Groei-crisis in de Kongo «usso urn Engelse vakbondleiders steunen de regering Goudzoekers van 1949 speuren naar uranium In Finmarken zijn duizenden een nieuw leven begonnen li Toenemende belangstelling voor machtig gebied Grootse plannen HhlJJISDEüR 37 mm OTTEROAtt Maar de dagen van grote winst zijn voorbij Brieven van de top der wereld (3) De les van Narvik Amerika zit om het erts verlegen ilijke opleiding an ge ervaring KE BREYER, ALKMAAK. (Van onze correspondent te Brussel) Vijftig jaren is het geleden, dat de eerste locomotief van Matadi naar Leopoldstad de hoofdstad van de Kongo stoomde, en aldus de verbin ding werd gelegd tussen de prachtige Kongo-stroom en de oceanen der we reld. Daarmede had men de basis ge schapen voor de exploitatie van dit reusachtige gebied met zijn rijkdom aan mineralen en landbouwproducten. De ontwikkeling van de Kongo is een zeer snelle geweest en de laatste we reldoorlog heeft deze nog verhaast. In tien jaren tijds is de blanke bevolking gestegen van 23 tot 43.000. De uitvoer die in 1930 340.000 ton bedroeg, beliep in 1948 844.000 ton, ter waarde van ruim 10 milliard francs, Koper, diamant, tin, uranium, palmnoten, palmolie, kopal, katoen, koffie, ziehier slechts enige van de voornaamste uitvoer- producten. Belgie dat gezien heeft hoe grote diensten de Kongo de Belgische en geallieerde zaak in de oorlog en kort daarna kon bewijzen, toont thans een toenemende belangstelling voor haar koloniaal gebied. In dat opzicht is er hier heel wat veranderd sinds men in 1908 het bestuur over de Kongo-Staat overnam van de ver-vooruitziende vorst Leopold II, die reeds in 1906 een uitgebreid spoorwegplan voor dit ge bied ontwierp. In Belgie weet men ook dat in deze kolonie, waar Belgie de opendeur-politiek volgt, anderen zich tijdens en na de oorlogsjaren genesteld hebben en dat het dus zaak is zelf het stuur in handen te houden. Daarom werd een groots tien-jarenplan door het Ministerie van Koloniën opgesteld. Het is het werk van vele experts en hoofden van dienst en omvat twee lij vige delen van totaal meer dan 600 bladzijden. De uitvoering ervan zal èn wat arbeid èn wat financiering betreft, van Belgie uitermate veel vergen, zelfs al rekent men op buitenlandse hulp. In zijn inleiding (die afzonderlijk is verschenen) schat de minister van ko loniën dat voor de financiering van de publieke sector alleen 25 milliard francs zal vereist zijn, waarvan men 15 milliard door leningen zal moeten opnemen. Voor' de particuliere sector zal ongeveer hetzelfde bedrag nodig zijn. Een totaal dus van 50 milliard francs. Reeds heeft een industriële mis sie, georganiseerd door de Fabrimetal, de Federatie van de metaalverwerken de industrie, die 2200 fabrieken groe peert, welke in 1948 ongeveer 20 pro cent van de totale Belgische uitvoer voor hun rekening namen, een studie reis naar de Kongo ondernomen, om te onderzoeken wat haar bijdrage aan de uitvoering van dit plan kan zijn. Zelfs deze Belgen waren volkomen verrast door de snelheid, waarmede de kolonie zich de laatste jaren heeft ontwikkeld. Aan het einde van de zo juist beëin digde reis, die een maand heeft ge duurd, verklaarde de voorzitter: „We zijn van de ene verbazing in de andere gevallen bij het vaststellen van het tempo van de evolutie van de Kongo. Steden als Leopoldstad en Elisabeth- stad b.v. zijn ware mirakels in het hart van Afrika, maar ze werpen ook vraag stukken op die moeilijk op te lossen zijn. Meer vraag dan aanbod. De Kongo maakt n.l. op het ogenblik een groeicrisis door en het is juist deze crisis, welke tot de opstelling van het plan heeft geleid. De basis is als het ware te smal geworden om de huidige ontwikkeling te dragen. Voor het eerst in haar geschiedenis overtreft de vraag naar arbeidskrachten in de Kongo het aanbod. En toch hangt alles met alles samen. Het heeft geen zin meer arbeidskrachten naar de centra van industrie te brengen als er geen woningen zijn om hen te herbergen, geen waterleidingen, geen gezondheids diensten. De tien millioen inlanders, die voor 85 procent nog in wildernis leven, kunnen zonder hulp noch hun levenswijze noch hun productiemetho den verbeteren. Ontvolkt men de ge bieden, waar de landbouw bedreven wordt ten behoeve van de industriële arbeid, dan is er geen voldoende voed sel beschikbaar voor hen, die in de industrie werken. Er moeten goede ver bindingswegen en transportmiddelen zijn om de mensen -n de producten te vervoeren. Op het gebied van openbare werken is nog enorm veel te doen. De gezondheidszorg moet uitgebreid wor den. En zo vreemd als het klinkt, wan neer men spreekt over een gebied dat tachtig maal zo groot is als Belgie, er dreigt een schaarste aan goede vrucht bare landbouwgrond. Overeenkomstig het gezegde dat de mens de woestijn maakt, men denke aan Mesopotamie is er te veel roofbouw op de grond ge pleegd, die door grosie wordt bedreigd In dat opzicht is de inlander instinctief wijzer geweest dan de blanke, toen hij na gebruik de grond jaren liet braak liggen. Ook in de mijnbouw staat men voor nieuwe problemen. Terwijl dit bij koper reeds lang het geval is. zijn nu ook voor tin en goud de „dagzomen uitgeput en moet men dieper graven. Dat vraagt weer een nieuwe technische uitrusting. Woningbouw vereist pro ductie ter plaatse van de nodige ma terialen. Er moeten urbanisatie-plannen wor den uitgewerkt. De minister van kolo niën verzucht in zijn inleiding, dat de blanken nog bouwen als geldt het een villa in Zoute en de inlanders hutjes optrekken, die slechts als een voor lopige woonplaats kunnen dienen. Het grote probleem voor de Kongo is om zich minder afhankelijk te maken van de wereldconjunctuur. Een stevige binnenlandse markt is daarvoor nodig. Dat vereist hogere lonen voor de in landers. maar hogere lonen voor de in landers veronderstelt op haar beurt ondernemingen. Men ziet het: de op bouw van dit land is als. een ketting, waarin geen schakel mag ontbreken. Vandaar dit systematische tienjaren plan. De voornaamste factor blijft echter, als overal, de menselijke. De Europeaan kan hier slechts een vooraanstaande positie innemen als hij zijn technische superioriteit handhaaft. Fantastische immigratie is niet moge lijk, maar geleidelijk kan dit land met zijn uitbreiding veel mensen opnemen. Er is behoefte aan doktoren, ingenieurs, opzichterse, verplegend personeel. Men hoopt dank zij de electrische motor het land heeft enorme hydraulische hulpbronnen ook plaats te maken voor boer en ambachtsman. Het plan spreekt van moeizame recrutering. Zijn hier geen perspectieven voor onze jon geren en voor allen die reeds ervaring in de tropen verkregen? Heeft men dit vraagstuk reeds in Benelux-verband bekeken? Onze bijdrage aan de econo mie van de Kongo is nog bescheiden. Onze invoer bedroeg in 1948 op een totaal van ruim 8 milliard franc 146 millioen franc, d.i. circa 8 millioen gul den. Reeds hebben de Ver. Naties het probleem van de nog onontwikkelde gebieden in studie genomen. Het lijkt me, dat we in samenwer king en overleg met de Benelux-part ner allereerst, onze nuttige bijdrage in het Kongolese gebied kunnen leveren. DE VERDWENEN OOSTENRIJKSE POLITIE-ÏNSPECTEUR Over het plotseling verdwijnen, thans meer dan een jaar geleden van de Oostenrijkse hoofdinspecteur van politie Marek is" licht geworpen in een verkiezingsartikel van het Oostenrijk se communistische blad „Die Volks- stimme" waarin wordt vermeld, dat hoofdinspecteur Marek door de Sow- jetrussische autoriteiten is gearres teerd en berecht. m AflSTEROAflSCHE M» ROTTERDAM - Laat de inbrekers nu maar komen! Bij de Lipsfabrieken te Dordrecht is een enorme kluisdeur gemaakt voor het nieuwe kantoor van de Amster damse Bank te Rotterdam. De deur weegt 37 ton en is de zwaarstedie Lips tot nu toe heeft vervaardigd Militaire pensioenbond is niet tevreden De tweedaagse jaarvergadering van de Algemene Militaire Pensioenbond is Donderdag in Esplanade te Utrecht geopend. De voorzitter W. Klooster uit Baarn zeide, dat wel enigermate is te gemoet gekomen aan de zeer moeilijke financiële levensomstandigheden waarin de gepensionneerden leven, doch dat de toeslag op de pensioenen, met een basispercentage van 25 proc., slechts in zeer geringe mate de prijs stijging van 100 proc. dekken. De tot heden gedane tegemoetko mingen aan de gepensionneerden wor den zeer teleurstellend genoemd en voldoen geenszins aan redelijke eisen van billijkheid en sociale rechtvaar digheid. Maar niet zonder voorbehoud (Telefonisch van onze correspondent). Gezien de critieke toestand, waarin Engeland verkeert, heeft de Algemene Raad van de TUC, het grote Engelse Vakverbond, zich bereid verklaard de financiële politiek der regering te steu nen. De raad heeft echter duidelijk kenbaar gemaakt, dat hij zich nog niet aan een eindbeslissing hieromtrent kan binden, alvorens hij meer bijzonderhe den over de nieuwe toestand zal heb ben vernomen. Deze aankondiging is in hoofdtrekken het resultaat van de vergadering der TUC, die Dinsdag in Transport House werd gehouden. De leiders der TUC zullen, teneinde tot een eindbeslissing hierover te ko men, een nieuwe bespreking voeren met Sir Stafford Cripps. Naar wij ver nemen zal deze waarschijnlijk a.s. Maandag worden gehouden. Het econo mische comité van de TUC zal daarna de algemene gevolgen van de devalu atie nader ontleden en een rapport er over uitbrengen aan de volledige raad der TUC. Vakbondleiders zijn intussen gealar meerd over de invloed, die de devalua tie op het prijzenstelsel zal hebben. Zij hebben reeds openlijk hun vrees uitgesproken, dat zij niet langer in staat zullen zijn de vele reeds lang in behandeling zijnde eisen tot loonsver hoging in bedwang te houden, tenzij zij verzekeringen zullen ontvangen, dat de kosten van levensonderhoud niet met sprongen zullen stijgen. Hoofdafdeling Tuinbouw geïnstalleerd Dinsdag is in het gebouw van de Stichting voor de Landbouw in Den Haag de hoofdafdeling Tuinbouw ge ïnstalleerd. Tot voorzitter is gekozen de heer M. Prins, de voorzitter van het Centraal Bureau van de Tuinbouwvei lingen in Nederland. In de Hoofdafdeling zijn vertegen woordigd de in de Stichting samenwer kende standsorganisaties, de Neder landse Fruittelers Organisaties en het genoemde Centraal Bureau. De vakor ganisaties op het gebied van de bloe misterij, de boomkwekerij, de bloem bollenteelt en de tuinbouwzaadteelt hebben zich nog van elke medewerking onthouden. GOEDE SUIKERBIETENOOGST. Tegen het einde van deze week be gint in West-Brabant de bietencam pagne. De aanvoer van de „peeën" naar de fabrieken is reeds in volle gang. Over de kwaliteit van de bieten is men zeer tevreden en ook de op brengst per h.a. is goed te noemen. De fabriek van de Centrale Suiker Maatschappij te Steenbergen verwacht een campagne te maken van 150 mil lioen kg bieten, de Dinteloord van 400 millioen kg, de Roosendaal en de Ze venbergen ieder 200 millioen kg. Het is duidelijk, dat er een alge meen verlangen bestaat om de schier onmetelijke taak der regering niet no deloos te verzwaren, maar hoewel de TUC over het algemeen bereid is het economische program van Cripps te steunen, zijn de vakbondleiders even eens doordrongen van het besef, dat de positie van de lagere loongroepen on houdbaar zal worden, indien de devalu atie tot een algemene stijging der le- venskosten zal leiden. Hoewel Attlee zeide, dat een zekere tegemoetkoming voor de laagst betaalde arbeiders ge rechtvaardigd zou zijn, schijnt het nu wel zeker, dat Cripps niet van plan is om zich hiertoe te verplichten, Naar wij vernemen hebben Bevin en enige andere ministers, die eveneens voor malige vakbondleiders zijn, in. re cente bijeenkomsten van de minister raad als hun mening uitgesproken, dat elk loon beneden de f 50 per week on der de huidige omstandigheden dus vóór de devaluatie onvoldoende was voor een minimum levensstandaard. Voor landbouwherste! 67 millioen minder De begroting van Financiën In de toelichting op de begroting van Financiën wordt er op gewezen, dat er met kracht naar bezuiniging is ge streefd, maar dat er remmende factoren waren. Het nieuwe bezoldigingsbesluit voor Rijksambtenaren brengt een ver hoging van de gewone dienst met i 8.928.838 met zich. De zich nog steeds uitbreidende taak van de Generale Thesaurie noopt de minister drie afde lingen in directies om te zetten, en wel binnenlands geldwezen, juridische za ken en bewindvoering en economische en sociale zaken. Op grond van het rapport van de staatscommissie voor erediensten zullen verzoeken om rijkstraktementen aan kerkelijke bedienaren na tal van jaren weer in gunstige overweging worden genomen. Hiervan zullen ook andere kerkgenootschappen dan de Ned. her vormde en de rooms-katholieke kerken kunnen profiteren. Voor de verdeling van de beschikbare gelden stelt de minister zich voor een interkerkelijke commissie in het leven te roepen. De aanvankelijk geraamde totale schade voor landbouwherstel is op grond van de opgedane ervaring van ruim f 630 millioen op f 563 millioen teruggebracht. Het bedrag voor de we deropbouw van publiekrechtelijke li chamen is f 45 millioen hogef geraamd dan voor 1949. Verwacht wordt, dat voor dit begrotingsonderdeel ten slotte op een totaalbedrag van anderhalf mil liard gulden moet worden gerekend. ONTMANTELING GAAT DOOR, ZEGT SCHUMAN „Le Monde" meldt uit Lake Success, dat de Franse minister van Buiten landse Zaken, Robert Schuman, al daar heeft verklaard dat er geen spra ke van is dat de ontmanteling van Duitse fabrieken zal worden gestaakt. NARVIK, September „JA, IK WEET HET, de vreemdelingen zouden graag meer puinhopen hebben gezien, maar die zijn er nu eenmaal niet", beet een oude Noor nors terug, toen ik hem (beroepshalve) had gevraagd, of er nog meer dan die paar huisjes aan die ene helling tijdens de krijgshandelingen in vlammen was opgegaan. Wie het verwoeste Rotterdam of Arnhem, Nijmegen of Hengelo heeft gezien, zal achteloos over de grondmuren van het dozijn afgebrande huizen heenstappen. Toch moest ik even terug denken aan de dagen, toen de wereld met ontsteltenis vernam, dat hier temidden van een vreedzame bevolking een slag werd geleverd. Ach, hoe leefde ik destijds met die mensen mee, die hun haardstede in vlammen zagen opgaan. En nu.Nu besef ik de verschikkingen van de oorlog pas goed, verschrikkingen, die ook mij zo harteloos hebben gemaakt, dat ik een van de slachtoffers durf aan te spreken met een gezicht, waarop duidelijk de vraag getekend staat: „Is dat nu alles?" GRIEKENLAND OP AGENDA DER VERENIGDE NATIES De Assemblée der V.N. heeft beslo ten met 46 tegen 6 stemmen en 3 ont houdingen de Griekse kwestie op de agenda te plaatsen. Dit keer stemde Joegoslavië met de Slavische groep tegen. „OORLOGSSCHADE" 25 OCTOBER AAN DE ORDE. Naar de voorzitter der Tweede Ka mer gistermiddag mededeelde, ligt het in het voornemen het wetsontwerp re geling oorlogsschade aan de orde te weer Toenemende productiviteit van de stellen in de vergadering van 25 Oct. Hoewel Narvik op de 68ste breedte graad ligt, is de haven dank zij de Golf-stroom gedurende de winter ijsvrij. Maar dat neemt niet weg, dat er gedurende de zomermaanden harder wordt gewerkt. Dagelijks komen nu zestig ijzertreinen uit Zweden, die on middellijk in de wachtende schepen worden overgeladen. De vele touristen, die Narvik meestal slechts als tussenstation hebben geko zen, brengen natuurlijk voor het stadje met zijn amper 10.000 inwoners extra werk mee. Maar de touristen blijven hier nooit lang. Het water is er te koud en de natuur te wild of, eerlijk gezegd, gemakkelijker van het dek van een schip te genieten. Want wie al tot Nar vik is gekomen, wil meestal nog Noor delijker, naar Tromsö en, indien de tijd het toelaat, naar Hammerfest, de Noor delijkste stad ter wereld, of zelfs naar het Noordkaap. Met een luxe boot kan het een niet te bezwaarlijke tocht wor den. Wie deze reis echter met de fiets, auto of per bus wil maken, moet reke ning houden met menig avontuur. In de Noorse provincie Finmarken hebben de terugtrekkende Duitsers na melijk geen brug en geen huis ge spaard. Alles, wat er maar te vernieti gen was, hebben zij opgeblazen of in brand gestoken. Hier moest de al zo hard om het dagelijks brood vechtende bevolking inderdaad van voren begin nen. Welke moeilijkheden er te overwin nen waren kan men thans, nu er weer enkele barakken en zelfs huizen zijn, slechts gissen. Daar had bijvoorbeeld iemand een paar gummilaarzen besteld die hem uit de dichtstbij gelegen stad zouden worden toegestuurd. Omdat kort na de oorlog slechts pakjes van ten hoogste 1 kg mochten worden ver zonden, zou de voortrekker zijn schoe nen in twee termijnen krijgen. Maar de winkel had er geen rekening mee ge houden, dat de post hier slechts enkele keren per jaar werd uitgedragen, en dat zodoende hun klant, de heer Paltto, zijn rechterschoen in de herfst en zijn linker schoen pas tegen het voorjaar ontving. Nu behoren deze toestanden gelukkig al weer tot het verleden. Er komt re gelmatig een bus en er komen zelfs weer toeristen. Dat is voor de mensen, (Van onze correspondent te New York) JTjIT JAAR HERDENKT AMERIKA de „goldrush" van honderd jaar geleden. Een Zwitsers emigrant, Sutter, had in de bodem van de American Rivier in Californie goud gevonden. Het duurde slechts enkele dagen voor het gerucht over het gehele land ging: er is goud in de bodem van Californie. Onze voor ouders, eerder bereid dan de door radio en televisie honkvast geworden generatie van thans om een mager bestaan op te geven voor een kans op iets beters, laadden hun huisraad, vrouw en kinderen in de huifkar, besteedden hun laatste kasmiddelen aan houwelen en trokken op Californie af. In twintig jaar tijd hadden zij fijn goud ter waarde van een milliard dollar uit de rotsen gemijnd. Sutter, de man die de spits afbeet, mocht in bittere armoede later sterven. De toekomst van het toen nog verwaarloosde Californie stond vast, tuurlijk, er waren duizenden, wier mis sie naar Californie faalde. Duizenden, die berooid en armer dan zij vertrok ken waren, op hun uitgangspunt terug keerden. Maar de gold-rush leeft in ieders voorstellingsvermogen als het avontuur van succesvolle goudzoekers. Beetgenomen. JJE URAN1UM-ZOEKERS, die thans uit de bergen van Colorado terug keren, praten niet eens van succes. Zij keren terug met het gevoel beet genomen te zijn. Zij geloven niet, dat er in de V.S. uranium te vinden is van het gehalte als waarvoor de Atoom energie Commissie de premie heejt uitgeloofd. Hun moderne technische apparatuur de huifkar van weleer vervangen door een jeep, het houweel door een mechanische boor en met de Geiger-counter als extra hulpmiddel hielp geen spaan. De Geiger-ma- chines bleken onnauwkeurig: zij rea geerden niet alleen op de aanwezig heid van radio-actieve stoffen; zij registreerden aardstralen, waarvan de moderne wetenschap nog te weinig weet. De ongelukkigen die, wild van vreugde omdat de wijzer van hun Gei- ger was uitgeslagen, ter plaatse waren gaan dynamiteren, kwamen bekocht uit. En het uranium, dat men tot dus ver heeft gevonden, werd gewonnen uit erts van zó laag gehalte, dat de premie van de commissie er niet op van toepassing was. Vast staat, in ieder geval, dat er ura nium in de bergen van Colorado ver borgen is. De Roodhuiden, die thans in reservaten leven, gebruikten het gedu rende de vorige eeuw als kleurstof voor de verf, die ze op hun gezicht smeerden wanneer zij ten oorlog trokken. In de twintiger jaren van onze eeuw waren het aardewerkfabrikanten, die er ge bruik van maakten. Ook zij zochten het in het kale rotsplateau, dat over een oppervlakte van ruim 100.000 vier kante mijl door vier Amerikaanse sta ten loopt. Enkele gelukkigen hebben een fortuin gemaakt in uranium, maar dat is eerder toe te schrijven aan vrou we Fortuna dan aan Geiger-apparaten en de andere instrumenten van de mo derne mijnbouw. Een welgesteld inwo ner van Los Angelos kocht b.v. in 1935 'n concessie voor 'n paar duizend dollar. Thans is gebleken, dat zich juist daar een zand- en leisteen formatie bevindt, die uranium-erts bevat. De concessie wordt thans, naar schatting, op een half millioen dollar begroot. Prospectors minder in aantal. MAAR DE PROSPECTORS, die op het rotsplateau van ruim 100.000 vier kante mijl werkzaam zijn, kunnen al lerminst op dergelijke buitenkansjes rekenen. Een jaar geleden waren er over de gehele oppervlakte wellicht een paar duizend man in de weer. Thans loopt hun aantal zienderogen terug. Zeven a achthonderd is een ruime schatting. Men fluistert maar het bewijs is geenszins geleverd dat in de reservaten, waar de Indianen zijn ondergebracht, uraniumerts van hoog gehalte te vinden zou zijn. Maar geen van de moderne goudzoekers heeft lust daaraan zijn energie te verspillen. Wettelijke voorschriften verhinderen hem n.l. daar uranium te ontginnen zonder eerst op een openbare veiling de „ondergrondse rechten" van het land te hebben gekocht. Het is duidelijk, dat een arme goudzoeker daarbij nooit zou kunnen opbieden tegen een kapitaal krachtige organisatie. En het verluidt, dat uranium-zoekers, die in de reserva ten de sporen van uraniumerts hebben aangetroffen, mondje-toe houden en ijlings naar elders zijn vertrokken. Amerikanen van 1949 zijn allerminst door de uranium-koorts aangetast. Er is geen goud in de uranium-heuvels in Colorado en de vooruitzichten zijn, dat particulier initiatief op dit gebied de vereiste resultaten niet zal opleveren. Zodat tenminste niemand kan proteste ren wanneer de regering besluit zelf uraniumzoekers-in-overheidsdienst op het broodnodige metaal af te sturen. De avonturiers hebben hun kans gehad. Loonsverhogingen in Frankrijk? Het Franse Algemene Vakverbond (CgT), dat onder communistische lei ding staat, heeft de devaluatie van de Franse franc veroordeeld en onmid dellijke loonsverhogingen geëist als te genwicht tegen de verwachte stijging van de kosten van levensonderhoud. De anti-communistische vakbondslei der Albert Bouzanquet verklaarde in een rede, dat als de regering een so ciale crisis wilde vermijden, zij de loonstop moest opheffen. Volgens spre ker waren de kosten van levensonder houd sedert het begin van het jaar met 21 pet. gestegen. Van gewoonlijk be trouwbare zijde werd Woensdagavond vernomen, dat de regering zo goed als besloten had sommige salarissen te verhogen. PALAR NAAR NEDERLAND Naar vernomen wordt, zal de heer Palar, de Indonesische gedelegeerde bij de V.N., volgende week naar Neder land vertrekken op verzoek van Mo hammed Hatta, voor consultatie over de pojitiefte situatie in An*?rilw> - PE GOUDEN EEUW, die de opkomst van Californie zag voltooien, is ten einde gelopen. Thans is het de atomische eeuw en wij weten nog niet welke ze geningen of verschrikkingen deze voor ons in het verschiet heeft. Wel staat vast, dat de V.S. met grote be zorgdheid hebben geconstateerd, dat 't ontwikkelen van atoom-energie en het mijnen van het kernmateriaal daarvoor, uranium, twee geheel afzonderlijke grootheden zijn. Met behulp van een indrukwekkend aantal Europese tech nici en geleerden heeft Amerika de eerste phase der atoom-energie van be gin tot einde ontwikkeld. Men weet thans, dat men de kernsplitsing kan gebruiken voor oorlogsdoeleinden en die van de vrede. Maar het besef groeit, dat Amerika maar al te zeer van het buitenland af hankelijk is voor de grondstof, urani um. De Congo is inderdaad het rijkste reservoir; politiek noch technisch staan de verscheping van het erts vandaar ook maar enige moeilijkheden in de weg. Canada bezit eveneens uranium ertsen, zij het in aanzienlijk mindere mate. De voorraden in de grond in Tsjecho-Slowakije en nabij de Oeral schijnen echter voorlopig buiten Ame rikaans bereik. Geen wonder dat de Amerikaanse regering, bij monde van de Commissie voor atoom-energie, een bonus van 10.000 dollar heeft uitgeloofd voor een ieder die de eerste paar ton erts van hoog uranium-gehalte ontdekt in de wilde bergen van Colorado. De premie lokte, het avontuur, het harde leven waren een aanmoediging voor potige knapen. Zij kochten een Geiger-appa- raat, dat immers de aanwezigheid van radio-actieve stralen verraadt zij huurden helicopters, waarmee zij uren lang boven rotsformaties bleven zwe ven, wier kleur en samenstelling wees op een mogelijkheid, dat er uranium erts aanwezig was zij dynamiteerden de rotsen in dit verlaten gebied, waar stad noch dorp is gebouwd, waar geen koe graast, maar waar een enkele wil- de arend af en foe de strijd met de mens heeft aangebonden. Wat wij van de gold-rush weten be rust voornamelijk op de heldensagen der geslaagden, Zeker, Sutter's rijk dommen versmolten in het politiek du el, waarin hij verwikkeld raakte. Na- die daar enkele honderden kilometers boven de Poolcirkel wonen, zeer zeker een begeerde afwisseling, waar ieder een profijt van wil trekken. Zo kan het gebeuren, dat, zoals met de journalis ten-bus geschiedde, de reizigers door de plaatselijke sportvereniging worden uitgenodigd een partijtje te komen voetballen en het er met een 11 van af brengen. Deze onderbreking komt ook de rei zigers soms wel gelegen. Vooral, wan neer het weer niet gunstig is. Al is men dan in het land van de midder nacht-zon, dat wil dan nog niet zeggen, dat de zon ook werkelijk te zien is! Dit was, moet u weten, de grootste teleurstelling voor een Amerikaan, die een nieuw kleuren-film-apparaat had aangeschaft en er mede had gerekend, met de mooiste foto's, ooit door hem gemaakt, te zullen thuiskomen. Helaas, gedurende de tien dagen die hij hier had zoek gebracht, kwam niet één keer het zonnetje opdagen. Hoe hoger men komt, hoe geweldi ger de natuur wordt. Al op weg naar Narvik raakt men aan de steile rotsen, de oeroude bossen, de watervallen en de soms nog een meter hoge sneeuw gewend. Maar met iedere kilometer Noordelijker wordt het landschap nog wilder. Het Noordkaap schijnt tenslot te nog maar uit een brok te bestaan, die loodrecht uit het water steekt. Hier is het einde. Verder gaat Europa niet. Acht maal de zon op één foto. De plaat werd achtereenvolgens be licht om 22.10 uur, om 22.30 uur, om 22.50 uur, om 23.10 uur, om 23.30 uur, om 23.50 uur, om 0.10 uur en om 0.30 uur, kort voor en kort na het middernachtelijk uur derhalve. Alleen ten Noorden van de Pool cirkel, waar de zon des nachts niet onder de horizon daalt, maar Hgor het Noorden gaat, is het mogelijk zulk een foto te maken.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1949 | | pagina 9