De Zwarte
rchidee
Hitier speelde de vredesrol, maar
wilde van geen bemiddeling weten
1
Chinese minderheid wil automatisch
Indonesisch staatsburgerschap
Harskampse
mijmeringen
Mechanisch ledigen van
eieren
Eerste grote Nederlandse voetbalfilm
Zo brak de wereldoorlog uit (2)
KONINKLIJKE
cnjmsMA
Het Radioprogramma
V
VRIJDAG 2 SEPTEMBER 1949
Rond de Ronde Tafel (2)
Chinezen geven op econo
misch gebied de toon aan
(Van onze pari. redacteur)
PEN GROOT DEEL der Chinezen is
b in Indonesië vreemdeling. Zij bezit
ten namelijk geen Indonesisch staats
burgerschap. Maar dat is dan ook het
enige, waarom zij als vreemdelingen
worden aangemerkt. Overigens kennen
rij de Archipel als hun eigen zak. Zij
bennen het land, zij kennen, de bevol
en? en vooral haar zwakheden en
weten die op een handige manier ten
ej»en bate uit te buiten.
Dat laatste is geen onvriendelijkheid
,an het adres van de ontegenzeggelijk
nijvere groep van Chinese werkers.
Mr. Tan Po Goan, oud-minister van de
Republik Indonesia, die in een vroeger
kabinet als Chinees de Chinese groepen
vertegenwoordigde, deelt het ons mee.
In de lounge van het Palace-hotel in
gchevenlngen zit hij tegenover ons en
bij is onmiddellijk bereid om ons iets
over de positie van de Chinese min
derheid in Indonesië te vertellen. Trou
wens: bijna alle Indonesiërs, die op het
ogenblik in Den Haag vertoeven ter
gelegenheid van de Ronde Tafel-Con
ferentie, spreken graag tegenover
nieuwsgierige journalisten over hun
land en zijn problemen. Vooral de Re
publiek munt daarin uit en het is dan
ook niet moeilijk van een Republi
keins gedelegeerde of van een adviseur
mr. Tan Po Goan is adviseur een
Interview te krijgen. De Republikeinen
werken graag „misverstanden" weg en
hebben er slag van een rooskleurige in
terpretatie te geven van hun aspiraties
en hun handelingen. Waarom zouden
Jij ook in Nederland geen propaganda
maken? In Amerika hebben zij al aar
dig met dit bijltje leren hakken.
wjE ZIJN daarom op ons qui vive en
leiden het onderhoud zo veel moge
lijk in neutrale banen teneinde objec
tieve inlichtingen te krijgen. Men krijgt
ze in elk geval en dan ervaart men het
als pijnlijk, dat men doorgaans vergeefs
naar een Nederlandse autoriteit zoekt,
die het Nederlandse standpunt wil uit
eenzetten of maar egn zegsman van de
Nederlandse delegatie, die wat over de
achtergrond van de Ronde Tafel-Con
ferentie vertellen kan. Doch dit alles
tussen twee haakjes. Mr. Tan Po Goan
weet wel wat van de Chinezen in In
donesië af. En al staat hij in dienst van
de Republikeinen, hij geniet het ver
trouwen van zijn landgenoten, ook van
die, welke niet tot de Republiek beho
ren. Dat hebben informaties bij dezen
en genen ons bevestigd.
TWEE MILLIOEN CHINEZEN.
Er leven twee millioen Chinezen in
Indonesië, deelt hij op een vraag onzer
zijds mee. De helft daarvan is niet in
Indonesië geboren en zijn vreemdelin
gen. De andere helft, die er geboren en
getogen is, wordt staatsrechtelijk met
de Indonesiërs gelijk gesteld. Voor deze
mensen zullen dus geen politieke moei
lijkheden rijzen. Hun zorg is alleen de
goede verstandhouding met de in
heemse bevolking. En dat deze lang niet
altijd van de beste aard is, hebben de
verschillende moordpartijen bewezen.
„Wat denkt u van het incident in
Tangeran, waarbij ongeveer 2000 Chi
nezen vermoord zijn? vraagt mr. Tan
Po Goan plotseling aan ons.
En ter voorkoming van een beschul
diging van de Republiek geeft hij zelf
onmiddellijk zijn visie:
Men wil wel de Republiek de schuld
daarvan in de schoenen schuiven en
verwijt haar, dat zij niet bij machte was
de gruweldaden te voorkomen. Maar
de Republiek staat er buiten. 'Er was
sprake van een spontane volksreactie,
van een sociale uitbarsting, vermengd
met sentimentsfactoren, tegen de Chi
nezen-vreemdelingen, die weliswaar
politiek geen rol van betekenis spelen,
maar op economisch terrein de toon
aangeven, althans wat de handel met
de inheemsen aangaat. De Chinezen
zijn welgesteld, de bevolking is arm en
ten kan het in tijden van woelingen
a gisting tot zulke verschrikkelijke
iaden komen.
Mr. Tan is er overigens vol afschuw
van en vertelt, als we nog even op de
handelsgeest van de Chinezen ingaan,
dat zijn landgenoten hun vooraan
staande plaats in de eerste plaats te
danken hebben aan hun harde werken
e» in de tweede plaats aan hun aan
geboren gevoel voor zaken waaraan
Wat te verdienen is. De importhandel
is voor zeker 97 in handen van de
Nederlanders, de binnenlandse distri-
hutiehandel daarentegen vrijwel voor
100 in die van de Chinezen. Dezen
hunnen met hun toko gerust in de
dessa gaan zitten. Vele kleintjes maken
er één grote. Zij kopen er de zegels,
waarop distributiegoederen verkocht
worden op van de eenvoudige bewo
ners, die deze goederen niet betalen
hunnen en zijn daardoor in staat in de
zwarte handel behoorlijk wat te ver
dienen.
Mr. Tan Po Goan vindt dat blijkbaar
de gewoonste zaak van de wereld.
CHINEZEN OPTIMISTISCH.
Zullen de Chinezen hun positie in de
handel kunnen handhaven, als straks
de Verenigde Staten van Indonesië hun
souvereiniteit hebben gekregen? vra-
Sen wij.
Onze zegsman heeft daar wel ver
trouwen in: het zal moeilijker worden,
ZIJ zullen misschien meer aan banden
gelegd worden, maar de Chinezen zijn
tegen
aambeien
«ndere anale
TkoitScU
6 zetpillen 75 ct
W,ISAVjb.F»trl»lr»n Ap»tdaorn
net altijd iets handiger dan de knel-
lendste banden....
Bestaat er geen kans op een discri
minerende wetgeving, die de Chinezen
zal treffen?
Mr. Tan gelooft dat niet. En als zij
zou komen, dan zouden niet alleen de
Chinezen daarvan te lijden hebben,
maar ook andere bevolkingsgroepen.
Wat willen de millioenen Chinezen,
die niet in Indonesië geboren zijn en
dus als vreemdelingen beschouwd wor
den?
Zij willen Indonesiërs worden, ant
woordt mr. Tan Po Goan. Dat streven
neemt toe bij de Indo-Europeaanse min
derheden, hetzelfde verschijnsel is
waarneembaar bij deze groep Chinezen.
Dat leeft zelfs zo sterk, dat zij verlan
gen automatisch 't Indonesische staats
burgerschap te verwerven als de Ver
enigde Staten van Indonesië souverei
niteit zullen krijgen.
Halve eeuw schietkamp
(Van onze militaire medewerker)
De Harskamp! Bij alle infanteristen,
die deze regelen lezen, zullen herinne
ringen opdoemen. Want iedere, bij de
„zandhazen" ingedeelde soldaat draai
de minstens éénmaal in zijn militaire
loopbaan door de Harskampse molen
en joeg daar meer „scherpe piepers"
over de hei, dan hij ooit gedroomd had
te zullen doen.
De Harskamp! Hoe warm het was
en hoe ver. Merkwaardig, maar ik
kan mij de legerplaats niet voorstel
len bij slecht weer. Als ik aan de
Harskamp denk, dan zie ik de bloeien
de heide tot aan de verre einder en
daarboven de in de zonnehitte trillen
de lucht. En in die broeikas marcheert
de troep, zuchtend en zwetend, met de
tong op de stoffige schoenen, naar dat
schrikbeeld van elke infanterist: de
terreinen P. en Q., aan de andere
kant van de Ossenberg.
Daar is wat gekankerd rondom het
Harskampse zand. De stukken vlogen
er soms af. En toch: er ging en er
gaat nog van het schietkamp een ze
kere aantrekkingskracht uit- Het vrije
schieten met scherpe patronen, vaak
op bewegende doelen, het beoefenen
van de pelotons-aanval in samenwer
king met zware mitrailleurs en ge
steund door mortiervuur, het leggen
van rookgordijnen, het schieten bij
nacht met behulp van lichtpatronen,
dit alles staat de Hollandse jongen wel
aan. Hij wordt hier meer als soldaat
beschouwd dan in zijn garnizoen, waar
nog te veel naar zijn zin gelet wordt
op allerlei kleinigheden, die hij met
„flauwe kul" pleegt te betitelen.
In de Harskamp kijkt men niet op
één patroon. De man jaagt er per
dag soms wel vijftig uit zijn gloeiend
hete spuit, ongerekend nog de „riedel
tjes", die hij met de bren weggeeft.
Wie in het garnizoen niets dan af
zwaaiers schiet, wordt door zijn ka
meraden nog wel eens als een manne
tjesputter beschouwd. Maar in de
Harskamp en dat is weer één van
de merkwaardigheden van deze leger
plaats wordt hij weggehoond 'en be
spot. De man, die de meeste punten
vergaart is hier de „bollebof"; zijn
maats hebben onder elkaar gelapt en
bieden hem als feestgave een handje
vol sigaretten aan.
Ja, die Harskamp. Wat een herin
neringen zijn aan die naam verbonden!
Weet ge het nog: die tippel naar Stroe
of Ede om de trein naar de bewoonde
wereld te halen, Zaterdags na de
dienst? En hebt ge niet de pelgrims
tocht gemaakt naar het eenvoudige
gedenkteken aan de rand van de in
de avondwind ruisende Uchgelse bos
sen, waar de korporaal Vos in lang
vervlogen jaren door een holbewoner
werd vermoord? En zijt gij, reserve
officier, nimmer gedoopt in het groe
zelig groene vijvertje vóór de officiers-
cantine, wanneer ge als nieuweling
de Harskampse jachtvelden waagde te
betreden
De Harskamp bestaat 50 jaar. Vijf
tig jaargangen infanterie hebben er
geschoten, gezweet, gekankerd naar
de wijze der geharde infanteristen. Zij
hebben de hete trillende heide ver
wenst, de Ossenberg gedrenkt met hun
zweet, terwijl het opgewoelde zand
knarste tussen hun tanden, en toch...
ze hadden het er niet slecht, daar in
het hart van de Veluwe. En daarom
Harskamp, sans rancune, van harte,
nog vele jaren!
Uitvinding van twee
Amsterdamse jongens
Twee jeugdige Amsterdammers, A.
Bosch en G. J. Noltes, hebben in de
afgelopen il'/z jaar in een fietsenkelder
in de Maasstraat te Amsterdam ge
werkt aan een machine, waaraan in
de eiverwerkende industrie, naar men
ons meedeelt, grote behoefte bestaat.
De uitvinders zijn ten slotte tot een
prototype gekomen van de machine,
ciie automatisch eieren leeghaalt.
De machine, die door één man be-
dien4 wordt, kan 6000 eieren per uur
ledigen. Bij lediginr met de hand kan
men een max. van slechts 800 eieren
bereiken. Zelfs in de V.S. volgt men
nog de oude methode van het met de
hand ledigen en de uitvinders, die hun
machine zeer toepasselijk „Columbus"
noemen, hopen, dat zij te zijner tijd
hun product in licentie kunnen laten
bouwen in Amerika en elders. Bij de
mechanische lediging wordt het ei
door een vernuftig apparaat leegge
blazen.
PLUIMVEE- EN EIERMARKT TE
BARNEVELD
Pluimveemarkt, stugge handel. Grote
aanvoer oude kippen, waarvoor echter
weinig export was, wat de prijzen
drukte. Jonge hanen hielden prijs,
maar de handel er in was stug, door
dat de groothandelaren geen voldoen
de aantallen voor de export konden
kopen. De aanvoer van jonge hanen
was groot, maar er was veel van min
dere kwaliteit bij. Totale aanvoer ca.
32.500 stuks.
Prijzen: oude kippen f 1.30f 4.40
(f 1.40f 1.70 per kg), oude hanen
f 2.75f 4.75, oude eenden f 1f 2,
jonge hennen f 2.50f 5, jonge woer
den f 1.55f 2.75, jonge hanen f 1,25
f 3 (f 2—f 2.25 per kg), NH blauwe
kuikens f 1.75—f 4.75 (f 2.40—f 3 per
kg), tamme konijnen f 1.50f 4, tamme
duiven f 0.75f 0.85 per paar, ganzen
f 3f 6, kalkoenen f 6f 10.50, wilde
konijnen f 0 80f 1.20, wilde duiven
f 0.40f 0.60, wilde eenden f 1.25
f 1.75.
Eiermarkt redelijke handel. Prijzen
f 16.40—f 15.75 per 100 stuks.
HONGAARSE COMMUNISTISCHE
LEIDER UITGEWEKEN
De Hongaarse communistische leider
Lazlo Timar is zijn land ontvlucht en
via Wenen naar Salzburg gegaan, zo
verluidt in kringen van Hongaarse
vluchtelingen in Wenen. Deze vroegere
sociaal-demoeraat was directeur van de
staatskolenmijnen en lid van een com
missie van 35. die plannen opstelde
voor de nationalisatie van de Hongaar
se industrie.
De minister van Verkeer en Wa
terstaat maakt bekend, dat te rekenen
van 1 September j l. de bemoeienis
met de keuring van autobussen en
huurauto's overgegaan is van de In
specteur-Generaal van het Verkeer
naar de directie van de Waterstaat,
van Hogenhoucklaan 60, 's-Graven-
hage.
Abe, Wilkes, Kraak, Kick
Smit e.a. in de hoofdrollen
Lenstra, Wilkes, de Vroet, Schijve-
naar, Kraak, Kick Smit en andere
voetbal-grootheden uit ons land en
onze tjjd zijn allen filmsterren gewor
den, maar dan in dezelfde status als
waarin zij voetballen als amateurs.
Zelfs Wilkes is er niet voor betaald.
Wilt 'U in 65 minuten tijds vertraagd,
ontleed, versneld, en normaal eens haar
fijn zien hoe Abe een hoekschop met
een z.g. inswinger in het doel plaatst,
hoe hij links en rechts kogels uit de
lucht afvuurt
en passes geeft,
wilt U zien hoe
Wilkes listig
dribbelt, Kick
Smit schijnbe
wegingen
maakt, Kraak
uitvalt, Berg
man, over het
veld stomend,
de bal langs de
lijn speelt,
kortom wilt U
alle technische
voetbalsnufjes
van de indivi
duele spelers zien, dan zult U daar
binnenkort gelegenheid toe hebben,
want Jaap Nieuwenhuis heeft voor de
ABE LENSTRA
.filmster.
Delta-film met volledige medewerking
van de K.N.V.B. een instructieve voet
balfilm, getiteld „koning voetbal" ver
vaardigd, waarin vele der bekendste
Nederlandse spelers de hoofdrollen ver
vullen.
Er zijn fragmenten uit internationale
wedstrijden opgenomen, als ook uit
normale competitie-wedstrijden, maar
in hoofdzaak toch een film, die opgezet
is met het doel propaganda voor de
voetbalsport te maken, en de jeugdige
spelers te doordringen van het nut der
training, hoe in voortdurende oefening
de spelers va% de Nederlandse elftal
club worden getraind.
Dinsdagavond is in de grote bovenzaal
van het American Hotel te Amsterdam
de première gegeven voor officials van
de K.N.V.B., de technische commissie,
de pers en natuurlijk ook voor de
filmsterren zelf, tot wie woorden van
dank werden gesproken omdat zij dik
wijls veel tijd hebben moeten geven
voor de repetities en de opnamen. Drie
jaar lang heeft Nieuwenhuis aan de
film gewerkt, thans is zij gereed ge
komen en binnenkort zullen voetbal
clubs de gelegenheid hebben de film in
eigen kring te tonen. Onder supervisie
van Jaap van der Leek, met een sce
nario van Karei Sanders, met advise
rende stem van Ir. A. van Emmenes en
scheidsrechter Karei van der Meer en
tenslotte met teksten van Aad van
Leeuwen is zo de eerste grote Neder
landse voetbal-film gereed gekomen.
pp?'
IN DE LATE AVONDUREN VAN 21 AUGUSTUS 1939 werd bekend, dat er
tussen Duitsland en Sowjet-Rusland, tussen de twee antipoden Hitier en
Stalin een niet-aanvalsverdrag was gesloten en dat Hitier daardoor de handen
vrij had gekregen om Polen aan te vallen. Nog eenmaal werd er nu een groot
scheeps diplomatiek offensief ingezet om te trachten de vrede te redden. Cham
berlain, de Britse minister-president, greep naar de pen en richtte zich nog op
22 Augustus schriftelijk tot de Duitse kanselier. De Britse ambassadeur begaf zich
in allerijl naar Berchtesgaden en overhandigde dit schrijven, dat de waarschu
wing bevatte, dat ondanks de verdragen met Rusland Engeland zijn beloften aan
Polen zou nakomen en dat een eventuele oorlog geen korte oorlog zou zijn.
Comedie aan vooravond
van een catastrophe
Langs de IJsel bij Zutphen wordt een spoorbrug gebouwd, die de oude
spoorbruggen over de IJsel van de lijnen ApeldoornWinterswijk en
ArnhemDeventer, zal vervangen. De brug, die 88 meter lang en 10
meter breed is, zal om het spoorwegverkeer niet te veel te stagneren, in
één dag op pontons naar de plaats van bestemming worden gevaren.
I ANGDURIG confereerde Hitler met
Henderson, maar hij maakte er thea
ter van. Hij klopte zich dramatisch op
de borst en verzekerde, dat hij al het
mogelijke gedaan had om met Polen
tot een vergelijk tt komen, maar dat
Engeland zich de man, die zijn grootste
vriend wilde worden dat was Hitier
zelf! tot vijand had gemaakt. Zijn
schriftelijk antwoord aan Chamberlain
was in dezelfde toon gesteld.
Koning Leopold van Belgie richtte
zich namens de Oslostaten (Nederland,
Belgie, Luxemburg, Noorwegen, Zwe
den en Finland) tot de grote mogend
heden en deed op hen een beroep de
vrede te redden. President Roosevelt
richtte zich tot Duitsland, Italië en Po
len en stelde onpartijdige arbitrage
voor. De Paus richtte zich tot de we
reld. De wereld hield de adem in en
hoopte, dat de Duitse dictator zich zou
bedenken.
Hitier evenwel ging zijn gang. Hij
garandeerde aan Nederland, Belgie,
Luxemburg en Zwitserland hun on
schendbaarheid en op 25 Augustus ont
ving hij wederom de Britse ambassa
deur te Berlijn, Henderson. Opnieuw
bleek hij comedie te spelen.
Grootmoedig verklaarde de Führer,
dat hij „de dingen nog eens door zijn
hoofd had laten gaan en bereid was tot
een regeling. In de allereerste plaats
zou het Poolse probleem opgelost moe
ten worden in de door Duitsland ge
wenste zin. Als dat eenmaal geschied
was, was hij bereid om Engeland het
voortbestaan van het Britse wereldrijk
te garanderen en het Duitse hulp te
verlenen, waar die ook nodig mocht
zijn. De tijd was echter kort, zo meen
de Hitier en hij ried daarom Hender
son aan om zich per vliegtuig van Ber
lijn, waar dit onderhoud plaats vond.
naar Londen te begeven en zijn voor
stel onmiddellijk aan het kabinet over
te leggen.
Inderdaad, Henderson vloog de vol
gende dag naar Londen. Op dezelfde
dag, 26 Augustus, richtte de Franse pre
mier Daladier zich nu tot Hitier en
Roosevelt deed een tweede beroep op
de Duitse kanselier. Polen had zijn ar-
bitragevoorstel aangenomen, vurig ver
klaarde Roosevelt te hopen, dat Hitier
hetzelfde zou doen. Hitier antwoordde
door de Rijkspartijdag van de Vrede,
die 12 September gehouden zou wor
den, al te gelastenen Daladier met
een kluitje in het riet te sturen.
Engelands laatste poging.
DE BRITSE regering bestudeerde in
tussen het door Henderson overge
brachte Duitse voorstel. Op 28 Augus
tus keerde Henderson per vliegtuig te
rug in Berlijn, des avonds om half ne
gen. Om half elf werd hij door de
Duitse regering ontvangen. Op de
Duitse „grootmoedige voorstellen" ging
de Britse regering niet in. Wel stelde
zij voor, dat er onmiddellijke onderhan
delingen tussen Duitsland en Polen
zouden worden geopend, ter vreedzame
beslechting van het geschil. Polen had
daarin reeds toegestemd; zou Duitsland
andere wegen kiezen, dan zou, aldus
de Britse regering, een oorlog onver
mijdelijk zijn.
Koning Leopold en koningin Wilhel-
mina boden op 29 Augustus hun goede
diensten aan ter regeling van het ge
schil, maar Duitse troepen bezetten die
zelfde dag Slowakije en daarmede de
grens van PolenToch hield Hitier
zijn rol van vredelievend man nog vol.
In zijn antwoord aan Engeland deelde
hij namelijk mede, bereid te zijn tot
besprekingen met Polen, mits er op 30
Augustus een met volledige volmachten
beklede Poolse persoonlijkheid in Ber
lijn zou arriveren. Aan hem zou
Duitsland dan definitieve voorstellen
doen, voorstellen, die ook aan Engeland
kenbaar zouden worden gemaakt.
Polen liet echter de bezetting van
Slowakije niet onbeantwoord. Het mo
biliseerde. Op 30 Augustus. En Hen
derson snelde naar Von Ribbentrop om
hem mede te delen, dat Engeland on
middellijk Polen op de hoogte had ge
bracht van de Duitse bereidheid tot be-
0
37
OOR
ALLAN SWINTON
HOOFDSTUK XI
De volgende avond zat het drietal na
het avondeten bij elkaar. In de ochtend
was de hoop, die Semple bij hen ge
wekt had, om het logboek terug te
krijgen, de bodem ingeslagen. Zij wa
ren naar de plek gegaan, maar nadat
hij peilingen gedaan had, had hij ver
klaard, dat de kreek te diep was en te
vol zat met allerlei wortels, om het
zelfs maar te proberen. Gedurende de
rest van de dag had Sam Mary bij zich
in de jungle aan het werk gehouden,
terwijl Semple zijn wekelijkse verzor
ging van de hoeven der muildieren ter
hand nam.
Tussen het tweeal, dat de dag door
bracht met het najagen van botanische
schatten, werd weinig gesproken... De
zon ging onder. In het oosten was de
hemel donkerder geworden en de grote
sterren glinsterden reeds aan de hemel
Langzaam scheen de duisternis te
vervagen tot een matgroen, dat in het
Westen aangloeide tot een saffraan
geel, afgesneden door de zwarte rots-
rand, waaronder de donkere steile
helling zichbaar werd. Uit deze hel
ling kwam uit de hen bekende ope
ning een constante stroom grotvogels.
Na de maaltijd hadden zij het zich
gemakkelijk gemaakt. Semple zat op
zijn hielen. Hij greep naar zijn heup-
zak en haalde zijn mondharmonica te
voorschijn. Maar in plaats van als ge
woonlijk zijn zachte melancholieke
melodieën te spelen, bleef hij zitten
en woog het blinkende langwerpige
ding op zijn handpalm.
Hij poetste het met zijn mouw op,
keerde het om, en wreef de andere
kant. Toen keerde hij zich tot Sam en
wat hij zei. deed Mary zich verschrikt
op haar elleboog oprichten.
„Kijk eens hier, Sam: Je bent er nu
wel achter, hoe je muildieren en Indi
anen behandelen moet. Je kunt het nu
best zonder mij stellen. Als ik er niet
tussen gekomen was, zou je in ieder
geval Pasquale als je hoofdman gehad
hebben. Ik wou, dat je hem in mijn
plaats nam en mij liet gaan".
Niet minder verbaasd dan Mary, zei
Sam: „Zo! Mag ik ook vragen, wat je
eigenlijk van plan bent?"
„Dit is nog vrijwel ongerept en zeer
interessant gebied. Er kunnen Hier
diamanten zitten, goud, smaragden,
olie en nog een heleboel andere din
gen. Ik ben er erg op gesteld, om het
eens nauwkeurig te bekijken. Over
vijf maanden zou ik in Caracas weer
niet m'n ziel onder m'n arm gelopen
hebben. En nu is hier die karavaan zo
maar ter beschikking gekomen. Het is
een pracht kans voor mij".
„Maar Bourassa zal toch wel ergens
mensen hebben zitten, die er recht op
hebben. Die karavaan is van hen",
protesteerde Sam.
„Vergeet niet, dat we hier zes maan
den reizen van alles af zitten. Het zou
dwaasheid zijn, om die karavaan weg
te sturen, als men haar gebruiken
kan. We kunnen een lijst opmaken van
hetgeen er is en ik zal een verklaring
tekenen dat, als er reclamanten komen
opdagen, ik met hen zal afrekenen, zo
dra ik terug ben en misschien willen
jij en Mary die verklaring en de in
ventaris als getuigen mede onderteke
nen. Dan zou ik graag willen, dat je
die papieren, en het mij verschuldigde
loon zoudt willen deponeren bij een
advocaat in Caracas. Ik neem aan. dat
je de dood van Don Arturo en Bou
rassa officieel zult aangeven. Als je
dat doet en waar Mary in staat is, je
verklaringen over die beide sterfge
vallen te bevestigen, zal het. allemaal
in 'orde zijn".
Terwijl hij zat te luisteren, was Sam
zich bewust geworden van een scherp
gevoel van ongerustheid.
(wordt vervolgd)
Wedijver maakt de
stijfste botten soepel.
sprekingen, maar dat het toch practisch
uitgesloten was, dit contact nog op 30
Augustus tot stand te brengen.
HET MASKER VALT
TOEN BLEEK het comediespelen niet
langer mogelijk. Want Von Ribben
trop wees op de Poolse mobilisatie en
op het feit, dat er geen Poolse gevol
machtigde verschenen was. Hij weiger
de in te gaan op het voorstel van Hen
derson om de Poolse ambassadeur in
Berlijn telefonisch te ontbieden en hem
de Duitse voorstellen te overhandigen.
Hij was ten slotte bereid om aan Hen
derson de Duitse voorstellen voor te
lezen. Verder kon hij niet gaan. Het
was duidelijk, dat Duitsland de oorlog
niet wenste te voorkomen.
En inderdaad: in de avonduren van
31 Augustus maakte Duitsland zijn
laatste, practisch onaanvaardbare voor
stellen aan Polen wereldkundig, maar
tijd voor discussie erover liet het niet
bestaan.
Vrijdag 1 September trokken in alle
vroegte de Duitse troepen de Poolse
grenzen over zonder oorlogsverklaring.
Enkele uren later kwam de Duitse
Rijksdag bijeen en Hitier hield één van
zijn brallende redevoeringen, waarin
hij meedeelde, twee dagen op een
Pools gevolmachtigde te hebben ge
wacht. In antwoord daarop had de
Poolse ambassadeur namens zijn rege
ring medegedeeld, dat Polen overwoog
of het op de Britse voorstellen voor
directe onderhandelingen kon ingaan.
Dat was, zo zeide Hitier, een belediging
voor het Duitse volkDaarom had
hij zijn soldatenrok weer aangetrokken.
„Ik zal hem slechts afleggen na de
overwinning, of ik zal dit einde niet
beleven...."
Het waren historische woorden. Hit-
Ier heeft het einde niet beleefd. Het
onvermijdelijke was geschied: de oor
log tussen Duitsland en Polen was uit
gebroken. Drie dagen later zou de
DuitsPoolse oorlog een Europese oor
log zijn geworden.
voos
EEN
nwEEi
VAN
EEN
haaaO'
HAARDEN FABRIEK
HILVERSUM
VÖOR HEDENAVOND
HILVERSUM I, 301 m. Nieuwsberichten
cm 7, 8 en 11 uur. 6.20 Actualiteiten. 6.30
Strijdkrachten. 7.15 Klankbeeld. 7.30 „De drie
landen". 7.45 Gramofoonlaten. 8.05 De gewone
man. 8.12 Herinneringen aan de Zilvervloot.
8.30 Muziekfestival te Luzern. 9.15 Charles
Trenet zingt. 9.30 Piano-werken. 10.00 Ha-
waiïan-muziek. 10.10 Metropole-orkest. 10.45
Avondgebed. 11.15 Kamermuziek-programma.
HILVERSUM II, 415 m. Nieuwsberichten
om 6, 8 en 11 uur. 6.15 De Vara feliciteert.
6.45 Gramofoonplaten. 7.00 Denk om de bocht.
7.15 „Steun wettig gezag" 7.30 Fragment.
7.50 Tien voor acht. 8.05 Orgelwerken. 8.30
Lezing. 8.55 Zo juist verschenen. 9.00 Men
vraagt.... en wij draaien. 9.30 Cor Steyn,
orgel. 10.00 Buitenlands weekoverzicht. 10.15
Swing and sweet. 10.45 Avondwijding. 11.15
Symphonie.
VOOR ZATERDAG
HILVERSUM I, 301 m. Nieuwsberichten
om 7, 8, 1, 7, 8 en 11 uur. - 8.15 Pluk de
dag. 9,05 Suite. 9.30 Omroeporkest. 10.15
Muziek houdt fit. 11.00 De Zonnebloem. 12.03
Piano-recital. 12.30 Voor Land- en Tuinbouw.
12.33 Amusements-orkest. 1.00 Strijdkrachten.
1.30 Orkest zonder naam. 2.10 Omroeporkest.
3.30 Muziek. 4.10 Piano-muziek. 4.30 Schoon
heid van het Gregoriaans. 5.00 De Wigwam.
6 30 Strijdkrachten. 7.30 BBC Theater-orkest.
8.05 De gewone man. 8.20 Lichtbaken. 9.00
Taptoe. 10.00 Promenade-orkest. 10.30 Wij
luiden de Zondag in. 11.15 Avondconcert.
HILVERSUM II, 415 m. Nieuwsberichten
om 7, 8, 1, 6, 8 en 11 uur. 8.18 Gramofoon
platen. 8.40 Orgelspel. 9.00 Philadelphia-or-
lcest. 10.05 Morgenwijding. 10.35 Voor de ar
beiders. 12.00 Gevarieerd programma. 12.33
Tohan Jong, orgel. 1.20 Metropole-orkest. 2.00
Het Nederlandse lied. 2.20 Kon. Militaire Ka
pel. 3.15 Omroep-Kamerorkest. 4.00 Komt U
bmnen. 4.15 Miller-sextet. 4.45 Sportpraatje.
5 00 Schijvenschouw. 5.30 Om en nabij de
twintig. 6.15 Liedjes en melodietjes. 7.00 Ar
tistieke staalkaart. 7.30 Lezen in de Bijbel.
7 45 VPRO-bijeenkomsten. 8.05 Dingen van de
dag. 8.15 Promenade-orkest. 8.45 Zomer Zot
heid. 10.00 Muziek. 10.25 Kort verhaal. 11.15
Sfeer en Rhythme. 11.35 Gramofoonmuziek.
RADIODISTRIBUTIE-DIENST
LIJN IH: 7.05 Gram. 7.30 Kron. 7.40
Gymn. 7.50 Gram. 8.05 en 9.05 Concert.
10.00 Diversen. 10.30 Eng. H.S.: „Promenade
Players". 11.00 Gram 12.00 VI. Br.: Liedjes.
12.32 Omroeporkest. 1.15 Internat. Cabaret.
2 00 Causerie over de luchtvaart 2.10 Haydn-
concert. 3.00 Fr. Br.: Zang. .4.00 Klassiek
verz. pr. 5.00 Kootwijk: Batavia 6.00 Fr. Br.:
Voor de soldaten. 6.30 VI. Br.; Voor de sol
daten. 7.30 Zang. 8.00 Omroeporkest. 8,30
Chansons. 9.00 VI. Br.: Actueel. 9.15 Muziek
festival te Veentië, onder leiding van Arturo
Toioanini, 11.15 Jazzmuziek, 11.30 Graofe
