2 GOEDE RECEPTJES
Roozenburg en Ghestem zijn favoriet
Hoe is de siand Mieke -
Slechts vier wedstrijden in het
Westen des lands
NOODLOT
Om het wereldkampioenschap dammen
Probeer dat eens, Mevrouw!
Recepten van Kers
de radio-kookleraar
Speciale reportage
Puzzle-rubriek
Documenten over atoomkwesties
verdwenen
in district III en IV wordt op volle toeren gedraaid
DE SUIKER IS VRIJ! MAAK NU
ZELF UW
HOESTSIROOP
EEN NIEUW RECEPT VOOR
EEN GOEDE
RHEUMATIEK-OLIE
Het Radioprogramma
AAR.
NAAR VASTE GROND
PRODUCT OF
SCHEPSEL
ff EDEN begint in gebouw „Artis" te Amsterdam het tournooi om de wereld
titel dammen. Met gematigd optimisme ziet damlievend Nederland de komen
de strijd tegemoet, aangezien het steeds een Nederlander is geweest, die bij de
in om land gehouden tournaoien om de hoogste damtitel, als overwinnaar te
voorschijn is gekomen: in 1912 Herman Hoogland en in 1928 de bekende Haagse
grootmeester B. Springer.
ECHTER IN TITELMATCHS toon
den de Fransen Raichenbach en Ghes
tem zich steeds de meerderen over Kei
ler, Springer en Vos. Nu door de spor
tieve bemiddeling van Roozenburg; de
huidige wereldkampioen de Fransman
P. Ghestem, alsnog van de partij zal
zijn, is èn het tournooi èn de titel wel
zeer in waarde gestegen.
De algemene verwachting dat de
strijd om de begeerde titel, voorname
lijk zal gaan tussen de beide matadores
Roozenburg en Ghestem, kan in zekere
zin niet ontkend worden. Wat onze
nationale kampioen met zijn romanti
sche speelwijze heeft gepresteerd,
dwingt ieders bewondering af. De
Rotterdammers, die niet alleen blijk
geeft van durf en diep positiegevoel is
met zijn typische speelwijze een speler
van uitzonderlijke klasse. Dank zij een
gedegen studie heeft hij de theorie van
het spel met enige aanvankelijk onmo
gelijke varianten verrijkt.
In tegenstelling met dat van Roo
zenburg, is Ghestem's spel een uitbeel
ding van eenvoud. Wanneer men ech
ter het spel van de Fransman aan
dachtiger bekijkt, dan kan men daar
uit concluderen, dat hij een uiterst ge
raffineerd positiekenner is en een
voortreffelijk tempospeler. Bij de in
1946 gehouden internationale zeskamp
slaagde Ghestem er in Roozenburg tot
tweemaal toe te kloppen. Hij wist zijn
stormachtige aanvallen op meesterlijke
wijze te omsingelen, waaruit opge
maakt kon worden, dat Roozenburg
er met een dergelijke speelwijze moei
lijk in zal slagen de onoverstoorbare
Fransman te kloppen.
De Noord-Afrikaanse luitenant-vlie
ger Georges Post is een gevaarlijk,
doch nogal grillig speler, wiens spel
echter, ondanks de tweede plaats wel
ke hij in het kampioenschap van
Frankrijk behaalde, geen grote indruk
heeft gemaakt Het feit dat Post daar
in ongeslagen bleef, stempelt hem tot
een moeilijk te overwinnen tegenstan
der.
Nu de kampioen van Frankrijk Mar
cel Bonnard, wegens ziekte niet zal
uitkomen, zal in diens plaats P. Pérot,
Frankrijke derde man zijn. Pérot, die
kampioen van Parijs is en als zesde
eindigde in het kampioenschap van
Frankrijk,, is een gevaarlijke combina
tiespeler, doch schiet daarentegen po
sitioneel wel wat tekort, om een se
rieuze kans te maken op de titel.
De kampioen van België J. Demes-
maecker, hier te lande bekend uit de
„IJmuider Damzesdaagse" is evenmin
een speler van grote allure. Zijn groot
ste kracht schuilt in de combinatie,
waarmede hij, evenmin als Pèrot, een
grote rol zal spelen.
De jeugdige Antwerpenaar O. Ver-
poest, wiens spel van een frisse stijl
en juist positiegevoel getuigt, kan ze
ker nog voor verrassingen zorgen. Een
ernstige candidaat voor de titel zie ik
echter niet in hem. Aangezien het spel
van de Zwitsers, ondanks enorme vor
deringen, nog niet de kracht vertoont
van de Nederlandse en Franse topspe-
lers zal de Zwitserse kampioen Geor
ges Rostan een ondergeschikte rol spe
len.
Neerlands derde vertegenwoordiger
de Rotterdammer D. vd Staay, die de
uitzonderlijke prestatie leverde door de
match tegen de tienvoudige kampioen
van Nederland R. C. Keiler met 42
te winnen, waaraan hij zijn deelname
te danken heeft, is een voortreffelijk
en zeer gevaarlijk speler. Hij is een
geraffineerd positiespeler, die vooral
in klassieke partijen een grote kracht
ontplooit.
Weet vd Staay zich voor de komen
de strijd te „harden" dan zal hij m.l.
een ernstige concurrent voor Roozen
burg en Ghestem blijken te zijn.
Over mijn eigen kansen kan ik
uiteraard kort zijn. Na mijn successen
in het afgelopen seizoen, zie ik de ko-
ZUURKOOL (PIKANT)
Maak nw zuurkool eens op deze
wijzei Het zal u smaken.
Een kg. Zuurkool, 1 eetlepel kerry-
poeder, 1 klein stukje ul (zeer fijn
gehakt), 6 kopjes kokend water,
wat zout, 1 rookworst (met paarden-
worst is nog fijner) 20 gram boter.
Snijd de zuurkool enkele malen
door; doe boter in een pan, laat
deze even warm worden en fruit
hierin de zeer fijn gehakte ui en de
kerry. Leg hierop de zuurkool (de
worst er tussen), giet er het water
over, voeg er wat zout bij (dit vast
stellen aan het zoutgehalte van de
zuurkool.) Laat de zuurkool nu 5
kwartier zachtjes koken tot ze gaar
is. Neem de worst er uit, roer de
zuurkool even door en leg ze in een
schaal. Snijd de worst aan schijfjes
en leg deze over de zuurkool.
Geef er aardappelpuree en wat jus
b«.
VARKENSLAPJES HONGAARS
(Een smaakwelke men niet
vergeet).
Een pond varkenslapjes (5 stuks)
zout en peper, 2 eetlepels mosterd-
zuur (vooral ook wat saus), 1 kruid-
nageltje, 1 flinke eetlepel tomaten
puree, liter water, wat aardappel
meel of maizena, 30 gram boter, 30
gram vet, wat gehakte peterselie.
Zout en peper de lapjes, laat bo
ter en vet in koekenpan flink warm
worden, bakt hierin de lapjes vlees
mooi bruin van kleur, leg ze over
in een andere pan.
Hak het mosterdzuur zeer fijn,
doe dit in de koekenpan bij het res
tant bakvet van het vlees.
Voeg hier het kruidnageltje en de
tomatenpuree bij; laat dit even
door sudderen, voeg er het water
bij. Giet dit mengsel bij het vlees en
laat het geheel nu 40 minuten
zachtjes doorstoven. Bind de jus een
weinig met wat aardappelmeel
of maizena. Breng het geheel goed
op smaak met zout en peper.
Leg de lapjes op een schotel, giet
er wat saus over, vervolgens wat
gehakte peterselie.
Geef er verse aardappelen en ge
stoofde bieten, als groenten bij.
EEN GOEDE RAAD.
Stoof uw bietjes eens met een of
twee eetlepels slasaus, vervolgens
wat zeer fijn gesneden prei er over;
het zal best smaken.
Neem een heerlijk trosje druiven
als toespijs na; de druiven zijn ge
zond, goedkoop enfijn.
WAT GAF „KERS"
op Woensdag 10 Nov. voor de radio?
WITTE BONEN IDEAL.
(Radloles 45).
Iets nieuws en fijn.
Een pond witte bonen, t/2 pond ap
pelen (zachtzuur-zoet), 300 gram ge
hakt, 1 kleine ui, 1 kruidnageltje,
iets fijne kaneel, gehakte peterselie,
water, wat soepen aroma, wat aard
appelmeel of maizena, wat zout en
peper.
Laat de witte bonen een dag en
een nacht in ruim koud water we
ken. Breng het gehakt op smaak
met zout en peper en wat fijne noot-
muscaat en maar er kleine balletjes
van (niet te klein), hak de ui zeer
fijn, schil de appelen en schaaf deze
op een rauwkostschaaf aan kleine
stukjes. Breng de geweekte witte
bonen met zoveel weekwater aan
de kook, dat ze even onder staan,
voeg er het kruidnageltje aan toe;
wanneer de bonen enkele ogen
blikken koken, werpt men er de
balletjes gehakt in, en laat nu zacht
jes koken tot de bonen gaar zijn.
(Af en toe wat bonenweekwater
toevoegen opdat ze onder blijven).
Werp de gare witte bonen met de
balletjes gehakt op een zeef of ver
giet en vang het kookvocht op,
werp dit terug in de pan.
Breng dit opnieuw aan de kook,
bind het vocht een weinig met wat
aardappelmeel of maizena, breng
het op smaak met wat soepen-aroma,
zout, peper en gehakte peterselie.
Roer er nu de stukjes appel, de gare
witte bonen en de balletjes gehakt
door.
Laat het geheel enkele ogenblik
ken zachtjes stoven.
Geef er aardappelpuree bij.
Hebt U iets te vragen? Schrijf dan
aan P. J. Kers, Postbus 100, Hilver
sum. Postzegel insluiten.
Wenst U een speciaal recept? Sluit
dan 25 cent aan postzegels in.
JJEDEN Wordt te Amsterdam de
eerste schijf verplaatst in het
tournooi om het wereldkampioen
schap dammen. Het is ons een
bijzonder voorrecht U te kunnen
mededelen, dat wij de heer H.
Laros, deelnemer aan het tour
nooi en tweede in de wedstrij
den om het Nederlands kam
pioenschap, bereid gevonden heb
ben voor ons blad de speciale
reportage van dit belangrijke
tournooi te verzorgen. De heer
Laros zal dagelijks in ons blad
zijn zienswijze op de verrichtin
gen van de Nederlandse en bui
tenlandse deelnemers beschrij
ven. In nevenstaand artikel geeft
hij zijn prognose van het wereId-
damtournooi.
mende strijd met vertrouwen tegemoet
en hoop daarbij ons land en in het bij
zonder onze streek op waardige wijze
te vertegenwoordigen.
Na de eerste vier ronden te Amster
dam, zal er verder gespeeld worden:
twee ronden te Den Haag, drie ronden
te Heerlen, vier ronden te Dordrecht en
de laatste drie ronden te Rotterdam, al
waar op 4 December de sluiting plaats
vindt. Er worden rustdagen gehouden
op 17, 20 en 26 November en 1 Decem
ber. H. LAROS.
Puzzle 58. Welke beroepen? (Opl.)
De acht bedoelde beroepen waren:
L Magazijnmeester; 2. Costuumnaal-
ster; 3. Boekhouder; 4. Apotheker; 5.
Pianostemmer; 6. Hoofdverpleegster; 7.
Letterzetter; 8. Accountant.
Onze oplossers hebben zich kranig
door de moeilijkheden heengeworsteld
en wij kunnen de hindernissen een
volgende maal nog wel groter maken,
want er kwam een groot aantal goede
oplossers binnen.
Na loting onder de inzenders vaneen
goede oplossing is de wekelijkse prijs a
f 5 ditmaal ten deel gevallen aan: P. J.
Stam, Brakkeveldweg 81, Den Helder.
Gefeliciteerd! Deze prijs zal worden
toegezonden.
En nu onze nieuwe opgave!
Puzzle 59. De Tien Woorden.
In een vierkant, verdeeld in 5 x 5 of
25 vakjes komt in elk vakje een letter
te staan. Daardoor ontstaan vijf hori
zontale woorden (van links naar rechts)
en vijf verticale woorden (van boven
naar beneden), elk van 5 letters.
Di gebruikte letters zijn 6 x a, 1 x d,
4 x e, 1 x k, 2 x 1, 3 x m, 3 x n en één
maal de letters o, p, r, s en w.
De omschrijving der woorden (niet
in volgorde) kan zijn: meisjesnaam
plaats in Nederland, verdedigingsmid
del, lichaamsdeel, dans, geur, iets wat
men in Spanje vindt, damp, bepaalde
periode en scherp voorwerp.
Hoe ziet het ingevulde lettervierkant
er uit?
Oplossingen (per briefkaart) tot en
met Donderdag 18 November aan de
Redactie van dit blad. (Er wordt weer
een prijs van 5.verloot).
Verscheidene documenten toebeho
rende aan de vereniging der Britse
specialisten voor de atoomkwesties,
zijn thans verdwenen. De bijzondere
diensten van Scotland Yard trachten
ze op te sporen, zo meldt de „Daily
Express". Zij zouden o.m. het verslag
bevatten van de besprekingen,, die 30
October tijdens de jaarlijkse conferen
tie van de vereniging zijn gehouden.
GRATIE VERLEEND.
Bij K.B. is gratie verleend aan J. H.
Loesberg, tot de doodstraf veroordeeld
bij sententie van het Bijzonder Ge
rechtshof te 's-Hertogenbosch. De dood
straf is veranderd in levenslange ge
vangenisstraf. L. nam op 4 October
1944 deel aan de overval op illegale
werkers, die zich met radiozenders in
een boswachterswoning bij Rijsbergen
(N.Br.) verscholen hielden, welke actie
bekend staat als „de overval op de
vloeiweide".
Hersengymnastiek
door Bob Wallagh
pylKWIJLS HEB IK de opmerking moeten horen, dat de hersengym
nastiek weliswaar de meest populaire uitzending was, maar dat de
muzikale vragen zo moeilijk waren. Vaak hebben mijn collega Jan
Boots en ik daaraan getwijfeld, totdat wij het oordeel vernamen van
een der grootste muziekkenners van ons land, de hoogleeraar in de
muziekwetenschap aan de Universiteit te Amsterdam, prof. dr. K. Ph.
Bernet Kempers, die ons woordelijk schreef:
„Inderdaad luister ik vaak naar uw hersengymnastiek en ontdek
dan met schrik, dat ik in de ploegen een tamelijk slecht figuur zou
slaan. Volkomen te kort zou ik schieten bij de muzikale vragen. Z"u
dat aan mij of aan de vragen liggen?Nu begin ik ook te twijfelen".
De vragen voor deze week luiden als volgt:
1. Noemt U eens vier betekenissen van het woord „titel".
2. Wat is het tegenovergestelde van analyse?
3. Hoeveel soorten letters staan er in een krant in de Nederlandse
taal1
4. Noemt U eens drie tegenstellingen van oud.
5. Wat is de Hekla?
6. In welk land betaalt men met ten piaster
7. Wat is breeuwwerk?
8. Wat lijkt het meest op een halve kaas?
Voor de antwoorden zie men tussen de advertenties.
Het Noorden.
Heerenveen, dat zijn Abe moet af
staan gaat toezien hoe de concurren
ten Be Quick en Velocitas het elkaar
lastig gaan maken. Wij houden het
op de Groningers. Achilles heeft hoe
genaamd geen kans tegen Emmen,
terwijl ook Leeuwarden wel de ver
geefse reis naar Frisia zal maken.
SneekG.V.A.V. is een ontmoeting
tussen gelijkwaardige tegenstanders.
Daar vanmiddag de wedstrijd om de onafhankelijkheidsbeker wordt ge
speeld tussen het Bondselftal én het Rotterdams elftal zullen Zondag een
aantal wedstrijden geen doorgang vinden. Immers de clubs, die spelers voor
het Bonds- of Rotterdams elftal moesten afstaan zouden Zondag anders ge
dupeerd zjjn daar hun beste spelers juist een zware ontmoeting achter de
rug heeft. In district I wordt slechts één wedstrijd gespeeld, terwijl alleen
in districten HI en VI op volle toeren draaien.
Het Westen.
Het zijn Volewijckers en Storm
vogels, die in district I strijd leveren.
Enige weken geleden hadden wij zon
der twijfel de IJmuidenaren als over
winnaars gezien, doch de laatste
resultaten zijn weinig hoopvol, waar
door een overwinning nogal dubieus
schijnt. Een puntenverdeling lijkt ons
niet waarschijnlijk.
In het tweede district komt slechts
één club uit de kopgroep in de strijd.
Het is V.S.V., dat een thuiswedstrijd
tegen D.W.S. moet splen. Voor de
Velsenaren is er dus weer winst in het
vooruitzicht De overige twee wedstrij
den z(jn van belang voor de bezetting
van de onderste plaats
D.H.C. zal er goed aan doen van
Hermes-D.V.S. te winnen. Het lijkt
niet waarschijnlijk, maar een kat, die
in het nauw zit doet rare sprongen
en op zo'n kat begint D.H.C. lang
zamerhand te gelijken. Zeeburgia moet
wel in staat geacht worden de pun
ten bij H.B.S. weg te halen.
Het Oosten.
In het Oosten gaan N.E.C. en Wa-
geningen uitmaken wie na Zondag de
rode lantaarn zal moeten dragen, ter
wijl Be Quick zijn leiderspositie tegen
de aanvallen van A.G.O.V.V. gaat ver
dedigen. Enschedé behoeft geen ach
terstand op te lopen tegen Zwolse
Boys. De Boys uit Enschede hebben
het tegen Heracles moeilijker en ook
Go Ahead heeft de strijd tegen Hen
gelo nog niet gewonnen.
Het Zuiden.
Daar N.A.C. niet speelt heeft B.V.V.
de gelegenheid de leiding over te ne
men hoewel Llmburgia niet onder
schat moet worden. De Spechten heb
ben een zware uitwedstrijd voor de
boeg tegen V.V.V., daarentegen is de
strijd Brabantiaiftlmond een ont
moeting tussen twee gelijkwaardige
ploegen.
In district VI ontvangt Helmondia
de kampioen van vorig jaar. De thuis
club, die zo onverwacht de leiding in
dit district in de schoot kreeg ge
worpen, zal alle zeilen moeten bijzet
ten om die positie te handhaven.
In de lagere regionen wordt ook
spanning verwacht. Maurits gaat naar
N.O.A.D., waar o.i. een nederlaag voor
de bezoekers wel waarschijnlijk is.
Eindhoven en Longa behoeven tegen
Sp.cl. Emma en Sitt. Bofs geen fout
te maken.
Kook een kwart liter water en los er
een eetlepel suiker of stroop in op.
Voeg daarna hieraan toe 30 gram
Vervus (dubbel geconcentreerd), roer
alles goed dooreen en Uw hoestsiroop
is gereed. Vervus is verkrijgbaar bij
alle apothekers en drogisten.
Neem 85 gram brandspiritus en 15
gram Rheumagis-olie, beide verkrijgbaar
bij Uw apotheker of drogist. Schud de
twee bestanddelen door elkaar in een
schone fles. Bet de pijnlijke plaatsen
met de aldus verkregen liniment drie
of vier keer per dag.
VOOR HEDENAVOND
HILVERSUM I, 301 m Nieuwsberichten
om 6, 8 en 11 uur VARA: 6,15 West-
Europees commentaar 6,30 Voor de
Strijdkrachten 7,00 Artistieke staalkaart
VPRO: 7,30 „wat doet de kerk?" 7,45
Voor de Nederlanders in Duitsland
VARA: 8,05 Dingen van de dag 815
Weense operette-klanken 9,Oo Socialis
tisch commentaar 0,15 De winkel van
Sinkel 10,00 Vindobona schrammel'n
10,25 De mens en zijn liefhebberijen
10,40 Metropole-orkest 11,15 Dansmuziek
HILVERSUM II. 415 m Nieuwsberichten
om 7. 8 en 11 uur KRO: 6,00 Oude
melodieën in nieuwe harmonieën 6,30
Journalistiek weekoverzicht 6,45,. Wie
v/eet hoe deze plaat heet?" 7,15 Kareol-
Septet 7,55 Katholiek thuisfront 8,05
De gewóne man 8,12 Gramofoonplaten
8,20 Lichtbaken 8,50 Een plaat uit
vele duizenden 9,00 Negen heit de klok
9,45 „Wie neemt de handschoen?'»
10,00 Weekend-serenade 10,30 De drie
landen 10,45 Avondgebed 11,15 Om-
roep-Kamerorkest
VOOR ZONDAG
HILVERSUM I, 301 m Nieuwsberichten
om 8. 9,30, 1, 7,30 en- 11 uur KRO: 8,15
Gramofoonmuziek 11,15 Triangel
AVRO: 12,15 Melanchrino medley 1,20
The Romancers 3,45 The Skymasters
VARA: 6,15 In gesprek met de lezer
-6,30 Voor de Strijdkrachten 7,00 Dienst
7,45 De huidige situatie op het Zen-
dingsveld AVRO: 8,05 Actualiteiten
8,15 Waltztime 8,45 Paul Vlaanderen en
Ina 9,20 „Bella Italia" 10,00 Fritsen
en Fratsen 10,30 Het Londen String-
ensemble 11,15 Reportage van de zes
daagse (in samenwerking met de Vara)
11,15 Fred Hartley and his Music
HILVERSUM II, 415 m Nieuwsberichten
om 8, 9,39, 1, 7,30 en 11 uur KRO: 8,15
Strijkorkest van Cor v d Linden 12,40
Orkest zonder naam 1,25 Orkest zon
der naam (vervolg) 4,10 Reportage voet
balwedstrijd Be ulck—AGOVV NCRV:
6,30 De profetische boodschap 6,45 Bij
belse liederen 7,15 „Kent gij Uw Bij
bel?" KRO: 7,45 Gramofoonplaten
7,50 In 't Boeckhuys 8,05 De gewone
man 8,12 Uit en thuis 10,37 Actu
aliteiten 10,45 Avondgebed 11,15
Avondconcert
VOOR MAANDAG
HILVERSUM I, 301 m Nieuwsberichten
cm 7, 8, 1, 6, 8 en 11 uur VARA: 8,18
Film-selecties 1,20 Malando 4,35
Kwartet Jan Corduwener 6,20 Line
Renaud zingt 6,30 Voor de Strijdkrach
ten 7,00 Gramofoonmuziek 7,15 Wil
lem Noske (viool) 7,45 Landbouwrubriek
8,05 Dingen van de dag 8,15 Populair
Nederlands programma 8,50 De Ducdalf
9,10 Volksconcert 10,10 Er zijn maar
weinig.... 10,30 Actuele kanttekenin
gen 11,15 Reportage wielrennen zes
daagse 11,30 Johan Jong (orgel)
HILVERSUM II, 415 m Nieuwsberichten
om 7, 8, 1, 7, 8 en 11 uur NCRV: 8,15
Fn nu aan het werk 1,15 Mandolinata
3,15 Kamerorkest 6,15 Sportrubriek
6,30 Met band en plaat voor U paraat
7,15 Onder de NCRV-leeslamp 7,30 Het
actueel geluid 7,40 Een reportage uit
Johannesburg 8,05 Programma-proloog
8,15 Gramofoonplaten 8,45 Het wui
vende koren (hoorspel) 9,20 Sans Souci
9,50 De krant en de politiek 10,05
Nieuwe aanwinsten van de discotheek
10,30 NCRV-kwartet 10,45 Avondover
denking 11,15 Beethoven-concert
door F. Coppersmith.
Dit gevoel van geluk verliet hem de
ganse avond niet meer. La. as ging
hij naar bed, maar het eerste uur kon
hij de slaap niet pakken. Hij beleefde
opnieuw de eerste ontmoeting met het
meisje. En zijn gedachten, zo geheel
vervuld van Claire, bleven bij haar
toeven tot het drie uur was.
Toen hij ontwaakte was het volop
dag. De ontbijttafel was al afgeruimd
maar het was geen bezwaar voor de
tantes om snel iets voor hem klaar te
maken, waarbij zij tot grote ver
wondering van de jongeman met
geen woord over Claire spraken.
Het was precies half elf toen Gerard
van tafel opstond en zich naar de „Ro
de Leeuw" begaf. De deur stond open,
de waard bevond zich achter de toon
bank in de gelagkamer en spoelde gla
zen.
„Wilt u juffrouw Murner even me
dedelen, dat ik er ben?" vroeg hij. De
waard keek hem verbaasd aan.
„Wie zegt u?" vroeg hij toen en hij
vergat zijn mond te sluiten.
„Juffrouw Murner", herhaalde Ge
rard.
„Hoe kan ik dat?"
„Wel u loopt de trap op en gaat even
naar haar kamer!" schertste de jonge
man.
De waard schudde het hoofd. „On
mogelijk, de juffrou is hier niet
meer".
Als van verre hoorde Gerard de
waard verder spreken.ja, ook haar
vader is er niet meer. Weet u niet dat
de „Meermin" vanochtend vroeg uitge
varen is?"
Eerst na enige seconden slaagde Ge
rard er in te zeggen, dat hij dit niet
had geweten. „Tegen uur is de „Meer
min" vertrokken", aldus de waard.
„Heel laat vannacht kwam het bericht
van meneer Westerbaan. De passagiers
hebben bijna de gehele nacht gepakt!"
Hoe Gerard eigenlijk zo vlug in het
kantoor van zijn oom was gekomen
wist hij later zelf niet meer. In ieder
geval rukte hij de deur zo hard open
dat de) boekhouder verschrikt opkeek.
„Is mijn oom binnen?" vroeg Ge
rard, maar nog vóór hij antwoord
kreeg was hij het privé-kantoor al in-
gerend. Just van Wael zat op zijn ge
wone plaats evenals Fijt en beiden
toonden zich niet verwonderd toen Ge
rard zo haastig binnenkwam.
„Waarom is de „Meermin" vertrok
ken zonder dat ik het wist?" riep Ge
rard opgewonden.
Zijn oom keek Fijt veelbetekenend
aan. Hij nam eerst in alle gemoedsrust
een snuifje en antwoordde toen: „Ik
begrijp je niet goed. m'n jongen. Heb
ben we je ooit iets over vertrek en
aankomst van onze schepen verteld?
We genieten zelden het voorrecht je
hier te zien en je verlangt toch niet
dat wij je al die dingen thuis medede
len?"
..Dat zijn uitvluchten", zei Gerard
scherp.
„Nee beste jongen, daarin vergis je
je lelijk. Op ana kantoor toaa Ja aan
graag geziene, hoewel slechts spora
disch komende gast. En nu stel je je
plotseling op het standpunt dat wij
jou berichten over de schepen ont
houden. Overigens geef je alleen van
je belangstelling blijk wanneer je je
geld ontvangt. Dat versmaad je niet."
„Daarover heb ik het thans niet!"
antwoordde zijn neef op geprikkelde
toon. .,U weet dat het om iets anders
gaat".
Ook oom Just liet nu zijn gemoede
lijke toon varen: „Wil je misschien bij
notaris Hoogstraten het testament zien?
Invloed op de leiding" hier kun je al
leen uitoefenen, wanneer je een be
trekking op kantoor aanvaardt. Daar
van is mij niets bekend. Wel weet
ikhij verhief zijn stem
„dat je de firma en jezelf moeilijkhe
den berokkent. Door je tussenkomst
hij het „Eiland Texel" heb je de re
kening voor het eten en het logies
niet onaanzienlijk verhoogd. Als je de
opvatting van de notaris nog even wilt
horen over het testament van wijlen
je vader
„Ik zal de nqtaris niet lastig vallen",
zei Gerard, „allee ie mij bekend,
maar
maar nu wil lk jou wat zeg
gen", onderbrak zijn oom hem. „Je
bent een verliefde dwaas en daardoor
niet meer volledig in het bezit van je
verstandelijke vermogens anders zou
je je schamen over je gedrag. Terwil-
le van de dochter van 'n bankreutler,
van een man, die zich genoodzaakt
heeft gezien zijn vroeger personeel,
zichzelf en zijn dochter als lijfeigene
te verkopen
Gerard deed enkele stappen achter
waarts.
Maar zijn oom had niet het minste
medelijden. „Jij, die zolang gestudeerd
hebt, denkt toch niet, dat wij deze
geruineerden gratis vervoeren? Ge
woonlijk rekenen we 450 gulden per
persoon voor deze overtocht. Zij beta
len 45,—...."
„Wie betaalt de rest dan?"
„Dat is niet zo eenvoudig te zeggen,
wie het loon, dat in Amerika verdiend
wordt, inhonden en ons weer betalen,
totdat de schuld gedelgd is."
„Dus zij zijn slaven!" zei Gerard en
zijn stem klonk toonloos.
(Wordt vervolgd)
^ANNEER EEN MENS nadenkt over
de mate van zijn vrijheid, komt hij
doorgaans tot sombere conclusies. Het
schijnt dat de vrijheid zich moeilijk
laat bewijzen. Er zijn vele feiten op te
noemen die voor de wetmatige gebon
denheid van het mensenleven pleiten.
Maar sjjn er ook feiten die heenwijzen
naar de principiële vrijheid die, naar
velen zeggen, een mens eigen is. Hst
zijn deze vragen, die ik vandaag met U
wil overdenken.
Daarbij wil ik beginnen met de vela
feiten, die voor een strikte gebonden
heid van het ganse leven pleiten. Dezs
vele feiten vat ik samen in de stelling:
De mens is een product van aanleg en
omgeving.
Van zijn aanleg dus allereerst. Wat
valt daaronder te verstaan? Onder aan
leg verstaan we verschillende gedra
gingen van een mens, die hun (onbe
wuste) ondergrond hebben in een be
paalde lichamelijke gesteldheid. Di
lichaamsbouw, de samenstelling van
het bloed, de afscheiding van bepaalde
klieren binnen het lichaam, al deze
lichamelijke feiten roepen bepaalde ge-
dragingen op, waar een mens naar hel
schijnt, niet aan ontkomen kan.
Maar we willen het vandaag niet b|j
algemeenheden laten. Dus vragen we
verder: Op welk gebied liggen deze ver
schillende, door de lichamelijke struc
tuur bepaalde uitingen en gedragingen,
waaraan een mens noodwendig gehoor,
zaamt? Dan moet het antwoord luidem
Zij liggen op elk gebied van het men
selijk zieleleven. De erfelijkheid spreekt
het sterkst op het gebied van het tem
perament. Of iemand langzaam in zijn
bewegingen is of snel, of hij somber van
stemming is of opgewekt, of hij spoe
dig van zijn stuk gebracht is of onbe
wogen blijft onder alle omstandigheden,
al deze dingen zijn erfelijk vastgelegd.
Op het terrein van de wil vinden we
gelijke feiten. Of iemand sterke oi
zwakke driften kent, of hij een slappe
wil heeft of een goede dosis doorzet
tingskracht, ook dat hangt samen met
zijn lichamelijke gesteldheid. Ook op
het gebied van het intellect zijn analoge
feiten te constateren. Of iemand een
brede en oppervlakkige, of een enge en
scherpe opmerkzaamheid heeft, ligt al
lereerst in z'n aanleg besloten.
jQE MENS ZOU een product zijn van
aanleg en omstandigheden. De
aanleg noemden we. Is het nog nood
zakelijk even uitvoerig op de omstan
digheden die iemands leven bepalen, in
te gaan? Mij dunkt van niet. Want ieder
kent de kracht van de financiële en
economische omstandigheden, waar
onder hij vroeger en nu geleefd heeft
en nog leeft. Wie zal de invloed van
de opvoeding, van het milieu ontken
nen? Wie durft negeren, dat het feit
dat hij in 1948 in Nederland leeft, zijn
hele wezen ingrijpend bepaalt? Zijn
moedertaal en vaderland geen factoren
van de „omgeving", die een aanleg
dwingend in een bepaalde richting
stuwen?
En toch gelooft een mens in zijn vrij
heid! Terecht! Er is een wonderlijk iets
in hem, dat maakt dat hij er zich nooit
bij neerlegt zonder meer een produet te
zijn. Vanwaar komt dit onverwoestbare
besef van een diepe, oorspronkelijke
vrijheid? Het ontspringt niet uit de fei
ten. Want de feiten bewijzen eerder het
tegendeel van de vrijheid.
Vasthouden aan de vrijheid is een go-
loof. Het is een vasthouden aan dat
gene, wat in een mens meer is dan
zijn lichamelijk bepaalde aanleg, dan
zijn vastgelegde omgeving. Geloven
aan de vrijheid is een geloven aan de
menselijke geest. En de. menselijke
geest is door feiten niet te bewijzen
noch te weerleggen.
Het woord geest, geschreven met een
kleine letter, heeft iets te maken met
het woord Geest met een grote letter.
De menselijke geest en de goddelijke
Geest hebben iets met elkaar te maken.
De Bijbel zegt, dat onze geest een vèr
beeld is van Gods Geest. De Geest van
God is een vrije, scheppende activiteit.
Gods spreken is een doen.
Maar onze geest is gebonden aan
vele dingen, aan een aanleg, aan een
omgeving. Beiden, aanleg en omgeving
beperken de speelruimte der mense
lijke vrijheid in hoge mate. Maar nóóit
geheel. Want God heeft aan zijn schep
selen de opdracht gegeven zijn schep
pingswerk voort te zetten. Voort te zet
ten in het vervullen van een opdracht,
in het volbrengen van een taak. Aan
leg en omgeving zijn voor het vervul
len van deze taak middelen. Maar zij
bepalen de taak niet, noch zijn vervul
ling. Want de taak komt van God. En
wjj zijn Zijn schepsel, dat vrij en ver
antwoordelijk dient te handelen.
