van de deze week door het kabinet met de Luitenant-Gouverneur-Ge neraal, diens adviseurs en Mr. van Rooyen gevoerde besprekingen vruchtbaar geweest. Het ligt in het voornemen der regering om in de loop van de volgende week, overeenkomstig reeds eerder gedane toezeggingen, een verklaring over het Indonesi sche beleid in de Tweede Kamer der Staten-Generaal af te leggen. Blijkens een bekendmaking van radio Djokjakarta, heeft Soekarno Zaterdagmorgen aan Charles Eaton de consul-generaal van Australië, medegedeeld dat de regering van de Republiek besloten heeft zich in de commissie van drie door Australië te doen vertegenwoordi gen. Bij K. B. is bepaald, dat gedurende de tijd, dat minister Jonkman door ziekte verhinderd is zijn werkzaamhe den te verrichten, zijn departement door de minister-president wordt waargenomen. Dr. Beel treedt met ingang van 30 Augustus op als minis ter van overzeese gebiedsdelen ad interim. Dr. Rudolf Paul, de minister-presi dent van Thüringen, is sedert Maan dagmiddag spoorloos verdwenen. Ver gezeld van zijn vrouw en de chef-tolk is hij het laatst gezien op de weg in de buurt van Potsdam, gaande in de richting Berlijn. Naar verluidt, is Dr. Paul gevlucht, daar zijn positie onhoudbaar zou zijn geworden in verband met onthullingen over pro-nazistische antecedenten. Voorts zou hij zich ook aan minder waardige financiële manipulaties heb ben schuldig gemaakt. Weimar, de hoofdstad van Thüringen, is door de politie afgesloten terwijl alle ministeries en de grenzen van de zóne worden bewaakt. De Sovjets heb ben uitlevering van Paul gevraagd, wanneer hij de grens mocht zijn ge passeerd. Toen gisteravond de expediteur P. Berber te Hillegom zijn grote vracht auto langs zijn huis reed, bemerkte hij niet, dat zijn zoontje achter de auto vandaan te voorschijn was geko men en zich vast hield aan de voor bumper. Het jongetje viel even later voor het voorwiel achterover en raak- I te er onder. Het knaapje werd onmid- dellijk gedood. De onafhankelijkheid bracht in het voormalige Brits-Indië niet de orde. In de Pensjaab op de grens van Pa kistan en India woedt de bloedige burgerkrijg, welke duizenden Voor- Indiërs het leven kost. Mohamme danen vluchten voor de vijand. In de loop der jaren heeft de vrouw zich reeds op vele plaatsen in de maatschappij en in velerlei beroepen naast de man weten te plaatsen. Het aantal „beroepen", waarop de vrouw beslag heeft weten te leggen is thans weer met een vermeerderd. In het buurt schap Haarle, bij Nijverdal, be vindt zich thans een vrouwelijke stroper. Een jachtopziener aldaar betrapte iemand van het zwakke geslacht op heterdaad bij het wildstrikken. De vrouw deed dit met zeer veel vakbekwaamheid. Of vele collega's deze vrouw uit Haarle in dit nieuwe beroep zul len volgen, is een andere vraag. De Franse Minister-President, Paul Ramadier, heeft, naar in ge woonlijk welingelichte kringen verluidt, aan President Auriol zijn ontslag aangeboden. Naar Reuter nader meldt heeft Vin cent Auriol de regering-Ramadier gis- teravónd overreed om aan te blijven, nadat de minister-president officieus zijn ontslag had ingediend. Als reden voor het aftreden van Ramadier wordt door welingelichte waarnemers opgegeven, dat de mi nister-president niet tevreden was met de kleine meerderheid, welke de stemming over de vertrouwenskwes tie van de steenkool-subsidie voor de regering heeft opgeleverd. Ramadier verwierf de motie van vertrouwen van de Franse natio nale vergadering met 293 stemmen voor en 243 stemmen tegen. De correspondent te Bagdad vaijhet Britse blad „The Times" meldt, dat de minister-president van Irak, een con ferentie van Arabische staten heeft bijeengeroepen om het voorstel van de speciale commissie der V. N. voor Palestina te bespreken. Alle Arabische staten hebben de uit nodiging aangenomen, behalve Egypte', dat eerst de terugkeer van minister president Nokrasjy Pasja uit New York wil afwachten. Volgens radio Rome is gisteravond te Milaan een gebouw van 7 verdie pingen, dat zijn voltooiing naderde, ingestort. Talrijke bouwlieden werden levend bedolven. Tot nog toe zijn 6 doden en vele gewonden uit de puin hopen te voorschijn gehaald, doch uit de kelders klinken nog kreten om hulp en gesteun. De reddingswerk zaamheden worden bemoeilijkt dooi de enorme hoeveelheid puin en door het water, dat uit gesprongen reser voirs stroomt. Het gebouw was ge schikt verklaard om binnen een maand te worden bewoond. Er zouden enige bewoners in onder gebracht zijn. Het Centraal Distributiekantoor deelt mede, dat voor personen ge boren in 1942 en vroeger tot en met 14 September a.s. op bon L-06 diversen van de bonkaart voor voedingsmiddelen 100 gram viees verkrijgbaar is. Sir Bracewell Smith, burgemeester van Londen, zal niet naar Moskou gaan om de plechtigheden in verband met het 800-jarig bestaan van die stad bij te wonen. Als reden wordt opge geven, dat hij zich te Vichy met va- cantie bevond ep daardoor de uitno diging te laat heeft ontvangen. De' K.L.M.-Douglas „Edam" maakte Woensdag te Batavia een slippertje en nam een modderbad naast de start baan; het wachten is nu op een Con stellation, die haar neus gaat poede ren. In een Londens postkantoor ontplofte een door de „Stemgroep" af gezonden pakketje; de postbeambten zagen waarschijnlijk meerdere groepen sterretjes De filmster Tyrone Power maakt momenteel een wereld reis waarop hij o.m. de Belgische Con go zal bezoeken; concurrentie voor Tarzan? Een moderne versie van de gooi- en smijtkraam: Australië zal als herstelbetaling een staalpers ont vangen uit een fabriek in Düsseldorf, die tijdens de oorlog voortdurend door Australische bommenwerpers werd aangevallen Een Canadese ge leerde die van een Noordpoolexpeditie terugkeerde heeft verklaard dat de magnetische Noordpool zich 350 ,km heeft verplaatst. Wij vermoeden dat hier een Russische magnetiseur de hand in heeft. In Den Haag wer den een bruin paard en een chèque van 750 pond ontvreemd; zou 't paard gebruikt zijn om die chèque weg te slepen? De Parijse politie legt thans, na de brand in het theater „Le Select" iedereen die zij in een bioscoop ziet roken 20 francs boete op. Als de bioscoop verbrand is dooft men de si garet De Amerikaanse regering heeft 10.000 ton natuurrubber aan gekocht voor haar strategische reser ves. Waarschijnlijk als grondstof voor katapulten en jarretels De di recteur van het Zaandamse gasbedrijf kreeg f 75.- boete omdat hij de afge lopen winter kolen aan bioscopen e.d. geleverd had; we vinden dat de bios coopbezoekers die er zo warmpjes bij zaten een collecte moeten houden William O'Dwyer, de burgemeester van New-York, heeft de uitnodiging van de gemeenteraad van Moskou om de feesten ter gelegenheid van het 800- jarig bestaan der stad bij te wonen, af gewezen; liever whisky dan wodka! Het hoofd van het Amerikaanse scheepvaartbureau heeft verklaard dat over 10 jaar atoomkracht i. p. v. stook olie op de schepen gebruikt zal wor den. De stokers worden dan door ato- chauffeurs vervangen. Begin dezer maand is te Praag tussen Nederland en Tsjecho-Slowakije een Iuchtvaartovejcenkomst getekend. Het tekenen van het verdrag geschiedde door onze gezant te Praag, Mr. Allard Mertens en voor Tsjecho-Slowaküe door Min. van Buitenlandse Zaken, Jan Masaryk. Waarom, zal menigeen zich de laatste tijd hebben afgevraagd, is Australië ons zo vijandig gezind? Wij hebben tijdens de oorlog de besten onzer beperkte krachten ingezet om dit Britse Domi nion te beschermen tegen een inval van Japan. Karei Doorman en tal van Ne derlandse zeelieden hebben bij de slag in de Java Zee, die voor de beveiliging van Australië beslissend is geweest, hun leven ten offer gebracht. Boven dien, Australië kan, voor zijn economi sche welvaart, slechts belang hebben bij een spoedig herstel van ~rde en rust in onze Indische archipel. Desondanks heeft 't ons stelselmatig tegengewerkt. De arbeiders in de havens hebben ge weigerd onze op Indië varende sche pen te Iaden en te lossen en assistentie te verlenen en bij de besprekingen in de Veiligheidsraad over 't conflict tus sen onze regering en de republikeins» te Djokja heeft de Australische afge vaardigde onverbloemd partij gekozen tégen ons. Op zichzelf zou dit niet zo ernstig zijn, want Australië is, ondanks zijn uitgestrekt grondgebied, naar de omvang zijner bevolking gemeten, slechts een klein land, dat nog geen acht millioen zielen telt. Het ontleent echter, ook voor ons, zijn betekenis aan zijn ligging ten opzichte van Oost-Indië en aan zijn status van Dominion in het Britse gemenebest. Daardoor dient men met de houding van Australië rekening te houden. Die houding wordt echter minder be paald door een anti-Nederlandse ge zindheid dan door bezorgdheid voor zijn positie ten opzichte van het enor me Aziatische gebied, dat gevaarlijk nabij ligt, en door het strijdbaar na tionalisme dat zich daar gelden doet. De onafhankelijkheid van Voor-Indië, dat door Engeland aan zelfbestuur overgegeven werd; de strijd in Viet nam dat zich los tracht te rukken van Frankrijk en geen vreedzame regeling afwachten wil; het hardnekkig streven der Indonesische Republiek naar de hegemonie ons voormalig koloniaal gebied; de veldwinnende invloed van Rusland in China, waar de politiek van Amerika geen succes heeft geboekt; ziedaar enige symptonen welke door Australië niet worden onderschat en waardoor het zich in het Oosten vrij geïsoleerd voelen moet. Weliswaar le vert Japan, voorlopig tenminste, geen gevaar voor aggressie meer op, maar ook Engeland is door de wereldoorlog in bedenkelijke mate verzwakt en het heeft ten overvloede in Europa en in het meer nabije Oosten in Egypte, Palestina en op de Balkan de han den vol. De scheepvaart-route die En geland met Australië verbindt, door de Middellandse Zee en het Suez Kanaal wordt op velerlei wijze bedreigd en het eertijds onneembaar geachte Sin gapore boezemt, als ver vooruitgescho ven Brits bf'ion, geen vertrouwen meer in. Dit alles is wel geschikt Australië te ontmoedigen. De politiek van de re gering is daarom gericht zowel op toe nadering tot Amerika, waarvan Au stralië- voor de toekomst 'meer dan van Europa steun en bescherming te ver wachten heeft, als op het ontzien van de belangen dc- kleurlingen die het tot naaste buren heeft en wier vijand schap gevaarlijk zou kunnen zijn. Het land dat tot dusver op het machtige Albion steunen kon moet thans be dacht zijn op eigen beveiliging. Zijn onwelwillende, om niet te zeggen vij andige, gezindheid jegens Nederland is als politieke factor negatief. Zijn streven om met zijn naaste buren op goede voet te blijven is een positieve. Als er van een onvriendschappelijke gezindheid der Austr: 'iërs jegens Ne derland gesproken mag worden, dan is dit vooral een onvriendschappelijk heid uit angs* U. WEINIG BEWOLKING. Weersverwachting, geldig tot he denavond: Heldere vrij koele nacht. Morgen overdag droog, zonnig en warm weer met slechts enkele overdrij vende wolkenvelden. Zwakke wind. In de onmiddellijke omgeving van de Amerikaanse minister van buiten landse zaken, Marshall, is men van mening, dat deze sinds zijn terugkeer uit Rio de Janeiro overtuigd is van de noodzakelijkheid om een speciale zitting van het Amerikaanse congres bijeen te roepen ten einde maatrege len te bestuderen voor onmiddellijke hulp aan Europa. Naar wordt verwacht, zullen de door Henderson, de speciale Amerikaanse afgezant in Griekenland, geopende on derhandelingen tot de vorming van een nieuwe Griekse coalitieregering leiden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1947 | | pagina 1