Druk aan met die grootse werk" Sovjets leggen internationaal verkeer stil Zaterdag 19 Jml 1948 VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN l45ste Jaars™! No. 144 DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN Dr. SMUTS: 99 Veldmaarschalk redde ons land van overstroming Zuid-Afrikaans in Leidse St. Pieterskerk Privé-radiozenders voor zakenmensen en journalisten „Tante Bertha" voor haar rechters TREEDT BIDAULT AF? Tram ramde auto De aflossing van de troepen In verband met geldhervorming VAN NABIJ EN VERRE Verboden films Zondag Duitse geldzuivering Engelse bridgers hebben goede kans Nederland op de vierde plaats? WEERBERICHT BUREAU .ADMINISTRATIE Voordam 9 - Tel. 3320 REDACTIE Achterdam 20 - Telef. 2274 Postgiro 187294 Directie: J. BIJLSMA en C. KRAK ALKMAARSCHE COURANT TARIEVEN: Advertenties: 16 cent per millimeter. Familieberich ten 20 cent per millimeter Vraag en Aanbod tot 15 woorden 1.elk woord meer 5 cent, uitsluitend contant Abonnementen: 1.30 per maand, 3.75 per kwartaal Wrnd. Hoofdredacteur: W. Middelbeek. Rayonredacteur: W. Oliemans. In de Pieterskerk te Leiden vond gistermiddag de erepromotie van maarschalk Smuts plaats, aan wie door de Senaat van de Rijksuniversi teit in de sleutelstad het doctoraat honoris causa in de faculteit der rechtsgeleerdheid was toegekend. Om drie uur begaf Smuts zich in gezel schap van de Senaat naar de Pieters kerk. Inmiddels waren daar onder grote belangstelling HH KK HH prinses regentes Juliana en prins Bernhard om streeks kwart vóór drie, gearriveerd. Zij hadden in het midden van de overvolle Pieterskerk plaats genomen, toen de Senaat met de bejaarde ere-doctor in dp kerk arriveerde. De rector-magnificus, prof. mr. J. C. van Oven, richtte als eerste spreker het woord tot de Koninklijke Hooghe den, de aanwezige vertegenwoordigers van buitenlandse mogendheden aan het Nederlandse hof, en veldmaarschalk Smuts. „De senaat verheugt zich", aldus spreker, „in haar midden een man te ontvangen, die in de laatste halve eeuw in de geschiedenis der wereld een zo belangrijke en heilzame rol heeft ge speeld. Wij zijn er trots op, hem het hoogste eerbewijs te kunnen verlenen, waarover een universiteit de beschik king heeft. Het noodlot heeft gewild, dat wij dit eerbewijs u toekennen op een tijdstip, waarop aller ogen op u ge richt zijn, want nadat gij lange jaren met vaste hand en wijs beleid het schip van uw staat hebt bestuurd, is thans het roer in andere handen overgegaan en wij huldigen nu niet de eerste mi nister maar de leider der oppositie in de Unie van Zuid-Afrika. Evenwel, wij huldigen ook een vriend van ons land, die zijn vriendschap op menig critiek ogenblik met de daad bewezen heeft. Het vervult de Leidse Senaat met trots, dat de grootste van Zuid- Afrika'a zonen en de wijste van zijn lei ders, van Nederlandse afkomst, Leids eredoctor zal zijn. Uw verdiensten zijn vele en uw leven ligt voor ons in let terlijke zin als een open boek, aldus spreker: Dat leven is bovendien vrijwel te vereenzelvigen met de wereldge schiedenis van de laatste halve eeuw". Uitvoerig belichtte de rector-magni ficus de levensloop van de veldmaar schalk en zijn gröte prestaties en ein digde aldus: Uw biographe vertelt, dat u als jon gen van 16 jaar aan een vreemde schreef, dat uw dierbaarste wens was om een vriend te hebben en om slecht heid te vermijden. Op dit ogenblik, waarop aan U door onze universiteit de doctorsgraad wordt Verleend van wege uw grote verdiensten, kunt u er verzekerd van zijn, dat dit tevens het bewijs is van het feit, dat u in ons land vele vrienden hebt en dat die vrienden u vereren omdat u naar het hoogste goed hebt gestreefd. Het is om al deze redenen, dat de Leidse Univer siteit U heeft willen eren. Na deze toespraak las prof. Van Hem- melen de traditionele formule in net Latijn voor, waarmee de doctorsgraad wordt verleend, en na het overhandigen van de bul zei generaalSmuts in de Zuid-Afrikaanse taal o.m.: „Laat my al dadelik erken hoe diep getroffe ek gevoel oor hier die funksie var. vandag. Die toekenning van die eregraad van 'n universiteit is altyd 'n hoë eerbewys van die kant van die betrokke univer siteit, en in 'n lange leeftyd is die eer m> dikwels te beurt geval. Maar onder al die eerbewyse heg ek heel besonder waarde aan hierdie eregraad van die universiteit van Leiden. In die eerste plaas omdat dit van die universiteit van Leiden kom, en in die tweede plaas, omdat dit kom aan my als Afrikaner afstammeling van die Hollandse stam. Suid Afrika deel ook in die eerbewys en sal dit met genoeë verwelkom. Dus beide namens myself en die Afrikaner- dom wens ek my innige dank vir hier die eer te betuig. Hierdie hoë erken ning sal ook gewaardeer word deur die beide universiteite waarvan ek die eer het kanselier te wees, n.l. die van Kaap stad en van Cambridge. Ek vrees dat op bloot akademiese gronde ek geen besonder aanspraak op hierdie hoë eer het, en ek vrees dat dis erkenning meer deur geskiedkundige gronde gemotifeer is. Trouens, my lewe en lotgevalle het plaatsgevind in een van die mees diep bewoë tydperke van die geskiedenis, in 'n tyd van wereld- wye woeling en stryd, waaraan ek my deel geneem het. Hier op Holland bo dem staan ek aan die strand van een van die lande wat swaar gely het in die grootste foltering van die geskie denis. Dit was byna nog erger gegaan. Wie kan vergeet hoe die dyke op die punt was van verniel te word en die vloedwaters van losgelaat te word om die vrugbare, pragtig beplante aarde weer te bedek. So sou op groter skaal herhaal geword het die tragedie waar aan hierdie universiteit haar roemryk ontstaan te dank het. My bly dit nog een van de lewendigste herinneringe hoe ek op as het ware die allerbeste tydstip daartoe kon bydra om so'nramp te verhinder. Daardie Sondag op weg na die San Francisco konferensie te Checquers waar, in oërleg met mnr Churchill en op my aandrang, besluit werd om Seiss-Inquart van die uitvoe ring van die Duitse plan af te skrik, het ek miskien die beste diens verrig in my vermoë om die ou moederland te hulp te kom. Holland is daardeur be waar van die lot wat my ou voorvader stad Middelburg en die eiland Walche ren oërval het. Maar selfs so, is die wat Holland, saam met groot gedeeltes van Europa, getref het een van die ver- ^kriklikste in die geskiedenis. DIE OPSTANDING UIT DIE DOODE. Wat van die toekoms? Europa kan en %a! nie by hierdie ramp berus nie. Zelfs noual is daar welkom tekens oëral hier in Holland sowel as in nabuur lande van die opstanding as het ware uit die doode. Deur hard werk aal die stoffelike verwoesting ellengs ver- dwyn. Dit is in die aard van die mens verwoesting van die gees sal ook ver- dwyn. Dit is in die aard van die mens om nie vergoed voor die noodlot te swig nie. Dit is ons aard weer op te staan, moed te skep en vorentoe te woel. Die opstanding bly die ewige symbool van die onsterflike mense gees. Wat vandag nodig is in Europa is vorm en uitdrukking te gee aan die in- gebore drang tot herlewing en weder opstanding. Voorbeeld. Laat my hier 'n kleiner maar edeler poging noem wat met volkome sukses bekroon is. Ek spreek nou van per- soonlike ondervinding van wat in Suid-Afrika in my lewe gebeur is. Geen deel van Europa was in die laat ste oorlog so verwoes as die Transvaal en Vrijstaat in die Boere oorlog. Van die slagvelde en gevangenis-kampe is ons volk teruggekeer na 'n land in puin De Belgische PTT neemt sedert korte lijd aanvragen in ontvangst voor de installatie van op korte golf werken de radio-telefonieapparaten. Ook par ticulieren, zoals handelsvertegenwoor- riigers en journalisten, zullen zich een dergelijke radiotelefonie kunnen aan schaffen, waarvoor zij zich voortdu rend, waar zij zich ook bevinden, met hun bureau in verbinding kunnen stellen. Naar verluidt zouden ook de Belgische locomotieven met een der gelijke installatie worden uitgerust. De zender-ontvanger van de radio-tele foon is klein genoeg om in de bagage koffer van een auto geplaatst te wor den. Ieders toestel zal op een andere golflengte uitzenden en deze zal door 't bestuur voor de radioverbindingen worden toegewezen. Door het gebruik van een codenummer is geheimhou ding bij de gesprekken verzekerd. Onder grote belangsteling van het publick behandelde de Rotterdamse Kamer van het Haags Bijzonder Ge rechtshof gistermorgen de zaak tegen de 51-jarige mevrouw B. M. van der H.K„ bekend staand als „Tante Bertha", die tijdens de bezetting de zaak der illegaliteit voorgaf te die nen en na de oorlog zich wijdde aan de behartiging der belangen van de „Canadese Bruidjes". De kleine grijze vrouw, die zonder enige verwarring te tonen het verloop van het getuigenverhoor volgde, wordt beschuldigd van jodenverraad. Zij zou zich 17.000, die haar man aan de jood Jac. Smalhout schuldig was, toe geëigend hebben, nadat zij deze in handen van de Duitsers had ge speeld. Verder zou zij een grote par tij textielgoederen, behorend aan de later eveneens in Duitse gevangen schap omgekomen jood Naarden, welke door deze aan het echtpaar van der H was toevertrouwd, ten gigen bate heb ben aangewend. Tenslotte zou zij in Augustus 1942 de echtparen Smalhout er. Kramer, die naar Zwitserland wil den uitwijken, in contact hebben ge bracht met een zekere'de Vries, waar van zij wist dat hij onbetrouwbaar was. De Officier van Justitie eiste tegen haar tien jaar gevangenisstraf. De Nieuwe Gids van gisteren brengt onder alle voorbehoud het bericht dat volgens geruchten in Parijs de heer Bidault, minister van buitenlandse za ken, om gezondheidsredenen zijn func tie zou neerleggen. In zijn plaats zou ofwel Paul Rey- naud of René Mayer, het departement van buitenlandse zaken bezetten. verwoes en verbrand sodat met uit- sonderings van eenige grote stede, net die bloote natuur was oërgebly. Maar die gees van die volk was ongeskonde en ongewond gebly. Hul het met oër- winnaars' hulp weer begin herbou. Daar was geen sieklike gees van self- be jammering. Onder wyse leiding is daar vrede gemaak tussen beide blanke rasse. Allengs is reg van selfregering weer herstel. Beskou Suid-Afrika as 'n proef toets in die kleine 'n laboratorium eks- periment van wat in die Weste op ko lossale skaal moontlik is en wat ons Westerse beskawing sal red. Benelux is al 'n begin opgevolg deur die Brus- sel-oëreerlfcoms en die Europese her stel-programma. Druk aan met die grootse werk! Twee doden te Nieuwerkerk Gisteravond is een auto (gemerkt H. Z. 4950) komende uit de richting Oudekerk, nabij het station Nieuwer kerk door een uit Zierikzee komende Dieseltram aangereden en ongeveer 500 meter meegesleurd. Van de drie inzit tenden der auto, afkomstig uit Krimpen aan de IJssel, werden een dame, die chauffeerde en een naast haar gezeten heer zeer ernstig gewond. Zij werden naar het ziekenhuis te Noordgouwe vervoerd, waar zij zijn overleden. De machinist van de tram heeft sig nalen gegeven, maar deze zijn blijkbaar door de felle wind niet gehoord. In de auto bevonden zich ds. J. P. Buiskool en zijn echtgenote mevrouw F. BuiskoolSteenbergen uit Krimpen aan de IJsel, alsmede de heer Buiskool uit Groningen, een broer van ds. Buis kool Mevrouw Buiskool en haar zwa ger overleden later in het ziekenhuis. (Van onze Haagse redacteur) Wij hebben reden om aan te nemen dal, gezien de ontwikkeling in Indo nesië, niet alle troepen waaronder de oorlogsvrijwilligers die vóór de 7 Dec.-divisie naar Indonesië zijn geko men vóór October naar Nederland kunnen terugkeren. Wat betreft de 7 December-divisie zal men o.i. goed doen er rekening mee te houden, dat deze divisie niet eerder dar. in het voorjaar van 1949 naar Ne derland terugkeert. Dertienjarige negerjongen als filmacteur De nieuwste ontdekking van de pro ductieleider Joe Pasternak is een jeugdige negerjongen, die door hem „Paul Robeson Junior" wordt genoemd en die van hem een langdurig contract bi] Metro-Goldwyn-Mayer kreeg. Het is de dertienjarige Jerry Scott uit Chica go Deze jongen, die in het geheel geen ervaring als beroepszanger had, is te zien in de technicolor-film „Thrill of a Romance", waarin de hoofdrollen wor den vertolkt dooi Esther Williams,«Van Johnson en Lauritz Melchior. Deze film zal binnenkort in Nederland worden uitgebracht onder de titel „Het Verge ten bruidje". AMERIKAANS HUIS VAN AFGEVAARDIGDEN AANVAARDT MILITAIRE DIENSTPLICHT. Het. Huis van Afgevaardigden der V.S. heeft een wet aanvaard, die voor ziet in een vorm van militaire dienst plicht na 1 Februari a.s. Zweedse studenten op Soestdijk. De president van het Zweedse Stu dentenkoor „Orpei Drangar", welk koor Donderdagmiddag voor het Paleis Soestdijk enige zangnummers voor het Prinselijk paar uitvoerde, bood voor de jeugdige prinsesjes vier in Zweedse klederdracht gestoken poppen aan, die dankbaar aanvaard werden. Het Prinselijk paar en de president van het studentenzangkoor met de poppen. Het Duitse Nieuwsbureau Dena meldde Vrijdagavond, dat de Sovjet russen het interzonale verkeer tus sen de Oostelijke en Westelijke zones van Duitsland geheel hadden stilge legd. De Sovjetautoriteiten hebben mede gedeeld, dat het interzonaal passagiers- verkeer per trein te middernacht plaat selijke tijd geheel stopgezet zou wor den, evenals het wegverkeer Helm- stedtBerlijn. Ook zou niemand te voet de Sovjetrussische zóne mogen binnen komen. De mededeling werd uitgezonden door Radio-Berlijn en Radio-Leipzig en slie andere radiostations van de Sov jetrussische zone te middernacht Duitse zomertijd. De Sovjetrussische order, vlak vóór middernacht te Berlijn gepubliceerd luidt als volgt: In verband met de aparte geldher vorming in de Westelijke zones en ter bescherming van de belangen van de bevolking en de economie van de Oos telijke zone, alsmede ter voorkoming van desorganisatie van het geldver keer zullen de volgende maatregelen genomen worden: 1. Het passagiersvervoer per trein naar en van de Sovjetrussische bezet tingszone zal stilgelegd worden. 2. Het binnenkomen in de Sovjetrus sische zone van alle voertuigen en mo torvoertuigen zal stopgezet worden, in begrepen het verkeer op de autoweg HelmstedtBerlijn. Verkeer uit Berlijn op de autoweg zal toegestaan zijn on der dezelfde voorwaarden als tot nu toe. 3. Alle verkeer te water zal onder worpen worden aan zeer scherpe con trole en slechts mogen doorgaan na nauwkeurig onderzoek van de lading en de persoonlijke bezittingen van de bemanning. 4. Voetgangers in het bezit van inter zonale passen, uitgegeven in de Weste lijke zones, zullen de zonegrens niet mogen overschrijden. Personen gaande uit de Sovjetrussi sche zone naar de Westelijke zone zul- De oudste monarch ter wereld. Koning Gustaaf van Zweden op zijn „verjaarsdag-tocht" door Stockholm. Naast hem Prinses Sibylla met de twee jaar oud* Kroonprins Karei Gustaaf. len zoals tot nog toe de controleposten kunnen passeren. 5. Het goederenverkeer per trein zal ongehinderd voortgang vinden, doch onder voorwaarde van zorgvuldige con trole van de goederen en de bezittingen van het treinpersoneel en het escorte. 6. Deze maatregelen treden in wer king op 19 Juni. De referentie aan de autoweg Helm- stedt-Berlijn, welke alleen door het autoverkeer der Westelijke geallieer den'voor Berlijn wordt gebruikt, wordt opgevat als een aanwijzing, dat ook geallieerde voertuigen voor ^Berlijn aangehouden zullen worden. Britse, Amerikaanse en Franse passagiers voor Berlijn zullen dan alleen per vliegtuig verder kunnen reizen. Men verwacht, dat de Westelijke commandanten te Berlijn zo scherp mo gelijk zullen protesteren wanneer ge allieerde voertuigen voor Berlijn voorzien van de vereiste papieren, zul len worden tegengehouden. Op grond van een getekende over eenkomst krijgt de Franse mijnbouw de beschikking over de technische gege vens, die in België bij proeven met on deraardse vergassing van steenkool zijn verzameld. 24 Juni a.s. wordt te Kopenhagen een internationale conferentie gehou den voor de nieuwe verdelir van de korte en ultrakorte golflengte,, voor de Europese radiozenders. In de kwartfinale van deLondense Lawntennis kampioenschappen te Queens Club' heeft Van Meegeren een gevoelige nederlaag geleden. De Aus traliër Bromwich sloeg hem met 62. Het Nationaal Comité Handhaving Rijkseenheid heeft een telegram gezon den aan het lid van de- commissie van goede diensten Herremans te Batavia. „Het Nationaal Comité Handhaving Rijkeenheid", sprekende namens hon derdduizenden Nederlanders brengt u gaarne hulde en dank voor de juiste en prachtige wijze waarop u uw taak ver vult. (get.) Gerbrandy". De Vakverenigingen in Polen en Tsje cho-Slowakije hebben een voorlopige overeenkomst voor samenwerking ge sloten. Blijkens het verslag van de Centrale Commissie voor de Filmkeuring 1947 zijn de volgende grote films in 1947 voor vertoning in Nederland verboden: Revanche (ook gewijzigd); De Bruut (ook gewijzigd); Liefde en bedrog; Bloedgeld; De stem uit het graf; Amok; Morphine (ook gewijzigd); Le Cocu Magnifique; Gilda en Stel je voor, dat ik de dominee trouwde. De film Gilda is intussen in het be gin van 1948 in gewijzigde samenstel ling voor openbare vertoning toegela ten. Generaal Sir Brian Robertson, de Britse militaire gouverneur van Duits land, heeft maarschalk Vassily Soko- lovsky, de Sowjetrussische opperbe velhebber, gisteravond meegedeeld, dat de valuta-herziening a.s. Zondag in de Westelijke zones van Duitsland zal worden ingevoerd. In een brief aan Sokolovsky verklaart Robertson, dat de Britse sector van Berlijn niet bij deze herziening zal worden betrokken. Voor de banken te Berlijn vorm den zich gister lange rijen van men sen, die zich van hun overtollige con tanten wensten te ontdoen. Zwart handelaren zijn practisch van hun gewone standplaatsen verdwenen. Het Hessische ministerie van fi nanciën heeft medegedeeld, dat de beurs te Frankfort na afkondiging van de geldzuivering in West-Duits- land voor onbepaalde tijd zal worden gesloten. Algemeen wordt aangenomen, dat de „beschermende maatregelen", die de autoriteiten in de Sovjet-zóne zul len treffen na afkondiging van de geldzuivering in West-Duitsland, zul len bestaan uit het van een kenteken voorzien van alle oude bankbiljetten in de Oostelijke zóne, teneinde te voorkomen, dat biljetten, die in het Westen waardeloos zijn geworden, naar de Sovjet-zóne afvloeien. Volgens gewoonlijk welingelichte kringen zouden de voorbereidingen van de Sovjets voor een doeltreffen de geldzuivering in hun zóne nog niet ver genoeg gevorderd zijn om on middellijk met een geldzuivering te beginnen. Donderdagavond werxd niet ge speeld, van welke gelegenheid de deelnemers gebruik maakten nieuwe krachten te verzamelen voor de slotronde. Do kansen der Engelsen staan, na hun overwinning op Zweden en in het vooruitzicht van niet al te moeilijke wedstrijden, zéér gunstig. Maar Zweden volgt de Engelsen op de hielen en de minste misstap der Britten zal ongetwijfeld door de Zweden (Europose kampioenen in 1939, 't laatste officiële tour- nooi) worden uitgebuit. Nederland moet nog spelen tegen IJsland, Finland en Denemarken; de Denen staan nog 1 punt voor en voor de bezetting van de 4e plaats is deze match tussen de twee landen van veel belang. De 3e plaats is practisch reeds verzekerd voor de Noren, wier spel ongetwijfeld 'n aangename verras sing was. In de 6e ronde waren de beide Ne derlandse koppels tegen de Ieren weer eens goed op dreef; na 'n ach terstand van 7 punten met de pauze, wist ons team tenslotte een royale overwinning van 45 matchpunten te behalen. In het Ierse team deed een dames-speelster mee, die bewees het spel uitstekend te beheersen. Haar teamgenoten waren echter zwakker en de Ieren verloren daardoor vrijwel kansloos. Een merkwaardig spel tegen de ANJERDAG 1948. Dr. Jos. J. Gielen, minister van on derwijs, kunsten en wetenschappen, zal Zaterdagavond 8 uur voor de micro foon van Hilversum 2 de actie voor de Anjerdag-vrijheidsdag-1948 met 'n kort woord inleiden. Engelsen was het -onderstaande, 't Was een der weinig goede spellen, die Nederland tegen de Britten kon boeken. S. H. b-10-9-4-3 R. a-6-2 K. h-10-8-5-4 S h-b-9-7 N S. a-6-5-4-2 H. 5 W O H. 8-2 R. v-10-9-8 Z R. h-b-7-4-8 K. v-b-6-2 K. 9 S. v-10-8-3 H. a-h-v-7-6 R. 5 K. a-7-3 Zuid gever. Niemand kwetsbaar In kamer I boden de Engelsen in de N-Z lijn tot 4 in Harten. O-W besloten niet te redden; dat bleek juist, want 4 in Sch. kan 3 down (gedoubleerd - 500). In kamer II opende Zuid (Holland) met 1 in Ha., West 1 in Sch., Noord 4 in Ha., Oost 4 in Sch. Zuid doubleerde het contract, maar Noord liep weer weg naar 5 in Ha! Oost doubleerde geen fraaie double en omdat West in het uitspelen zijn klaverboer, niet in zette toen Zuid KI. aas en kl. naspeel de en in Noord met de 10 sneed, werd er zelfs groot-slam gemaakt. Het is vrij we,1 onmogelijk de N-Z handen uit te bieden tot 6 in Ha. Gisteren won Nederland met 90 te gen 36 matchpunten van Denemarken. H. W. FILARSKI. Weersverwachting geldig tot he denavond: WISSELEND BEWOLKT. Wisselend bewolkt met plaatse lijke buien, hier en daar met on weer. Zuidwestelijke wind, aan de kust nu en dan krachtig, in het binnenland matig en tijdens buien af en toe vrij krachtig. Weinig verandering in temperatuur.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1948 | | pagina 1