Van jagers-sporti viteit en eenden die heus niet zo stom zijn! Modernisme in de kunst n psychologie Leert Uw sparen David Kouwenaars composities in Bergen Laatste tentoonstelling K.C.B. j^aatsie j\jieuws ijl de KUNSTZAAL HUBEES te Ber egen exposeert David Kouwenaar een aantal schilderijen dat een overzicht geeft van zijn productie der laatste ja ren. Het is verheugend te constateren dat zijn productie zodanig blijkt, dat hij steeds nieuw werk kan tonen. De nu geëxposeerde doeken mag men ze ker voor representatief houden voor deze schilder en het geboden over zicht leent zich tot een vergelijkende beschouwing. Wie zijn vroeger werk kent weet dat Kouwenaar in wezen portrettist is, hij schilderde mensen (ook zichzelf) en de voortreffelijke gelijkenis van model en pertret was opmerkelijk. Schildertechnisch helde hi, over naar de toon, wat door een vooruitstreven de schilder als niet-modern gevoeld wordt. Toch was er een eenheid in deze vooroorlogse doeken. Tussen ge voel en verstand was geen verwijde- jing, nog minder een breuk en de technische rijping, het vakmanschap, itond bij Kouwenaar reeds vroeg op een hoog peil. Aanschouwt men nu deze nieuwe verken, dan blijken de beide ken merkende elementen, portretaanleg en toen, verdwenen, maar het technische jtunnen is gebleven. Het werk is mo dern, d.w.z. het is gebaseerd op de kleur en de kleurvlek en perspectief heeft plaats gemaakt voor het schil deren in het vlak. Tegelijkertijd ech ter en ik heb er in deze kolommen reeds eerder op gewezen is een ver wijdering gekomen tussen gevoel en intuïtie enerzijds en het verstandelijk inzicht anderzijds, in die zin, dat het verstand de regelende macht is gewor den, beheerser van kleur en vorm. Men kan zich trouwens niet aan de idee onttrekken, dat veel modern werk verstandswerk is, dat het schilderij de compositie is van verworven inzichten, waaraan gevoel en intuïtie vreemd blijven. De functie van het verstand moet in de kunst zijn het vorm geven aan het intuïtief gepresenteerde, opdat de vorm ons het intuïtieve be wust make. Maar de vorm kan niet willekeurig door het verstand gescha pen worden om er een intuïtief gege ven in te vangen. De vorm moet mèt inhoud één zijn. En geen kunsttheorie kan die eenheid geven wanneer de in tuïtie van de kunstenaar zich onttrekt aan gestelde regelen. Of met andere woorden: wanneer iemand niet met zijn diepste, onbewuste wezen modern is, niet in het probleem van zijn tijd staat, dan kan hij wel intellectueel een moderne vorm geven, maar dan ontstaat ook een breuk met het ge voel, welke in zijn schilderijen is af te lezen. En die breuk is af te lezen ook in het werk van David Kouwenaar. Zijn verstand loopt voor zijn gevoel uit. Maar zie nu hoe schoon de miskende ziel zich wreekt: de aanvankelijke portretschilder, als zodanig uitbeelder van psychologische momenten, komt via een aantal stillevens, in zijn laat ste werken tot uitbeelding van voor stellingen waarin de mens weer op treedt: Man met kind op de schouders; beeldhouwster; echtpaar aan tafel; man met fiets. Het zijn geen portret ten, wel psychologische momenten, in verhaaltrant, d.w.z.: litterair. Kou wenaars talent is te groot om dit lit teraire bij hem als symptoon van ver val te zien, het is een correctie door zijn wezenlijke, maar veronachtzaam de schildersgave. Bergens Harmonie viert triomfen Bergen's Harmonie nam Zaterdag deel aan het muziek-concours te Breu- kelen en wist daar o.l.v. de heer P. Pranger heel wat lauweren te oogsten. In de middagwedstrijd behaalde zij in de Ere-afdeling Harmonie met 367 pun ten een eerste prijs en tevens de eerste Prijs voor het hoogste aantal punten van de dag. 's Avonds waren de resul taten in de ere-wedstrijd even schitte rend- een eerste prijs met 174 punten m een eerste prijs voor het hoogste aantal punten. De eminente directeur, de heer p, Pranger, verwierf de direc- teursprijs. Op verzoek bracht Bergen's Harmonie nog onder leiding van de neer J. c. Beekman de door hem ge componeerde mars „De Wacht" ten ge hore. VfOS LEGT BESLAG OP „DE RUÏNE" Op het Berdos-terrein aan de Lijtweg werden Zondag ten aanschouwe van een talrijk publiek de seriewedstrijden om de Ruïne voortgezet en beëindigd. Eerst kwamen de winnaars uit de eerste ronde tegen elkaar in het veld. In de strijd tussen Assendelft en Ber- dos wist eerstgenoemde met 10 te ze gevieren; een welverdiende overwin ning. De kamp tussen Bergen en Vios ein digde met 00. Strafschoppen beslisten hm voordele van Vios. De finale tussen Vios en Assendelft eindigde met 21. Het werd een spannelnde, snelle wed- strijd. De bal rolde nauwelijks of Vios trok vliegensvlug ten aanval en schoot onhoudbaar in (10). Geen minuut la ter was 't bijna 20 geworden. Of schoon Assendelft technisch beter spel ''•et zien, wist dit elftal dat niet in pun ten uit te drukken, Vios speelde mooi, open spel. Viif minuten na hervatting van het spel scoorde Assendelft het eerste tegenpunt (21). Na een kwar tier scheen de gelijkmaker te zullen komen, maar Vios' doel verdediger wist het gevaar te bezweren. Zoetjesaan werd nu de invloed van de warmte duidelijk zichtbaar, vooral bii Vios. De Warmenhuizers wisten echter hun voorsprong te behouden cn voerden de Ruïne in triomf meer naar hun woon plaats. Ook deze gave treedt duidelijk aan het licht. Kleur en vorm ziet men zich ontwikkelen van het mooi geschilder de detail tot het enkelvoudig geven van kleurvlakken die met andere vlak ken tot een monumentale compositie worden. In zijn laatste stuk (no. 1) ziet men dan ook hoe een kleur op zichzelf weinig kracht heeft, maar haar kracht ontleent aan de andere kleuren, en hoe dan de verrassende wisselwerking aller kleuren het schil derij maakt tot een gaaf en sterk stuk, waarbij de voorstelling eenvoudigweg terugtreedt. Een dergelijk resultaat be reikt toch alleen maar de ware kun stenaar. Dirk Hubers exposeert tegelijkertijd een aantal nieuwe keramische produc ten, vazen, potten, schalen. Meer nog dan zijn allround vakmanschap wekt zijn versieringskunst de bewondering Volkomen persoonlijk, herkenbaar uit elke collectie, behoren zijn werken tot het beste wat we hier kennen. De ge voelige lijnen en de even gevoelige kleuren, de fantasievolle variaties en gedurfde opzet maken van elk zijner aardewerken een gaaf geheel. Geen manierisme, geen vastzitten aan eens gevonden vormen, maar een groei, die alle schoons nog voorspelt. v. d. W Het Kunstenaarscentrum te Bergen houdt thans in de kunstzaal van de Rustende Jager zijn laatste tentoon stelling van dit seizoen. Mr. A. F. Kamp, de voorzitter van het KCB, de expositie inleidende, merkte op dat naarmate er meer tentoonsgesteld was, het publiek ook critischer is gewor den, en hij vroeg zich af of een offici ële opening zoals dat steeds de ge woonte is geweest, wel zin had, daar er over kunst-zelf toch niet werd ge sproken. Voor de exposanten echter is het toch wel goed, 3at het openings woord het begin is. Mr. Kamp gaf vervolgens een overzicht van de re sultaten van bezoek en verkoop. Er is veel bezoek geweest, de verkoop van kunstwerken is echter matig. De zes dit seizoen gehouden exposities trok ken 3500 mensen, wat f 700 entrée op leverde, tegen vorig jaar f 200. In to taal hebben de kunstenaars voor 3200 aan werk verkocht. Dit bedrag is wel teleurstellend. Er is door de heer Roggeveen het voorstel gedaan om de toegang vrij te doen zijn opdat er meer bezoekers zouden komen, maar het aantal bezoekers geeft, aldus mr. Kamp, geen reden tot ontevredenheid. Buitendien kan het KKCB het entrée- geld te goed gebruiken. Bij deze laatste tentoonstelling be dankte mr. Kamp in het bijzonder de heer J. H. Roggeveen voor het vele werk dat hij voor de organisatie der exposities had verricht, en mej. Van Stuyvenberg, de gastvrouw der ex- positie, voor de belangstelling die zij wist te verwekken en te behouden. Wat de tentoonstelling zelf betreft: Arend Bos Eyssen zond elf aquarellen in, die vlot en fris zijn, maar ook vaak oppervlakkig, op het illustratieve ge richt met iets van een nuchtere hu mor als in Bergen aan Zee (no. 29). Zijn Gezicht op Menton (no. 17) is ernstiger gedaan en daarom zijn beste stuk hier. Bos Eyssen behoort tot de begaafde jongeren, hetgeen hij ook met deze waterverven bewijst. De nestor der exposanten, J. M. G raadt van Roggen, is meer graphi- cus dan schilder. Zijn etsen (er hangen er hier vier) zijn verre te verkiezen boven zijn schilderijen, waarvan er ook vier aanwezig zijn. Toch is Ro- chers du Drammont een goed werk (no. 3). Van zijn etsen treft mij het meest de droge naald Antibes (no. 26), groot en warm gedaan. Van H. Lugt zijn er precieuze schil derijen, waarin alles gericht is op na tuurgetrouwheid en juistheid van stof uitdrukking, en moeizame ijver ken merkend is. Het lijkt me toe dat Lugt met zijn oog voor het kleinste détail (als ringen aan vingers) het meest zou presteren als miniatuurschilder. Bij een miniatuur immers heeft dergelijke détailverzorging een functie. W. Huygens' Schaakspel is een aar dige waterverftekening; in zijn schil derijen zijn hier en daar wel aardige stukken, maar als geheel is er toch weinig afgewogenheid in de kleur. Van Clara Colnot is er een olieverf schilderij. ongelooflijk gemeen van kleur, maar dat om de een of andere wijze door de tekening en compositie een naïviteit uitstraalt van onmisken bare charme Ik voor mij geloof dat zij noch kan schilderen noch tekenen, en dat zij toch een kunstenaarssziel heeft, die zich op deze primitieve wij ze moet uiten De onbeholperiste uiting van zo'n ziel is mij meer waard dan alle fijnschilderij waaraan intuitie ontbreekt. (Ongecorrigeerd) ONGELUKKIGE NOODLANDING VAN MILITAIR VLIEGTUIG Bij het vliegveld Twente was een spitfire van de militaire luchtvaart, bestuurd door de res. 2e lt.-vlieger De Jong, hedenmorgen door motorstoring gedwongen een noodlanding te maken. Het vliegtuig kwam buiten het veld terecht en werd zwaar beschadigd, de piloot werd levensgevaarlijk gewond naar een ziekenhuis in Enschede ver voerd. Heiloo JUBILEUM MEESTER TAMIS Ter gelegenheid van het jubileum van meester Tamis, die, zoals wij de zer dagen reeds meldde, 25 jaar hoofd onderwijzer is aande r.k. Jongens school, zal op 8 Sept. om 11 uur een officiële receptie in het Brunogebouw worden gehouden. Om 2 uur volgt een huldiging van de schoolkinderen en 's avonds om 7 uur een algemene re ceptie in het Brunogebouw. VERKOPING Door notaris mr. C. de Lange te Alk maar werd verkocht in de Oude Her berg een woonhuis met erf groot ruim 3 Aren aan de Aostastraat 11 te Heiloo. Koper was de heer A. Dekker te Alk maar voor f 3900. ZIJ VERTREKKEN De heer en mevr. Dierendonck, de zorgzame en hartelijke beheerders van het Tehuis voor Ouden van Dagen aan de Aostastraat, alhier, gaan het tehuis verlaten. De oudjes zullen de zorgen voor hun welzijn zeker missen. H.S.V.-NIEUWS HSV I speelde gister een vriendschap pelijke ontmoeting tegen RK AFC I te Alkmaar, doch moest het onderspit delven. 4—0 voor AFC. HSV III deed het beter en won van RK AFC III met 5—1. FORESTERS-NIEUWS De Foresters hebben weinig succes kunnen boeken in hun serie wedstrij den die zij gister speelden tegen Alkm. Boys-elftallen. Het eerste van de Fo resters verloor van Alkm. Boys II met 12, het 2e elftal verloor van Alkm. Boys IV met 13, Foresters IV verloor van Alkm. Boys VI met 34, Foresters A verloor van Alkm. Boys B met 23, Foresters B verloor van Alkm. Boys C met 04 en de Foresters welpen verlo ren eveneens hun wedstrijd tegen de Alkm. Boys-welpen met 13. DE AUTO TERECHT. Langestraat te Alkmaar werd ont vreemd en waarvan de eigenaar was de heer IJ. is de volgende dag onbe schadigd aan het Slemppad te Heiloo teruggevonden. Van de daders geen spoor GESLAAGD Dezer dagen slaagde te Haarlem voor het examen hoofdacte onze plaats genoot de heer Jac. Winnips, onder wijzer te Schoorl. St. Pancras WEG KOEDIJK—ST. PANCRAS Naar aanleiding van het enkele da gen geleden gegeven raadsverslag on zer gemeente berichten wij nog, dat slechts de verbindingsweg tussen de Bovenweg en het Daalmeerpad voor lopig is uitgesteld. De grote weg KoedijkSt. Pancras valt buiten dit uitbreidingsplan, doch kermt in het Provinciale plan voor. Egmondbinnen JAARLIJKSE SCHOUW De jaarlijkse schouw van het water schap De Orjingepolderde Landen on der Egmond-Binnen over de vaarten, beken, sloten, bruggen, dammen en pompen, zal gehouden worden op Woensdag 14 September 1949. De her- schouw is bepaald op Woensdag 28 September a.s. Egmond aan Zee Schaakclub De Egmonden De algemene ledenvergadering van de schaakclub De Egmonden is vroe ger gesteld dan gewoonlijk, zulks om de wintercompetitie zo vroeg mogelijk te doen aanvangen. De vergadering wordt nu gehouden Woensdag 31 Aug., terwijl de clubcompetitiewedstrijden op Woensdag 7 September a.s. zullen aanvangen. Met het oog op de belang rijkheid der te behandelen punten van de agenda (aankoop nieuwe schaakklokken, wijziging indeling in klassen naar sterkte, aanschaffing nieuwe wedstrijdborden, aftreding en eventuele herkiezing van twee leden van het bestuur enz.) worden de leden verzocht zoveel in hun vermogen ligt, die avond op te komen. In de sprint-wedstrijden om het wereldkampioenschap te Kopen hagen won onze landgenoot Jan Derksen op gemakkelijke wijze van de Belg Scherens. aangrijpt, is ook ons niet voorbij ge gaan. We hebben gezworven op onge- ploegd land en tussen het eeuwig-rui send hoge riet, zijn geslopen langs kleine plassen en hebben de jonge, nog onbedreven, jachthond Marja tot stilte gemaand. Sportiviteit. Er zijn mensen die iets tegen jagen hebben, zoals er ook zijn die het be drijf van de visser wreed vinden. We kunnen Gns dat begrijpen. Maar wie de practijk van een goede jager ziet zal diens sportiviteit roemen. In het neer schieten van een argeloos rondzwem mende eend bestaat jagen niet. Let maar eens op. Het koppel dat hoog bo ven de hoofden van de gespannen toe ziende jagers cirkelt, strijkt neer in een nabijgelegen sloot. Voorzichtig schuifelen we over het land in de richting van het water. Tot op enkele meters naderen we de een den. Acht stuks. Een schot hagel kan hier nu vernietigend werk doen, maar En Piet waagt een schot onze jagers schieten niet. Ze springen plotseling uit hun gebogen houding overeind en acht eenden kiezen het luchtruim. Die kans werd hen gege ven. En pas nu knallen twee schoten. Drie eenden fladderen omlaag. De jachthond wordt op de buit afgestuurd, maar hij begrijpt niets van zijn taak, totdat hem een eend onder de neus ge drukt wordt De tocht wordt voortgezet. In de greppel van een gladiolenveld huppelt een haas. Is dat wat! „Daar komen we nu niet aan" zeg gen de jagers, „in deze tijd zijn er nog voedsters die dragen". Vergunningen. Men moet heel wat papieren verza melen vooraleer men geweer en weitas kan omhangen. De jachtacte, maar vooral de schriftelijke toestemming van de landeigenaars om op hun terrein te mogen jagen. Die bezitten onze men sen in ruime mate. Maar om precies te weten waar het land van Jan, Piet of Klaas ligt, is grote bekendheid met het Polderland noodzakelijk. Want opland stappen waarvoor geen toestemming werd verkregen, kan intrekking van de jachtacte tengevolge hebben. Onze jagers echter weten de weg. Uit oostelijke richting komt een slob eend aangevlogen, Piet Oud springt op en waagt een schot. Veertig meter verder valt de vogel spatula elypeata! midden in een bloemkoolbaan neer. Enkele minuten later op de plek aangekomen, is er geen eend te ontdekken. „Droeg z'n kop ook nog hoog", zegt Oud en dat betekent dat het dier nog kracht ge noeg moet hebben gehad om de nabij- zijnde sloot te bereiken. We zoeken met arendsblik het water af, maar wij kunnen met de beste wil ter wereld niets ontdekken. Het geoefend oog des jagers ziet beter. De eend blijkt zich onzichtbaar gemaakt te hebben. Hoe het op de scholen gaat Kijk!, zei de heer Schoorl, terwijl hij ons inwijdde in de finesses van het schoolsparen, dit is een uitstekend geval. En hij wees ons in het boek, dat in iedere klasse van iedere openbare en christelijke lagere school van Alkmaar wordt aangehouden door de onder wijzer een rij gelijke cijfertjes. Want iedere Zaterdag, wanneer een leerling zijn spaargeld in de school:»?aarbus deponeert, wordt het bedrag nauw keurig genoteerd. Het was trouw iedere week een dubbeltje, dat aan de Nutsspaarbank in bewaring werd gegeven. Dit is ook uitstekend, vervolgde hij en hij wees ons een ononderbroken rij kwartjes. Maar dan moet U hier eens zien! Het kind in kwestie was begonnen met iedere week tien gulden te spa ren, maar dat was blijkbaar nog niet voldoende en na enige tijd werd het geregeld een briefje van vijfentwintig Dat is natuurlijk geen sparen meer van het kind, vervolgde onze zegsman. We leggen er altijd de na druk op, dat het gespaarde geld ook werkelijk straks voor het kind moet zijn. Wanneer de bedragen wat groot worden, dan kan men er staat op ma ken, dat het geld straks wordt ge bruikt voor een pak voor vader of voor een nieuwe mantel voor moe der. En dat is nu juist helemaal niet de bedoeling. Wat doet U in zo'n geval? Hier bij dit kind hebben we een bezoek gebracht aan de moeder. Het was natuurlijk net zoals we verwacht hadden. De ouders wilden wel eens wat overhouden en daarom gaven ze geregeld een voor hun doen aanzien lijk bedrag mee met het kind. Ze kon den er dan niet meer aankomen en dat was nodig, want anders ging het toch op aan het een of ander. De be doeling was natuurlijk goed, maar de wijze van uitvoering was verkeerd. Moeder heeft toen zelf een spaarbusje gekregen en het kind kwam voortaan met een dubbeltje. Toen was alles in orde. Verleden aar werd in Heiloo de klassespaarbus gestolen. Men kan zich de ontsteltenis voorstellen, die zich toen van de jeugdige spaarders mees ter maakte. Maar het liep boven ver wachting goed af. Want het boek, dat door de onderwijzer wordt bijgehou den, diende als bewijsstuk en de ver zekering maakte geen ogennlik be zwaar het hele bedrag, dat de klasse spaarbus moest bevatten, uit te keren. Het is ook eens gebeurd, dat een spaarbus zich bevond in een lokaal, dat afbrandde. Dat was gedurende de oorlog, toen hier in Alkmaar de mees te scholen waren ontruimd en de klas sen elders waren ondergebracht. Het gebeurde in een barak op het sport park, maar de jeugdige spaarders le den al weer geen schade. Want he4» metalen geld was volkomen gaaf ge bleven en het papier was in de stalen bus was geheel verbleekt, maar de Nederlandse Bank nam het zonder be zwaar over. Het geld, dat aan de Nutsspaarbank wordt toevertrouwd, is zo safe als de bank. Maar de Nutsspaarbank is dan ook een bank. De scholen zijn weer begonnen. Een troep kinderen, weinig meer dan kleu ters, hebben de banken in de eerste klasse bezet om daar te worden on derwezen in tal van dingen, die hen straks moeten maken tot volwaardige burgers. Een heel klein onderdeeltje, maar toch ook een belangrijk onder deeltje is geworden het sparen. Voor de onderwijzers brengt het heel wat moeite mee, maar we heb ben de indruk gekregen, dat ze zich die gaarne getroosten. Want het grote nut er van zien ze zeer wel in. De aangeschoten eend speelt verstoppertje in de sloot. Maar de Wolf heeft de vogel ontdekt! Trek-uur, tijd voor de jager De jacht in het polderrijk West- Friesland vormt een hoofdstuk vol avontuur en sportiviteit! Wanneer de zon daalt, de toenemende bries de wolkenflarden voortstuwt, het water in de vaarten grauw kleurt en de stille valt over het land, dan is de tijd aangebroken waarop de jager het veld zoekt. Daar richt hjj zijn blik om hoog en volgt de vlucht van een kop pel wilde eenden dat tegen het zwerk voortwiekt: de dagelijkse „trek" in het avonduur is begonnen. Vanuit het westen komen de ranke smienten en de kleine talingen aange vlogen en over de IJselmeerdijk zei len de zware slobeenden met hun bek ken als lepels, de polder in. Twee leden van de West-Friese Ja gersvereniging, de heren P. Oud en H, de Wolf, hebben ons mee op jacht genomen. De passie die de jager en zijn hond bij het naderen van het wild Alleen zijn kop, maar niet eens zijn snavel, komt boven het water uit. Wij zien die voor een luchtbel aan. Maar de Wolf zegt: „Dat is 'm, om al wat je wil" En hij heeft, zoals even later blijkt, gelijk. Stomme eend? Wie ooit op jacht ging, zal toegeven dat die minder vleiende beeldspraak van „stomme eend" niet opgaat. In de enkele weken dat er nu gejaagd wordt, werden in de Polder minstens vierhon derd eenden neergelegd. De meesten in de eerste dagen van de jacht. De slob eenden, die hoofdzakelijk hun domicilie kiezen boven het IJselmeer, ziet men bijna niet meer in de Polder. Ze zijn schuw geworden. En de koppels die vanuit de Kooi onder Zwaagdijk, in 't veld neerstrijken hebben hun trouwe wakers. Bij onraad geeft hij geen ge luid, richt slechts de kop wat op en dat is voor allen het teken om onver wijld de vlucht te nemen. Vaak zit de „waker" op het land, terwijl de ande ren in de sloot zich aan een maal kroos te goed doen. Het veld wordt afgezocht Probeer dan niet van verre afstand de jager de plek te wijzen, waar ge eenden ziet, want die reflexbeweging is voldoende om het wildgevogelte te verjagen. Geduld. Daar komt een koppel eenden aan; waar zal het neerstrijken In de schemering worden veld en sloot afgezocht. We ontmoeten collega jagers. In goede verstandhouding „ver deelt" men het jachtterrein. Nu het nachtgordijn sneller begint te vallen, wordt op een stuk grasland de grote trek afgewacht. Het wordt te donker om te zien waar de vogel vrij-verklaarden hun schuilplaats ne men. Daarom wordt gewacht en ge hoopt dat de eenden in de nabij heid van de jager neerstrijken of an ders laag overvliegen. Als dan de kans schoon is, klinkt in de verlatenheid van het veld een schot Wanneer de zon achter de Tolweg schuil gaat, wordt het geweer in de foudraal geborgen. Zeven eenden zijn deze avond in hun vlucht dodelijk ver rast. Als we in het duister door smalle sloten huiswaarts varen, klapwiekt een late trekker laag over de boot 't Is of de vogel weet dat hij voor vandaag geen gevaar meer te duchten heeft!

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1949 | | pagina 3