De toekomst van marinebasis Surabaja
Over de koloniale aspiraties van
de heer Hatta c.s.
j^aaisie j\jieuws
Onze zuivelmarkt in de toekomst
Dorothy Brai
over sabotag
Tiny Jonker Dinsdag over
het Kanaal?
Nederlanders en Indonesiërs vinden
elkaar op de excursies
Spoedig een tweede
plenaire zitting
Regering trekt int
regeling voorSurinai
ENGELAND DENKT I
AAN DEVALUATI
Cripps zegt de Ameril<
waar de schuld lig
En de huichelarij van
goede vrienden
(Ingezonden, buiten verantwoorde
lijkheid der redactie)
Mijnheer de Redacteur,
In Uw editie van 30 Augustus j.l.
komt een bericht voor onder de kop
„De positie van Nieuw Guinea". Dat
bericht deelt ons mede, dat er petities
door groepen ingezetenen van Neder
lands Nieuw Guinea zijn ingediend bij
de Nederlandse in Indonesische auto
riteiten. Het deelt ons nög iets mede:
namelijk dat de heer Sukawati, Presi
dent van de deelstaat Oost-Indonesie
verwacht dat Oost-Indonesie na, af
loop der Ronde Tafel-conferentie het
gezag over Nederlands Nieuw Guinea
tal uitoefenen.
Hiet meer en ook niet minder.
Men kan van een dergelijke uitla
ting alles beweren, maar zeer beslist
niét, dat de heer Sukaw'ati een diplo
matiek spel in het verborgene speelt.
Integendeel, zijn eis is duidelijk en
klaar. Ze is ronduit en open. Ze is
frank en vrij en ze toont- met verbijs
terende duidelijkheid de mentaliteit
van deze heer Sukawati en zijn mede
standers. Een mentaliteit van bravour
en overwinningsroes, alvorens de con
ferentie in feite is begonnen. Van
•vermoedigheid ook, van brutaliteit
en een verregaand gebrek aan inzicht,
tact en goede smaak. Natuurlijk be
hoorde de toekomstige status van Ne
derlands Nieuw Guinea tot de hardst
(waarschijnlijk 't allerhardst) te kra
ken noten, die de heer Hatta in het
vooruitzicht heeft gesteld, maar zoals
de mededeling, dat het welslagen der
conferentie afhankelijk zal zijn van
het tempo waarmee de Nederlanders
de zaak aan kant maken (lees: ja-en-
amen zullen zeggen op de desiderata
der Indonesische delegatie), in feiten
een keiharde onbeschaamdheid was,
zo onbeschaamd, zo onjuist en zo on
redelijk is de hardop gesproken wens
droom van de heer Sukawati, waar
het de status van Nederlands Nieuw
Guinea aangaat. Er is werkelijk geen
andere kwalificatie voor, ook al neemt
men nog zo mild in aanmerking de
geringe diplomatieke ervaring der
Indonesische conferentie-leden en hun
Oosterse (dus diametraal op de onze
staande) mentaliteit.
Mijnheer de redacteur, het is totaal
onmogelijk in het kader van een kran
ten-artikel ook maar enigszins dieper
op de noot „Nederlands Nieuw Gui
nea" in te gaan. Daarvoor is de ruimte
vele malen te beperkt en zijn de fa
cetten van het „probleem" te veel
vuldig en omvangrijk. Als ik deson
danks enkele dezer facetten naar vo
ren wil brengen, doe ik dat, omdat ik
er eens deels van overtuigd ben,.dat
Nieuw Guinea een der taaiste en
moeilijkst te verwerken agendapun
ten ter conferentie zal zijn, anderzijds
omdat slechts zeer weinigen, ontstel
lend weinigen zelfs, op de hoogte zijn
van de situatie aldaar. En ten derde-
omdat het hier een angstwekkend
actueel Nederlands levensbelang be
treft, waarvan voorkomen moet wor
den dat het een kwart minuut voor
twaalf als zijnde onbelangrijk, als
zijnde een nietig bagatel, door Uw
lezers zal worden beschouwd.
Nieuw Guinea is het op één na
(Groenland) grootste eiland ter we
reld. Wil men een brok territoir, dat
in totaal 26 (zes en twintig) maal zo
groot is als Nederland een eiland
noemen, accoord. Men kan het met
evenveel recht een continent, een
klein werelddeel, noemen. Van dat
continent behoorde sedert drie eeuwen
de Westelijke helft tot de Nederlandse
Kroon. Dat deel heeft circa dertien
maal de oppervlakte van het moeder
land.
In dit geweldige gebiedsdeel wonen
mensen, Papoea's. Aan de kusten kust-
Fapoea's, in het binnenland stammen
die vaak uit pygmeeën bestaan. Deze
papoeabevolking bevindt zich nog in
een uiterst primitieve staat en men
moet enige tijd, zoals schrijver dezes,
in dit gebied gezworven hebben, om
enig idee te krijgen van de aard dezer
Wildheid. Men heeft daar in Neder
land niet de flauwste notie van. Wie
weet dat honderdduizenden papoea's
zich nóg bevinden in het Stenen Tijd
perk? Dit is geen journalistieke over
drijving, dat is harde realiteit.. Wie
weet, dat kannibalisme en koppen
snellen practisch nog even veelvuldig
worden toegepast, nog evenzeer een
onderdeel van een sinister-bloedige
adat vormen, als een, twee en drie
eeuwen geleden? Dit zijn geen uitzon
deringen, maar dit is regel. Dit is geen
verwijt aan het adres van de pioniers
zoals de missionarissen van het Heilig
Hart of aan dat van de mannen der
zending, en zelfs niet aan de ver
tegenwoordigers van het Nederlandse
Bestuur. Want altijd, jaar na jaar
stonden zij met de rug tegen de muur
Zonder geld en andere middelen. En
op hen is van toepassing het bekende
Churchilliaanse woord: nooit was zó
veel te danken aan zó- weinigen.
Behalve de heer Sukawati wil ook
de heer Hatta (en Hatta is de grote
man ter conferentie) dat de status
van Nederlands Nieuw Guinea een
Indonesische status wordt. „Omdat
Nieuw Guinea er bij hoort". Omdat
dit gebiedsdeel maar automatisch moet
meelopen met de generale ontvoog
ding van het Nederlandse gezag.
En hier, mijnheer de Radecteur, is
dan de kardinale fout, die de heren
Hata en Sukawati maken. Een denk
fout of een tactische fout. Laat ons
tenminste dat onschuldige woord
„fout" gebruiken en niet een andere
kwalificatie als: bewuste misleiding
fragrante verdraaiing van feiten en
onheschaamd imperialisme. Want hier
verraadt de Republiek Indonesia, hoe
hoe menslievend en hoe vooruit
strevend zij dan ook moge zijn. (of
zegt te zijn, of zegt te trachten te
zullen zijn), een machtsbegeerte, die
waarlijk ontstellend is. Nieuw Guinea
heeft niets, niets, niets met dé Indone
sische archipel te maken... Nieuw Gui
nea wordt bevolkt door een eigen ras
De papoea's. De papoea's hebben een
eigen,, zij het uiterst primitieve en
vaak barbaarse, cultuur. Ze hebben
een eigen taal, die in niet één syllabe
aan het Maleis verwant is. Ze hebben
een eigen, oorspronkelijke, aanleg en
een eigen „godsdienst" (lees: demo
nendienst). Het is een stuk territoir
met eigen karakter en dat karakter
verschilt evenveel van 't Indonesische
Karakter als 't karakter van een En
gelsman verschilt van dat van een
'viao"ri op Nieuw Zeeland. Desondanks
eisen de heren Hatta en Sukawati de
Indonesische status voor Nieuw Gui
nea.
Dat betekent: dat de Republiek In
donesia imperialistisch denkt en kolo
niale aspiraties heeft. Net zo koloniaal
als „het verfoeilijk schrikbewind, dat
Nederland drie eeuwen lang op de
vertrapte Indonesische volken uit
oefende
Sedert een jaar spuiten de olie
bronnen van de Bataafse op de Vogel
kop van Nieuw Guinea. Er is een ge
rucht van delfstoffen. Van bauxiet en
van goud. Het ware onvriendelijk de
heren Hatta en Sukawati aan te wrij
ven dat het de olie en de rest der
bodemschatten zijn, die hen de kolo
niale dromen hebben gebracht, al is
het dan wèl uiterst merkwaardig, dat
de belangstelling van Indonesië voor
Nieuw Guinea van zéér recente datum
is. Wellicht ook hebben hier de Ame
rikaanse adviseurs een bescheiden
stem in het kapittel gehadDe heer
Fcx, om er een te oemen.
Ziehier, één zijde van deze harde
noot.
Maar er is nog een andere, niet
minder hard. En aanzienlijk onbe
schaamder en ongehoord ergerlijk.
Dezer dagen seinde de Haagse cor
respondent van de Australische Syd
ney Sun, een groot dagblad, aan zijn
redactie een artikel door, waarin hij
de suggestie lanceerde, dat Neder
lands Nieuwe Guinea maar onder
Australisch trustbeheer moest komen
als de Nederlanders en Indonesiërs
het ter conferentie niet eens kunnen
worden.
VoiléEn dat schrijft een
Australiër! En nu behoeft men niet te
zeggen: nu ja, dat er maar één jour
nalist, want dan vergist men zich,
mijnheer de Redacteur. Deze stem is
de stem van een aanzienlijk deel der
Australische bevolking. U weet wel.
dal zeer socialistische Australië, dat
sedert jaar en dag zijn grenzen geslo
ten hield voor gekleurde immigratie.
U weet wel, Australië, dat letterlijk
niets nagelaten, verzuimd heeft om
ons, de Nederlanders, uit Indonesië
weg te krijgen. En dit met verre van
elegante manieren.
U weet wel, Australië, dat kans zag
van de oorspronkelijke inheemse be
volking nog slechts een fractie over
te houden (wie heeft het daar over
koloniaal wanbeheer....??)
Maar natuurlijk willen onze Austra
lische broeders wel zo goed zijn Ne
derlands Nieuw Guinea onder Austra
lisch trustbeheer te plaatsen. Want zie,
mijnheer de redacteur, deze brave
Australiërs, die zo graag de Neder
landers zo snel mogelijk wilden laten
liquideren in Indonesië, vrezen dat ze
zich aan het zelfgeslepen mes gaan
bezeren. Want de Australische rege
ring vindt het helemaal niet zo ple
zierig binnenkort een Indonesische
kolonie aan zijn eigen koloniaal ge
bied te hebben grenzen. Want Aus
tralië koloniseert zélf op Nieuw Gui
nea. Sedert 1901 is het Zuidoostelijk
deel van het eiland „Territory" (lees:
kolonie) van Australië, terwijl het
Noordoostelijk deel door de Verenigde
Naties enkele jaren geleden onder
Australisch trustbeheer is gesteld.
Australië voelt niets voor een kolo
niserende buurman aan z'n grenzen.
Een buurman die het dan wel de bes
te kaarten van het spel heeft toege
speeld, maar die er toch blijkbaar
lastige en verregaand veeleisende as
piraties op na houdt. Dat past niet in
het spel van Australië en daarom is
het dus veel beter dat het Hollandse
deel van Nieuw Guinea, maar onder
Australisch beheer komt. Heel een
voudig. Simple comme bonjour. En
onder 't motto: waar twee kijven,
enzovoorts.
Ik moet mij beperken. Nederlands
Nieuw Guinea staat èn geestelijk èn
in concreto even ver van Indonesië af
als Frankrijk van Lapland. En als de
Republiek desondanks Nederlands
Nieuw Guinea als deel van de deel
staat Oost-Indonesie opeist, dan is dat
alleen hebzucht, imperialisme en ko
loniaal gedrijf. Dat zijn nu wel harde
onvriendelijke woorden, maar het i%
niet anders. Het wordt een ramp voor
de bevolking van Nieuw Guinea. Een
rndonesiër had nooit enige sympathie
voor een papoea en zal deze ook thans
niet automatisch aangewaaid krijgen
En het is kinderlijk naief te zien dat
eer staat-in-wording, zoals Indonesië,
meent dat het 't geld. de mensen, de
roeping, de technische middelen en de
taak heeft nü reeds een ander volk
van totaal vreemde bodem, te moe
ten gaan regeren. Dat dit alleen kan
uitlopen op een rampzalige catastrophe
voor de primitieve bevolking van dat
enorme gebied van dertien maal Ne
derland staat als 'n paal boven water.
Nieuw Guinea is een gebied, dat
nog goeddeels moet worden openge
legd. De witte stukken op de kaart
zijn groter dan de bekende, in kaart
gebrachte, gedeelten. Hier ligt een
kans voor die vele tienduizenden
Indo-Europeanen, die straks, als de
Conferentie uiteengaat en de Indo
nesiërs hun bestuur aanvangen, buiten
de deur staan. Buiten de Indonesische
deur. En buiten de Nederlandse deur1
Gehaat door de eersten, worden ze
niet geacht door de anderen. Het is
hard maar waar. Voor hen is daar
misschien dan nog: Nieuw Guinea
Laat ons het voor deze tragische groep
uit de grond van ons hart hopen. Er
is voor hen geen ander vaderland en
in hun bloed bevindt zich nu eenmaal
een aanzienlijke dosis Nederlands
bloed. Waar men fatsoenshalve niet
hardop over moet spreken. Over zo
iets fluistert men alleen. Maar aan de
verantwoordelijkheid voor hen zullen
we ons nóóit mogen onttrekken.
Er zijn mogelijkheden. De eerste:
vcior een bepaald aantal jaren, direct
beheer door Nederland, dat wèl over
de technische mogelijkheden voor het
openleggen van 't terra incognita be
schikt. En zo dat al niet mogelijk is
dan een trustbeheer door Nederland:
óf door Nederland en de Verenigde
Staten van Indonesië samei). En een
laatste mogelijkheid: een trustschap
door de Nederlands Indonesische Unie.
Nóóit mag Nederlands Nieuw Gui
nea een kolonie van de Republiek
worden. Nog minder van onze Austra
lische vrienden. De wielen van de
Tijd, die voortjagen naast de wielen
van de Historie, kunnen wij inder
daad niet tegenhouden. Evenmin als
de snel draaiende wijzers op de klok
van het ontwaken der Aziatische vol
ken in het algemeen en die van het
Indonesische in het bijzonder. Feiten
zijn feiten. Maar deze feiten behoe
ven niet noodzakelijke flagrante on
rechtmatigheden te impliceren, die
ten gevolge zullen hebben dat het pri
mitiefste volk ter wereld, dat der pa
poea's, niet de hemel van de vojruit-
gang zal gaan beërven, maar wèl het
vagevuur der gruwelijkste koloniale
uitbuiting.
Het zal stormen in de Conferentie
als de noot Nieuw Guinea ter tafel
kom. En al onze goede, anti-koloni
serende vrienden, zoals daar zijn de
Australiërs en de Russen, de Engelsen
en de Fransen, om er mafvr enkelen
voor de vuist weg te noemen, zullen
in die dagen aan de kant staan en roe
pen (als wij ons weer eens niet snel
genoeg losmaken van ons verfoeilijk
reacticmnair denken): Houd de diefI
Ik hoop dat de leider van de Neder
landse delegatie dan nèt zo wijs zal
zijn als eens eeuwen geleden, die an
dere leider: Odysseus, die, toen de Si-
tenen met hun zingen de scheepsge
zellen van de Griekse aanvoerder in
doodsgevaar brachten, de oren zijner
mannen liet vollopen met gesmolten
was. En die zichzelf liet vastbinden
aan de mast.
Met onze „vijanden" zullen we het
wel klaren, zei eens een Engelsman.
God helpe ons echter over de brug
met onze vriendenVindt u zoiets
niet treffend en origineel gezegd?
Ik dank u, mijnheer de Redacteur,
voor de onbescheiden hoeveelheid
plaatsruimte, die ik in beslag geno
men heb. Het moest echter eenmaal
gezegd worden.
ANTHONY VAN KAMPEN
Bergen, 31 Augustus 1949.
(Ongecorrigeerd)
Het Zaanse zwemstertje Tiny Jonker,
dat ook hier bekendheid verkreeg door
haar zwemtochten ZaandamAlkmaar,
zal waarschijnlijk Dinsdag een poging
wagen het Engelse Kanaal over te
zwemmen. Voor dit doel worden in de
Zaanstreek gelden ingezameld. Aan
het benodigde bedrag ontbreekt nog
500. Is deze som morgen bijeenge
bracht, dan zal Tiny Dinsdag starten.
KOELHUIS „AUSTRALIË" WEER
IN BEDRIJF.
Naar wij vernemen, zal Maandag a.s.
het koelhuis „Australië" van de N. V.
Blaauwhoedenveem—Vriesseveem te
Amsterdam, dat op 11 September van
het vorige jaar door hitte en water
zwaar beschadigd toen het belendende
koelhuis „Amerika" in vlammen op
ging, weer in bedrijf komen.
BESPREKINGEN OVER LONEN
EN PRIJZEN
Naar wij vernemen, is de interde
partementale commissie voor de loon-
en prijspolitiek, onder voorzitterschap
van mr. dr. A. A. van Rhijn, secretaris
generaal van het ministerie van So
ciale Zaken, namens de regering in
overleg getreden met de Stichting van
de Arbeid over de in de naaste toe
komst te volgen politiek ten aanzien
van de lonen en de prijzen. Het laat
zich aanzien, dat de besprekingen eni
ge tijd in beslag zullen nemen.
Marktbericht
WARMENHUIZEN, 8 Sept. - 33.800 kg
Aardappelen; Eigenheimers 6,30—7,10, Bintjes
6,30—7,90, Koopmans Blauwen 6,70—6,80 en
Bevelanders 6,70; 7900kg Rode kool 5,50;
16.000 kg Witte kool 8,10-8,60; 6716 kg
Slabonen 47-61; 1800 kg Bieten: 15,70-6,50
en n 4; 7600 kg Uien 11,10-11,60, drie
lingen 9,90 en net 12,50; 100 kg Andijvie 13.
Geen R.T.C., maar Koitieiafel-confereniie
Een Amerikaans oordeel
De Ronde Tafel-conferentie, die be
oogt in de komende maanden een rege
ring te geven aan een staat van 70 ,mil-
lioen inwoners, zou men eigenlijk de
nieuwe naam van „Koffietafel-confe
rentie" moeten geven, aldus Daniel
Schorr in de Christian Science Monitor.
In het Palace Hotel aan zee en elders
in Den Haag ziet men kleine groepen
mensen, schijnbaar verdiept in een on
belangrijke conversatie. Soms schijnt t
onderhoud onsamenhangend met tus
senpozen van rustig nadenken of met
losse opmerkingen. Soms zijn de hoof
den diepgebogen en hoort men een ern
stig gefluister. Doch er is niets, dat op
een conferentie lijkt. Deze groepen zijn
verschillend van samenstelling. Soms
ziet men Republikeinen met Federa
listen praten. Dan weer ontmoeten In
donesiërs vertegenwoordigers van ver
schillende politieke partijen. Een an
dere keer ziet men een Nederlands mi
nister met een Indonesische autoriteit.
Zo nu en dan bestaat een groep uit
deskundigen op een bepaald gebied,
bijv. economisch of militair. Voor de
Indonesiërs worden excursies door het
land georganiseerd. Toch maakt dit al
les de conferentie uit.Langzamerhand
beginnen de Nederlanders en Indone
siërs elkander te begrijpen. Verschei
dene Indonesiërs vertelden mij reeds,
aat zij de Nederlanders „een goed volk
vonden, dat men in het geheel niet kan
beoordelen volgens de Nederlandse
functionarissen, die wij op Java ken
den". „Dit is de enig mogelijke manier",
zo zeide de secretaris van een der
beide Indonesische delegaties. „Het
conferentie-apparaat zelf is te om
slachtig om iets te bereiken. De politie
ke commissie heeft 70 leden hetgeen
te veel is voor moeilijke onderhande
lingen ten tijde van een geschilpunt.
De onderhandelingen hierover moeten
door deze koffietafel-besprekingen
'Van onze parlem. redacteur)
De Ridderzaal bereidt zich voor
op de tweede plenaire zit
ting van de Ronde Tafel-confe
rentie. Na de openingsvergade
ring op 23 Augustus zijn de grote
ovale tafel en de zetels van de le
den en adviseurs der delegaties
eruit verwijderd, omdat de zaal
voor andere doeleinden, o.a. de
receptie van de Nederlandse re-
gering voor de Indonesische gas
ten, gebruikt moest worden. Nu
wordt zü weer ingericht.
De voltallige vergadering zal
naar wij vernemen na 15 Septem
ber bijeenkomen. Op welke da
tum precies, is nog niet bekend,
maar in elk geval streeft men er
naar om vóór 20 September een
plenaire zitting te houden. Op die
dag begint namelijk de algemene
/ergadering van de Verenigde
Naties in Lake Success en men wil
de heren daar resultaten tonen
van de besprekingen, die op het
ogenblik tussen de Nederlanders
en de Indonesiërs In Den Haag
worden gevoerd.
standpunt loopt uiteen en wij doen
weinig schijnaanvallen. Dit gaat een
tijd door en dan komen wij plotseling
vooruit en bemerkt men, dat alles ge
reed is. Zo ging het met de overeen
komst tot het staken der vijandelijkhe
den. De besprekingen duurden weken I
voort. Toen kwamen wij bijeen voor
een conferentie en alles was in vier
dagen gereed. De voorzichtige gevoe
lens, die ontstaan uit het proces, dat I
is het beste be-
zich thans ontwikkelt,
goed voorbereid zijn en een en ander I wijs, dat men aan alle zijden vastbeslo-
zal dan snel verlopen. I ten is, deze conferentie te doen slagen
Mr. Roem deelde mij mede: „Onsaldus Daniel Schorr.
Pessimistische klanken
(Van onze landbouwkundige mede
werker)
Enkele weken geleden maakten we
melding van de tevredenheid in zuivel-
kringen over het feit, dat met Frank
rijk een groot contract was afgesloten,
waarbij bepaalde hoeveelheden zuivel
producten zouden moeten worden ge
leverd. Naar men ons thans verzekert,
is in deze hoeveelheden enige verande
ring gekomen en zou het niet gaan om
8000, maar om 9200 ton boter en niet
on 6600, maar 4000 ton kaas. De boter-
levering zou nu geheel in kannen en
kruiken zijn, over de prijs van de
kaas zou echter nog worden onder
handeld. Dit laatste zou het gevolg
zijn van het feit, dat de prijs in Neder
land heel sterk is opgelopen, zodat de
vraagprijs heel gepeperd zou zijn ge
weest.
Hoewel de prijs voor de boter niet
bekend is, zijn er aanwijzingen, dat
deze zeer goed zal zijn. Er zijn firma's
die bereid zijn het uitvoerkwantum
van andere over te nemen -en dit kan
nauwelijks iets anders betekenen, dan
dat ze daarin goede perspectieven zien.
Wat de kaas betreft, neemt men aan
dat deze na de totstandkoming van het
contract zeer snel zal worden afgeroe
pen, omdat in Frankrijk een nijpend
tekort heerst aan zuivelproducten. Het
resultaat daarvan schijnt te zijn, dat
op het ogenblik in Friesland voorraden
worden gevormd. Een en ander in ver
band met een te verwachten goede
prijs.
Het aanbod uit Friesland is in ieder
geval afgenomen en dit heeft met zich
meegebracht, dat de binnenlandse prijs
in het bijzonder voor volvette Goudse
met 'ongeveer een stuiver is gestegen.
De 40 Edammer bleef te Alkmaar
gelijk in prijs, wat wel zal moeten wor
den toegeschreven aan het feit, dat
deze practisch gesproken aan het pla
fond zit. Loopt de prijs ervan nog meer
op, dan zou van een handhaving van
de voorgeschreven maximum-winkel
prijs niets meer terecht komen en de
vrees voor boete is een factor, die
Sluitstuk van een verdedigingsgordel aan de
Oostkust van Azie
(Van onze maritieme medewerker).
TWEE BASES HEBBEN NU reeds sinds mensenheugenis een belangrijke rol
gespeeld in de Koninklijke Marine: Nieuwediep en Surabaja. Bij alle verschil
len tussen beide plaatsen, gescheiden door 9000 zeemijlen en verbonden door één
zeemacht, hebben zij de laatste tijd een minder plezierige omstandigheid gemeen
gekregen, namelijk de onzekerheid omtrent de toekomst en de bestemming. Voor
Den Helder is deze onzekerheid, na geruime tijd van plannen voorbereiden en
afwachten, thans van de baan. In Surabaja zal men zich in deze dagen wel
eens en met reden afvragen wat het worden gaat. Want nu alles, wat
samengevat kan worden onder de verzamelnaam „Indonesische kwestie", in Den
Haag op de ronde tafel ligt, d.w.z. nog in de lucht hangt zolang er geen besluiten
genomen zijn, is ook over het lot van Surabaja als marinebasis nog niets beslist.
Over de ontwikkeling nog
niets te zeggen
WAARLIJK niet alleen de militaire
commissie van de RTC en later de con
ferentie zelve, hebben belangstelling
voor het Marine Etablissement aan de
Udjung. Uit recente berichten blijkt
maar al te duidelijk, dat de Verenigde
Staten bijzondere aandacht aan de toe
komst van Surabaja schenken, al komt
deze vooralsnog niet tot uiting in offi
ciële verklaringen of diplomatieke
stappen.
Voor de Koninklijke Marine is deze
kwestie van het hoogste belang. Ook al
heeft onze zeemacht zoals Staats
secretaris Moorman onlangs in een in
terview verklaarde in het kader van
het Atlantische Pact „zeer bepaalde
verplichtingen", de positie van de ma
rine in het Koninkrijk (straks dus de
Unie) is niet alleen van historische
waarde. De marine was tot 1945 het
enige deel der Nederlandse strijdkrach
ten, welks actie-gebied zich ook uit
strekte over de gebieden in Oost en
West. Zij beschikte in het Oosten reeds
sedert meer dan honderd jaren over
een geheel voor haar taak berekende
basis. Na de oorlog is in zeer snel tem
po en met uitzonderlijke krachtsinspan
ning deze basis weder in gereedheid
gebracht, nadat zij in 1942 zowel als
later zwaar geleden had onder vijande
lijke aanvallen en eigen vernieling.
Thans kan men het M.E. te Surabaja,
herrezen uit zijn as, beschouwen als de
evenknie van Singapore, als het be
langrijkste maritieme steunpunt op de
lijn van Achter-Azie naar Australië. In
het licht van de geweldige gebeurtenis
sen in het Oosten, vooral bezien tegen
de achtergrond van de communistische
bedreiging ten aanzien van geheel Zuid-
Oost-Azie, ligt het van Amerikaans
standpunt uit geredeneerd voor de
hand, dat de Verenigde Staten, die de
rand van de Pacifis beschouwen als hun
voorterrein, met aandacht de jongste
ontwikkeling volgen. Uit hoofde van de
zelfde redenering mag het geen ver
wondering wekken, als Washington in
derdaad in het grote verband van het
militaire Pacific-systeem bepaalde wen
sen heeft t.a.v. de bestemming van Su
rabaja als marinebasis, de positie ervan
in federatief verband, het gebruik en
de eventuele wijzigingen, noodzakelijk
met het oog op de geschiktheid van de
basis voor grotere onderzee- en Doven-
waterschepen.
Berichten uit Amerika
HET ZAL opgevallen zijn, dat de eer
ste berichten over deze kwestie uit
Amerikaanse koker kwamen. Kort ge
leden meldde de „New York Times",
dat de Verenigde Staten de Nederlan
ders zowel als de Indonesiërs ervan op
de hoogte hadden gesteld, dat zij
„enorm belang" hebben bij het voort
bestaan van een maritieme basis te Su
rabaja, als onderdeel van de defensie
plannen voor het gebied van de Stille
Oceaan. Hoewel dit bericht aanvanke
lijk geen enkele officiële bevestiging
(in Den Haag) kon krijgen, verklaarde
enkele dagen daarna een zegsman van
de Amerikaanse marine te Washington, hand, mede in verband met de inten-
dat de Verenigde Staten inderdaad een
dergelijke mededeling hadden gedaan
aan de bij de RTC betrokken partijen.
Voorts bleek uit deze verklaringen, dat
de Amerikanen de basis Surabaja zien
als een onderdeel van de verdedigings
gordel aan Azie's Oostkust. In dit ver
band zou Surabaja te beschouwen zijn
als het Zuidelijke sluitstük en als
springplank naar Australië, als hoe
danig zij te onzaliger ure reeds dienst
deed.
Kort daarop gaven in Den Haag
kringen van de Nederlandse delegatie
ter RTC te kennen, dat de Verenigde
Staten tot dusverre geen stappen had
den ondernomen bij de Nederlandse re
gering om in de toekomst Surabaja als
basis voor de Amerikaanse marine te
verwerven.
Niets te voorspellen
HOEWEL dit alles bekend veronder
steld mag worden, meenden wij deze
korte feitelijke opsomming toch te moe
ten geven, aangezien zij voor het goed
begrip van de ontwikkeling van de si
tuatie noodzakelijk is. Over het verloop
van deze ontwikkeling is uiteraard nog
niets te voorspellen. Hoogstens hoe
wel niet waarschijnlijk is hierover
tot nog toe alleen gesproken in de mi
litaire commissie der RTC, van welke
commissie Commandeur A. de Booy,
plaatsvervangend chef van de Marine
staf, lid is. Commandeur De Booy keer
de eerst enkele maanden geleden in
Nederland terug; na gedurende ander
half jaar te Batavia de functie vervuld
te hebben van chef marinestaf.
Afgezien van gemis aan uitzicht op
dit terrein, is er echter rondom de
kwestie-Surabaja voldoende interessan
te stof te verzamelen. Daartoe dient
men twee dingen goed van elkander te
onderscheiden, namelijk of de Neder-
lanse zeemacht nog kortere of langere
tijd een taak zal vervullen in het Oos
ten en de toekomstige bestemming van
de marinebasis Surabaja. Dat deze
kwesties elkander raken, ligt voor de
hand en verder omvat dit ingewikkelde
probleem ook nog de stichting en de
opbouw van een federale oorlogsmarine
in welk verband de Koninklijke Ma
rine een rol zal kunnen vervullen.
De deskundigen doen er voorlopig het
zwijgen toe. Zulks ligt ook voor de
machtig genoeg is om remmend op de
prijs te werken.
Intussen blijven grote hoeveelheden
kaas naar Belgie gaan. De omvang van I
deze leveranties houdt stellig verband
met de welstand, waarin onze Zuider
buren zich mogen verheugen, maar I
meer en meer hoort men spreken over
kaas, die van Belgie naar Frankrijk
wordt gesmokekld.
De behoefte in Frankrijk schijnt wel I
heel groot te zijn. De droogte heeft er
ontzettend huis gehouden en de melk
productie van Frankrijk is ver beneden I
peil gebleven. Dit verschijnsel, dat zich I
overigens niet bepaalt tot Frankrijk I
alleen, heeft een voor Nederland gun-"
stige positie geschapen. Onze produc
ten zijn zeer gevraagd. Zo gevraagd,
dat men zich op dit ogenblik over con-
currentie op de kaasmarkt uit Dene
marken en Zweden heel niet ongerust
maakt.
Stemmen van de vergadering
van de F.N.Z.
Deze gedachten, die we hoorden uit-1
spreken door vertegenwoordigers vanl
de zuivelhandel, dekken niet geheel I
die, welke men kon vernemen van de I
voorzitter van de FNZ op hét vorig»
week te Eindhoven gehouden congres.
Daar zag men verder. Daar werd reke
ning gehouden met de productiemoge-1
lijkheden van onze veeteelt, wanneer
die wordt geplaatst tegen een scherpe I
buitenlandse concurrentie in tijden var
overvloed. Uiting werd gegeven aan del
vrees, dat onze veeteelt dan, althans I
ten dele, niet voldoende productief zou|
blijken te zijn om stand te houden te
gen het buitenland, waar men meerl
bedrijven kent, die goedkoper kunnen I
werken, waar men, gelijk in de Ver f
enigde Staten van Amerika, kosten
noch moeiten spaart om te komen tot I
de grootst mogelijke modernisering en I
daarmee tot de grootst mogelijke ren-|
dabiliteit.
Hoewel er een zeker pessimisme uit|
spreekt, is het goed, dat zulke klanker.1
worden gehoord. Want voor de vee l
houder zal het zaak zijn de tijden, die I
hem nog resten, uit te buiten om te I
komen tot verbetering en intensivering
van zijn bedrijf.
Er is nog enorm veel te doen. Doo:|
betere verkaveling, door moderniserinSI
van de bedrijven en de fabrieken, doorl
het invoeren van goede bemestings-|
methoden en van nieuwe machines.
En dan ten slotte: de kwaliteit vasl
het vee. Toen we dezer dagen een bel
zoek brachten aan een onzer landf
bouwkantoren werd ons oog getrokken!
door een kaart, waarop voor Noord-f
Holland voor ieder district het aantsj
stond - aangegeven van dieren die real
geerden op t.b.c.-proeven. De percer.|
tages waren ontstellend hoog!
Er moet waarlijk nog enorm veel i'
beuren.
Texel
BENOEMING WAARNEMEND
BURGEMEESTER.
Het nieuwe college van B. en I
heeft de wethouder S. de Waard ui'l
Den Burg aangewezen als waarnemen»
burgemeester.
sieve internationale belangstelling, doctl
vooral met het oog op de sfeer ter cofl
ferentie, welke geheel beheerst word'l
door de opzet het politieke mijnenveld I
van de Indonesische kwestie niet dso
met de grootste omzichtigheid te be-1
varen, opdat geen der partijen door e(»l
ontploffing worde opgeschrikt. Bf I
beetje vertrouwen, dat tenslotte groeid'l
dient bewaard en uitgebreid te worde111
In deze geest dient men ook buiten
Ridderzaal te werk te gaan en naa'l
dezelfde richtlijn moge men dan 05
deze beschouwingen beoordelen.
BUREAU
ADMINISTRATIE
Voordam 9, Tel. 3320
Postgiro 187294
REDACTIE
Achterdam 20, Tel. 2274
Directie:
J. BIJLSMA en C. KKAK
Hoofdredacteur:
A. KAPTEIN
Reis naar Philippij
stond reeds vas
Per Skymaster van de KLD
Vrijdag mrs. Dorothy Brandt
respondente van de New Y(
raid Tribune" op Schiphol a
was gelijktijdig met veertien
Amerikaanse journalisten op
ging van de Nederlandse
naar Indonesië gegaan, teneii
inzicht te krijgen in de Indo
kwestie. Op 12 Juli kwamen
van haar collega's bij de not
vlucht van de „Franeker" bij
om het leven. Mrs. Brandon,
met de „Franeker" was me
maar naar de Philippijnen
I heeft daarna nog vele en lang
in de Oost gemaakt. Zij blijf
enige dagen in Nederland, wa
op 15 September naar New I
vertrekken.
Toen ze gisteravond moe
vliegtuig stapte, dat haar van
naar Nederland had gebracht,
enige van haar Nederlandse -
te woord. Vanzelfsprekend kw
gesprek op de aan haar tcreges
uitlating dat zij indertijd „ba
voor sabotage". Mrs. Brandon
de dit ten stelligste en liet h;
poort zien, waarop haar reis
Aangaande de interimregelii
Suriname zegt de regering
Memorie van Antwoord in zake
treffende wetsontwerp van de
Kamer o.m.:
De loop van zaken heeft de
Kamer voor een moeilijke b<
geplaatst. Uit het Voorlopig
mag worden afgeleid, dat een r
belangrijk deel der Kamer
schijnt, het wetsontwerp niet i
tegenwoordige redactie te aanv
Nu de voorgestelde regeling
loop der gebeurtenissen in stede
verhoopte wederzijdse bevredig:
een der partijen een steen d
stoots blijkt te zijn geworden, a
de regering met de handhavi:
het ontwerp geen enkel bel:
diend. Dit heeft het kabinet tot
clusie geleid, aan H.M. de K
machtiging te vragen, het ontv
te trekken.
In een te Washington gehouc
spraak verklaarde de Britse i
van financien, Sir Stafford Cri]
het pond sterling en andere
eerst omwisselbaar kunnen wor
maakt, nadat een nieuw evenu
de wereldhandel zal zijn gevest
gaf als zijn mening te kennen,
enige bevredigende oplossing v
dollarprobleem is gelegen in ee
tere export naar het dollargebii
Deze toespraak betekent, dat
sprake van is, dat Engeland
naaste toekomst tot devaluatie z
gaan.
Amerika steunt Europ
Verre Oosten met wa
f-.f Amerikaanse Senaatscon
voor buitenlandse betrekkingen
wapende diensten hebben de
raamste punten goedgekeurd v
wetsontwerp tot wapensteun v:
2.314.010.000 dollar. Het wetsc
omvat 1 milliard dollar voor h<
pening van de landen van het
tisch Pact en bestemt 75 millio
'ar voor anti-communistische s
het Verre Oosten.
Dodelijk ongeval op rijl
Op de rijksweg Hilversum
nabij het zwembad Crailo is ee:
lijk ongeluk gebeurd. Een au
stuurd door de 28-jarige R. A.
sum, rijdende in de richting
sum, wilde bij het zwembad
slaan en gaf dit te kennen do
richtingaanwijzer uit te steken,
stuurder van een achter de ai
dende motor, waarop een duoi
was gezeten, bemerkte dit te 1
botste met volle kracht tegen
De duopassagier, de 25-jarige
uit Weesperkarspel, werd acht
verder op de weg geslingerd e
een schedelbasisfractuur op. H
leed in het ziekenhuis.
Weerbericht
Verwachting tot Zondaga
Tamelijk heldere en koele
met weinig wind en plaat
nevel of mist. Morgen ov
over het algefneen zonnig
droog weer met een zwakke
hoofdzakelijk tussen Zuid-Oc
Zuid-West en iets hogere tt
ratuur dan vandaag.