Mevrouw Spoor vertelt over haar
werk voor gewonde soldaten
Volendam inspireerde mode-ontwerpers
Verzorging van hei
lichaam
Maar mijn jongen
is dood
Probeer dat eens, Mevrouw
Recepten van Kers,
de radio-koolcleraar
DV drie gedenkwaardige Meidagen
zijn al weer enige tijd achter de
rug: de doden, de bevrijding en de
inval zijn herdacht. Het was in vele
opzichten, meer dan in de voorafgaan
de jaren, eenvoudig en indrukwek
kend. En toch...
Een veranderd
Radio en brieven leggen
confaci met thuisfront
Wat U óók weten
moet
ARISTO CR A AT JE S
(voor de broodtafel of ter vervan
ging van een vleesschotel)
Honderd gr. boterhamworst (gro
te plakken), 1 pakje juspoeder of
justablet, 'It liter water, een klein
stukje ui, wat peterselie, 50 gram
bloem, 150 gram leverworst, wat
bloem en boter of vet om te bakken.
Ontdoe de boterhamworst en de
leverworst van het vel, kneed de le
verworst met de bloem door elkaar
en maak er met de helft van het
water een breiachtig mengsel van.
Hak de ui en de peterselie zeer fijn,
kook van de juspoeder of het tablet,
met de rest van het water een dik
ke saus, voeg er het leverworst
mengsel bij, laat dit mengsel dan
enkele ogenblikken flink doorko
ken, maak het goed op smaak en
roer er de gehakte ui door. Strijk
het mengsel ruim uit op een scho
tel en laat het koud en stijf worden
I.eg de plakken boterhamworst
naast elkaar, leg op elke plak een
flinke portie van het koude meng
sel, maak er nu een rolletje van.
waarbij de beide uiteinden van de
boterhamworst naar binnen worden
geslagen en bind om elk rolletje 'n
draadje katoen of garen.
Haal deze rolletjes even door wat
bloem, laat boter of vet in een koe-
kepan flink warm worden en bak
de rolletjes, aan alle kanten, zacht
jes mooi bruin.
Leg de gebakken rolletjes op een
schotel met sla en komkommer,
giet er het bakvocht over. Strooi
over het geheel wat gehakte peter
selie en eventueel wat fijn hard ge
kookt ei.
Geef er verse aardappelen bij.
POSTELEIN
Twee-en-een-half pond postelein,
30 gr. boter, wat zout, enkele drup
pels citroensap, wat aardappelmeel
of maizena, 2 bouillonblokjes.
Reinig de postelein zorgvuldig en
maak de groenten gaar met 't aan
hangende water, werp deze gare
groenten op een vergiet, doch vang
het groenten-vocht op. Snijd de gare
postelein enige malen tot kleine
stukjes, breng het groentenvocht
met de boter aan de kook, los er de
bouillonblokjes in op en bind het
tot een niet al te dik sausje.
Breng het sausje op smaak met
wat zout en citroensap. Roer door
dit sausje de gare gesneden poste
lein en laat deze groenten nog en
kele ogenblikken zachtjes nastoven.
Geef er varkenslapjes of gehakt
en verse aardappelen bij.
Citroensap is, kant en klaar ver
krijgbaar in flesjes, welke verder
op een koele, donkere plaats be
waard moet worden.
GEBAKKEN KOMKOMMER
FILETS
Een kleine komkommer, wat zout,
peper, enkele druppels citroensap,
wat fijne beschuit of paneermeel,
gehakte peterselie, wat water, wat
soepen-aroma, 2 eetlepels tomaten
ketchup en- wat vet of boter om te
bakken.
Schil de komkommer en snijd de
ze, over de lengte, aan dunne schij
ven, bestrooi de schijven met wat
zout en laat ze enige ogenblikken
liggen. Droog ze vervolgens goed af
en deze dan door dé fijne beschuit
of paneermeel halen.
Laat boter of het vet flink warm
en bak de schijven komkommer
mooi licht bruin aan weerskanten,
leg ze naast elkaar op een schotel.
Roer bij het bakvet een weinig
water, de tomaten ketchup, enkele
druppels citroensap en wat soepen
aroma.
Giet dit mengsel over de gebak
ken filets en bestrooi het geheel
met wat gehakte peterselie.
Geef er brood en boter bij.
In Batavia bezoekt mevrouw Spoor
geregeld zelf de gewonden. Zij be
moeit zich ook wel met hun persoon
lijke moeilijkheden, maar in de regel
geeft zij die door aan de BIAM (Be
langen Individuele Aangelegenheden
Militairen), die deze moeilijkheden
tracht op te lossen. Uiteraard ver
schijnt zij ook wel aan het ziekbed van
de Indonesiërs, die met de Nederlan
ders meestreden, maar het hoofddoel
is toch het contact te onderhouden tus
sen de Nederlandse militairen en thuis.
Meermalen ontvangt mevrouw Spoor
brieven van Nederlandse moeders en
echtgenoten, die enige tijd niets van
hun zoon of man gehoord hebben, met
het verzoek te onderzoeken, wat er
aan schort. Zij telegrafeert dan naar de
commandanten en meestal is de zaak
spoedig in orde. Aan correspondentie
vriendinnetjes kan zij haar bemidde
ling niet verlenen.voegt zij er aan
toe!
Wanneer u toch over mijn werk
schrijft, maak het de ouders dan eens
duidelijk, vraagt zij, dat zij de jongens
in Indonesië niet moeten lastig vallen
met huiselijke moeilijkheden. De sol
daten zelf verlangen steeds, dat de ver
wanten in Nederland volkomen gerust
gesteld worden omtrent hun toestand.
Zij willen in geen geval ongerustheid
wekken. Als zij dan jammerklachten
van thuis ontvangen, deprimeert hun
dat.
Geheel genezen
PROTE BEWONDERING spreekt zij
uit voor de dokters en de verpleeg
sters. Vrijwel allen, die het hospitaal
gewond worden binnengedragen, ver
laten het weer geheel genezen. Cholera
komt niet voor, wel typhus en pokken.
Opvallend noemt zij het, dat patiënten,
die zich niet hebben willen laten in
enten tegen de pokken meestal om
principiële redenen wanneer zij door
deze ziekte worden aangetast, door
gaans sterven.
Be sprak een oud-illegaal, die terug
kwam van een sobere plechtigheid op
een klein kerkhof. Hij had staan luiste-
teren naar een toespraak en een krans
zien neerleggen, in die vreemde droom
toestand van: Hier sta lk nog, en zij
liggen onder eer houten kruis.toen
hij opschrikte van een halfluide stem
naast zich. De spreker had juist zijn
rede beëindigd: hfj had vele warme en
dankbare woorden van hulde gewijd
aan de eenvoudige jongens, die hier
begraven lagen. Toen zei die toonloze
vrouwenstem zonder tranen, maar met
een koppige radeloosheid, zo maar
voor zich heen: Dat is nou allemaal
heel mooi maar mijn jongen ls
dood.
Kijk, zei mijn zegsman, daar sta Je
dan met Je mond vol anden. Want wat
moet Je op zoiets nu zeggen? Het is
allemaal heel mooi, zoals we daar
staan te herdenken en te kransleggen
het zou een schandaal zijn als we t
niet deden, dat wéét ik vel maar 't
is voor ons, die nog leven en onderwijl
naar een bloelende boom mogen kij
ken, maar drommels gemakkelijk.
Tróóst nu zo'n moeder nu maar eens.
Ja nee, ik zeg tróósten, en niet een
paar mooie algemeenheden prevelen
over de dank van het vaderland en een
offer dat niet tevergeefs was je
weet weL Daar is eenvoudig geen troost
voor.
Ik zit achter mijn papier, en ik moet
hem gelijk geven. Ik denk aan al die
hulzen in Nederland, waar op de
schoorsteenmantel een foto van een
jongen staat. Zo'n heel gewone jongen
in zijn beste confectie-pak, die op zijn
persoonsbewijs een heel gewoon be
roep met een goed-Hollandse naam had
staan: postbode, letterzetter, tuinman.
Merkwaardig: naarmate de jaren ver
strijken, wordt dat gezicht steeds jon
ger Er is één dag in het jaar, dat de
vader 's avonds de pijp uit de mond
neemt en zegt: Hoe oud zou hij nu ge
weest zijn? En de moeder antwoordt,
zonder van haar stopwerk op te zien,
met een getal dat dwaas hoog lijkt
tegenover dat lachende jongensgezicht.
Dat ls alles. Ergens in een kast
hangt nog een pak van hem, en zijn
oude regenjas. Maar hij komt nooit
terug. Daar valt niets te troosten. Wat
baten kransen en een naam op een ge
denksteen voor een wond, die nooit
sluiten wil? Mijn jongen is dood
zeg daar eens wat op.
gestaat er eigenlijk zoiets als troost?
Mensen zijn moeilijke vertroosters,
zegt het oude Boek, en hoe bescha
mend waar is dat. Want woorden zijn
zo gemakkelijk voor wie zelf niet de
bittere as van de rouw heeft geproefd.
Wie deze twee wil troosten, tegen
over dat glimlachende jongensgezicht
op de schoorsteenmantel, moet dieper
grijpen dan een paar goedbedoelde al
gemeenheden.
Is er ook niet een troost, die be
staat in bewustwording?
Er is één ding, dat u nooit vergeten
moet, ouders zoals die beiden. Uw jon
gen, aan wie niemand iets bijzonders
vond heeft zich verzet. Waarom
hij zich verzet heeft wat doet het
ertoe?
Misschien eenvoudig weg, omdat hij
een Joodse vrouw met haar zuigeling
in een goederenwagen zag stompen.
Misschien omdat hij, zoals de dagelijk
se burger smalend zegt, niet anders
dan een avonturier was. (Alsof dat op
£VENALS Nederland kent ook Engeland de kledingmode-exportweek. Hoe
wel hieraan hoofdzakelijk de mantelindustrieën deelnemen, ontplooien ook
de japonnenfabrieken een nog grotere activiteit dan gewoonlijk.
In tegenstelling tot de Franse vrouw, houdt de Engelse bovenal van een
voud. Een model, dat veel succes oogstte, was een donkerblauwe Jacquard
jersey japon (links boven). Het aparte hieraan waren de mouwen, die tot
de ellebogen strak liepen, en daaronder sterk poften. Op de tamelijk nauwe
rok was als enige versiering een poffende zak aangebracht.
Het Franse modehuis Lanvin hield tijdens de afgelopen week ook een show
in Londen. Het hoogtepunt hiervan was de grijze gedécolleteerde avondjapon
(midden), van grijs satijn. Voor de vrouw, die zich met gratie weet te be
wegen, is het een ideaal feestgewaad. Lanvin maakte er ruimschoots ge
bruik van, dat geen enkele stof zich zo goed laat plooien als satijn. Zowel de
shawlkraag als de rok en het ondergedeelte van de mouwen was sierlijk
gedrapeerd.
De avondjapon van geelzwarte geruite stof (rechts boven) is natuurlijk
weer een Engels product. De ontwerper was kennelijk geïnspireerd door het
Eton-uniform, toen hij de jurk van een grote witte bobbed-kraag en zwart
fluwelen strik voorzag. Het schoolmeisje, dat voor het eerst naar een bal
gaat, zal hiermee zeer zeker „in de wolken" zijn.
En -nu de mantelparade. Het tailleur mantelpak laat zich niet uit het
modebeeld verdringen. Het enige verschil tussen de pakjes van een paar
jaar geleden en nu is de roklengte. De lange vrouw zal met vreugde con
stateren, dat hef swagger-model zich ook nog steeds weet te handhaven. De
mantels vertonen dit seizoen een belangrijke verscheidenheid in kragen. De
meeste kragen zijn zeer groot. Als wij de mantelbalans opmaken, zien wfj,
dat er deze zomer voor iedefe vrouw de juiste mantel te vinden zal zijn.
zichzelf al niet een eretitel is). Mis
schien omdat hij rechtschapen was, of
ongemakkelijk driftig, of enkel maar
weerbarstig.
Hij heeft zich verzet dat is ge
noeg. De beschaving, de geestelijke
grootheid, de levenskracht van een
volk zijn altijd gedragen door de mo
rele moed van enkelingen, die zich
verzetten. Het zijn alleen de werkelijk
levenden, die dat doen; en het is juist
de doem van onze tijd, dat de mens
zich meer en meer zonder nadenken
laat inschakelen als een nummer in
een monsterlijk, demonisch massaver-
band. Hij stond, op die kleine plek
van zijn rebellerend gevoel van eigen
waarde, en zei neen. Dat is zijn groot
heid, zijn onsterfelijke verdienste.
En dat hij zo gestaan heeft in al
zijn eenvoudigheid tegenover een
grauwe, oppermachtige horde: dat was
uw werk.
Er moet iets geweest zijn: in de
sfeer van uw gezin, in de gesprekken
aan uw tafel, in de gietvorm van uw
karakter, dat hem gedreven heeft tot
dat vanzelfsprekende neen.
Maar mijn jongen is dood. Dat is
waar: hard en onherstelbaar. Besef
echter bij zijn vroegtijdig graf: u hebt
aan een gelijkgeschakelde wereld een
vrij mens geschonken.
Ik weet niet, of dit voor u een troost
betekent. In ieder geval is het onver
gankelijke glorie. SASKIA
jy^EVROUW SPOOR, die ons dézer da
gen in Den Haag welwillend het een
en ander van haar arbeid vertelde, be
gon anderhalf jaar geleden met het
leggen van een band tussen de gewon
de militairen in de Indonesische hospi
talen en hun ouders of vrouwen hier in
Nederland. Dat was een initiatief, dat
wederzijds zeer gewaardeerd werd en
dat tenslotte is uitgegroeid tot een
complete dienst. Wanneer een gewonde
soldaat wordt opgenomen, gaat er een
officieel bericht naar huis. Als de sol
daat van de lijst van levensgevaarlijke
zieken wordt afgevoerd en op de ern
stige zfcken-lijst komt te staan, stuurt
de Militaire Geneeskundige Dienst op
nieuw een telegram naar de verwan
ten en een derde telegram volgt, als
h(j ook daarvan kan worden afgevoerd.
Mevrouw Spoor vond, dat ook daar
tussendoor liefst door middel van de
radio wel eens iets in Nederland van
de gewonde soldaten gehoord mocht
worden. Zij begon berichten in het
strijdkrachtenprogramma door te geven
en dadelijk was het thuisfront en
ook de jongens zelf zo enthousiast,
dat het werk haar reeds binnen veer
tien dagen boven het hoofd groeide en
zij hulp moest aanschaffen.
JJAGELIJKS KOMEN nu ontelbare
brieven en telegrammen bij haar
binnen en de ernstigst gewonden wor
den dan uitgezocht om over hen be
richten te geven.
In Indonesië kan zij zoveel tijd voor
de radio krijgen als zij wil, vertelt zij
ons verder, maar in Nederland is men
aan beperking gebonden. Ongeveer tien
minuten lang worden mededelingen in
het Strijdkrachtenprogramma uitgezon
den. Bovendien kan men Dinsdags en
Vrijdags van vijf uur tot half zes op de
1875 m golf deze uitzendingen beluis
teren. Het spreekt vanzelf, dat niet alle
gewonde militairen over de radio hun
beurt kunnen krijgen. Veel wordt daar
om afgedaan per brief of per telegram.
Zelfs gebeurt het, dat om de dag een
telegram verzonden wordt. Wanneer
het Nederlandse Strijdkrachtenpro
gramma een zo slechte ontvangst heeft,
dat heruitzending niet mogelijk is, dan
stuurt het een expresse-brief naar de
ouders of de vrouwen met de letterlij
ke tekst van het radio-bericht.
Persoonlijk bezoek
De behandeling van de gewonden is
uitstekend en hun verzorging voor
treffelijk. Er heerst een goede geest
onder hen en zij klagen bijna nooit.
Na de eerste militaire actie is het
mevrouw-Spoor-fonds opgericht, ge
vormd door particuliere bijdragen,
waaruit haar werk bekostigd wordt.
De brieven en telegrammen worden
echter verzonden door het kabinet van
haar man, zodat de kosten daarvan dus
door het leger betaald worden.
Tenslotte vraagt zij nog vooral tijd
schriften te sturen met plaatjes, maar
dan actuele en niet van een jaar of an
derhalf jaar oud, zoals nu wel gebeurt.
Buigen de hoeken van uw tapijten
om? Maak dan aan de hoeken een
stukje carton vast en naai hier
over voeringlinnen, q Vochtigheid
in kasten kan men voorkomen
door er een neteldoekzakje met
kampfer in te leggen, q Smaken
de oude aardappelen U niet meer?
Voeg dan een weinig azijn bij het
kookwater, q Levertraan en
wonderolie smaken wel prettig,
als men eerst een stukje sinaas
appelschil kauwt, q Hang uw
spiegel goed op, met andere
woorden nooit daar waar de zon
schijnt, want het zwikzilver kan
de zonnestralen niet verdragen en
het glas wordt vlekkig.
Wij wassen ons natuurlijk dagelijks
of zouden er nog werkelijk onder cms
zijn, die, omdat ze 's morgen uit ge
woonte altijd te laat uit bed komen,
net nog tijd hebben om him neus even
met water te spoelen?
Een goede lichaamsverzorging is voor
iedereen vereist. Hiertoe moeten we
niet alleen rekenen 4iet baden en was
sen, maar zeer zeker ook goede voe
ding, geregelde arbeid, voldoende rust
goede kleding en beoefening van
sport. Hoeveel mensen houden zich
hieraan?
Het dagelijks wassen en 1 maal per
week baden is een van de belangrijk
ste voorschriften; eveneens het weke
lijks verschonen van ondergoed en van
tijd tot tijd borstelen, uitstomen en
luchten van de bovenkleren. Een on
zindelijke huid zal bij beschadiging
eerder geïnfeceerd worden, dan «de
door geregeld reinigen geharde huid.
Ook de verschillen van temperatuur
hebben minder invloed op de reine
mens.
Wanneer men warm is, is het *t
beste zich te wassen met koud water.
De huid ondergaat door het koude
water een prikkel: de haarvaten ver
nauwen zich en de huid wordt koud
en bloedarm. Na het wassen ontspan
nen de haarvaten zich en de huid
wordt bloedrijker dan vóór de behan
deling; men krijgt een warm gevoel.
Dan nog stevig wrijven met een droge
ruwe handdoek. Deze oefening van de
huid is van veel waarde; we leven nu
eenmaal in een landje met meer regen
dan zonneschijn.
Deze huidgymnastlek" hardt ons
lichaam tegen de temperatuurverschil
len. Zo is het aan te bevelen om ook
bij weer en wind dagelijks uit té gaan.
Te dik kleden, te hoge kamertempe
ratuur, altijd wassen met warm water
vermindert de weerstand en vergroot
de vatbaarheid.
Warm water heeft juist de tegenge
stelde reactie van koud-water-wassing.
Men wordt rillerig en koud en het
verhoogt de vatbaarheid. Het is beter
een koudwater-spoeling na te nemen.
Bij lauw water ondergaat de huid
geen prikkeling, daarom krijgt' men
het gewoonlijk koud. Een lauw bad of
lauwe douche zijn 's zomers verfris
send, na een koude douche en het zo-
zomerse zwembad wordt men spoedig
weer warm.
Slaap is tevens een belangrijke fac
tor. Een 2-jarig kind heeft een nacht
rust van 13 uur nodig, met daarnaast
nog een middagslaap van 2 uur. Het
7-jarig kind 13 uur slaap 's nachts.
Het 12-jarig kind HM uur en het 15-
jarig kind slaapt meestal door huis
werk te weinig, maar behoeft toch
nog 10 12 uur slaap. De 18-jarigen
9 uur en de volwassenen 8 7 uur.
Het zou waarlijk voor ons beter
zijn, wanneer we ons hieraan hielden,
maar ja....
Toch is er een eenvoudige manier om
zo'n jurkje van de lopende band tot
iets heel eigens om te toveren. Neem
bijvoorbeeld dit streepjaponnetje uit
een goedkope serie. Het krijgt iets
aparts door de mooie, ongemene versie-
ling die er later op werd aangebracht.
Van wasechte stof werden daartoe
blaadjes geknipt. Allemaal volgens
een zelfde cartonnen model. Deze
stoffen blaadjes kregen een inslag, en
zo werden zij met fijne steekjes op de
japon genaaid.
Wie deze aardige applicatie wil aan
brengen, dient er rekening mee te
houden, dat hiervoor het materiaal van
de japon wordt gebruikt. Op een ka
toenen japon dus katoenen blaadjes.
Als afwisseling kan ook een kruis-
steekrand of een grote geborduurde tak
op het lijfje en de rok een, bijzonder
effect geven.
"Jot nu toe was de vrouw van rijpere leeftijd het stiefkind van de mode. Het
is echter een verheugend teken, dat onlangs tijdens een televisie-show in
Engeland verscheidene modellen voor oudere dames door oudere dames wer
den getoond. De japon links boven is van gebloemde zijden jersey. Het model
is zeer eenvoudig; een strak lijfje met punthals en aangeknipte mouw, terwijl
de nauwe rok onder de taille een weinig is gedrapeerd, q Gecompliceerder is
de creatie van Lanvin rechts boven. Over de nauwe rok vallen twee van links
naar rechts oplopende schootjes. De knopen aan de rechter kant suggereren
daar een sluiting. Het materiaal bestaat uit grijze zijde met ingewerkte nop.
De ontwerper van de donkerrode wollen huispyama links onder, heeft zijn
model „Volendam" genoemd en niet ten onrechte. De manchetten en brede
ceintuur zijn van angorawol. Met de klomp-muiltjes vormt de pyama een
exotisch geheel. Hollands, en tóch niet Hollands, q Niet alleen het mannelijke
Volendamse costuum inspireerde de mode-ontwerper, ook het costuum van de
vrouwelijke inwoners van Volendam trok zijn aandacht. Bij de donkerblauwe
wollen cocktail jurk, met het zo populair geworden schouderdecolleté, behoort
een kapje, van dezelfde kant waarmee ook de japon is afgezet.
Nu de confectie van het goedkopere
genre voorraad in de winkels brengt,
worden de étalages weer plaatsen vol
aantrekkingskracht, Te kust en te keur
staan er modelletjes. De beurs wordt
gewogen.... niet zo erg zwaar....
maar zelfs voor die lichte beurzen is er
iets te vinden. Alleen, er zit een risico
aan!
Zo kan het gebeuren, dat wanneer op
een stralende zonnedag de buitendeur
dichtklapt achter een trots pronkend
mevrouwtje, uit het buurhuis aan de
overkant precies zo'n zelfde jurkje
Romt stappen. En is er voor een vrouw
iets ergers denkbaar, dat dat zij op een
wandeling voor haar eigen spiegelbeeld
geplaatst wordt?
Met een eenvoudige applicatie
werd van deze japon iets bijzon
ders gemaakt.