STILLE OMGANG
Met dansmuziek van boord
Wilde Stern-groep Londen
bombarderen
Wat Amerika van Europa
verlangt
Maandag 8 Sept. 1947
DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT
144ste Jaargang No. 181
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
De Exodus 1947
Sigaretten toch niet vrij?
Wel duurder
17 Doden bij ontploffing van
Spaans kruitmagazijn
Ook bloem on de rüsthon
Wederom brand in Vughts
kamp
Dr. v. Mook te New-York
150 Politieke Delinquenten
staakten
Talrijke arrestaties te
Parijs
Plan Marshall kan
Engeland redden van
de strop
Mr. Dr. Witteman
Minister van Binnenlandse,
Zaken
f 940
voorbij cel 601
1945
WeetéedcfU
Engeland van het eerste
plan verdrongen
Nieuwe Griekse redering
Twee kinderen bij brand
omgekomen
Wordt de Landbouwtentoon
stelling verlengd?
BUREAU:
VOORDAM 9, ALKMAAR
TELEFOON ADM. 3320
REDACTIE 3903
GlTO 187294
Dir.: J. Bijlsma
Voortzetting van de
ALKMAARSCHE COÜRANT
TARIEVEN:
Advertenties: 14 cent per
millimeter. „Waagjes" tot
woorden 75 ct., elk woort
meer 5 ct.. uitsluitend contan
Abonnementen: f 1.10 per
maand, f 3.25 per kwartaa-
Hoofdredacteur M. H. E. Uyldert plv. TJ. N. Adema.
Volgens de News Chronicle heb
ben agenten van de Britse Inlich
tingendienst aan boord van de drie
schepen met joodse emigranten
van de Exodus 1947 op het laatste
moment een complot verijdeld, dat
er op gericht was de indruk te
wekken alsof de opvarenden door
de Britse soldaten ruw behandeld
waren.
Volgens het complot zou de eerste,
die over de loopplank ging, een vrouw
hebben moeten zijn met bloed op het
voorhoofd en benen en met gescheurde
kleren, die zich voor de voeten van de
Britse soldaten had moeten laten neer
vallen. Voorts zou men nog meer van
dergelijke scenes hebben willen maken
om een indruk van slechte behandeling
te wekken.
De voorbereidingen voor de ontsche
ping waren in de grootste stilte ge
maakt. Meer dan honderd journalisten,
radio-reporters en filmjournaal-foto
grafen werden op de kade toegelaten,
juist tijdig genoeg om te kunnen con
stateren, 'hoe de joden weigerden om
aan de eerste oproep tot ontscheping
gehoor te geven. Toen de joden achter
af dan toch van boord gingen, klonk
er onderwijl dansmuziek door de luid
sprekers. Manschappen van 'de Britse
zesde luchtlandir -s-divisie staken een
helpende hand toe aan de vrouwen, die
de loopplanken afdaalden en assisteer
den bij het van boord brengen van de
bagage. Onder stilzwijgen stegen de jo
den in de gereed staande trein.
De eerste der emigranten van de
Exodus kwam te vijf minuten voor ze
ven uit het ruim van de „Ocean Vi
gour" te voorschijn en ging aan land
zonder dat er een slag was gevallen.
Daarna volgde een gest-dige stroom
van zwijgende lotgenoten.
Joden zongen liederen.
Terwijl de ontscheping voortgang
vond, begonnen de emigranten Joodse
liederen te zingen. Britse manschap
pen ontfermden zich over babies, die
van boord gedragen moesten worden.
op de voet gevolgd door bezorgde
moeders.
De commandant van de escorte
troepen op de „Ocean Vigour", ma
joor Sam Ellis, verklaarde tegenover
de pers, dat juist de „Ocean Vigour"
a,s eerste voor debarkatie was aange
wezen, omdat op dit schip de ver
houding tussen de emigranten en de
Britse manschappen het beste was.
Manschappen en commandant hadden
zich de meesten van de emigranten
tot vrienden gemaakt, aldus zeide
Ellis.
(Van onze Haagse redacteur)
Het is met de sigaret een eigenaar
dig geval. Er zijn sterke aanwijzingen,
dat er maatregelen worden getroffen
om dit rokertje binnenkort van! de
bon te doen, doch vervoegt men zich
ter informatie bij officiële regerings
instanties, dan zegt men- van niets te
weten en dat er zelfs „geen sprake
van" is. Men acht daar de genoemde
berichten een sneeuwbal, die, voort
rollende steeds grotere afmetingen
aanneemt, ofschoon wellicht begon
nen zijnde met een miniem kluitje in
de vorm van uitlatingen van „iemand,
die iets gehoord heeft", b.v. over prijs
verhoging van sigaretten (die overi
gens niet uitgesloten wordt geacht!)
en waardoor hij misschien tot de con-
clsie kwam, dat dan wellicht de si
garetten vrij kunnen worden gelaten,
omdat zij minder gekocht zullen wor
den en de rokers sterker zullen over
gaan op shag
M.a.w.: Fantasie!
Ook acht men de mogelijkheid, dat
de sigaar weer op de bon komt, zeer
gering. Het vrijgeven moet worden ge
zien als een beperkte rantsoen-verho
ging en ieder kan redelijkerwijze niet
meer verlangen dan gemiddeld een
hoeveelheid sigaren, gelijk aan één
rantsoen per keer. Nu de fabrikanten
alleen nog leveren aan erkende han
delaren (kleine thuiswerkende fabri-
kantjes uitgezonderd) kan een regel
matiger aanvoer worden verwacht.
Dat de louter-sigarenroker wel eens
in de klem raakt weet men wel, doch
met vele artikelen en waren is het in
deze dagen mondjesmaat, zodat ook dit
leed met gelatenheid zal moeten wor
den gedragen. Trouwens zo zei
171 cn „geen sigaar blijft liggen",
wat geproduceerd wordt belandt bij de
liefhebber.
Tengevolge van een ontploffing
in een kruitmagazijn van het leger
nabij Alcaia de Henares, 30 km.
ten Oosten van Madrid, zijn volgens
de eerste berichten 17 personen om
het leven gekomen. Er zijn 38 ge
wonden, terwijl 20 man van het
bewakingspersoneel nog worden
vermist.
Het Centraal Distributiekantoor deelt
mede, dat op de reeds aangewezen bon
L-16 Reserve voor 250 gram rijst, kin
dermeel (uit rijst bereid) of kinder
biscuits naar keuze ook 250 gram
bloem of niet uit rijst bereid kinder
meel of zelfrijzend bakmeel kan wor
den gek.ocht.
Zaterdagmiddag is voor de tweede
maal in tien dagen brand uitgebroken
in een der grote barakken van het
kamp te Vught. De Bosse en Vughtse
brandweer werden in allerijl gealar
meerd, maar behoefden bij aankomst
weinig meer te doen, aangezien de eigen
brandweer van het kamp le brand heeft
kunnen bedwingen. Ongeveer de helft
van een der barakken is uitgebrand.
Tien dagen geleden is een gehele barak
in vlammen opgegaan. Omtrent dt oor
zaak heeft men nog geen enkele zeker
heid.
Dr. van Mook is te New York aan
gekomen, waar hij een onderhoud zal
hebben met mr. van Kleffens en de
Amerikaanse minister van buiten
landse zaken, Marshall. In welinge
lichte kringen verwacht men, dat ook
bepaalde economische kwesties zullen
worden aangeroerd.
Woensdag j.l. hebben ongeveer
honderd en vijftig politieke delin
quenten, gedetineerd in het kamp te
Valkenburg, hun arbeid in de steen
kolenmijnen voor vier en twintig uur
neergelegd.
Zij waren zich bewust, dat zij een
belangrijk aandeel leverden in de
steenkolenvoorziening van ons land en
meenden daarom een aantal eisen te
kunnen stellen.
Eén en ander was voor de Directeur
Generaal voor Bijzondere rechtspleging
aanleiding het Kampte Valkenburg te
doen ontruimen en de gedetineerden,
die aan de eendagsstaking hadden
deelgenomen, over andere kampen
buiten de mijnstreek te verspreiden.
H.M- de Koningin heeft het concours-hippique bijgewoond van de Landelijke
Rijvereniging, dat op 5 September op Houtrust ter gelegenheid van het
100-jarig bestaan van de Mij. van Landbouw werd gehouden. De Koningin
dankte na afloop van de demonstratie, de hoofdinstructeur van de Konink
lijke federatie van de Landelijlijke Rijvereniging, de heer van Galen Last,
die op voorbeeldige wijze de landelijke ruiters heeft geleid.
De Parijse politie heeft naar aan
leiding van de vondst van zes eigen
gemaakte vliegtuigbommen 17 arres
taties verricht. Men veronderstelt
dati- de groep Stern deze bommen
wilde gebruiken voor een bombarde
ment van Londen uit wraak voor het
transporteren der Joodse vluchtelin
gen naar Hamburg.
Het Frause ministerie van Binnen
landse Zaken heeft medegedeeld, dat
de leiders van de groep-Stern, een der
Joodse verzetsbewegingen in Palesti
na, plannen hadden ontworpen om
Londen, van privé-vliegtuigen uit, die
in Frankrijk hun basis hebben, te
bombarderen. De politie heeft een
overval gedaan op een clandestiene
drukkerij in een voorstad van Parijs.
Er werd beslag gelegd op een grote
hoeveelheid anti-Britse pamfletten.
Voor het eerst wordt thans officiëel
medegedeeld, dat de Irgoen Zwai
Leoemi en de groep-Stern vele agen
ten in Frankrijk hebben. In Engeland
zijn speciale voorzorgsmaatregelen ge
nomen.
Rabbijn gearresteerd.
Rabbijn Baruch Korff, de voorzitter
van het Amerikaanse Comité van Poli
tieke actie voor Palestina, is gisteren
met twee andere Joden op het vlieg
veld Toussus le Noble bij Versailles
gearresteerd.
Toen de drie Joden zich aan boord
van een vliegtuig wilden begeven, los
te een detective in burger een schot in
de lucht en van alle kanten schoten
Franse politiemannen, die als vlieg
tuigmecaniciens waren verkleed, toe en
arresteerden hem.
Rabbijn Korff had een koffer met
pamfletten bij zich waarop de volgen
de waarschuwing stond: „Wij zullen
de oorlog in het hart van 't Imperium
voeren. Wij zijn gereed een bevrij
dingsoorlog te strijden om slavernij te
ontgaan."
Het is niet bekend, of deze arres
tatie in verband staat met die welke
naar aanleiding van het vinden van
vliegtuigbommen zijn verricht.
Paul Nitze, fungerend directeur van
het bureau voor internationale han
delspolitiek van het Amerikaanse de
partement van Buitenlandse Zaken
heeft voor de radio verklaard: „Wij
geloven, dat ons rooster van behande
ling van het plan-Marshall drastisch
versneld zal moeten worden, ten einde
nog voor het einde van dit jaar Euro
pa ter hulp te kunnen komen".
Nitze zeide, dat „vele Europese lan
den, waaronder Frankrijk, Italië en Gr.-
Britannië, reeds met het hoofd in de
strop hingen".
De toestand zal ernstig worden, wan
neer de betroffen landen gedurende de
a.s. winter niet in staat zullen zijn voed
sel en steenkool in te voeren, aldus
voegde hij er aan toe.
Refererende aan het bezoek aan Pa
rijs van George Kennan, gaf Nitze een
opsomming in zes punten van wat de
Amerikaanse regering verwacht van het
uiteindelijk rapport van de zestien
Europese landen, die over het plan-
Marshall beraadslaagd hebben als
volgt:
1. Wij verwachten, dat Europa alles in
het werk zal stellen om de productie
van voedsel, steenkool en grondstoffen
op te voeren.
2. Wij verwachten, dat de betroffen
landen ons niet alleen zullen medede
len, wat elk land voor zichzelf kan pro
duceren, doch ook wat het kan produce
ren om andere Europese landen te hel
pen.
3. Wij verwachten, dat zij een plan
Naar „De Volkskrant" verneemt zal
binnenkort de benoeming te ver-: \ch-
ten zijn van mr. dr. P. J. Witteman uit
Overveen tot minister van Binnenland
se Zaken.
Mr. dr. Witteman, die een advocaten
praktijk heeft in Amsterdam, is lid van
het dagelijks bestuur van de Katholie
ke Volkspartij. Hij is lid van de Ge
deputeerde Staten van Noord-Holland
en plaatsvervangend kantonrechter in
Amsterdam.
QRANJE-HOTEL!
Daar aan de van Alkemadelaan
in Scheveningen liggen de cellen
barakken, die in 1940 de weidse
titel Oranje-Hotel kregen. De ka
mers van dit hotel waren niet
luxueus ingericht, maar uiterst
somber en kil gehouden: twaalf
rijen tegels van zes stuks naast
elkaar vormden de vloer van zo'n
kamer. Ruw bestreken muren
moesten als wandversiering die
nen. Hoog boven de deur. die
slechts van de buitenkant af ge
opend kon worden, was het raam,
dat schier onbereikbaar was.
Drie dikke tralies liepen er voor
langs.
En het meubilair was al even een
voudig. kil en koud als de kamer
zelf: een klein klaptafeltje, een
houten kruk als stoel, een houten
krib als ledikant, een kapstok,
wasteiltje en enkele andere on
misbare voorwerpen Ziedaar al
les.
Een cel is maar twee meter lang.
En nauw twee meter breed
Zo telde dit Oranje-hotel honder
den cellen, alle precies gelijk van
vorm. van samenstelling, van in
houd
En toch waren ze niet alle gelijk!
Omdat er dodencellen waren
J)ODENCELLEN....
Ze werden al gauw aan het
eind van 1940 door de S.D. inge
voerd. Want de S.D kon nu een
maal een ter dood veroordeelde
niet in een gewone cel laten. De
ongelukkige moest zo gauw moge
lijk na het uitspreken van zijn
vonnis verhuisd worden naar de
dodencel, de cel, die altijd ver
licht was, dag en nacht, de •cel. die
voortdurend gecontroleerd werd,
dag en nacht, de cel, die in de on-
middellijke nabijheid lag van de
wacht.
Wie in de dodencel terecht kwam,
kon alle hope laten varen. Hij
moést wachten, soms dagen en
weken, maanden zelfs, maar hij
wist, dat op zeker uur van zekere
dag de S.D.-man zou komen met
de mededeling, dat „het zo ver
was"
Dan mocht de celbewoner soms
een afscheidsbrief schrijven. Soms
ook niet. Dan mocht de arme
kerel misschien een laatste sigaret
roken. Soms ook niet.
Maar altijd was dit ene waar:
daar in de dodencel werd het erg
ste leed geleden. Daar werd af
scheid van het leven genomen.
Daar werden de laatste innige
blikken geworpen op de foto's
van vrouw en kinderen, van de
verloofde, van de vader en moe
der.
Daar werd in ontzettende een
zaamheid geleden en daar werd
misschien uiteindelijk rust gevon
den.
J7N dan was het zo ver. Dan kwam
de auto de binnenplaats op
rijden, om een vracht weg te
brengen naar de duinen. Dan
kwam de S.D.-man stil de cel
binnen en wenkte.
Nog één laatste blik op alles wat
dierbaar was, nog één laatste ruk,
om het lichaam recht te zetten en
dan begon de laatste, de aller
laatste tocht door de hallen naar
de binnenplaats naar de wachten
de auto. Een korte rit volgde, een
nog kortere wandeling door het
duinzand en dan klonken de scho
ten van het vuurpeleton.
En de S D schreef fluks het be
ruchte briefje: Das am194
erlassene Todesurteil gegen
ist am.... 194. vollstreckt wor
den.
Oat was alles.
fJOEVEEL Nederlanders hebben
hun laatste dagen en uren
doorgebracht in de dodencel? Ik
weet het niet. Ma.r tientallen van
hen heb ik gezien, ook op hun
laatste dag. Er waren er, die veer
krachtig bleven, die niet door de
S.D. klein gekregen waren. Er
waren er ook, die gebroken waren
naar lichaam en geest. Er waren
er, die ook de laatste gunst van
een Duitser weigerden. Er waren
er, die tot de laatste dag hoopten
op een wonder.
Maar allen gingen die ene weg:
naar de duinen
Het kleine poortje aan de van Al
kemadelaan waren ze binnenge
komen. daarna in een cel gesme
ten. Langs de andere grote poort
werden ze uitgereden om de kogel
te ontvangen
TpOEN kwam, na zo vele jaren
eindelijk de bevrijding. De cel
deuren werden geopend: de vrij
heid lonkte en lachte. En de cel
len werden bestemd voor hen. die
eens met groot, onbeschrijfelijk
leedvermaak landgenoten hadden
gekweld, soms en vaak tot hun
laatste dag.
De cellenbarakken werden op
nieuw bevolkt. Maaréén en
kele cel werd heilig. Eén cel was
te goed voor de nieuwe gevange
nen. zoals eigenlijk het hele ge
bouwencomplex te goed was voor
de nieuwe bewoners.
Dat was cel 601. een der doden
cellen.
Deze enkele cel bleef precies, zo
als hij was. Met zijn houten krib.
zijn opklaptafeltje, zijn andere in
ventaris Met zyn opschriften op
de muren Met zijn boeken, pre
cies dezelfde boeken, die de laat
ste Nederlander op zijn laatste
dag daar heeft mogen lezen
Niets is er veranderd in deze cel.
Alleen, er is een vaas neergezet.
een altijd verlichte vaas, waarin
altijd verse bloemen staan.
Dodencel 601.
Met de ruw-bestreken kalk op de
muren. Met de verveloze schaft-
klap uitgeklapt. Met het kleine
zeepbakje en het zwakke lampje,
dat de cel spaarzaam verlichtte.
De cel, boordevol met onuitspre
kelijk leed
Dodencel 601.
En elk jaar op de eerste Zaterdag
van September gaan duizenden
nabestaanden en oud-gevangenen
langs deze cel; zwijgend en den
kend.
En zo trokken ook Zaterdagmor
gen de ontelbaren langs deze
dodenceL
Zij waren gekomen uit alle delen
van het land en zij vertegenwoor
digden gans ons volk in al zijn
geledingen, in al zijn geloven, zijn
rangen en standen.
Op een ruime binnenplaats wer
den ze ontvangen, op de binnen
plaats, waar ze eens de cokes
moesten halen voor de centrale
verwarmingen. Daar speelde een
muziekcorps koraalmuziek, ge
wijde muziek. Daar stonden ze
alle bij elkaar, de onoverzichte
lijke schare. Daar werden de her
inneringen aan „eens" weer leven
dig. Daar werd het velen toch
even te machtig
Toen volgde de lange optocht door
de sombere gangen naar gang D
met zijn dodencel. In de verte
speelde een klein kamerorkest
muziek, die zacht doordrong bo
ven de hoofden der zwijgende
mensen. Daar werd opnieuw een
blik geworpen op de dodencel en
daar werden bloemen neergelegd,
bloemen ter nagedachtenis aan
hen. die eens de dodencellen be
woonden.
De stille ommegang.
Somber en eenvoudig.
Maar waardig.
zullen opstellen ter verdeling van hun
surplus-productie onder elkaar, alvorens
zij om hulp verzoeken. Dit betekent, on
der meer, dat er opgetreden moet wor
den tegen de zwarte handel.
4. Wij verwachten, dat zij een plan
zullen opmaken ter stabilisering van
hun geldwezen.
5. Wij wensen een zo vrij mogelijke
litwisseling van goederen tussen de lan
den van Europa te zien.
6. Wij verwachten een plan, dat na en
kele jaren Europa zichzelf bedruipend
zal maken.
Na het plan-Marshall zal men van ons
geen verdere buitengewone hulpverle
ning kunnen verwachten, de Europese
landen zullen van dan af aan tegen be
taling van ons kopen wat zij nodig heb
ben".
Weersverwachting geldig van
Maandagmorgen tot Maandagavond.
WEINIG AFKOELING.
In de loop van de dag tijdelijk
wat toenemende bewolking met
enkele verspreide buien. Weinig
wind, ongeveer dezelfde tempe
ratuur als gisteren.
„Engeland is niet meer opgewassen
tegen zijn taak als lid van de Grote
Drie", aldus zou volgens de „Wash
ington Post" in een „uiterst geheim
rapport van het Amerikaanse minis
terie van Buitenlandse Zaken" zijn
verklaard.
Het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft Zondagavond ge
weigerd commentaar te leveren op dit
bericht. Het rapport zou in handen zijn
gesteld van de leden van het Congres,
die de programma's voor hulp aan het
buitenland bestuderen.
„Véértien landen van Europa En
geland, Nederland, Frankrijk, Duits
land; Portugal, Oostenrijk, Italië, Grie
kenland, Turkije, Denemarken, Zwe
den Finland, Tsjecho-Slowakije en
Polen moeten meer economische
hulp uit het buitenland krijgen, in
dien zij er bovenop willen komen en
de bedreiging van communistische
overheersing willen bestrijden", aldus
zou in het rapport verklaard worden.
Naar aanleiding van de crisis in
Engeland schrijft het blad: „De groot
ste moeilijkheid voor Engeland bij het
verminderen van buitenlandse toewij
zingen is, deze vermindering ordelijk
te doen geschieden en op een zodanige
wiize, dat de macht van de Sowjet-
Unie niet groter wordt".
In Frankrijk, aldus het blad, wacht
een machtige pro-Russische commu
nistische parti haar gelegenheid af om
zich weer te doen gelden. Zij rekent
op het mislukken van het plan tot
Europees herstel en de gevolgen daar
van: verlies van het Amerikaanse
prestige in Frankrijk. „West-Europa en
zijn intellectuële en economische spil
Frankrijk staan op een kruispunt".
Gisteravond is een nieuwe uit twee
partijen bestaande Griekse regering
gevormd onder het premierschap van
de 87-jarige liberaal Themistocles So-
phoel. Het kabinet bestaat uit 24 mi
nisters en een onderstaatssecretaris.
Buiten de premier zijn de onderstaats
secretaris en negen ministers liberaal.
Een jongen en een meisje van rep. 3
en 4 jaar zijn Zondag bij een brand,
die in een schuurtje vlak naast een
grote hooimijt aan de Zwarte Weg te
Naarden uitbrak, jammerlijk om het le
ven gekomen. De kinderen hebben
vermoedelijk met lucifers gespeeld.
Bewoners van de de hooimijt omrin
gende huizen waarschuwden ijlings de
brandweer, maar konden het in lich
terlaai staande schuurtje niet meer
betreden. Een half uur later was het
schuurtje afgebrand en slaagde men er
in de verkoolde lijkjes te bergen.
Op het ogenblik wordt een onderzoek
ingesteld naar de mogelijkheid de eeuw
feesttentoonstelling van de Hollandse
Maatschappij van Landbouw te 's-
Gravenhage te verlengen tot na de oor
spronkelijk vastgestelde sluitingsdatum
cp 12 September aanstaande. De wense
lijkheid tot verlenging is naar voren
gekomen, gezien de steeds stijgende be
langstelling voor deze expositie en de
zeer vele aanvragen van buiten de Resi
dentie die afgewerkt moeten worden.