Een kreet op het Barndewiel
De Russen maken het nieuwste
type atoombom (plutonium)
Het konijn: Staatsvijand no. 1 in
Australië
Y/esien moet op vergelijk aansturen, maar
waakzaam blijven
Het werk in de
kleine tuin
Vervolg Stadsnieuws
Harddraverij in de Alkmaarse
Hout
(Van onze diplomatieke medewerker).
nE EXPLOSIE in de SOWJETUNIE, aldus is sinds president Xrumans ver-
klaring uitgelekt, werd veroorzaakt door de splitsing van plutonium, niet
tan uranium-285. Dit betekent, dat de Russen in staat zijn een bom te ver-
aardigen van een veel moderner type dan het atoomprojectiel, dat in
Augustus 1945 op Hirosjima werd geworpen. Daar is nog geenszins mede
gezegd, dat Amerika thans met één slag zijn voorsprong zou hebben ver
loren. Ook de winning van plutonium ai is deze gemakkelijker en goed
koper dan het produceren van uranium-235 is een tijdrovend proces, waar
voor bovendien, om tot een enigszins bevredigend resultaat te komen, een
machtig industrieel apparaat nodig is.
men. Ook Rusland zal over een maand,
AMERIKA heeft nooit de omvang van
zijn productie van plutonium-bom-
men bekend gemaakt. Maar er zijn
aanwijzingen, dat er niet meer dan
twee bommen per week vervaardigd
worden. En daarvoor hebben de Ame
rikanen in Hanford, gelegen in de staat
Washington in het uiterste Noordwesten
van de Verenigde Staten, drie enorme
atoomzuilen moeten bouwen. Gelden
voor de bouw van een vierde atoomzuil
zijn onlangs door het Congres toege
wezen. Het is ook mogelijk plutonium
te vervaardigen met hulp van kleine
installaties klein in vergelijking met
je reusachtige fabrieken in Hanford.
Jla een jaar of meer zouden deze plu
tonium, voldoende voor één bom, heb
ben voortgebracht. Om een tweede
bom te maken, zou men opnieuw een
jaar moeten wachten. Het zou een
uiterst saai proces zijn, maar om het
evenwicht te herstellen is er het feit,
dat de werkelijke productieproblemen
beginnen op te duiken, wanneer de
installaties groot worden.
Heeft de Sowjetunie haar plutonium
verkregen via de langzame weg, of
heeft ook zij reeds het stadium der
„raassa"-productie, dat wil zeggen van
ongeveer twee bommen per week, be
reikt? Siberie bewaart zijn geheimen
te goed, dan dat hierop met volkomen
zekerheid kan worden geantwoord.
Maar wel is bekend, dat men bij de
Canadese atoomgeleerden, die op het
ogenblik bijeen zijn in niet minder dan
drie verschillende conferenties, welke
zich ieder met een ander onderdeel van
de plutoniumproductie bezighouden, de
sterke indruk heeft, dat Rusland ter
wille van het onderzoek en misschien
ook nog wel uit andere motieven zijn
enige bom en daarmede het grootste
deel van de voorraad plutonium, die
het bezat, liet exploderen.
Ramp of triomf?
Vast staat intussen, dat de vervaar
diging van de bom niet langer een
Amerikaans monopolie is. Zelfs wan
neer zoals ook reeds verondersteld
is de explosie in de Sowjetunie een
ongeluk was en veeleer een ramp dan
een triomf voor het land betekende,
moet de triomf vroeger of later ko-
over een jaar of over tien jaar twee
of meer atoombommen per week kun
nen vervaardigen.
Het ware dwaas aan te nemen, dat bij
de opstelling van de Westerse politiek
ten aanzien van de Sowjet-Unie met
dit alles geen rekening zou zijn gehou
den. Deze politiek gaat uit van het feit,
dat Rusland de enige belangrijke po-
tentiëel agressieve natie in de wereld
is. Het communisme is nu eenmaal een
ideologie, die met andere wereldbe
schouwingen moeilijk in vrede kan le
ven. Maar overigens betekent de om
standigheid, dat de Russen misschien
wat sneller dan verwacht was, een
atoombom hebben gemaakt, niet nood-
mijdelijk geworden of dichterbij geko-
zakelijkerwijs, dat de oorlog nu onver-
men is.
Twee wegen.
Voor het Westen staan en daarin
is door de atoomexplosie in de Sowjet-
Unie |;een enkele verandering gekomen
twee wegen open. De ene is te trach
ten, de Russen er in hun eigen belang
van te overtuigen, dat zij met de rest
van de wereld in vriendschap en niet
in vijandschap moeten leven. Dit ge
schiedt zowel openlijk als achter de
schermen en de mogelijkheid is niet
uitgesloten, dat de wereld op een ge
lukkig ogenblik zal worden verrast
met de mededeling, dat er via de di
plomatieke kanalen een vergelijk is
uitgewerkt, hetwelk het democraten en
communisten, ieder binnen vrij nauw
keurig afgebakende grenzen, mogelijk
zal maken op eigen manier te leven.
Maar tot zolang moet het Westen ook
de tweede weg blijven bewandelen; dat
is die, welke leidt naar de oprichting
van een bolwerk, waarin de Westerse
wereld zich met haar belangen onaan
tastbaar kan gevoelen. Ten dele is dit
een militaire taak, die in de kaders van
Atlantisch Pact en Westelijke Unie uit
gevoerd kan worden. Daarnaast echter
zal de economische defensie van even
veel belang zijn. Want ten slotte be
rust een effectief verzet tegen het
communisme in de laatste instantie op
economische welvaart.
IN DE MOESTUIN bepalen zich nu
de voornaamste werkzaamheden tot
het oogden van de diverse gewassen
en het schoonhouden van de tuin. In
de afgelopen zomer heeft het onkruid
U weinig moeilijkheden in de weg
felegd, immers, het is een ongewoon
droge zomer geweest. Als de herfst
even nat wordt, als de zomer droog is
geweest, staat ons in ieder geval nog
heel wat water te wachten. Dan krijgt
natuurlijk -ook het onkruid zijn kans
weer en het zou onverstandig zijn te
menen, dat men nu dit zonder be
zwaar zijn gang zou kunnen laten
gaan. Onkruid moet overal en onder
alle omstandigheden in de tuin bestre
den worden, immers, het onttrekt aan
de grond veel voedsel en vocht, het
geen onze groenten ten goede moest
komen. Trouwens waar onkruid
groeit kan nu eenmaal niet ook nog
wat. anders zich normaal ontwikke
len. Elke droge dag profiteert men er
dus 20 veel mogelijk van en schoffelt
men nog weer eens tussen de planten
Hoewel kwekers en tuinders nog
wel breedwerpig zaaien, doen ama
teurs verstandig alle groenten op
rijen uit te zaaien, het zal hen veel
tijd bij het schoonhouden van de tuin
uitsparen, immers dan kan er geschof
feld en gehakt worden (al naar plaat
selijke gewoonte en omstandigheden)
doch het vermoeiende wieden be
perkt zich hoofdzakelijk tot het weg-
i trekken van onkruiden in de rijen
zelf. op plaatsen dus waar men met
de schoffel met tussen kan komen.
Andijvie is erg gevoelig voor een
losse bovengrond en hoe meer de
grond door middel van de schoffel
wordt losgemaakt, des te sneller zul
len de planten uitgroeien tot flinke
kroppen. Nu we het toch over win-
ter-andijvie hebben, wie wil inmaken,
kan daartoe nu maatregelen treffen
Als de kroppen u niet geel genoeg
zijn. verdient het aanbeveling, de bla
deren allemaal bij elkaar in één hand
ts pakken, waarna er een touwtje
omheen gebonden wordt. Op die ma-
bier krijgt u na een paar weken
Prachtige gele kroppen, in een tijd
dus. dat moeder de vrouw met de in
braak van andijvie zal willen begin-
ben Dat binden van andijvie mag
echter alleen maar gedaan warden als
de planten volkomen droog zijn, an
ders zouden ze in net hart gaan rot
ter,.
Wie rabarber wenst aan te planten
'de suikerpositie belet dat niet meer)
kan nu jonge planten poten. Er zijn
Verschillende soorten, doch zij die de
suikerpot zo veel mogelijk willen spa
ren. zij de Paragon sterk aanbevolen
Rabarber groeit bij voorkeur op een
goed vochtopgevende grond: het mag
haar niet aan het nodige voedsel ont
breken Wat oude stalmest door de
grond zal wonderen verrichten.
Bij een gevecht tussen een hon
derdtal negers en blanken op een
sportveld van de Amerikaanse stad
Baltimore is een 19-jarige neger door
messteken gedood. Het sportveld mag
door negers en blanken worden ge
bruikt, doch het is hun verboden sar
men te spelen.
De directeur van de protestantse
radio commissie in de Verenigde Sta
ten heeft verklaard, dat er in de ko
mende vijf jaar meer en meer gebruik
zal woren gemaakt van televisie bij
het uitzenden van godsdienstige plech
tigheden.
Het was een goede gedachte van de
8 October-vereniging om in samenwer
king met de bekende paardensportver-
eniging „Vooruit" een traditie te doen
herleven, n.l. het houden van kortebaan
harddraverijen op de Harddraverslaan
in de Alkmaarder Hout. De laatste dra
verijen op die plaats, georganiseerd
door de toenmalige Kennemer Sport
club, werden gehouden pl.m. 15 jaar
geleden bij de Landbouwfeesten. Zij
mochten zich steeds in een grote be
langstelling verheugen.
Het is ook nu het streven van de 8
October-vereniging om jneer publiek
naar de stad te trekken, waardoor Alk
maar, eer nog dan tot nu toe reeds
het geval is, een centrum wordt van
de omliggende gemeenten.
Voor het publiek dat de harddraverij
gaat bezoeken, wordt het een dubbele
attractie, omdat de Fantasie en Sprook
jes optocht omstreeks 3 uur langs de
Wilhelminalaan zal gaan, waardoor men
die optocht rustig kan bekijken.
De draverij vangt aan om 1.30 uur en
zal zo tijdig zijn afgelopen, dat men
ook de avondfeesten gemakkelijk kan
bijwonen.
Populaire entreeprijzen maken het
voor allen mogelijk de baan te bezoe
ken. De totalisator, welke ook aanwe
zig zal zijn, gaat volgens een nieuw
systeem werken, waardoor men meer
gelegenheid zal hebben om zijn geluk
te beproeven.
Wij hebben de overtuiging dat deze
eerste proef van de 8 October-vereni
ging om de bevolking op die dag nog
meer te bieden dan vroeger het geval
was, zal slagen, en velen gebruik zullen
maken van de gelegenheid om goede
sport te zien.
Graanbeurs wordt weer
in de Korenbeurs gehouden
Een verheugende mededeling, èn
voor de gemeente, èn voor de handél,
is dat met ingang van Vrijdag 7 Octo
ber a.s. de Alkmaarse Korenbeurs weer
haar oude bestemming zal krijgen. Met
ingang van die datum toch zal de
graanmarkt, welke gedurende een lan
ge periode in café „De Graanhandel"
werd gehouden, weer in dat gebouw
worden ondergebrafcht.
Dat dit een belangrijk gebeuren is,
wordt niet alleen door de handel be
grepen, maar ook door het gemeente
bestuur, dat aan deze (her) opening een
officieel tintje zal geven.
Alkmaar was voorheen het centrum
van de markten voor de omliggende
gemeenten. Door allerlei omstandig
heden is die positie in het gedrang ge
komen. Het verlorene te herwinnen, is
misschien geen gemakkelijke taak,
maar zeker is het niet onmogelijk, als
kan worden gerekencf op de steun en
de medewerking van allen die daarbij
belang hebben.
Moge Vrijdag 7 October 's morgens 11
uur de eerste stap zijn op de weg naar
dit herstel.
H.O.V.-eonéerten in het
winterseizoen
De Samenwerkende Culturele Verenigingen
te Alkmaar hebben de concerten, de
Haarlemse Orkest Vereniging gedurende het
winterseizoen 1949-'50 te Alkmaar zal geven,
onder haar auspiciën genomen.
Er zal deze winter door de H.O.V. een
zestal concerten worden gegeven o.l.v. de
nieuwbenoemde dirigent Toon Verhey. De
solisten van deze concerten zijn de violisten
Herman Krebbers en Dick de Reus, de pianis
ten. Luctor P.onse en Jan Odé, alsmede de
harpiste Margot Broeders, eerste harpiste
van het Rotterd. Philharm. Orkest en de
Amerikaanse cellist Edmund Kurtz.
De concerten zullen worden gegeven in 't
Gulden Vlies en vinden plaats op de
Woensdagavonden 12 Oct., 2 Nov., 7 Dec.
1949 en 11 Jan., 15 Febr. en 8 Maart 1950.
AVA GAAT TRAINEN
De Alkmaarse Athletiekvereniging
AVA begint Dinsdagavond haar ge
regelde trainingsavonden in het gym
nastieklokaal aan de Schoolstraat.
Er zal een speciale training zijn
voor schaatsenrijders, waarmee onze
stadgenoot, de heer P. Nap, zich zal
belasten. De heer Nap is bekend,
doordat hij geregeld onze internatio
nale schaatsenrijders trainde.
TWEE ALKMAARDERS IN
NEDERLANDSE TURNPLOEG.
De Alkmaarders Boot en Volkers
zijn gekozen in de Nederlandse turn-
ploeg die op Zaterdag 15 October te
Antwerpen tegen Belgie zal uitkomen.
ZACHT NAJAAR.
Bij J. van Veen, Heilooërdijk achter
het Watergemaal staat een kastanje
boom voor de tweede maal in bloei.
DE SPOORSTRAAT OP 8 OCTOBER.
In de Spoorstraat wordt feest
gevierd.
De Spoorstraat houdt in verband met
de Ontzetfeesten een aparte winkel
week van 512 October, waarvoor geld
prijzen aan waardebonnen beschikbaar
zijn gesteld.
BEËDIGING RESERVE-OFFICIEREN
VAN GEZONDHEID.
Donderdag 6 October des morgens te
11 uur zullen op het terrein van de
Simon Stevin-kazerne te Ede 35 reser
ve-officieren van gezondheid, die de
cursus aan de school voor reserve offi
cieren geneeskundige dienst hebben ge
volgd, worden beëdigd.
Kudden wilde paarden en kamelen worden
uit vliegtuigen met machinegeweren bestookt
De Duitser Konrad Hinz is door
een Brits gerechtshof te Hamburg tot
10 jaar gevangenisstraf veroordeeld
wegens spionnage voor Polen. De ver
dediger verklaarde, dat Hinz slechts
een armzalige beloning heeft, ont
vangen voor de uitgebreide inlich
tingen die hij de Poolse regering heeft
verstrekt.
Glimlachje
Geloof me, een scherp opmer
ker kan aan iemands gezicht zien,
welk beroep hij uitoefent.
't Is mogelijk. Tussen haakjes:
bent u borstelmaker?
(Van onze correspondent te Sydney)
MAAR SCHATTING heeft hef eiland
Tasmanie in de eerste helft van dit
jaar 1 millioen konijnen aan de markt
gebracht! Eén scheepslading alleen
reeds omvatte 200.000 bevroren konijnen
voor Engeland's precaire vleespositie,
300.000 zijn in de millioenensteden
Sydney en Melbourne aan de markt
'gebracht en 400.000 liggen nog in de
koelhuizen te wachten op verpakking
en scheepsgelegenheid. Binnenkort zal
een fabriek konijn in blik gaan produ
ceren voor de uitvoer naar andere
landen
Uit dit bericht valt op te maken dat
Australie's beruchte konijnenplaag eer
toe- dan afneemt, dat het een sprookje
is, dat de Australiërs zelf net zo vies
zijn van konijnenvlees als wij van
ratten en dat men ook in het vijfde
werelddeel nu van de nood een deugd
begint te maken.
De betekenis van het konijn in
Australië wordt duidelijk wanneer men
bedenkt, dat genoemde cijfers alleen
voor het kleine Tasmanie gelden. Voor
het gehele werelddeel loopt het aantal
der vrolijk rondhuppelende pluim
staartjes in de milliarden!
Een vreemde geschiedenis.
Het is met het konijn in Australië een
vreemde geschiedenis. Toen anderhalve
eeuw geleden de eerste kolonisten en
Britse dwangarbeiders naar het lege
werelddeel kwamen, leefden er in het
wild alleen de typisch Australische
buideldieren als b.v. kangoeroe, opos
sum en kiala-beer -naast de vroegere
door de Austraalnegers uit het vaste
land van Azie meegebrachte dingo of
wilde hond en de uit de Indonesische
archipel afkomstige wilde buffel en
krokodil in het tropische noord-oosten.
Deze eerste pioniers brachten na
tuurlijk verschillende nuttige huisdie
ren mee en daaronder bevonden zich
natuurlijk ook wel een paar konijntjes.
Vóór iemand c - eigenlijk erg in had,
was er een complete konijnenplaag. De
ontsnapte konijnen hadden het er na
melijk best. Genoeg te eten, de ruimte,
een mild klimaat en geen enkele na
tuurlijke vijand als vos, marter, bun
zing. fret, havik of kiekendief.
Zij vormden al spoedig een niet te
stuiten leger, dat steeds verder opruk
te. Men gaf millioenen uit aan duizen
den kilometers lange afrasteringen en
doet dat heden ten dage. nog. Maar een
hongerig konijn staat voor niets. Na
tuurlijk kan men zijn landerijen wel
met kippengaas tot een bepaalde hoog
te tegen de konijnen beschermen en
overal strikken en klemmen zetten,
maar gedurende een droogteperiode
weet het konijn ondanks alles toch zijn
weg naar het verleidelijke gras of ko
ren te vinden.
Vos deed zijn plicht niet
Ten einde raad voerde men konijn's
grootste vijand in: de vos. Maar de vos
begreep de bedoeling niet. Hij ging de
konijnenpla; - niet bestrijden, doch
wierp zich met een betere zaak waar
dige ijver op de kippen van de boe
ren en dreef de wilde Australische
kalkoen tot ver in de wildernissen van
het noorden terug. De vos werd een
plaag op zichzelf.
Het is te begrijpen, dat in Australië
het konijn, ondanks de honderdduizen
den die er jaarlijks in de grote steden
gegeten worden, met de nek wordt aan
gezien. Konijn is armelui's kost. Eerst
de laatste tijd is men begonnen van de
nood een deugd te maken. Maar er zijn
op geen stukken na fabrieken genoeg
om het nodige blik te vervaardigen
voor de uitvoer van levensmiddelen.
Zo kan men nog niet eens aan de En
gelse vraag naar konijnen voldoen,
laat staan de schrale vleespot van Eu
ropa aanvullen.
Daarbij is de uitvoer van het waar
devolle konijnenvelletje naar Amerika
de laatste tijd sterk teruggelopen sinds
men daar de „labelling law" heeft in
gevoerd. Nu is het namelijk niet meer
mogelijk om konijnenbont voor een
meer geliefd en ander soort bont te la
ten doorgaan. Een bontjas met het
woord „konijn" erop, schijnt op de
Amerikaanse dames niet zo'n grote aan
trekkingskracht uit te oefenen.
Nog drie andere plagen.
Jan Konijn is niet het enige inge
voerde dier, dat een ware plaag is ge
worden. In het noorden neemt de uit
breiding van de wilde hond, de schapen
en lammeren verscheurende dingo,
weer angstwekkende vormen aan. Het
strooien van vergif uit vliegtuigen heeft
niets geholpen. Hogere beloningen voor
dode dingo's en een dingo-bestendige
afrastering dwars door Yueensland zijn
noodzakelijk om deze plaag het hoofd
te bieden.
Vliegtuigen zijn ook ingeschakeld
voor de bestrijding van de nieuwste
plaag: de grote troepen wilde paarden
enkamelen, die hele landerijen af
grazen. De verwilderde paarden zijn
van de uitgestrekte paardenfokkerijen
in het noorden afkomstig. De kamelen,
door Afghanen in de dagen vóór de
komst van de vrachtauto als transport
middel ingevoerd, hebben zich eveneens
uitstekend aan de Australische om
standigheden aangepast. De kudden
worden thans met machinegeweren
vanuit de lucht bestookt en tienduizen
den leggen er het loodje bij.
Maar het konijn blijft Australië's
staatsvijand nummer één. Ook al zal
het een steeds grotere rol in industrie
en export gaan spelen.
OMZET VISAFSLAG URK
Nu het palingseizoen weer is geëin
digd, bedraagt de omzet aan de gem.
visafslag f 1.481605.64. Alhoewel Urk
dit jaar van de afslagen rondom het
IJsselmeer één van de grootste omzet
ten heeft, is deze toch aanmerkelijk
minder dan vorig jaar.
JAN HAAKSMAN WAS ER VOORZITTER VAN en Jan Buijs was de sikkere-
taris; 't was van 'n verieniging weer de gróótste behoefte an bestaan had en
die nou al veul nóód lenigd had. Ja, dat kenne de mense van de teugeswoordige
toid niet begroipe. Zoó'n kloin hallef honderd jaar lejen toe werkte je je krom
en je verdiende te veul om te sterven en te woinig om te leven. As je 'n gnap
vak had, weer ze 't den mit de werkdag nag vrai gnap maakte zoó'n zes en
zesteg uur in de week: da's alle dage elf uur, reken maar uit, van soggens zessen
tot twaalf en den skafte van twaalfven tot ienen, en den weer deurpeezc van
lenen tot zessen den kon de meisterknecht net zowat drie roiksdaalders in de
hele week hale. As je den 't ongeluk had dat je deer niet in was maar aór werk
hadde, bevoorbeeld kleremgker, den kon je nag twaalf uur per dag werke, en
gien vraie Zaterdagmiddag, gelouf dat maar niet. Wier je den d'rs ziek, den kon
je nei de lange handiet, dat was 'n kerkvougd, die de knip (de portemonnaie)
zo lang mougelik op slot hield en mit 't geld van de kerk of van de gemienskip
('t armbestuur, wat ze nou teugeswoordig maatskappelijk hulpbetoon noeme) en
die most je d'r den maar deurskeure, bevoorbeeld 'n daalder voor de huishuur
enete most je maar niet, en de vrouwse en de kinders moste ok maar vaste.
Den kon je nei de ien of aare win
kelier om op de pof wat winkelvet en
wat vaatbutter te halen as je 't
kroige kon en aster nag niet 'n oud
briefie sting van 'n eerdere keer dat je
ziek wasze en wat je nag niet „inlou-
pen" had. Den most moeder, hoe moei
lik of ze ok weg kon (maar vader was
nou toch thuis en die most mit z'n zie
ke loif den maar op de klointjes passé)
maar 'n paar dage uit werken gaan en
kor, die drie kwartjes op 'n dag ver-
diene. As die den seivens thuis kwam
mit 'n paar dikbesmeerde „stikke"
(want de boer zat er goed bai en de
boerin was nagal goed 'mutst die dag)
onder d'r poepen boezel, 'n emmer lang
wai an d'r hand de varkes krege 't
ok den gong 't hele stel mit groöte
ouge om de tafel zitten om samen alles
op te eten.
Wie niet werkt
die zei ok niet
ete, zoide ze toe
in die toid en
de baas skokte
niet. As de
knecht weer op
'n Naverteld
verhaal
z'n werk kwam, nou den gong 't weer
opnuuw an. maar o wee. as-ie ziekelik
bleef of-ie wier wat ouwer, den gong
't net as in dat teneelstik van Inte
Onsman, watte ze zo vaak voor „Staas-
pe.isioen" opvoerd hewwe: „De uitge
knepen citroen", der sloeg je of in de
beloöning en verdiende je gien zeuven
golden in de week meer maar wier 't
zes, ok wel voif.
En toe, wie 't bedocht had hew 'k
nooit te weten komme keunen, maar
die man had 'n standbeeld verdiend
en gien-ien zouw 't meer verdiend
hewwe as hai toe wier d'n 'n ver
ieniging sticht, om te helpen in de
nood.Onderling Hulpbetoon, Draagt
elkanders lasten, Hulp in nood, Steunt
elkander, Allen voor één, één voor al
len. en meer van zuks. Alle weke
wat betale van je armoedje of en as je
den ziek was, den wasze de eerste drie
dage wel voor je oigen risico, want je
mochte d'r netuurlik gien loupie mee
nemen, maar veerder kreeg je zoó'n
drie maande lang vier golden in de
week.mens, mens, wat was dat 'n
zegen.meskien 'n daalder van je-
weet-wel, de man die zoó'n Italiaanse
naam kreeg, zo bandieterig.en vier
golden van je oigen fons, gien aalmoes
en gien fooitje, maar dat weer je recht
op had.En dat allegaar beheerd deur
mense van je oigen stand.allegaar
werkers, die overdag in de Kromme-
zoól werkte of wat aars deeje, wat net
zuk hard ploeteren was nei, dat was
'n uitkomst.
Zien ze deer zitten, ernstig en pra
tend over 't nuuwe, 't mooie, weerdeur
de armoed de deur uitbannen wier
As vader ziek was, nou ja, even goed
kaal as 'n kerkrot en arm as een luis,
maar moeder thuis om vader op te
passen.en gien stikke meer onder
d'r poepen boezel en gien emmer wai
meer mee te sjouwen.ja, ja, dat was
de „goeie ouwe toid".
Dut is 'n verhaaltje, bai overleve
ring verteld maar toch uitbeeldend hoe
in die toie de mense armer wasze as
teugeswoordig.as 't goeie Vroidag
wier of Himmelvaarsdag, as 't tweide
Paas- of Pinksterdag was en d'r niet
werkt wier, din was dat skade voor de
knip, want den sting de verdienste
stil.dat was in de toid, as de koöl in
de kwakkelwinters rotte gong en sei
vens baibladerd worre most, dat 't in
overwerk dein wier, twaalf en 'n halve
cent per uur, meneer.ja, ja, van
standbeelde sproken, je konne je wel
indenke datte d'r toetertoid „rooie"
maakt wiere
EEN HEELE eivend ^jpate, wiskun
stige berekenings makend van wat er
in de pot zat, of 't wel kon, of de
konterbusie niet verhougd most, ofter
in de betaling niet te veul achterstand
was, ofter meskien gien kwartje bai
de uitkering kon, maar dat het jare
duurd voor 't zo veer was.
En den nei huis., asze ze heel op 't
Noordend vergaderde, 'n kop sukkela-
melk eerst en 'n pepermentje toe, wat
'n onthaal.de segare kocht je voor
de week acht voor 'n dubbeltje en Zun-
dies haalde je ze 'n slag beter, zes om
'n dub... en op je ons-pakje tebak van
Goes had je zommaar 'n segaar voor
niks kregen, zoo tusken 't touwtje in
regen.
Jonge-jonge, dat was weer 'n mooie
eivend, 'n goeie eivend, 'n beste voor
't durp, 'n goeie voor de mense, voor
de zieke, voor de zwakke, en ze hadde
d'r nag gieniensen erg in dat 't 't aller
beste was voor 't zelfrespekt van de
mens. Deer gonge ze, mit z'n vieren,
mit z'n voiven, nei 't Zuid-end.
Maar wat was dat? Wat was dat voor
'n skreeuw? De maan sting houg an de
hemel, 't had al wat vroren, d'r wasze
el brutale weest die al over 't ois gaan
wasze.
Waster 'n mens in noöd? Moste ze
nouw ingroipe? Hoor d'rs, weer die
skreeuw.dat angstgeroep.Weer
kon dat nouw weze?
't Loikt wel of 't van 't Barnde
wiel komt, opperde d'r ien.
D'r zei d'r toch gien ien deur 't
ois zakt weze? docht 'n aar....
Koike maar, miende de sikkere-
taris en hai gong 't paadje op nei de
breg die over de durpsloöt leê.
No jó, 't komt van 'n aare kant of,
miende de penningmeester, deer heel
achter Abram Goyers.
Welnei jó, da's de echo.
En telkens maar weer klonk dat er
barmelijk gehuil of ze om „help, help"
riepen.
Weer kon dat nou vedaan komme?
Leite we 't maar perbere mit 't
skuitje, docht de sikkeretaris, maar 't
skuitje was al vastvroren in 't ois en
d'r was gien beweging in te kroigen.
En vier of voif manne stinge deer
maar te labbereere watte ze doen mos
te, drie menuite, vier, voif.
Ze kwamme van „Hulp in nóód" of
hoe 't deer aars hiette.Ze konne dut
toch zommaar niet zoo leite, d'r zouw
d'r gien-ien weze die vennacht aórs
rustig sleipe zouw
Nei, nei, mit dat geluid in je ore
doen je gien oug dicht.
En as je den murgenoggend van
'n ongeluk hore, din zouw je je oigen
wel op je sm.slaan kenne, dat je
niet alles dein had om te helpen.
Verdikkeme, as je lid was van hulp
in de noöd, kon je ze hier toch niet an
d'r lot over leite.
D'r wier praat zooas d'r de hele
eivend nag niet praat was.Veul en
veul meer as dat ik hier beskroive
ken.
EN LEIT IK 't deerom den maar niet
al te lang makeJan wou 'n boil hale
om 't skuitje los te hakken, Piet wou
ne- de burgemeester om te vragen watte
ze doen mosteen de aSr wou nei de
veldwachter, die had 'n beste hond, mit
'n goeie neus.
En net toe-ie vlak bai de aare was, toe
die je deur merg en bien gong.
Dirk, die commissaris was en deerom
'n heel beskoiden rol had, had d'r ok
maar gien vrede mee. hai gong 'rs
achter 't huis koike.deer kwam-ie
eiin z'n hande 'n lang touw....
En ne'. toe-ie vlak bei de aare was, toe
klonk 't van heel dicht-bai, zoó'n kreet
net „Help, help"...."
Verrek, zoide ze en ze barstte alle
gaar van 't lachen, leit 't me nou die
bok van Klaas Koorn weze.
Dat was de kreet van 't Barndewiel.
Scheepvaartberichten
Akkrumdijk 1-10 van Houston naar R'dam.
Alphacca New-York-Buenos Aires 2-10 te
Recife. Alpherat 1-10 van New-York naar
Boston. Amstelkera Amsterdam—West-Afrika
2-10 te Freetown. Amstelland A'dam—Bue
nos Aires pass. 2-10 Fernando. Amstelveen
1-10 van Bombay te Colombo. Andijk 1-10
van New-Orleans naar Londen. Arkeldijk
2-10 van R'dam te New-York. Anmilla (t)
2-10 v. Bat. te Pladjoe. Asturias Batavia—
Botterdam pass. 3-10 Gibraltar. Bali 3-10
van Batavia te Singapore. Bennekom A'dam-
Valpaxaiso 2-10 van Huacbo naar Arica.
Boschfontein A'dam—Beira 2-10 van Antwer
pen. Ceram R'dam—Calcutta 2-10 van Ge
nua. Ceronia (t) 2-10 v. Auadan n. Suez.
Clavella (t) 2-10 van Lissabon n. Port Said.
Congostroom 1-10 van Takoradi te Grand-
basam. Coryda (t) 2-10 van Hongkong n.
Miri. Cottica 3-10 van A'dam te Barbados.
Daterdijk R'dam—New-York 1-10 van
Antwerpen. Deltdijk R'dam—Vancouver 2-10
te Londen. Duivendijk R'dam—Vancouver
2-10 te Cristobal. Ena (t) 1-10 van Bombay
te Kuweit. Etrema t. 2-10 van Yarrow
Ort Tyne naar Port Arthur. Gooiland Am
sterdam—Buenos Aires 2-10 van Montevideo.
Grotebeer 1-10 van Batavia naar Amster
dam. Hersilia 2-10 van Paramaribo naar
A'dam. Hydra 3-10 van A'dam te La
Guaira. Jaarstmroom Sapela-Lagoas 1-10 op
Escavros rivier. Joh. van Oldenbarneveldt
A'dam—Java pass. 2-10 Wight. Klipfontein
A'dam—Kaapstad 1-10 van Antwerpen.
Laagkerk 2-10 van Bandarabbas te Muscat
Lekhaven, Buenos Aires-Rotterdam, passeerde
1-10 Kaap Frio. Lievevrouwekerk, Calcutta-
Rotterdam, pass. 1-10 Kaap St. Vincent.
Lisekerk, R'dam—Besra 2-10 te Aden. Loos-
drecht, A'dam—Basra, 3-10 te Genua. Maas
land, Buenos Aires-A'dam, pass. 2-10 Fernan
do. Medoera, Java-A'dam, pass. 1-10
Fcrim Maetsuyker, 4-10 van Fremantle te
Singapore verwacht Murena (t), Portsaid-
Fahaheel, pass. 2-10 Ad. Nigerstroom,
2-10 van Novoredondo naar Lobita. Nijkerk,
5-10 te Beira verwacht Oranj'efontein, Beira-
Amsterdam passeerde 3-10 Gibraltar Pa-
penpendrecht, Abadan-Landsend, 2-10 van Port-
Said. Poelau Laut, A'dam-Java, 2-10 van
Colombo Parkhaven, 2-10 van Rotterdam
te Buenos Aires Phrontis, Amsterdam-Java,
passeerde 2-10 Finisterre. Pr. Willem van
Oranje, 1-10 van Quebec naar Hamburg
Randkerk, Amsterdam-Mombassa, 2-10 te
Port Soedan Ruys, Java-Buenos Aires, 1-10
van East Londen Salawati, 1-10 van Bos
ton naar Montreal Schiedijk, New York-
Java, 2-10 te Port Said Streefkerk, Calcut
ta—Rotterdam, passeerde 2-10 Ouessant.
Sluyvesant, 2-10 van Aruba te Cristobal.
Sumatra, 3-10 van Makassar te Balikpapan
Sunetta, 2-10 van Miri naar Aden Tabinta,
Amsterdam-Java, passeerde 2-10 Ouessant
lasman, 2-10 van Semarang naar Batavia
Tegelberg, Buenos Aires-Japan, 1-10 van
Kaapstad Westerdam, 3-10 van Rotterdam
te New York Zuiderkruis, Java-Rotterdam,
passeerde 2-10 22 uur Malta Kamerlingb
Onnes, Java-R'dam, passeerde 2-10 18 uur
Gibraltar Volendam, Rotterdam-Batavia,
passeerde 2-10 22 uur Gibraltar. Willem
Ruys, Batavia-Rotterdam, 1 10 van Singapore
Aagtekerk, Rotterdam-Brisbane, passeerde
2-10 Gibraltar Alderamin, 2-10 van Em-
den te Lulea Alblaserdijk, Antwerpen-Vera
Crusz, passeerde 3-10 Keywest Alhena, 1-10
van Montevideo naar Santos Alkoid Ant-
v.trpen-Buenos Aires, passeerde 2-10 St. Vin
cent Alnati, Rotterdam-Buenos Aires, pas
seerde 1-10 St. Vincent Alphacca, New
York-Buenos Aires, 2-10 van Recife Brit-
sum, Bocogranda-Rotterdam, passeerde 3-10
Lizard Delfland, Hamburg-Buenos Aires,
2-10 van Bahia Dordrecht (t), Matadi-
Brake, 3-10 te Dakar Ganymedes, 3-10 van
Buenos Aires te Trinidad - Hercules, Izmir*
Gibraltar, 3-10 op 100 mijl nrd Algiers
fferstia, 2-10 van Port Au Prince naar Ant*
werpen Kelbergen, 1-10 van Amsterdam te
Antwerpen Maashaven, 30-9 van Antwer
pen te Montevideo Oranje, Amsterdam-Ba-
tavia, passeerde 2-10 24 uur Aden Pr. M au
nts, Quebec-Antwerpen, passeerde 1-10 Scü-
lies Pr. Phil. Willem, 1-10 van Averglades
te Garston Pr. Willem V, Chicago-R'dam
3-10 te Cleveland Sommelsdijk, 30-9 van
Fenang, Java-New York - Stad Leiden,
Calcutta Rotterdam, 2-10 van Portsaid
Stuyvesant 3-10 van Cristobal naar Carta
gena - Tjikampek, 2-10 van Rio de Janeiro
naar San Francisco Veendam, Rotterdam-
New York, passeerde 2-10 4 it r Bishop Rocks.
