ALKHAARSE FABRIEK SCHEPT
VEILIG VERKEER
--J
5KAMERS
Alkmaarse Boys voor de beslissing
Wij
Ontzettende woningtoestanden
Duitsland
in
i Straat
LANDSCHE
EMBOLLEN
STOMEN
Ververij
A"'
'ké
jjke
)ediende
Bezoek aan de
ijzergieterij
Hensbroek.
Kleuterschool in wording
De 2e, 3e en 4e klasse
Zal' Alcrnaria het record van
U.V.V. breken?
Schoorl.
Oudorp.
4 Heiloo.
Schoencrême
Wrijf was
Poets-extract
Beter dan ooit'
„De man, die terugkwam..."
Koedijk verhoogt
vermakelijkheidsbelasting
Wethouder Riekwel
leidt de Raad
LUISTEREN
NAAR....
Geen geld, geen mensen, geen materiaal
Proces van verdierlijking
.948! Een
moeien. Een
een jonge
ir plaats in
chtigdoend
aan uit het
ir zijn een-
ren. Gerda
ies Kuiper
Is de oorlog
ziet. Er aan
r's „Levens-
W. Ooms'
van de taaie
ilasserwaard
iK. Norei's
tor Frans".
It inderdaad
vare Spiegel
w
'PJc Spiegel.^,-
Ie boeken bevat,
it uitgevoerd, zij
jrgd, ingebonden
q van gekleurde
endruk. Verzendt
le oplage is niet
het goede boek
t boekhandelaar.
familie of vrien-
het buitenland I
dan een pakket
rvwr alle landen.
e Pakketten voor
idelijk Halfrond.
aan
kkeb
'5.- 765.-
ig gegarandeerd
ikenoord 46,
72 VRIJ ENTREE
:onder exti'a kosten,
i dagen:
;el. 3568.
Bitsevoort 36.
ionsweg, telef3414.
g gevraagd
oekhouding
van boekhouden
ureau v. d. blad
„Veilig, vlug, voordelig". Er was
een tijd, dat deze trotse wapenspreuk
van de Nederlandse Spoorwegen al
om in den lande te lezen was, op
loodsen op A.T.O.-wagens, op sta
tions.... Het vlug en het voordelig
hadden de N.S. zeif in de hand, maar
voor de veiligheid zijn ze afhanke
lijk van hun materiaal en dan wel
in de eerste plaats van wissels, sein-
toesteilen en spoorwegovergangen.
Dat materiaal, nauwkeurige, fijn-
afgestelde instrumenten, wordt in
verschillende fabrieken vervaardigd,
en één daarvan staat in onze stad,
n.1. de Alkmaarse IJzer- en Metaal-
gieterij aan de Voormeer.
Noch aan de naam, noch aan het
uiterlijk van de fabriek zou men de
«are aard der w Azaamheden ver
moeden, die binnen de grauwe mu
ren verricht worden, doch de heer
J. F. Ie Blansch, de directeur der
N.V., had ons na enkele minuten
reeds uit de droom geholpen, entoen
wij later een uitgebreide rondgang
maakten over de terreinen raakten
wij onder de bekoring van het inge
nieuze apparaat, dat hier in werking
is.
De Alkmaarse Ijzergieterij is al een
oude fabriek. Om precies te zijn werd
zij reeds in 1879 opgericht, en wel in
Den Helder. Grondlegger was de Mij.
Nederland en oorspronkelijk fungeerde
de fabriek als smederij en herstelplaats
voor schepen, die hun weg via het
Noordhollands Kanaal naar Amtserdam
zochten. Na de opening van het Noord
zeekanaal echter verloor Nieuwediep
aan betekenis en toen de Amsterdam
se Droogdokmaatsc'iappij ontstond, had
de smederij in Den Helder geen doel
meer en werd dan ook naar Alkmaar
overgeplaatst, terwijl de gieterij later
naar elders verhuisde.
Zelfs de naam is dus niet juist meer,
en een ophanden zijnde statuten-wijzi
ging zal die dan ook veranderen in
N.V. Nederlandse machinefabriek Alk
maar.
Wij zeiden het reeds, niemand zou
vermoeden, dat achter de grauwe mu
ren, in deze robust aandoende fabriek,
zulke uiterst fijne instrumenten ver
vaardigd worden.
Zeker, men maakt er ook bruggen,
en oliereinigers, en ander zwaar ma
teriaal, maar de belangrijkste afnemers
zijn toch Philips, de Staatsmijnen en
de Nederlandse Spoorwegen, en vooral
de laatste vragen om nauwkeurigheid
en precieuze afwerking. Op de zuivere
afstelling van een boutje, op de wikke
ling van een draadje kan het aanko
men. Mensenlevens kunnen hiermede
gemoeid zijn.
EEN EONDGANG.
De heer J. J., Haasbroek was zo
vriendelijk ons rond te leiden door dit
domein der vakmanschap, en zo zagen
wij de groei en ontwikkeling van pre-
cisie-instrumenten vanaf het ruwe ma
teriaal tot aan het eindproduct, glan
zend van koper en verse verf....
Vuurdeuren vallen open en een
laaiende vlammentong lekt naar bui
ten. Smeden hanteren hun tangen en
bewerken het witgloeiende metaal.
Geklink van zware hamers vult de
lucht in de grote hal, die bezwan
gerd is van hete gassen en rook. Een
tafereel uit Dante's „Hel"....
Elders schuift een deur bijna geruisloos
open. Technici in stofjassen buigen zich
over hun instrumenten en méten asjes
na, die op een duizendste millimeter
nauwkeurig gedraaid zijn. In deze
meetkamer wijst een grote thermome
ter constant 66 graden aan. Altijd door
66 graden, overdag en 's nachts. Anders
worden de instrumenten onnauwkeu
rig. Hier lijkt het een laboratorium of
de operatietafel van een chirurg....
Een wirwar van drijfriemen langs de
zoldering en een lianenwand van leder
in de draaierij. Met zachtkletsend ge
luid lopen de riemen over de schijven.
Revolverbanken van klein tot meters
lang, oudere machine? efi de modernste
typen uit Amerikaanse fabrieken staan
hier bij elkander, zaagmachines, frais-
machines, boorbanken.
Lezer, wij zijn geen technici. Alles,
wat ,wij durven is een nieuw lint op
de telex zetten. Daarom, vergeef het
ons, als wij niet in détails afdalen,
maar één overtuiging heeft bij ons post
gevat. Hier wérken vaklieden met hart
voor hun werk en wat zij maken is
stuk voor stuk een bewijs van perfect
vakmanschap. I
Stralen van een wit vocht, dat op
kalkwater lijkt, spuiten langs de snij
vlakken en hete krullen ritselen over
de vloer. Met licht gemak bewegen de
machines onder de dwang van de ar
beiders, die ze bedienen.
Er staan machines uit Amerika, uit
Zwitserland, pn zij vormen terecht de
trots van de fabriek.
W?er op een andere plaats rijen zich
reeksen van seintoestellen aanéén, die
op afwerking wachten, en waar nij
vere handen onder ingespannen turen
honderden draadjes solderen en con
tacten tot stand brengen.'
Deze seintoestellen komen straks in
de seinhuizen van de spoorwegen te
staan, en van hun goede werking kan
Uw leven afhangen!
TOEKOMSTBEELD.
Nieuwe contracten zijn afgesloten.
De fabriek; verwierf het recht de
nieuwste Amerikaanse patenten in
licentie te vervaardigen. Automati
sche seintoestellen, geheel electrisch,
zullen te zrjner tijd de mechanische
vervangen. De plannen van de spoor
wegen in deze richting bestaan gl
lang. De fabriek in Alkmaar zal hel
pen, ze te verwezenlijken.
Het enige waarmede men te kampen
heeft is (natuurlijk) een tekort aan
personeel en een gebrek aan kwali
teitsmateriaal. Er is wel materiaal,
maar de kwaliteit laat te wensen over.
Straks volgen nieuwe opdrachten,
óók voor het buitenland (de eerste
besprekingen hadden al plaats) en
dan zal opnieuw de fabriekaan de
Voormeer één der bronnen vormen,
waaruit onze zo broodnodige devie
zen zullen worden geput.
De voorbereidingen om tot het stich
ten van een kleuterschool te Hensbroek
Obdam te komen, nemen geleidelijk
vastere vorm aan. Thans is een kleu
terschool-vereniging opgericht met
aanvankelijk 20 leden, terwijl een de
finitief bestuur is gevormd, waar eerst
slechts een commissie van voorberei
ding was.
Ook zullen dezer dagen intekenlijs
ten bij de inwoners van beide dorpen
circuleren om de financiën te funde^
ren: hierbij kunnen bijdragen toege
zegd worden voor 't stichtingsfonds,
lidmaatschap en als donatie. Het leer
lingenaantal beloopt volgens zeer
voorlopige plannen 22 uit Hensbroek
en 17 uit Obdam.
Het ligt in het voornemen 't onder
wijs te geven in 't gebouw der voor
malige O.L. school te Hensbroek.
LANGE REEKSEN VAN SEINTOESTELLEN.
(Foto Meyboom)
BURGERLIJKE STAND
Geboren: Johannes, zoon van J de
Boorder en A de Vet Johannes B M,
zcon van C Bakker en M Vleugel
Ondertrouwd: c Hens en M e
Voorn.
Overleden: den Das, 61 jaar,
weduwnaar van a Kool b Beemster-
boer, 79 jaar, gehuwd met G Manshanden
Wanneer Alkmaarse Boys Zondag
kans ziet SDW met een nederlaag
naar huis te sturen dan ziet het er
voor de Westerwegbewoners nog niet
eens zo gek uit. Een gelijk aantal
punten en een wedstrijd minder ge
speeld is dan eèn stand waar voor
de Boys muziek in zit.
Want wij kunnen gevoeglijk aanne
men dat SDW dan geen punt meer zal
binnenhalen daar de Amsterdammers
thuis nog een bezoek van DWV krij
gen en een uitwedstrijd tegen ZFC
moeten spelen.
De Boys spelen nog tweemaal tegen
Vriendenschaar en eenmaal tegen
Volendam en hebben dus vermoede
lijk nit deze wedstrijden maar één
punt nodig om hoger dan SDW te
eindigen.
AIcmaria heeft de opgave om het
trotse record van UW te breken dat
op eigen terrein nog niet eenmaal is
verslagen, een opgaaf die zij zeker
kan volbrengen als er wordt ge
speeld als tegen West Frisia.
TWEEDE KLASSE A.
Er bestaat een redelijke kans dat
KFC Zondag kampioen wordt. Zelf spe
len de Kogers tegen het zwakke Her
cules en ZFC ontvangt Elinkwijk. dat
wij wel in staat achten twee puntjes
uit de Zaan mee naar huis te nemen.
De overige wedstrijden, uitgezonderd
de ontmoeting Alkmaarse BoysSDW,
zijn niet belangrijk meer voor de be
zetting van de laatste plaats.
Wanpeer de Boys een nederlaag krij
gen te incasseren danis het zo goed
als zeker dat er degradatiewedstrij
den gespeeld moeten worden.
TWEEDE KLASSE B.
Het zal Spartaan niet meevallen om
West Frisia op eigen terrein te \eer-
slaan en „Spartaan's concitrrent UW
heeft haar wedstrijd tegen AIcmaria
r.og niet gewonnen, zeker niet wanneer
de withemden spelen in dezelfde vorm
als vorige week tegen West-Frisia. On
mogelijk is het dus zeker niet dat de
twee leiders een nederlaag krijgen te'
incasseren en dan zou OSV dat wel van
HVC zal winnen nog een bedreiging
kunnen vormen. De hekkensluiters
ZVV en AFC spelen respectievelijk
tegen Velox en Tt)G en wanneer een
van de twee wint, zal dit AFC zijn.
DERDE KLASSE A.
Slechts drie wedstrijden zijn in deze
afdeling vastgesteld en geen enkele
wedstrijd in de kopgroep. Ook 'de hek
kensluiter DTS heeft een zware opgaaf
tegen IVV en zat daarnaast vol belang
stelling de uitslag van de ontmoeting
De GermaanDEM afwachten. Verlie
zen de Langedijkers en de ontmoeting
De GermaanDEM eindigt in een over
winning of in een gelijk spel, dan wordt
de toestand van DTS zeer precair.
DERDE KLASSE B.
Zaandijk moet van Beverwijk win
nen, ancjers kon het kampioenschap
ook dit jaar weieens de deur voorbij
gaan, want de laatste overwinningen
van HRC zijn wel zo overtuigend dat
een beslissingswedstrijd vermoedelijk
ïn het nadeel van de ®aankanters zou
uitvallen.
HFCRipperda en Terrasvogels—
WE zijn ontmoetingen die voor de
bezetting van de laatste plaats zeer
belangrijk zijn.
DERDE KLASSE C.
Hier is de aantrekkelijkheid groten
deels verdwenen en zullen de ploegen
alleen nog maar spelen om een zo gun
stig mogelijke positie op de ranglijst in
te nemen daar de bezetting van de
eerste en laatste plaats reeds definitief
bekend is.
VIERDE KLASSE A.
Schagen heeft nog een zware uitwed
strijd tegen Texel voor de boeg. Win
nen de Schagenaars dan zijn ze offi
cieel nog niet kampioen zelfs niet als
Berdos van West Friezen verliest. Het
zal echter niet zo lang meer op zich
laten wachten. In de lagere regionen
zijn nog van belang de ontmoetingén
Wieringerwaard—Sijbekarspel en St.
GeorgeJVC, ontmoetingen waarvan
de uitslag zich moeiljjk laat gissen.
VIERDE KLASSE B.
Grasshoppers liet het vorige week
tegen Zouaven zitten en vermoedelijk
zullen zij dit Zondag tegen Vrone nog
eens herhalen. Ook de leider WW
heeft aan de Randers geen zacht eitje,
zodat hier nog enkele mogelijkheden
open staan. RK AFC speelt op eigen
terrein tegen Andijk en %al de twee
puntjes wel thuis houden.
VIERDE KLASSE C.
CSV zal een zware dobber hebben
aan Assendelft dat niet mag verliezen
daar anders de kans op het kampioen
schap vrij gering wordt. Zilvermeeu
wen ontvangt IEV en laat de twee
puntjes wel niet door de gasten me-
denemen. De ontmoeting USVUHSV
kon weieens in een gelijk spel eindigen.
KRONIEK DER ONACHTZAAMHEID
Gevonden voorwerpen: een oliemaat; een
kofferriem; een duimstok: een konijn: een
plissérokje; een dekzeil.
Verloren voorwerpen: een zwarte por-
temonnaie met enig geld.
Inlichtingen bij de politie.
FANFARECORPS ST. CAECILIA.
In de dezer dagen gehouden jaarver
gadering- van St. Caecilia is besloten
nu het corps is uitgebreid met meerde
re goede en geoefende krachUën deel
te nemen aan het Bondsconcours dat ge
houden wordt in Westwoud.
KATHOLIEK THUISFRONT.
De afdeling Heiloo van het Kath.
Thuisfront is steeds actief. Er is nu ge
legenheid geboden tot verzending van
de verjaarspakketten. Doch deze pak
ketten kunnen uitsluitend door de
ouders verzonden worden en natuur
lijk slechts eenmaal per jaar; De kos
ten zijn f 2 voor verzending. Als U er
meer van wilt weten kunt U zich in
verbinding stellen, met de heer J.
Schut, ^Heeren weg 32, alhier.
AUTO-ONGEVAL.
De garagehouder Ruiter had op de
hoek Ewislaan het ongeluk met zijn
zo goed als nieuwe auto een bestelwa
gen aan te rijden. De kóp en lantaarn
werden beschadigd. Ook de materiële
schade aan de bestelwagen was van
die aard. dat de ^chade onderling ge
regeld werd.
De zaal van de Rustende Jager was
gisteravond vol belangstellenden,
toen 't Ontluikende Roosje haar eer
ste opvoering dit jaar gaf met het
toneelstuk in drie bedrijven van
Gerard Nielen: „De man, die terug
kwamHet stuk is voldoende
bekend, zodat wij een uiteenzetting
daarvan in extenso kunnen achter
wege laten. Het spel. dat wij gister
avond echter van 't Ontluikende
Roosje zagen, was prima en het pak
te de aanwezigen zeer. Velen snikten
tijdens het laatste bedrijf, toen mevr.
Clara Westerveld de trotse costu-
mière de bekentenis aan haar kin
deren deed. dat hun vader nog leef
de, dat zij door haar arrogante hou
ding de schuld was van zijn 20-jarige
afwezigheid en dat hij nu teruggeko
men was. Mevr. Clara Westerveld
werd op uitstekende wijze vertolkt
door mevr. C. de Jager. Opmerkelijk
goed was A. Greeuw in de rol van
Oom Bart alias de man, die terug
kwam. Fijn en ongedwongen spel.
Daarna mag zeker genoemd worden
de dochter gophie, vertolkt door
mevr. J. SpruijtVennik. Deze rol
lag haar hijzonder goed. Een prach
tige vertolking gaf ook mej. A. Rus
van Lies Veerman, de verloofde van
Frits. De andere rollen kunnen wij
gevoeglijk allen op één lijn stellen.
Allen deden hun uiterste best iets
goeds van dit stuk te maken en het
kan dan ook als een goede beurt van
't Ontluikende Roosje aangemerkt wor
den, dat zij het stuk „De man, die
terugkwam...." op zo'n uitstekende
wijze hebben vertolkt.
HEILOO WINT VAN ST. TOMAS.
Donderdag j.l. wist de damclub haar
4de overwinning te behalen en wel op
St. Thomas Castricum. De gedetail
leerde uitslagen luiden als volgt: i
J. GeuzebroekG. Sprenk'eling 11,
H. VerverA. de Zeeuw 2—0, J. de
GeusR. Stet 11, J. SprenkelingC.
vd Himst 20. A. DekkerP. Ruiter
20, A. KroonC. Bakker 11, C. de
GraafJ. R. Wout 11. S. de Geus
C. Juffermans 20, J.flde GoedeC.
Ory 20, J. Spaans niet opgekomen
2—0. Totaal 16—4 4
A. WenterinkJ. Kabel 11, R. Beu
kersW. Baars 2—0, C. de GeusJ. v.
Velzen 11, P. OudS. Groentjes
20, L. LangendijkH. Poel 20, B.
Hofman—G. "Tromp 1—1, C. de Jong
J. Steeman 02, H. HelderW. We-
lage 2—0, J. MarsmanJ. Ypelaan
20, C. Lieshout niet opgekomen 20.
Totaal 155.
ONTEIGENING
UITBREIDINGSPLAN CENTRUM I.
De burgemeester van Heiloo maakt
ingevolge art. 84 der Onteigeningswet
bekend dat van 16 Februari tot en met
8 Maart 1948 ter secretarie voor een
ieder ter inzage is nedergelegd een be
sluit van de raad dier gemeente van
30 Januari 1948 tot onteigening van
gronden vallende onder het uitbrei
dingsplan Centrum 1..
Gisteravond kwam de raad der
gemeente Koedjjk voer het eerst in
1946 bjjeen en wel onder voorzit
terschap van wethouder Riekwel,
die begon met een kon overzicht
over de verrichtingen in het jaar
1947. De notulen van de vorige
bijeenkomst, de vergadering, waar
in "Burgemeester J. A. Pesman af
scheid nam van zijn gemeente, ont
lokten aan de heer Blaauboer (C.P.
N.) een opmerking over de klin
kerweg. Daar deze opmerking echter
van ondergeschikt belang bleek, wer
den de notulen goedgekeurd.
Aan de orde waS het voorstel tot
verhoging der vermakelijkheidsbelas
tingen. De heer Hart (Arb.) vestig
de de aandacht op de plaatselijke
verenigingen, die werkzaam zijn op
cultureel terrein. Spr. wenste ten be
hoeve van deze verenigingen een ver
zoek te doen uitgaan om ontheffing
van de voorgestelde verhogingen.
Voorts vroeg de heer Hart of het
voorstel ook ingrijpend zou werken
op de plaatselijke gebruiken.
De voorzitter antwoordde, geen
mogelijkheid te zien, eronder uit te
komen.
De heer Blaauboer vreesde, film
vertoningen in de toekomst te moe
ten missen op het platteland, wegens
de hoge kosten, hetgeen door de
voorzitter bestreden werd.
De heer Visser (Arb.) pleitte nog
voor de sportverenigingen, waarna
het voorstel werd aangenomen.
Een voorstel tot vaststelling van
een gratificatieregeling en van de
kindertoeslagregeling voor secreta
rissen en ontvangers werd zonder
discussie aangenomen.'
De middenstafidsvereniging „Ons
aller belang" had verzocht hët tarief
voor vuilophalen bij winkeliers te
Cerlagen van 10 op f 5. Waar nier-
middenstanders f 2.50 betalen, blijft
zelfs vijf gulden nog aan de hoge
kant. Het voorstel luidde, het-verzoek
in te willigen en aldus werd, besloten.
Wijziging van de gemeentebegro
ting 1947 gaf al evenmin aanleiding
tot discussie en werd onveranderd
aangenomen. Dezelfde gedragslijn
werd gevolgd ten .aanzien van de
vaststelling van het bedrag per leer
ling voor het openbaar G.L.O. over
1948.
De woningbouwvereniging „Goed
Wonen", die toestemming had ge
vraagd voor aankoop van twee stuk
jes grond, samen voor 3000 gulden,
en groot gezamenlijk pl.m. 25 are, met
het doel, daar woningen te bouwen,
zag haar verzoek toegewezen.
Waar de rondvraag geen belang
stelling vermocht te wekken, werd
de vergadering om half negen ge
sloten.
In onze VERVERIJ gebruiken wij
uitsluitend de fijnste Franse verf
stoffen.
STAM STOOMT
sinds 1902
Depót J. TIMMERMAN,
Langestraat 4, Alkmaar. Tel. 2231.
SCHAGEN, 12 Febr. 1948. 28 Paarden
f 250—f 1000; 9 Tijdkoeien f 450—f 550;
8 Geldekoeien (mag.) f 375f 480; 10
Kalfkoeien f 560f 700; 4 Vaarzen f 300
f 400; 12 Pinken f 200—f 280; 8 Big
gen f 40f 60; 25 Konijnen f 2f 19;
34 Kippen f 2—f 10.
ZONDAG.
HILVERSUM I,
301 m. Nieuwsber.
om 8; 9.30, 1, 7.-30
10.30. NCRV; 8.15
Viool en orkest;
8.30 Morgenwij
ding; KRO: 9.45 Gr.pl.; 10.Hoogmis
in Seminarium Rijzenberg; 11.30 KRO-
Trio; 12.15 Apologie; 12.30 Het orkest
zonder naam; 12.55 Zonnewijzer; 1.15
Het orkest zonder naam; 1.35 Pluvier
knapt het op; 2.05 Onder de schaduw;
2 30 Concert uit Concertgebouw; 3.33
De parochie als centrum van aposto-
liciteit; 3.40 Muzikale Tombola; 4.10 In
t Boeckhuys"; 4.25 Vespers; NCRV:
5.Kerkdienst Oecomenische jeugd-
aad; 6.30 Ned. Strijdkrachten; 7.De
psalmen van Sweelinck; 7.15 Kent gij
Uw bijbel?; KRO: 7.50 Sport; 8.05 De
gewone man; 3.12 De zilvervloot; 8.50
Ben Hur; 9.45 Jos Carpay; 10.15 Avond
gebed; 10.30 Gr.pl. 11.30 Symphonie.
HILVERSUM II, 415 m. Nieuwsber.
om 8, 6, 8, 11. VARA: Socialistisch
strijdlied; 8.18 Zingende torens; 8.30
"Voor het platteland; 8.40 Barcarole; 9.12
Sport; 9.15 Men vraagt en wij draaien;
9 45 Geestelijk leven; VPRO: 10 Zon
daghalfuur; 10.30 Kerkdienst (Dom
kerk Utrecht); ,11.45 Tot het hart van
het volk; AVRO; 12.Harmonie en
fanfarecorpsen; 12.30 De Zondagclub;
12.40 Kon. Hengelo's Mannenkoor.
I.15 Avro Musette orkest; 1.50 De
spoorwegen spreken; 2.Romance; 2.05
Boekenhalfuur; 2.30 Suite; 2.40 Radio
muziekjournaal; 3.15 Filmpraatje; 3.30
Omroeporkest; 4.30 Avro's reportage-
dienst; VPRO: 5.Gesprekken met
luisteraars; 5.20 Een gedicht; VARA:
5.30 Ome Keesje; 5.50 Sport; 6.15 Me-
tropole-orkest; 7.Radiolympus; 7.50
Stradivo-Sextet; 8.15 Notenparade; 9.05
Om de haard; 9.30 Opera; 9.50 De
Roos van Dekema - (hoorspel); 10.30
Kamerorkest; 11.15 Vervolg kamer
orkest; 11.35 Concert Gus Deloof.
MAANDAG 16 (FEBRUARI.
HILVERSUM I, 301 m. Nieuwsberichten
om 7, 8, 1, 7, 8 en 10.30. NCRV: 7.30
Orgel; 7.45 Een woord voor de dag; 8.15'
Te Deum Loudamus; 9.— Myra Hess
(piano); 9.15 Ochtendbezoek; 9.30 Vra
gen aan voorbijgangers; 10.Sympho
nie; 10.30 Morgendienst; 11.Duet;
II.15 Van oude en nieuwe schrijvers;
11.35 Alt (Maria PluisterLeentvaar);
12.Het London Pallaedium-orchesrta;
12.15 Giaconda ensemble; 12.30 Weer-
overzicht; 12.45 Pages intimes; 1.15
Viool en piano; 1.40 Impressions dTtalië;
2.Voor de scholen; 2.35 Orgel; 2.45
Kamerorkest; 3.30 Piano; 4.Bijbelle
zing; 4.15 Radio koperkwartet; 5.
Kieuterklokje; 5.15 Gem. koor; 5.45 We
deropbouw in Indonesië; 6.De vijf
Zapakara's; 6.15 Sport; 6.30 Ned. strijd
krachten; 7.15 Onder de NCRV-lees-
lamp; 7.30 Het actueel geluid; 7.45 Na
tionale monumentencommissie; 8.15
Sans Souci. 8.40 Koninklijk Mannen
koor; 9.10 Rede Kamerlid A. Stapel
kamp; 9.30 Kwintetten; 10.Cursus
orgelspel; 10.45 Avondoverdenking;
11.Mandolinata; 11.30 Slotaccoord.
HILVERSUM II, 415 m. Nieuwsber.
om 7, 8, 1, 6, 8 11. 7.15 Gr.pl.; 8.45
Symphonie concertante; 9.15 Morgen
wijding; 9.30 Waterstanden; 9.35 Ar
beidsvitaminen; 10.30 Van vrouw tot
vrouw; 10.35 Gr.pl.; 11.Op de uitkijk;
11.15 Zang; 11.35 Concert; 12.30 Weec-
praatje; 12.33 In 't spionnetje; 11.33
Viool Berno Barry; 1.15 Negro spiri
tuals; 1.50 Operettes (Johann Strauss);
2.20 Wat gaat er om in de wereld; 2.35
Werken van Selim Palongren; 3.Bon-
bonnière; 3.50 De wondere wereld; 4.05
Gr.pl.; 4.30 Hoogtepunten uit de opera;
5.15 Avro Dansorkest; 5.45 Hoort zegt
het voort; 6.15 Over prof. Hugo de
Vries; 6.30 The Avroleans; 7.— 't Klokje
van zeven; 7.10 Bijzondere bezettingen;
7.45 Inleiding tot muziekbegrip; 8.05
Radioscoop; 10.30 De wereld spreekt
(Van onze reizende redacteur)
Het deerlijk gehavende Neder
land beschikt over veertig kub.
pieter woonruimte per inwoner,
de stad Diisseldorf over drie.
Meer hoef ik er eigenlijk niet van
te zeggen. De woningtoestanden
zijn er ten hemel schreiend slecht.
Zo ergis het lang niet overal,
vooral niet op het platteland,
maar behageljjk wonen doet geen
enkele Duitser. Ik ban u niet
het gemiddelde cijfer geven voor
het hele land, omdat dat niet be
kend is, maar als het erg ver boven
het peil van Diisseldorf zou lig
gen, zouden er veel meer inwo
ners van deze stad weggetrokken
zijn. Zij blijven hokken tussen de
troosteloze ruïnes, omdat zij geen
andere oplossing weten.
Brigadier Barraclough moge het
vöedselvraagstuk het belangrijkste
noemen en iedere Duitser is ter
stond bereid dat te bevestigen
naar mijn opvatting staat de behui
zing. er veel hopelozer voor. Neder
land streeft er naar elk zijner be
woners gemiddeld zeventig kub. me
ter te geven, wil Duitsland dat ook,
dan moet de hoeveelheid woningen
misschien vertwintig-, doch beslist
vertienvoudigd worden! Wij weten
uit eigen ervaring hoe moeilijk het is
het kapitaal daarvoor te verwerven,
de materialen te maken of te impor
teren,- het vervoer te verzorgen, de
arbeiders te vinden. Al die moeilijk
heden zijn daar veel en veel groter.
Kapitaal? Marken voldoende, maar
door niets gedekt en waardeloos in
het buitenland
Materialen? De eigen bodem levert
bouwstenen en mergel, maar de ar
beiders en de werktuigen ontbre
ken
Importeren Eerst herstelbetalin
gen, zeggen de bezetters, dan bezet-
tingskosten, vervolgens voedselj dan
grondstoffen voor de industrie en
tenslottemaar zover denkt nie
mand, want dat ligt in het vlak der
theorie, der plannenmakerij, der dag
dromerij
EERDER GOOIT MEN DE
ZUIDERZEE DICHT.
En dan nog eèn vraagstuk: waar
moeten al die nieuwe woningen
staan? Het Ruhrgebied is één grote
stad met vier millioen inwoners. Al
les is er volgebouwd tussen de mij
nen en de fabrieken. Geen open plek
ken. Bouwen moet men dus op de
zelfde plaatsen, waar de oude huizen
stonden. Maar daar staan nu de wan
kele muren met de gapende venster
openingen en daarbinnen ligt het
puin drie, vier, vijf meter hoog. Op
ruimen? Dat kost arbeidskrachten,
spoormateriaal en kolen, zonder dat
deze krachtsinspanning voedsel, ma
teriaal of deviezen oplevert.
Ik hem vele tientallen kilometers
afgelegd door puinstraten, maar
geen 25 puinruimers in totaal aan
het werk gezien. Dat zijn dan nog
voor het merendeel vrouwen, die
op deze wijze trachten een extra
rantsoen voedsel te verwerven. Zij
zullen er beslist mee ophouden, als
zij voldoende te eten hebben.
Men gooit gemakkelijker de Zui
derzee dicht met een taartschep als
enig werktuig, dan dat men het
Ruhrgebied herbouwt
En toch moet het gebeuren!
DSAr liggen immers de mijnen en
de fabrieken, waarop de economie
vanDuitsland steunt. Daar moeten
millioenen arbeiders wonen en werken.
En waar zjjn zij nu dan? In ae
eerste plaats is het platteland op het
ogenblik 2.5 maal zo dicht bevolkt.
Men is uit de steden weggetrokken
terwille van het voedsel en men
keert niet gemakkelijk terug naar
een*Vuïnestad, waar nooit iets te huur
staat, zelfs geen schuur, zelfs geen
kelder.
Dan zijn alle behouden gebleven
woningen overbevolkt. Een voor
beeld? Ik spreek met de bedrijfslei
der van een staalfabriek en vraag
hem, hoe hij woont.
Ik heb, vertelt hij, gelukkig mijn
eigen villa nog, waar ik woon met
vrouw en dochter.
Met uw drieën'?
- Neen, niét helemaal. Er zijn der
tien familieleden bij ons ingetrokken.
Drie man per kamer, maar wij wo
nen ruim, heel ruim!
Later zie ik de keldeys, die „be
woonbaar" zijn gemaakt voor hen,
wier woning in puin ligt. Alle één-
kamerbehuizingen met een akelig
klein raampje, vuil, stinkend, veel te
vol met meubels en mensen. Ouden
van dagen zitten er dood te gaan,
jongelui vluchten de straat op, kin
deren zitten in bed te spelen, omdat
zij geen schoenen hebben. Niemand
is er ooit alleen, niemand is er ooit
zichzelf, iedereen kijkt iedereen op de
vingers en meer dan dat. Zo wonen
wellicht millioenen. Een leven als in
een konijnenhol.
WEDEROPBOUW EEN UTOPIE.
En wat doet men er nu aan? Ver
der dan het stadium van noodherstel
is men nog niet gekomen. Een groot
aantal lichtbeschadigde woningen is
en wordt op de meest primitieve
wijze weer bewoonbaar gemaakt. En
dat gebeurt dan nog op geringe
schaal en in een langzaam tempo.
Slechts af en toe ziet men ergens
een bouwstelling. Men heeft bere
kend, dat alleen het ruimen van het
puin in steden als Essen en Diissel
dorf 25 jaar in beslag zou nemen,
zodat men overweegt er maar liever
wat aarde overheen te gooien of er
bovenop te gaan bouwen. Dat is een
voudiger en vlugger, is goedkoper
ook. Er is een wederopbouwplan voor
Berlijn gemaakt, dat in zestig jaar
zou moeten worden uitgevoerd, maar
niemand gelooft aan -de uitvoerbaar
heid ervan.
Uit niets is mij gebleken, dat men
streeft naar een andere dan theore
tische oplossing. De bezetters be
moeien er zich weinig mee, de Duit
sers weten ep-geen raad op. En toch
moet dit vraagstuk fors worden aan
gepakt, wil midden-Europa niet ver
dierlijken.
