mm vASTf grond i am i PUZZLE-RUBRIEK SANAPIRIN Vormen de Nederlanders een christelijk volk? TERRA INCOGNITA door J. D. VAN EXTER too han Woningnood gevaar voor volksgezondheid De weerprofeet FEUILLETON Durf te Leven CoDvmut R.D.P. In het artikel, waarmee vorige Za terdag deze rubriek opende, werden enige woorden geschreven over de moeilijkheid om in deze na-oorlogse tijd geestelijk weer „op gang" te ko men. Daarvoor is een antwoord nodig, zoals we zeiden, op allerlei vragen die met een levenshouding en wereldbe schouwing samenhangen. Vragen als deze: Wat zijn de normen waaraan ik mij moet houden? Wat is het funda ment waarop ik bouwen kan? Wat is de vaste grond? Het stuk dat u thans leest wil al thans een gedeeltelijk antwoord op deze vragen geven. Maar niet een al gemeen antwoord zonder meer. Ook niet een strikt persoonlijk antwoord. We willen vandaag proberen deze vra gen te beantwoorden als Nederlander. En ons Nederlanderschap hebben we allen met elkaar gemeen. Hebben wij dan ook een gemeenschappelijke „gees telijke" grond, waarop wij allen staan? Een stukje opgravingswerk Wanneer er in het oude Oosten een stad wordt opgegraven, gebeurt dat laag na laag. De bovenste laag is de jongste, de onderste laag de oudste. Nu willen we een cftrgelijk oudheidkundig onderzoek toepassen op de geestelijke wordingsgeschiedenis van ons volk. We zullen veronderstellen, dat het hele werk al klaar is. Daarom zullen we nu niet met de jongste, maar met de oud ste „laag" van ons geestesbezit begin nen. Deze oudste laag is het ons allen ge meenschappelijke heidendom. Daaruit zijn wij allen tenslotte voortgekomen. Toegegeven, we merken er vooral in onze streek uiterst weinig meer van. Maar in het Oosten van ons land, in Drente en Overijsel is dit anders. Daar wordt in sommige dorpen palmpasen nog gevierd. Soms bestaat er een oeroude dorpsgemeenschap en een voorchriste lijk gewoonterecht, waar alleen de dor pelingen zelf deel aan hebben. Dit oude, voorchristelijke heidendom is weliswaar zeer verscholen. Toch is 't het oudste stuk van een gemeenschap pelijke geestelijke erfenis. De tweede laag, die we bij onze ont dekking vinden, is die van het katho licisme. Het woord katholiek moet hier worden opgevat als algemeen christe lijk. De Franken, Friezen en Saksen van eeuwen geleden hebben de bood schap van het evangelie van Christus gehoord. Ieder kent de namen van de zendelingen Willebrord en Bonifacius. Zij en anderen hebben bewerkt, dat onze voorouders hun heidense gewoon ten en denkvormen, althans in naam, aflegden. De Franken, Friezen en Sak sen werden katholiek, algemeen chris telijk. Dat dit christendom als geheel niet persoonlijk beleefd werd, doet aan het belang van dit gebeuren niets af. De hervorming is de derde geeste lijke stroming, die het hele Nederland se volk kenmerkt. De tachtigjarige oorlog was een strijd om staatkundige en godsdienstige vrijheid. Het Calvi nisme vooral heeft een duidelijk stem pel op ons volk gedrukt. Maar evenmin als de evangelisering van Willebrord alle Nederlanders tot christenen heeft gemaakt, evenmin waren alle Neder landers na de tachtigjarige oorlog overtuigd Calvinist. Dit brengt ons tot de vierde laag, die n van het rooms katholicisme. In het eind van de vorige en nog meer in deze eeuw is de invloed en het aanzien van het rooms katholicisme in ons land voortdurend gestegen. Dit rooms-kat- holicisme heeft zeer zeker de invloed van de hervorming ondergaan. Maar een omgekeerde beinvloeding is niet minder zeker. Minder nauwkeurig is een vijfde laag te omschrijven, die van het bijbels humanisme. Wie hier klassieke namen horen wil, denke aan Erasmus en Coornhert. Niet de rechte leer, maar wel het zuivere leven en de rechte levenshouding zijn hier belangrijk. Het christendom wordt hier niet leerstellig, maar praktisch opgevat. De Doops gezinden, hoewel weinig in aantal, heb- In bijgaand artikel wordt de vo rige week begonnen nieuwe ru briek „Naar vaste gTond" voort gezet. Vragen, opmerkingen «n suggesties voor te bespreken on derwerpen zijn onder dit motto steeds welkom. ben in deze richting een sterke invloed uitgeoefend. De laatste en „jongste" laag is die van het nihilisme, van die mensen die zeggen tot geen kerkgenootschap te be horen. Het zijn de duizenden die niet zonder enige reden teleurgesteld zijn en verbitterd over alle kerk en kerke lijk geloof. Zij kunnen zich niet meer thuis voelen onder de steeds op het zelfde neerkomende preken. Daarbij willen ze vrij zijn vanja, waar van? NEDERLANDS EN CHRISTELIJK Zo heeft ons zoeken naar het Neder landse geestesbezit een zestal lagen of stromingen blootgelegd. Via het oude heidendom en katholicisme zijn wij ge komen tot de hervorming, het rooms katholicisme, het humanisme en het zo genaamde nihilisme. Dit zijn de feiten. En de conclusie? Ik meen, dat de vraag die boven dit artikel staat, bevestigd mag worden, Wij bezitten als Nederlanders een ge meenschappelijk geheel van geestelijke normen, die aan het christendom ont leend zijn. Dit geldt voor de onkerke lijke nihilist, zogoed als voor de goed gelovige rooms katholiek en de felle calvinist. Ons volk is niet mohamme daans, niet boeddistisch, nog minder stuur- en normloos, maar christelijk. Niet in die zin, dat ieder Nederlander een eigen, positief christelijke overtui ging bezit, rustende op een persoonlijke bekering. Dat allerminst. Maar toch is ons gemeenschappelijk christelijk gees tesbezit in de bezettingsjaren zo sterk geweest, dat we ons als één, vrijwel ongedeeld volk, verzet hebben tegen de vloedgolf van het Duitse heidendom. Naar vaste grond.. Ik meen, dat in de geschiedenis van ons volk een dui delijke aanwijzing ligt voor de ge meenschappelijke geestelijke basis, waarop wij bouwen moeten. en rillerig I Opgep«« Crw dreigt I Direct n AKMRTJt (tot per dag)» Onder de vroL De Griep tot niet doorl Oude wagentjes van de weg De rijksinspecteurs van het verkeer, belast met het verlenen van vergun ningen voor het gebruik van een mö torrijtuig, zullen krachtens door de minister van Verkeer en Waterstaat gegeven richtlijnen geen vergunningen meer verlenen voor personenauto's, die in zodanige staat verkeren, dat zij uit een oogpunt van een algemeen econo misch belang voor het gebruik onvol doende geschikt zijn. Aangenomen wordt, dat zulks in het algemeen het geval zal zijn bij personenauto's van de jaargangen 1934 en ouder. Een rijvergunning voor deze oude auto's zal indien ook aan de overige gestelde voorwaarden voor de vergun ningverlening wordt voldaan slechts worden verleend, indien ten genoege van de rijksinspecteurs van het ver keer op deugdelijke wijze wordt aan getoond, dat de auto in goede staat verkeert en voor normaal gebruik ge schikt is. Zij, die het voornemen hebben, een gebruikte personenauto aan te schaffen, dienen hiermede wel rekening te hou den. Vorenbedoelde maatregel heeft voor alsnog geen betrekking op de "lopende rijvergunningen. •i im Om door J# D v Exter*^ Nieuwjaarspakketten -uit Indonesië (Van onze Haagse redacteur) Naar wij vernemen, zullen NIWIN en Rode Kruis tegen het einde van deze maand beginnen met de distri butie van de Nieuwjaarspakketten, die de militairen in Indonesië dank zij de Indische ondernemers aan hun verwanten in Nederland hebben kun nen toezenden. Het betreft hier een hoeveelheid van niet minder dan 100.000 kg. De Centrale der Neder landse Verbruikscoöperatie verleent by deze distributie haar medewer king. \t i De prijzencontröle tan NABiJ te Delft heefteen I CM VCD DC uitgebreide han- I CN VCKKC del in vloerkle den achterhaald waarbij over de Belgische grens gesmokkelde tapijten die een waarde hadden van f 75 tot f 175 tegen prijzen van f 220—f 375 werden verkocht. Verscheidene perso nen werden in arrest gesteld. x B. en W. van Amersfoort hebben beslo ten om de automarkt, die veertien da gen 'geleden werd heropend, voor on bepaalde tijd te sluiten. Dit werd nood zakelijk geacht omdat de handelaren de door de overheid vastgestelde be palingen negeerden. xBij de bouw- objecten op het vliegveld Schiphol is een staking uitgebroken. De eis is uit betaling van 25 pet. vaste toeslag bo ven het contractloon. De bedrijfsgroep bouwvakken der EVC heeft de leiding van deze staking op zich genomen x— Met het s.s. „Roepat" van de maatschappij Nederland is een kwan tum van 2000 ton suiker uit Ned.-Indië naar Nederland verzonden. Het betreft hier de eerste zending van het grote kwantum van 15.000 ton dat voor le vering vóór 1 Juli a.s. is gecontrac teerd. —x— Polen zal in het vervolg het vliegen over Pools gebied alleen nog maar toestaan wanneer de betrok ken piloten in het bezit zijn van een visum. xIn Bulgarije zijn alle pe- troleum-ondernemingen genationali seerd en is de handel in petroleum- producten tot staatsmonopolie ver klaard. —x— De vrouwelijke Poolse propaganda-chef van het in Amerika verschijnende tijdschrift „The New Masse" is gearresteerd en zal wegens communistische activiteit het land uit gezet worden. xBoven zes staten van de V. S. heeft men een schitte rende explosie waargenomen waarvan de oorzaak niet bekend is. Astronomen menen, dat er een meteoor geëxplo deerd is. —x— Op de 31e automobiel tentoonstelling te Brussel staat o.a. een auto met een ingebouwde bar en een sportcar waarvan de kap geheel ver vaardigd is van doorzichtige plastische stof. De Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst heeft de volgende motie ter kennis gebracht aan de leden der Eerste en Tweede Kamer van de Staten Generaal en van de minister van Binnenlandse Zaken: „De Nederlandse artsen, in verga dering bijeen op de algemene verga dering der Nederlandse Maatschappij tot Bevordering der Geneeskunst, ge ven als hun mening te kennen. Dat de heersende woningnood een zeer ernstig gevaar oplevert voor de olksgezondheid. Zoals hen dagelijks blijkt uit de gevolgen, die zich onder andere uiten in sterke demoralisatie en vele stoornissen van geestelijk evenwicht, benevens toeneming van geslachtsziekten en tuberculose. Dat bij het thans bestaande tempo van de wederopbouw dit leidt tot een catastrophale toestand. Dat mede daarom het probleem van de volkshuisvesting een Uiterst be langrijk binnenlands vraagstuk is. Dat desnoods met voorbijgaan van andere belangrijke problemen onmid dellijke en radicale behandeling ver eist is". Puzzle 20. Een Lettergreep-puzzle. .(Opl.L De 12 bedoelde woorden waren: 1. Organisatie, 2. Beeldenstorm, 3. Bedro gene, 4. Platanên, 5. Banneling, 6. Over ste, 7. Gazelle, 8. Paardenrennen, 9. Lokvink, 10. Heemstede, 11. Genade, 12. Centiliter. De derde en laatste letters geven van boven naar beneden te lezen: Gedane zaken nemen geen keer. Uit het zeer groot aantal inzendingen is weer gebleken, hoe men zich tot dit soort puzzles voelt aangetrokken. Bij loting tussen de vele goede oplosser# is de prijs ditmaal ten deel gevallen aan: de Heer M. de Jong, Smederij te Hem. Gefeliciteerd. Deze prijs" zal wor den toegezonden. En nu onze nieuwe opgave. Puzzle 21. Een Kruiswoordpuzzle. Wij geven thans weer eens één van onze populaire Kruiswoordpuzzles. Wij zouden deze willen noemen: de puzzle van de woorden van 5 letters en als U 't diagram bekeken heeft, zult U wel begrijpen waarom. Allereerst volgt hier het diagram. NEDERLAND OFFERDE VOOR BIO-VACANTIEOORD. De collecte, die gedurende de laat ste Kerst- en Nieuwjaarsweek in de Nederlandse bioscopen is gehouden voor de Stichting Bio-vacantieoord, heeft opgebracht 275.000, dit is ca. 44.000 meer dan de opbrengst van de Kerst- en Nieuwjaarcollecte 1946. WEDSTRIJDEN TE AALSMEER. Naar wij vernemen, worden Zon dag te Aalsmeer nationale lange- baanwedstrijden gehouden over de afstanden 500, 1500 en 30Q0 meter. Een expeditie in de binnenlanden van Zuid-Amerika ontdekte 'n Indiaan, die bijzonder begaafd was op het gebied van weervoorspel lingen. Hij wist alles van de wind en de regen. Op een kwade dag verscheen de man niet. Men zocht hem op in zijn hut, maar hij weigerde een weervoorspelling te doen. Drie dagen later zocht men hem weer op. De man was ten einde raad. Hij wist geen antwoord meer. De weergoden zwegen. Toenna lang zeuren wees hij naar een hoek van de hut. „Ik kan het niet meer zeggen, stamelde hij, mijn radio is kapot". De omschrijvingen volgen hieronder: HORIZONTAAL. 1. plaats in Gronin gen. 5. maakt veel geluid. 9. eiland in de Middellandse Zee. 13. slede. 14. Europ. hoofdstad. 15. jongensnaam. 16. voorzetsel. 17. maat. 19. jaargetijde. 21. rijwielen. 23. wiskundig getal. 24. ge prepareerde dierenhuid. 25. minder be kende voornaam. 26. zie 5 hor. 27 mid del. 29. rijstveld. 31. is wel eens blauw. 33. meisjesnaam (afk.). 34. bekend per soon uit Zuid-Afrika. 35. dierenver haal. 36. deel van een schip. 37. zie 23 hor. 39. jongensnaam. 41. bloem. 43. muzieknoot. 44. voorzetsel. 45. overtr. trap van veel. 46. valse sleutel. 47. is heus niet oud. 49. soort van haat. 51 zitplaats. 53. dubbele klinker. 54. deel van stoommachine. 55. rivier in Afrika. 56. Engelse ontkenning. 57. maat. 59. Franse wijn. 61. odeurfabrikant. 63. voorzetsel. 64. wandelwegen. 65. Europ. hoofdstad. 66. zijrivier van de Maas. 133 En dan dringt de waarheid tot Uen door. Het spook heeft een staart! Gewoon een staart, waar Wetsnavel in gepikt heeft. Aan de rimpels in hun doppen kun je zien, dat Pim, Pam en p0m diep nadenken. Plotseling zegt «nu „Als het spook en staart heeft, zou het spook dan niet Gerrit Kraai kunnen zijn? Gerrit Kraai heeft óók een staart!" Pim en Pom moeten hard lachen. „Echt weer iets voor Pam", zegt Pom een beetje minachtend. 134. Maar Wetsnavel vindt dat idee nog zo gek niet. „Pam ik geloof toch dat jij de slimste bent van ons allemaal. Het zou inderdaad mogelijk kunnen zijn. Maar.als het zo is, èls jij gelijk hebt, dan zullen we hem ontmaskeren. Komen jullie eens dicht bij me. Ik heb een reuze plannetje. Zien jullie dat pak vogelenzaad daar op die kast staan? Juist wat we nodig hebben". En dan fluistert Wetsnavel hun zachtjes zijn plannetje inde oren. Pim, Pam en Pom knikken verheugd van ja. Door: HILLEGONDA VAN REENEN „Ik weet het niet". Lilian adviseerde met haar gevoileerde, donkere stem: „Lieve miss Gray of zal ik je Dolly noemen? neem een goede raad van mij aan, de raad van iemand, die veel meer gezien heeft dan jij, accepteer op je tocht naar een hoogst onwaar schijnlijk weerzien alles wat je krij gen kunt. Laten aardige mannen je 'n gezellige tijd bezorgen. Je hebt geld nodig om voor je zelf uit te geven Je kunt het verschaffen. Koop kleren. Je zult je heel anders voelen. Hoe voelde je je gisteravond in dat toilet je'van Divinite?" .Anders". „Natuurlijk. Dolly, leer het leven kennen. Leef het leven. Geef op geef op trouw", zei ze, na een lich te aarzeling. „Je zult er nooit voor be- oond worden Een vrouw wordt er nooit voor beloond. Een vrouw moet ilechts trouw zijn aan een en dat is aan zichzelf. Alle verstandige vrou- wén weten het. Onze slimme groot moeders wisten het al. Zij waren zeer, zeer trouw aan zichzelf. Veel van enze moderne vrouwen zijn vee) te flink veel te moedig. Onze groot moeders waren niet flink. Zij gingen op de vlucht voor muizen en alle andere akeligheden. Zij lieten het aan ,1e mannen over om ze te vangen; zij wisten zelf wel wat beters te doen Lieve kind doe nooit heldhaftig. Laat de heldhaftigheid maar aan de man nen over. Tien tegen één, dat zij er ook niets voor voelen zoals die jon gen van jou maar soms vind je er een, die niets beters weet te doen dan de rol te accepteren. Zij stak een sigaret op. Zij keken elkaar aan, T.ilians gezicht spottend, dat van Dolly nog altijd in extase. Zij luisterde met oren, die niet hoor den, naar Lilian; zij voelde zich onze ker. Ten slotte zei ze: „U zegt, dat u meer weet dan ik „Ik heb de halve wereld rondge reisd", zei Lilian. „Ik ben een onge trouwde moderne vrouw, ik leef mijn eigen leven, met mijn eigen inkomen, om mij vrij te houden als ik vrij zijn wil. Dit en mijn maatschappelijke voorsprong wees niet boos, dat ik het zeg verschaffen mij een vrijheid, waarvan jij je geen voorstelling maken kunt." Maar het gelaat van het meisje, als het gelaat van een mysticus, verstard in haar waandenkbeelden! Het was om medelijden mee te heb ben; dom, maar deerniswekkend. „U zegt, dat u meer weet dan ik", zei Dolly. „Het is mogelijk, dat wij niet dezelfde dingen weten. Het is mogelijk, dat ik evenveel weet als u." „En toch wens je mijn kennnis". „Om bij de mijne te voegen," zei Dolly bescheiden. Verwonderd staarde Lilian haar aan. Zij zei, zacht lachend: „Als je mijn raad niet aanneemt, wat ben je dan van plan te doen met de tijd waarin je niet voor Downing poseert?" Dolly vertelde haar van haar naai werk. „Je lijkt wel mal." „Ik moet geld hebben." „Waarvoor? Verte1 het mij toch." „Om om om iets mee te be reiken". Lilian kon, zoals zij gezegd had, dit mogelijk berekenende meisje de raad geven hoe iets te bereiken. Toen zij deze raad gaf, had zij besloten dat het avonturieren voor haar tot het ver leden zou behoren. Zij had niets te ver liezen. Zij had zich de vorige avond voorgenomen met een aardige jonge man te trouwen, een jongeman, wiens loopbaan hem uii de ateliers van kun stenaars houden zou, buiten het bereik van dergelijke berekenende vrouwen. Voor een dergelijk meisje zou zij nooit angst behoeven te hebben. Op haar echtgenoot zou zij huizen kunnen bou wen. Macht, positie, liefde zij zou den tezamen een hechte levensburcht bouwen en geen indringers, mannelijke of vrouwelijke, zouden haar betreden. De stilte van de eetkamer werd ver stoord door een klok, die kwart over twee sloeg. Dolly stond op. „Een ogenblik," zei Lilian zacht. „Ik wil je graag helpen. Werkelijk. Lieve kind, deze kleren moet je weg doen. Die behoren niet in de buurt van Dow- nings atelier. Ik zeg het voor je eigen bestwil. Ik.Zij was een en al tact en verstand: „Je mag niet trots zijn. Dat zou dom zijn. Ik zal mijn kame nier zeggen het een en ander in te pakken en naar het atelier te sturen Wij zijn ongeveer even groot. Zeg niet nee. Ik doe het toch. Het zal je helpen bij je eerzucht." Om mooi te zijn voor hem. Dolly wist, dat het deze eerzucht aanwakke ren zou. En hoewel zij niets van dit meisje aannemen wilde, hoewel zij geen kleren dragen wilde, die lady Lilian gedragen had, aarzelde Dolly zo lang, was haar blos zo diep, was de hunkering in haar ogen zo groot, dat, zonder een W"ord, haar dankbare toe stemming aanvaard werd. Haar door 't werk vereelte hand cmvatte opnieuw die fijne, gesoigneerde van lady Lilian. „Tot ziens," zei Lilian hartelijk. „Leer van mij," zei Linda. „Leer van mij", zei lady Lilian. En beiden het vergeten model, hokkend in een achterbuurt, en de da me van stand, wonend als een prinses beiden even weinig overtuigend! „Ik ga je een beetje laten zien, Dolly," zei Downing die middag. „Je moet maar eens een avond in Café Royal met mij eten. Je zult er andere modellen vinden. En die schilders, die op de fuif waren, willen je nog eens zien. Niet dat ik je al aan hen afsta. (Wordt vervolgd) VERTICAAL. 1. plaats in Zwitser land. 2. begin van sprookjes. 3. bez. vnw. 4. maat. 5. iets wat een spaarbank geeft. 6. zie 33 hor. 7. muzieknoot. 8. inh. maat. 9. deel van een vliegmachine. 10. zie 33 hor. 11. meisjesnaam. 12. één der maanden. 18. wat de hoop soms doet. 19. plaats in Engeland. 20. die het beter weet. 21. niet dichtbij. 22. wapen. 23. jongensnaam. 27. bergplaats. 28. huishoudelijk artikel. 29. harde wind. 30. is soms heel verkeerd. 31. natuur kundig instrument. 32. niet direct. 37. rivier in Italië. 38. heeft thans veel be langstelling. 39. moet ieder hebben om te slagen. 40. vierkante steen. 41. prov. hoofdstad. 42. iemand die steelt. 43. is erg nat. 47. soort damp. 48. ouderloze kinderen. 49. held (Fr.). 50. vrouw van Nero. 51. getal. 52. scheel. 58. zie 27 vert. 59. pers. vnw. 60. deelgenoot. 61. zie 23 hor. 62. omgekeerde van 63. 63. inge nieur. OPLOSSINGEN (per briefkaart, liefst in diagramvorm) tot en met Donder dag 26 Februari inzenden aan de Re dactie van ons blad. (Er wordt weer een prijs van 5.onder de goede op lossers verloot). TABLETTEN, MIJN HARDT) Kou-en pij n verdrij vers bij uitnemendheid Paspoort-verklaringen inleveren De Commissaris der Koningin in de provincie Noord-Holland maakt bekend, dat de ter Provinciale Grif fie van die provincie afgegeven „Verklaringen, geldig als paspoort" vóór de 15e Maart 1948 bij genoemde Griffie moeten worden ingeleverd, teneinde deze kosteloos om te rullen tegen normale paspoortboekjes. Bij de inzending dezer „Verklarin gen" (bij voorkeur per post) gelieve men twee foto's in te sluiten. Binnen 2 4 3 weken n& de inzen ding kunnen de paspoortboekjes ter gemeentesecretarie van de woon plaats worden afgehaald. Haarlem, 19 Februari 1948. De Commissaris der Koningin voornoemd, J. E. DE VOS VAN STEENWIJK. Koude in Rusland De koudegolf uit Siberië duurt voort in het Europees gedeelte van Sovjet-Rusland en heeft zelfs de Krirn bereikt. In Siberië zelf is de temperatuur echter aan het stijgen. Te Jakoetsk was het gisteren minus 26 graden tegen temperaturen van minus 38, 40 en 46 in de voorafgaan de dagen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1948 | | pagina 5