DE STRIJD MET DE DUIVEL De Hollandse vrouw houdt van de eenvoud Eenvoudige kleine jurkjes f Probeer dat eens, Mevrouw Recepten van Kers, de radio-kookleraar Lof van de thee De heksenprocessen in het licht der massa-psychologie AMXMtó ÜiT O 2ULKE. PIEP KLEINE PAKJES? MMJR. HOE KOMT TOCH DIE GCJOTE 6PPENTE ZO'N TUINMAN WEZEN JONGENSDAT LüKT ME ^*&^E L. GROENTEN SOEP (Volledig maal) Een pond klaprib, 4 liter water, 10 gr. zout, 6 a 8 wortelen, 3 preien, wat kervel, een handje selderij - groen, 1/2 kleine bloemkool, flink wat gehakte peterselie, 1 grote en 1 kleine Ui, 2 tomaten, 1 flink kopje rijst, zout, peper, wat soepen aroma en eventueel wat maizena. Breng het stukje klaprib met wa ter en zout aan de kook en laat het nu zachtjes koken. Schaaf de wor telen op de rauwkostschaaf aan stukjes, snijd de prei aan smalle reepjes, snijd kervel en selderij- groen aan kleine stukjes, maak van de bloemkool kleine stukjes, snipper de Ui fijn en schil de to maat en snijd déze aan dunne plak jes. Wanneer het kokende vlees on geveer 11/2 uur gekookt heeft, voeg men er de rijst aan toe, laat zachtjes koken. Breng de soepgroen ten met zoveel water aan de kook dat ze ruim kunnen gaar koken. Wanneer de klaprib gaar is neemt men dit uit de soep en houdt het warm. Voeg nu bij de bouillon met de gare rijst, de gare soepgroenten met groentenkookvocht. Bind de soep een weinig met wat aangemaakte maizena zodat ze even gebonden is. Breng de soep op smaak met zout, peper en soe pen-aroma, roer er bij het opdie nen de gehakte peterselie door. Snijd het vlees aan dikke plak ken en dien dit apart bij de soep. Geef er dunne sneedjes brood bij. TOMATEN RAGOUT Twee pond tomaten, 1 grote Ui, 1 laurierblaadje, 1/2 kruidnageltje, 50 gr. boter, 1 flinke scheut sla olie, 1 theelepeltje mosterd, gehakte peterselie, 1 d.L. azijn, (3 eierdopjes) 3 d.L. water, wat maizena of aard appelmeel, wat soepen-aroma, wat zout en peper, 50 gr. leverworst en 1 hard gekookt ei. Schil de tomaten (even in ko kend water leggen), daarna aan partjes snijden (zaad en harde stukken verwijderen en voeg dit bij het water). Hak de helft van de ui zeer fijn en snipper de rest, ver wijder het vel van de leverworst en maak deze, onder toevoeging van de boter, fijn met een vork. Breng het water onder toevoeging van de tomaatafval en de kruiden aan de kook, laat dit enkele ogenblik ken zachtjes koken. Laat in een koekenpan de sla-olie goed warm worden en fruit hierin de fijn ge hakte ui goud geel, voeg hier het mengsel van leverworst en boter aan toe en laat dit te zamen enkele ogenblikken zachtjes bakken. Voeg hier nu de mosterd en de azijn bij, roer er dan door een zeef het water door, laat het even zachtjes door sudderen, breng het aan de kook in een pannetje en bind het met een weinig maizena tot een niet al te dik sausje. Breng het sausje op smaak met wat zout en soepen aroma, roer er nu de gehakte pe terselie en stukjes tomaat door. Laat het geheel nog enkele ogenblikken zachtjes doorstoven, doe de ragout op een schotel, strooi er bij het op dienen, het gehakte ei en de peter selie over. Geef er verse aardappe len, gehakt of biefstuk bij. KERSEN SURPRISE PUDDING Een kwart liter melk, 25 gr. griesmeel, 25 gr. suiker, 1/2 pond kersen, ontpit, wat suiker, water, wat maizena, 1 eiwit, 2 eetlepels jam, 4 eetlepels water. Breng de melk met de suiker, eventueel een stukje citroenschil, aan de kook en roer er de griesmeel bij, blijf even roeren tot het kookt en laat nu op een zacht getemperd vuur, ongeveer 10 minuten zachtjes gaar worden. Giet het puddingmengsel in een vorm, doch draai nu de vorm met het griesmeelmengsel zo, dat het puddingmengsel alleen de binnen wand van de vorm bekleedt, laat dit nu koud en stijf worden. Doe de kersen in een pannetje, voeg er wat suiker naar smaak aan toe en giet zoveel kokend water erbij, dat de kersen net onderstaan. Breng dit nu aan de kook, laat enkele ogenblik ken zachtjes koken en bind het ge heel tot een puddingmassa met wat aangemaakte maizena. Giet dit ker senmengsel nu eveneens in de vorm, dus binnen de met griesmeel be kleedde wand, laat de pudding nu goed koud worden. Stort de pudding voorzichtig over, maak van de jam, het water een sausje, roer dit door het stijf geklopte eiwit en giet dit rond om de pudding. Dien de pud ding direct op. Hebt u dat óók wel eens gehad, dat op een werkelijk gezellige visite olotseling het hart in de pumps zonk? rrw gastvrouw had zo vriendelijk ge vraagd: Een kopje thee? en u had lichtzinnig:: „graag" gezegd. En met- ,en wist u, dat er weer een van die onontkoombare beproevingen van het gezelschapsleven op komst was. U zat daar immers al een kwartier en die thee wie weet hoeveel langer. Maar de narigheid was niet meer te keren U had uw kopje maar aan te nemen en u zo elegant mogelijk door de misère heen te werken. Elk spoor van hoop verdampte bij de eerste aan blik Net wat u had gedacht: de bodem was'niet zichtbaar. Het brouwsel zag donker en wasemde maar zwakjes. En het eerste slokje deed de deur dicht: lauw zuur en bitter tegelijk, een apo thekersdrankje zonder enig excuus van heilzaamheid. Het liefst had u de hele nias wansmaak in één teug naar bin nen gegoten, als een schutter een gil- debeker. Maar ook dat doet men nu eenmaal niet. En dus nipte u, welop gevoed en huiverend, bij tijd en wijle aan dit wrange meer. Met maar één eedachte: zo gracieus mogelijk afscheid te nemen vóór het noodlottige: Mag ik u nog eens inschenken? Een kop théé wanneer heb ik die voo- het eerst gedronken? Ik weet het weer: het was in Engeland, in die be drieglijk goede tijd vlak voor de gro te Europese brand. Met de morgen- trein was ik uit Londen vertrokken, op een blakende Augustusdag om na een uur of zes kleverig, stoffig en lan derig op een snikheet perron aan de Zuidkust te staan. Met een rammelende maag en een rammelend humeur. Een lege bus hot ste mij vervolgens nog een klein half uur kwaadaardig dooreen en deponeer de mij eindelijk als een stuk onge wenste bagage bij een desolate halte- paal op een zinderende open weg. Ik sjokte met een loden koffer nog een bescheiden eeuwigheid door het stof om eindelijk, eindelijk door een sche merige lege hal in een vriendelijke stille eetzaal te belanden. Er was een koele waterstraal en een groot geurig stuk zeep. Er waren open slaande deuren op een Engels grasveld. Er was een gedekte tafel met een appe tijtelijke lunch voor één. En er was, onder een theemuts als een klokhen, een gloeiende stenen trekpot met théé Thee? Geen sprake van. Ergens om het hoekje moest Elysium zijn, het verrukkelijke verblijf der gelukzali gen, en dat leende af en toe uit pure mensenmin een kleine portie nectar uit aan versmachtende stervelingen. Nee, bij nader inzien was het toch werkelijk thee Sterk, helder, heet en geurig. En al die eigenschappen juist in de goede graad en verhouding. Ik was toch alleen, en dus het is schandelijk maar waar: ik plantte bei de ellebogen op tafel en met de enor me kop in beide handen dronk ik met f kleine verrukte teugen, langzaam en r volkomen met het leven tevreden. En toen de trekpot leeg was zwoer ik bij Hebe, de schenkster der goden, dat ik nooit meer enig ander vocht in mijn eigen theekop zou schenken dan deze goudkleurige toverdrank. Ik heb onbe schaamd en hardnekkig net zo lang gevraagd tot ik het geheim aan de I weet was gekomen. En ik geef het hier gratis door, opdat u nooit meer uit onwetendheid gedoemd zult zijn tot het drinken van kopjes vol lauwe bit tere plasjes. Het wachtwoord is: héét. Kokend water en een verwarmde trekpot. Als u de laatste op de ketel zet tijdens het water koken, met de thee er in, is u in één moeite klaar. Niet teveel thee, maar vooral niet te weinig. Eén schepje plus een snufje toe is wel vol doende voor zes kopjes. Snel opgieten en afsluiten, en nog sneller onder de theemuts of in de theebeurs zetten. Op zijn minst drie minuten laten trekken, hoogstens vijf. Even omroeren voor u gaat schenken. Géén theezeefje alstu blieft: de thee koelt er door af en af koeling betekent verlies van geur. In de winkels zijn die handige apparaat jes weer te koop, die het meeschen- ken van de blaren verhinderen. Een soort parapluutje, dat u in de tuit steekt, of een cirkelvormig plaatje met gaatjes, dat u met een veertje in de binnenopening van de tuit klemt. Nog beter is een theebuiltje van gaas, dat u voor het schenken uit de pot haalt. In dat geval mag u ook water bijschen- ken, en kan de thee wat langer be waard worden zonder gevaar voor looi zuur. Zo gezet zo geschonken zo ge dronken, dat is het geheim van de smid. En als u het helemaal op zijn Engels wilt hebben: doe eerst de sui ker, dan de melk en daarna de thee in de kopjes. Durft u het aan? SASKIA. Wanneer wij zeggen; de Hollandse vrouw houdt van eenvoud, bedoelen wij de doorsnee Hollandse vrouw. Als zij met uacantie gaat, neemt zij het liefst japonnen mee, die „er tegen kunnen". Ook de schoenen, coiffure en tas moeten „er tegen kunnen". Dat is natuurlijk een gezond standpunt, maar helaas wordt vaak uit het oog verloren, dat ook eenvoudige kleding modieus en elegant kan zijn. Heeft V wel eens Amerikaanse toeristen ont moet? TJ zult moeten toegeven, dat die Amerikaanse meisjes hoogst een voudig èn hoogst modieus gekleed gaan. Geen van allen draagt het haar in een stijf rolletje, dat met tientallen pennen tegen het hoofd is geprikt. De meesten hebben een kort krullenkap sel, of stijl kortgeknipt haar met pon- v.ie. Degenen, die lang haar preferen, dragen het óf los langs het gezicht, öf tot het oor opgenomen en van achteren licht omgekruld. Zo is het ook met de schoenen. Waarom op plompe mo lières lopen, wanneer er zulke aardige open schoentjes met kruisbanden of pantoffelschoentjes te koop zijn? Een eenvoudige japon behoeft niet altijd van gebloemd katoen te zijn met een vier baans rok en pofmouwen. De tafzijden geruite jurk met de klok- rok links boven kan ook wel tegen een stootje. De grote zakken en. de mouwen, die van boven zijn inge haald, geven de japon het aparte cachet. Van de huisvrouw wordt verwacht, dat zij het ontbijt op tafel heeft staan, wanneer echtgenoot cn kinderen in de eetkamer komen Iedere man zal het op prijs stellen, wanneer zijn vrouw gesoigneerd aan tafel verschijnt. Dit kan ook. Het is helemaal niet nodig, dat de huisvrouw met krulspelden in het haar en in een „werkjurk" aan het ontbijt zit. Zij be hoeft heus niet een half uur eerder op te staan om toilet te maken. Wanneer zij een eenvoudige katoenen ochtend jas over haar nachtgoed aanschiet, de borstel door het haar haalt, en even tueel het haar met een lintje bijeen huudt( tweede van links boven) zal zij voor haar huisgenoten een prettige aanblik vormen. Bent U niet zo piepjong meer en zoekt U een wandel- japon, laat Uw keus dan vallen op een toilet zoals het derde plaatje toont. Het pakje, dat het meisje rechts bo ven draagt, is wel heel practisch. Op een groen-wit geruit zijden japon netje heeft zij een zwart velours- chiffon jasje. Ook de band op de rok is van velours-chiffon. Dit kostbare materiaal kunt V uitstekend door wol len stof en zelfs door zijde vervangen. De hoed links onder is bij uitstek geschikt voor vrouwen met kort haar evenals de hoed rechts onder, die een compositie is van wit en marineblauw stro. Met enige van deze modellen in de koffer kunt U rustig op reis gaan, zonder bang te zijn „bij anderen af te steken". Al heeft hij vele kennissen geen speciale vriend hij scheelt zich uitsluitend met QNDER DEZE TITEL PUBLICEERDE Prof. K. Baschwitz in 194S bij de uit geverij Blitz te Amsterdam een monumentaal werk, dat zich bezig houdt met de heksenwaan en z'n bestrijding. Hoeveel historische bijzonderheden dit werk ook moge bevatten, het psychologisch raam waarin de feiten ge plaatst zijn, blijft toch steeds werkzaam op de achtergrond. Alleen psycholo gische begrippen zijn in staat duidelijk te maken, waarom wij van de heksen processen zo weinig meer weten, en vooral hoe het tot dergelijke massa moorden kon komen. Dat wij in onze tijd zo weinig meer weten van de heksenprocessen, waar van de laatste plaats vond in 1782 dus in de tijd, toen 1 mmanuel Kant z'n' nog steeds gelezen hoofdwerk, de „Kritik der reinen Vernunft", schreef! dat kan volgens de schrijver verklaard worden met het begrip verdringing. Het begrip verdringing, ontleend aan de psychoanalyse, houdt in dat het ideale „ik" voorstellingen, gedachten en wensen afweert, wil vergeten en daarmee ook vergeet. TOEGEPAST OP de massa, betekent dit dat onze Westerse cultuur de schande van de heksenmoorden graag wilde vergeten en dus ook vergeten is. Want niemand heeft er thans nog enig belang bij herinnerd te worden aan deze zaken. De Rooms Katholieken niet, omdat hun geestelijken zeer vaak een leidende rol speelden in de heksen processen. Maar de Protestanten al evenmin. Luther keurde de heksen processen niet af. Calvijn eiste drin gend de terechtstelling van de heksen te Peney. En de Hollandse Calvinist Voetius bestreed niet alleen Copernicus Descartes, maar ook een man als dr. Wier, die zich Hei nieuwe boek tegen de heksen processen verzette. Rooms-Katholieken en Protestanten beiden hebben er geen belang bij, herinnerd te wor- waandenkbeelden, die zij terug zoge- Op 't punt van vertrek voor enkele vacantiedagen gebeurt het maar al te vaak, dat het één of ander nog aan onze garderobe ontbreekt. Vooral het een voudige jurkje, dat bij zovele gelegenheden een uitkomst is. En het kiezen daarvan wordt niet eenvoudiger doordat we helaas maar al te veel rekening moeten houden met de nukken van ons weer en de onberekenbare sprongen van de barometer, vooral in deze zomer. Een uitkomst is altijd, als wij goed kunnen combineren, b.v. verschillende blouses, rokken en jasjes. En een truitje niet te vergeten. We moeten tenslotte niet een speelbal van de weers gesteldheden zijn. En met deze enkele voorbeelden van vrolijke kledingstukken van de Franse „Haute couture" kunnen we dat met een blij gezicht. En dit laatste is toch een eerste vereiste voor een prettige vacantie. No. 1 van Jean Paton: jonquille linnen met lichtblauwe stiksels en monogram op de zakken. No. 2 van Heine: groene blouse en oranje met groen ge streepte rok, die hoog oploopt. No. 3 van Pignet: lichtblauw linnen met aplicaties van zwaluwen van wit linnen. No. 4 van Fath: blouse van geel linnen met gebreide boord in de taille en aan de mouwtjes in afstekende tint evenals het borduursel. Rok van wit linnen. den aan de nog maar enkele eeuwen naamd ter ere Gods in bloedige reali teit hebben omgezet. Bloedige realiteit: want in Europa zijn ongeveer één mil- lioen heksen ter dood gebracht Van angst tot waan. .aOK HET FEIT, dat de heksenwaan zich kon uitleven in een dergelijke massamoord, is volgens prof. Baschwitz alleen psychologisch te verklaren. Hier wordt het begrip suggestie te hulp ge roepen. Onder suggestie verstaan wij het overnemen van bepaalde voorstel lingen van anderen. Latep we een his torisch voorbeeld nemen. In 1746 was Renata Singerin de reeds bejaarde sub priores van een klooster te Würzburg. Zij was gemelijk, streng en hooghartig. Nu waren er ook twee nonnen in haar klooster, dochters van een rijke krui denier, die duidelijke geestelijke afwij kingen vertoonden. Op zekere dag be schuldigden zij Renata Singerin er van de duivel in het klooster gebracht te hebben. Daardoor waren de beide zus ters van de duivel bezeten geraakt. En nu is dit zo uiterst merkwaardig: Re nata Singern geloofde dit! Zij hield zich vanaf dat moment voor een duivels- bruid. Haar drie katten waren helle- geesten. Maar ook de overige nonnen uit het klooster werden bezeten. Zij raasden en tierden 's nachts en schreeuwden de meest liederlijke woor den. Het hele klooster raakte behekst. Wij zeggen thans: De gedachte een heks te zijn werd gretig aanvaard door alle nonnen van het klooster. Renata Singerin die het eerst de duivel binnen de geheiligde kloostermuren zou ge haald hebben, werd terecht gesteld. Hier triomfeerde de suggestie! Nu bleef het in dit geval bij een en kele schuldige, die de dood vond. Maar doorgaans was dit niet het geval. Een heksenmoord begon natuurlijk altijd met een willekeurige aanklacht. Iemand zou ziekte hebben verwekt, hagelslag en onweer hebben veroorzaakt en der gelijke meer. In de tijd toen de heksen waan levend was, werd aan zo'n wil lekeurige aanklacht vrijwel steeds ge loof gehecht. In vele gevallen bekende de betrokkene: het zuiverste voorbeeld van suggestie. En zo niet, dan waren er verschillende heksenproeven. In Engeland b.v. werd bij voorkeur de naaldproef toegepast. Een heks zou on gevoelige bloedloze plekken op haar lichaam vertonen. In het begin van de 17de eeuw verdiende een zekere Hop kins 20 shilling voor elke heks, die hij op deze manier opspoorde! En hij vond er in z'n leven ongeveer twee honderd! Of men zocht op het lichaam van de schuldige naar het duivelsmerk. Hoe gemakkelijk is een moedervlek niet als zodanig te interpreteren. Of men paste de waterproef toe. In gebogen hou ding werd de betrokkene aan een touw te water gelaten. Wie bleef drijven, was een heks. Maar het meest efficiente hulpmiddel was, vooral in Duitsland niet in En geland! de pijnbank. En suggestie plus pijnbank kunnen zeker zijn van succes. Bovendien gold de stelregel, dat wie niet bekende op de pijnbank, kracht van de duivel moest hebben ontvangen om te blijven ontkennen en dus met stellige zekerheid heks was! Het was een vage angst voor het le ven en z'n vele risico's, die zich ver dicht had in een heksenwaan. Een waan is een niet te corrigeren dwaling, die op een ziekelijke wijze ontstaat. Een dergelijke waan suggereert z'n eigen waarheid, niet alleen ten aanzien van de enkeling, maar ook ten aanzien van de massa. In sommige steden, vooral in Duitsland, kon bij een heksenproces de stad als het ware in een stomme paniek raken. Want ieder liep de kans als heks te worden aangeklaagd. Im mers werd een schuldige gedwongen de namen te noemen van diegenen, die de betrokkene op de zogenaamde heksen sabbat had gezien. En wie genoemd werd, was schuldig. De pijnbank volg de. Nieuwe namen werden gevraagd en dus ook gegeven. Een eenmaal begon nen heksenproces was als een steeds groeiende sneeuwbal. Ieder kon onder verdenking raken. Ieder was besmet door de ziekelijke waan. En alleen de weigering van de overheid om voortaan mee te helpen aan de voltrekking der doodvonnissen kon een eind maken aan een dergelijke massamoord. Vergelijking met het heden? JJE WIJZE WAAROP prof. Baschwitz zijn stof behandelt, opent belangrijke perspectieven, ook ten aanzien van an dere onderwerpen. Hij zinspeelt daar hier en daar zelf op. Zou in het bijzon der het nationaal socialisme niet kun nen worden beschreven onder de hier boven genoemde massa-psychologische gezichtspunten? Ook hier waren het enige fanatici, die een ziekelijke waan koesterden. Ook hier was een doorbre king van de rechtsorde. Ook hier was sprake van een suggereren van waan denkbeelden met alle mogelijke midde len der publiciteit. Bij de heksenwaan waren het oude vrouwen, die alle schuld moesten dragen. Bij het natio naal socialisme waren het, de Joden, die alle duivelswerk op aarde volvoerden. De schrijver laat zien, dat deze be schouwingswijze mogelijk is maar werkt dit niet nader uit. Het psychologisch raam van de be schouwingen van prof. Baschwitz ver dient alle aandacht. Het kan niet wer den ontkend, dat de stof die hij behan deld heeft, zich ongedwongen in dit kader voegt. Maar daarmee is de stof zelf niet van belang ontbloot. Dit boek geeft zeer vele historische bijzonder heden, misschien zelfs wel wat tè veel.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1949 | | pagina 7