De slag om Berlijn POLEN.... Veedieven op Bosse markt gegrepen 270 doden bij scheepsramp 2000 soldaten op weg naar Nederland Woensdag 21 Jan. 1948. 145ste Jaargang No. 17 DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN Symbolisch voor de strijd om geheel Duitsland Russen contra Amerikanen Minister tegen het vierkante stuivertje Wie morgen koiengeld moeten halen Ook Commissie van Drie voor Kashmir-kwestie Rouwenden vielen door verdieping Zes auto's reden op elkaar in Amerikaanse hulp voor Indonesië? Mackenzie King trekt zich terug Zendt de krant naar Uw jongen overzee BUREAU ADMINISTRATIE Voordam 9 - Telefoon 3320 REDACTIE Achterdam 20 - Telef. 2274 Postgiro 234000 (t.n.v. N.V. Dagblad voor Noord-Holland) Directeur: J. Bijlsma ALKMAARSCH TARIEVEN: Advertenties: 16 cent per millimeter. Familieberichten 20 cent per millimeter. Vraag en Aanbod tot ^5 woorden 1.elk woord meer 5 cent, uitsluitend contant Abonnementent 1.30 per maand, 3.90 per kwartaal Wrnd. Hoofdredacteur: Jac. Broersen. Rayonredacteur: W. Oliemans. (Van een U.P.-correspondent). *»et dispuut tussen de Sowjet-Unie en Amerika over het bestuur van Duitsland schijnt naar een crisis toe te gaan over de vraag of Berlijn al dan niet onder controle der vier mogendheden zal blijven of geheel in Russisch beheer zal overgaan. Deze „slag om Berlijn" is sym- bolisch voor de strijd om geljeel Duitsland, en de Amerikanen en Engelsen gevoelen, dat, zo de Rus sen hen uit het bestuur over de hoofdstad zouden weten te verdrij ven, zij in de controverse over heel Duitsland een belangrijke troef in handen zouden hebben gekregen. Berlijn is immers, vooral voor de gevoelens van het Duitse volk, nog altijd de hoofdstad en degeen die volledige zeggenschap over Berlijn zou vermeesteren, zou aardig op weg zijn zijn morele en physieke leiderschap over het Duitse volk te vestigen. De „slag om Berlijn" kwam reeds vo rige week tot een eerste uitbarsting toen het officiële orgaan van het Rode Leger in Duitsland, de „Tagliche Rund schau", éen nauwelijks verhulde be dreiging uitte dat de Anglo-Amerika- nen zich zelf uit Berlijn teruggetrokken hadden door hun te Frankfort geno men besluiten over bizonale economie. Daarop volgde de verklaring van gene raal Hays, die zonder omwegen zeide, dat de Amerikanen zich nooit uit Ber lijn zouden terugtrekken, voordat een geunifiëerd Duitsland onder centraal bestuur zou zijn gevormd. De Russische censuur verbood de publicatie van Hays' verklaring in de bladen der Rus sische sector van Berlijn! Het Russische standpunt is, dat de Anglo-Amerikanen de verdragen van Yalta en Potsdam hebben geschonden door te Frankfort een „marionetten regering" te stichten, maar de Engelsen en Amerikanen beweren, dat de uit breiding der bizonale agentschappen slechts bedoeld is om de industriële machine van West-Duitsland weer cp gang te brengen en dat zij geen poli tieke betekenis heeft. Intussen is met dit dispuut de tegenstelling, welke de Londense conferentie deed mislukken, op Duits grondgebied overgebracht. Het beheer van Berlijn is daarbij van grote betekenis. Zouden de Russen er in slagen de alleenheerschappij over Berlijn te verwerven, dan zouden zij daar gemakkelijk een rompregering De Bossche recherche heeft de hand kunnen leggen op een aantal veedie ven, die waarschijnlijk in contact hebben gestaan met het smokkelcom- plot, dat jarenlang de grenzen in het Zuiden onveilig heeft gemaakt. Het is n.I. gebleken, dat een aantal inwo ners uit de Langstraatse gemeente 's-Grevelduin-Capelle niet vreemd is geweest aan de vermissing van koei en op de wekelijkse Bossche vee markt. Het kwam de laatste tijd in Den Bosch nog al eens voor, dat koeien op de markt plots spoorloos verdwenen wa ren. Thans zijn deze diefstallen opge helderd, doordat de Bossche recherche dezer dagen heeft kunnen toeslaan en ter plaatse (de Bossche veemarkt) een der dieven arresteerde. Zekere B. uit 's Grevelduin-Capelle werkte samen met de veehandelaar Van der H. aldaar. Ze reden naar de Bossche veemarkt, zochten enkele koeien uit en namen de ze mee in een veewagen, waarna het vee aan G. K. in Capelle werd gege ven. Deze zorgde er waarschijnlijk voor, dat het vee over de grens ilë .verdween. Toen K. echter ,er koeien minder geschikt vond K00p' heeft h'i te* heest ge- Thksnnw" Pr°mPt Werd hiJ d00r de tWegens clandestien slach ten gearresteerd en naar het huis van bewaring m Den Bosch overgebracht. B. en Van der H. vonden het toen maar raadzaam de overgebleven koei en direct naar de Bossche veemarkt te rug te brengen, maar daar stond de Bossche recherche hen reeds op te wachten. Van der H. kon direct gegre pen worden. B. maakte zich uit de voe ten, maar werd in 's-GrevelduiniCanel le gearresteerd. Er volgde nog de ar restatie van de heler C.' R. uit Capelle Het onderzoek is nog in volle gang en het wordt niet onwaarschijnlijk ge acht, dat nog meer arrestaties zullen volgen. kunnen vestigen, die zij eventuëel zou den kunnen uitroepen als de centrale regering van Duitsland. En een in Ber lijn zetelende regering zou altijd meer autoriteit hebben dan een in welke andere Duitse stad ook. Russen zullen geen geweld gebruiken. Niemand twijfelt eraan, dat de Rus sen heel Berlijn gemakkelijk zouden kunnen bezetten, indien zij dat wilden, doch aan de andere kant is het niet te geloven, dat zij geweld zouden gebrui ken om hun doel te bereiken. Wel zou den zij bijv. de viermogendheden-over- eenkomst over de verdeling van Ber lijn kunnen opzeggen en zich terug trekken uit de bestuurslichamen om hun eigen sector geheel bij de Russi sche zone in te lijven en dan te trach ten de Engelsen en Amerikanen het leven zo zuur te maken, dat zij vrijwil lig Berlijn zouden opgeven. Maar de Amerikanen zijn vol vertrouwen, dat zij de situatie het hoofd zouden kunnen bieden en hun posities behou den. Verantwoordelijke Amerikanen in Berlijn zijn ervan overtuigd, dat de Russen er niet in zullen slagen hen uit de stad te verdrijven door enig ander middel dan het onwaarschijnlijke van wapengeweld. Verschenen is de nota naar aanlei ding van het verslag der Tweede Ka mer over de nieuwe regeling inzake het Nederlandse muntwezen. De minister van Financiën deelt hier in mede, dat hij, hoezeer hij bereid is met de in het verslag genoemde be volkingsgroepen rekening te houden, overwegende bezwaren blijft koeste ren tegen de handhaving van de vier kante stuiver. Deze bezwaren van prac- tische aard, welke door de directie van de Nederlandse Bank worden gedeeld, werden door hem in de memorie van toelichting reeds naar voren gebracht. Hij is echtA overtuigd, dat met hand having van het ronde stuiversmodel aan de verlangens van genoemde be volkingsgroepen volledig kan worden tegemoet gekomen. Het lag van de aan vang af namelijk reeds in het voorne men om in het Koninklijk Besluit, dat de overige bestanddelen van de beel denaar zal regelen, te bepalen, dat het dubbeltje en kwartje van een kartel rand zullen worden voorzien en de cent en de stuiver mjt een gladde rand zullen worden uitgevoerd. Tot zijn voldoening heeft de minis ter kunnen vaststellen, dat de munten van een kwartje, dubbeltje, stuiver en cent, zoals deze in de ontwerp-munt- wet zijn voorzien, ook door blinden op eenvoudige wijze van elkaar kunnen worden onderscheiden. Tenslotte vestigt de minister er de aandacht op, dat, indien naar het oor deel van de Kamer, zulks het onder scheid tussen de munten ten goede zou komen, er geen bezwaar bestaat de dia meter van de stuiver met 1 mm te ver groten. Kapitein gearresteerd Door onbekende oorzaak is 't Chileense stoomschip „Cautin" op een rivier in Zuid-Chili omgekanteld. De kapitein, die zich onder de overlevenden bevindt, is gearresteerd, er zijn tot nu toe drie en twintig lijken geborgen. Nader wordt gemeld, dat bij deze scheepsramp meer dan 270 personen het leven hebben verloren. Er bevon den zich driehonderd passagiers aan boord. Tot dusver heeft slechts een der tigtal zich weten te redden. Het schip was berekend op honderd passagiers. Donderdag a.s. kunnen de houders van een kolenkaart TA 707 en TB 707, wier naam begint met de letters Bri t.m. Co, aan het plaat selijk postkantoor terugbetaling ontvangen van de per 1 Juli 1947 verhoogde kolenprijs. Het kantoor is geopend van v.m. 9 tot n.m. 3 uur. Negerschrijfster Claudia Jones gearresteerd De neger-schrijfster Claudia Jones, secretaresse van „het nationale vrou wencomité van de communistische par tij in de Verenigde Staten", is gearres teerd. Het ligt in de bedoeling haar te deporteren als „vreemdelinge die de v/et overtreedt door propaganda te voe ren voor gewelddadige omverwerping van de regering". Claudia Jones is Maandagavond in haar woning te New York gearresteerd door ambtenaren van de immigratie dienst van het federale bureau voor onderzoek (de FBI) en overgebracht naar Ellis Island, alwaar zij wordt vastgehouden. Tegen een borgtocht van duizend dollar kan zij weer op vrije voeten komen. Het districtshoofd voor de immigratie en naturalisatie heeft als haar „ver moedelijke naam" opgegeven Vera Cumberbatch, geboren in Brits West- Indië in 1915. .Zij is in 1924 naar New York gekomen en heeft in 1931 een verzoek tot naturalisatie ingediend. DE GEIT EN DE EERZAME VROUW. Sint Bureaucratius heeft zich in En geland een keer laten vermurwen. Een geit had verleden week de rant- soeneringskaart van haar eigenaresse opgegeten. Deze bewandelde, om een nieuwe kaart in haar bezit te krijgen, de ambtelijke kanalen en schreef in de brief, waarin zij haar verzoek i.aar vorenbracht een p.s. „Ik ben een eer zame vrouw". Voor een keer lachte Sint Bureau cratius, die dagelijks duizenden ant woorden geeft middels de gebruikelij ke formulieren en schreef: ..U zult een nieuwe kaart krijgen. P.s. Alleen de eerlijkheid van de geit wordt in twijfel getrokken". De voorzitter van de Veiligheidsraad, de Belg van Langenhove, heeft de sa menstelling bekend gemaakt van de commissie van de Veiligheidsraad, die zal bemiddelen in de kwestie Kasjmir. De commissie zal bestaan uit drie le den, waarvan Pakistan en India er ieder één zullen kiezen en de derde dooi deze twee gekozen zal worden. Van Langenhove las de tekst van de resolutie voor, waarin de vorming van deze commissie werd voorgesteld. De resolutie werd opgesteld tijdens de vo rige week gehouden besprekingen tus sen de delegaties van Pakistan en In dia. De voornaamste taak van de com missie, die „zo spoedig mogelijk naar haai bestemming moet reizen", zal zijn de feiten te onderzoeken en bemidde ling te verlenen. Verder wordt volgens de resolutie va haar geëist, dat zij de Veiligheidsraad van de ontwikkeling der toestand op de hoogte zal houden en bevindingen en voorstellen zal voorleggen. Opde bovenverdieping van 'n woon huis van zes etages in Agrigento op Sicilië had zich een groot aantal men sen Verzameld, om de laatste eer te bewijzen aan een dode, die daar lag opgebaard. De vloer begaf zich, de rouwenden stortten naar beneden en ook de twee volgende vloeren konden de gewichtsvermeerdering niet dra gen. De brandweer haalde zeven lij ken uit de ravage en vond zestig ge wonden, waarvan achttien met ernsti ge kwetsturen naar het ziekenhuis werden overgebracht. Dinsdagmorgen in de vroegte is het verkeer op de rijksweg van Amster dam naar het Gooi enige uren ont wricht geweest ten gevolge van' een zeer gecompliceerde aanrijding, waar van de mist en de gladheid mede de oorzaak waren. Een vrachtauto, welke op de Mer- wedebrug geparkeerd stond, werd aan gereden door een uit de richting Naar- den komende auto, waardoor de vracht auto weer opbotste tegen een luxe au to, die vóór de vrachtwagen stond. Di rect .daarop naderde uit de tegenover gestelde richting een vee-auto, waar van de bestuurder evenmin een aan rijding kon voorkomen en op de drie reeds verongelukte auto's inreed. *Trij- wel. tegelijkertijd kwam een Citroën uit de richting Amsterdam op een vóór haar rijdende wagen terecht, waardoor de chaos volkomen was. De auto's stonden dwars over de weg en ver sperden iedere doorgang. Een zeer lange rij auto's uit beide richtingen moesten geduldig wachten tot dever- keersstagnatie was opgeheven en voor al de busdienst van de buurtspoorwe gen werd aanmerkelijk vertraagd. Het heeft meer dan anderhalf uur geduurd voor het verkeer op deze drukke rijksweg weer een normaal verloop had. Vele forensen kwamen dienten gevolge te laat op kantoor. Fraude op Huize Doorn Tijdens de strenge winter van vorig jaar werden voor de vroegere verblijf plaats van de Duitse ex-keizer, Huize Doorn, extra brandstoffen aange vraagd en toegewezen, teneinde de vele kostbaarheden thans nog bezit van de Nederlandse staat te be schermen tegen de nadelige invloe den van het winterweer. Bij een dezer dagen gehouden con trole bleek, dat in de museumruimten in het geheel niet werd gestookt, ter wijl van de vrij aanzienlijke voorraad door bewoners voor privé-gebruik ge stookt werd. De extra toewijzing werd terstond ingetrokken en de zaak is in onder zoek. Ordening in de melkbezorging In talloze kleinere steden en dorpen is in het afgelopen jaar ordening in de melkbezorging ingevoerd. Meestal is aan elke melkslijter een bepaalde wijk aangewezen. Te Arnhem daalde door deze rationalisatie het aantal melksljjters van ongeveer 300 tot 130, terwijl bij een vermindering van hun arbeidsdag met 3 5 uur hun gemid delde omzet meer dan verdubbelde (van 10001100 tot 2400 liter per dag). Van de 170 „uitgetreden" venters von den 140 werknemers elders werk, ter wijl 30 ondernemers een schadevergoe ding ontvingen. Gejus v, d. Meulen in cassatie De oud-doelverdediger van het Ne derlands elftal, Gejus van der Meulen, zal op 14 Februari voor de vereenvou digde kamer van de Bijzondere Raad van Cassatie terechtstaan. Het Bijzon der Gerechtshof te Amsterdam heeft hem tot acht jaar gevangenisstraf ver oordeeld, omdat hij als arts is toegetre den tot het vrijwilligerslegioen Neder land Hij is thans gedetineerd. Het Amerikaanse departement van Buitenlandse Zaken heeft de op de „.Renville" gesloten overeenkomsten begroet als een „gezonde basis voor de politieke en economische ontwik keling van Indonesië" en verklaard, dat de Amerikaanse regering „wegen en middelen onderzoekt om economi sche en financiële hulp te bieden". De tekst van de verklaring van het ministerie luidt o.m.: „De Amerikaan se regering acht de voorstellen uiterst rechtvaardig en practisch en gelooft, dat zij een gezonde basis voor de poli tieke en economische ontwikkeling van Indonesië zullen verschaffen, niet al leen tot voordeel van de Indonesiërs en Nederlanders, maar ook van de rest van de wereld. De Amerikaanse rege ring feliciteert de commissie van goede diensten met haar uitstekend werk en do Nederlanders en Indonesiërs met de geest van groot staatsmanschap, waar mee zij de onderhandelingen in tegen woordigheid van de commissie van Sjahrir weigert kabinetszetel Volgens het republikeinse blad „Mer- deka" heeft Sjarir geen plannen om een eventuele kabiuetspost te aanvaar den, doch zou hij voornemens zijn naar Amerika te vertrekken. Voorts wordt verklaard, dat Sjahrir slechts bereid is een kabinetspost te aanvaarden, indien zijn eigen partij Jde Partai Socialis) hem het volle vertrouwen zou schen ken en hem voor een functie zou voor dragen. goede diensten hebben beëindigd. De Amerikaanse regering zal de vooruit gang en wederopbouw in Nederlands- Indië met de grootste interesse blijven volgen en onderzoekt wegen en midde len om economische en financiële hulp vooi deze we'deropbouw te bieden." De Canadese premier, Mackenzie King, heeft Dinsdagavond bekend ge maakt, dat hij zich terug trekt als lei der van de Liberale partij. Hij verzoent het Nationaal Liberaal Verbond een conventie bijeen te roepen voor het kie zen van een nieuwe leider. Mackenzie King noemde niet de naam van een opvolger, die hij per soonlijk zou verkiezen. Men verwacht te, dat hij dit wel zou doen. Het terug trekken van Mackenzie King wordt vermoedelijk van kracht, zodra de(fpon- ventie, die waarschijnlijk in Augustus zal worden gehouden, een nieuwe leider heeft gekozen. De 73-jarige premier legde zijn lang verwachte verklaring af in een toe spraak tot meer dan 800 partij aanhan gers, bijeen tijdens het jaarlijks diner van de adviesraad van het verbond. Mackenzie King sloot niet de moge lijkheid uit, dat hij een herverkiezing als leider der partij zou aanvaarden. Oude dame zat vier jaar in de bioscoop Een 73-jarige oude vrijster, miss Fanny Jupp, heeft de laatste vier jaar iedere middag in de eerste rij gezeten van de buurtbioscoop in West Croydon (Londen), ofschoon het programma maar eens per week veranderde. „Dat deed ik niet alleen omdat ik me zo een zaam voel," zei miss Jupp, „ik zie nieu we gezichtspunten zelfs op de laatste vertoningsdag". (United Press) Op 16 Januari vertrok het m.s. „Jo- han van Oldebarnevelt" van Priok met 2Ü00 demobiliserenden naar Nederland. De inscheping an de militairen van 't j KNIL met voor een <%root deel hun vrouwen en kinderen, het OVW-batal- jon „Zeeland" (2-14-RI) en een kleine groep mariniers begon al vroeg in de ochtend en had dank zij de uitstekende organisatie een vlot verloop. Om half één gingen de laatsten aan boord en enige minuten later arriveer de geheel onverwacht voor de militai ren de legercommandant, de It. gen. S. H. Spoor, die persoonlijk afscheid kwam nemen van hen, die het eerste onder zijn bevel kwamen en nu na ja ren van grote moeilijkheden en vol maakte plichtsvervulling de eersten zijn, die huiswaarts keren. DOOPSGEZINDEN NAAR PARAQUAY Het eerste contingent van de 2400 verplaatste personen in Duitsland, be horende tot de 400 jaar oude Neder landse Doopsgezinde kolonie, zal op 6 Februari uit Bremershaven vertrekken om naar Paraguay te gaan. Cornelius Klaassen, lid van het uitvoerend comi té van de centrale vereniging van Doopsgezinden in Amerika en in Cana da heeft onlangs Genève bezocht, om de passage voor deze mensen in.orde te maken. In Paraguay wonen reeds 18300 doopsgezinden, die leven van veeteelt en katoenaanplant. Hun nederzettingen zijn 300 mijl van de eerste stad verwij derd. Hun taal is nog steeds plat Duits en zij dragen nog de oorsprohkelijke namen en bewaren de oude gewoonten. LEVERT UW OUDE GIROGIDSEN IN 16 Januari j.l. begon de postcheque- en girodienst met het verzenden van de nieuwe „naamlijst van de rekening houders bij de postcheque- en giro dienst". In verband met de nog steeds nijpende papierpositie wordt het pu bliek verzocht de verouderde gidsen terug te geven. U kunt Uw man cf zoon in Indië onvergetelijke uren bezorgen. Zendt hem onze courant en U brengt zijn stad en omgeving tot in de uithoeken van de Archipel. Laat de band tussen onze soldaten overzee en het vaderland niet ver slappen. Met ingang van 1 Februari is een nieuwe regeling tot stand geko men tussen Rijk, K.L.M. en de Nederlandse Dagbladpers. In de provincie Noord-Holland kunnen ongeveer 100 luchtpost abonnementen voor onze militai ren geboekt worden. Onze krant kreeg hiervan .een belangrijk per centage, maar de mogelijkheid blijft beperkt. De hoge vracht kosten 132 per jaar per abon- né zijn oorzaak, dat het Rijk 2/3 van de vrachtkosten op zich nam, de K.L.M. de vrachtprijs re duceerde en ook wij niet achter bleven. Voor onze jongens over zee halveren wij de abonnements prijs. Alzo kunt U voor 13 per kwartaal een Indisch militair abonnement nemen. Uw man of zoon ontvangt dan de krant snel en regelmatig. Het aantal te no teren abonnementen is klein. /Wie het eerst komt, het eerst maalt. Het Rijk droeg bü in de kosten. De K.L.M. zorgt voor 't vervoer. Wij maken de krant en halve ren de abonnementsprijs. Zorgt U voor een abonnement! Uw verwanten in het Verre Oos ten zullen U dankbaar zijn. Geeft U nog heden op! Dimitrof, de Bulgaarse premier in gezelschap van Anna Pauker, kon digde dezer dagen de a.s. stichting van een federatie van alle Balkan- landen, die intens met de Sovjet-Unie zal samenwerken. Volgens Dimitrof zal ook Polen daartoe behoren. Polen „Het Vrije Volk" bracht Dinsdag een bericht van haar correspondent over het feit, dat in Polen Zondag de derde verjaardag der bevrijding her dacht werd. Warschau was herscha pen in „een zee van vlaggen" schrijft hij. Toen Hitier jarig was, waaiden er in 1942 in Amsterdam ook vele vlag gen, doch wie het volk kende, wist, dat de echte Nederlander dit met bitterheid gadesloeg. Daarom begrij pen wij deze berichtgeving van „Het Vrije Volk" niet goed Mikolajczyk schrijft: „Polen eerste slachtoffer in strijd tegen vrijheid en recht". Wij weten, wat hij bedoelt en wij zijn zo vrij te veronderstellen, dat deze man zjjn land en zijn volk beter kent dan bovengenoemde correspon dent. Wij weten, dat de geschiedenis van 1863 zich herhaalt en wij weten ook, dat Polen niet sterven wil..,.., AD INTERIM. UET is een wreed lot in het jaar 1872 Pool te zijn Russisch onderdaan r" schrijft de door haar nieuwe boek: „Mijn wereldreis in oor logstijd" weer in het licht der belang stelling tredende Eve Curie in de bio graphic van haar moeder Madame Curie, wanneer zij de omstandigheden schetst, waarin Polen verkeert op het ogenblik, dat Maria Sklodowski het levenslicht aanschouwde. Wij vertalen: „Reeds meerdere malen was deze smartelijke aarde onder vreemde mo gendheden verdeeld. De Polen waren opgestaan tegen hun onderdrukkers. Tevergeefs: zij werden gebonden met banden, die hen tot gevangenen maakten. Na het mislukken van de heldhaftige revolutie van 1831, had Tsaar Nicolaas in het „Russische" Polen strenge represaille-maatrege len uitgevaardigd. Patriotten werden gevangen genomen en in groten getale gedeporteerd; hun bezittingen wer den verbeurd verklaard In 1863 een nieuwe beproeving, een nieuwe ramp. De opstandelingen heb ber. slechts pieken, zeisen en knup pels om zich te weer te stellen tegen de Russische karabijnen. Achttien maanden wanhopige strijd volgen. Daarna worden op dé wallen van Warschau vijf galgen opgericht, waaraan de leiders van de opstand het leven laten. Sinds dit drama werd alles in het werk gesteld om het Po len, dat niet wil sterven, tot gehoor zaamheid te dwingen. Transporten met geketende opstandelingen wer dén weggeleid naar de sneeuwvelden van Siberië. Een stroom van „Russivi- seerders" poljtici, leraren en func- tionnarissen stroomde Polen bin nen. Hun taak? De Polen er onder houden, verbieden verdachte kranten en boeken te lezen, geloofsvervolging ontketenen, hen langzaam maar zeker doen vervreemden van hun moeder taal. In één woord: de ziel van het volk doden. Maar in het andere kamp wordt het verzet georganiseerdWe slaan een paar- bladzijden verder in het boek. We lezen hoe er in de huiska mer, waar de kleine Mania (Madame Curie) speelt, een gesprek gaande is. „Neen. Het gesprek van de grote mensen is vervelend. De politie - de Tsaar deportatie een complot Siberië. Elke dag sinds zij op de we reld is, hoort Mania deze zelfde woor den"...,.. Wij lazen dit boek voor het eerst in 1936. Daarna kwam ook voor ons oorlog en vreemde overheersing en kunnen wij ons nu beter voorstellen hoe de vrijheidsstrijd van de Polen moe£, zijn geweest. Ongeveer in dezelfde jaren als Marie Sklodowski de latere Madame Curie werd geboren,, 'zag in het plaatsje Zulów bij Wilna Josef Pil- sudski het levenslicht. In de jonge ling Pilsudski groeide al dra de haat tegen de onderdrukkers. Hij stichtte een geheime krant en stelde zich aan het hoofd van geheime militaire orga nisaties. De eerste wereldoorlog geeft de Polen een kans en zij pakken hem aan. De Rus wordt bestreden met een felheid, die slechts kenmerkend is voor de man, die voor zijn vrijheid strijdt. In 1917 erkennen de leiders der Russische revolutie Polens rech ten op een onafhankelijk bestaan. Veertien November 1918 wordt Pil sudski staatshoofd en worden de democratische grondslagen geschapen voor de opbouw van het Poolse Rijk. Moeilijk v/as die opbouw zeker, chaotische toestanden van meer dan een eeuw oud moesten worden geor dend. Dit alles werd overwonnen en bekroond door de nieuwe grondwet, welke in April 1935 werd aangeno men. Pilsudski stak daarna vele vroegere vijanden de hand toe ter verzoening. En hij stelde hen de vraag: „Vrede of corlog". Vrede, antwoordde Rusland. Vrede, antwoordde Hitier. „Vrede heeft met de weldoende warmte van zijn stralen Midden- Europa overgoten"schreef Major Dr. W. Lipinski in 1936, toen direc teur van een Geschiedkundig Insti tuut te Warschau. Doch op 29 Augustus 1939 trokken de Duitse pantserlegers Polen -bin nen. Rusland trok over de Oostelijke grenzen en weer was het land zijn vrijheid kwijt. Een vreselijke terreur brak los en Warschau werd één groot vreselijk martelkamp Doch Polen wil niet stervenEr wordt gestreden, omdat de zon der hope op de nieuwe vrijheid daagde aan de kim. De Rus drong de Duitse legers terug tot diep in, het land van her komst. Doch bleef. Het werd voor Polen, dat weer eens van grenzen ver anderde, slechts gecamoufleerde vrij heid. Slechts dat wat de grote bevrij der toelaat, kan gebeuten. „Het Dagblad" publiceert op het ogenblik de memories van de ont snapte leider van de Poolse (opposi tie-) Boerénpartij Mikolajczyk. Deze schrijft: „Een fantastische wereld oorlog begon op Poolse bodem. Thans is een nog vreselijker oorlog in Polen uitgebarsten. Het is een oorlog tegen de waardigheid en de vrijheid van alle democratische volken. En de Po^ len bevinden zich wederom in de frontlijn." (Zie vervolg kolom 5)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1948 | | pagina 1