Kan Koning Faroek zijn troon redden? Egyptisch vorst bezit zes nachtclubs Waarschuwing van Aga Khan „Het GAAT OM MEER DAN OM EEN AARDIG 16-JARIG MEISJE", zei de Amerikaanse reporter, die onlangs uit Cairo was uitgewezen en die wij thans in een Parijse bar troffen om iets naders over Koning Faroeks laatste lieldes -affaire te vernemen. „De toekomst van de Nijl-dynastie staat op het spel en met haar de plaats, die Egypte tussen de Arabische volkeren zal innemen. Alles hangt at van het feit, of Faroek uit de gebeurtenissen van de laatste weken voldoende lering zal trekken. Zo niet, dan zal hij zich moeten voorbereiden op een politieke terugslag, waarvan de overweldigende verkiezings zege van de koningsvijandige Wafd-partij op 7 Januari slechts een voorspel was". De geheimen van Halfway House Dat was niet zo eenvoudig als het klonk. De uitverkorene behoefde weliswaar geen prinses te zijn, maar moest toch minstens tot een aanzien lijke Mohammedaanse familie beho ren. Zij moest jong en knap zijn en een westerse opvoeding genoten hebben voorwaarden, die Faroeks keus auto matisch tot een paar dozijn eandidaten beperkten. Dit was de toestand op de 4e December 1949, toen de hofjuwe lier Achmed Nagib Pascha hem ach ter een etalageruit in de Malakistraat op de jonge miss Narriman Sadek op merkzaam maakte. De pers had haar portret gepubliceerd en het aan staande huwelijk met de U.N.O.-amb tenaar Zaki Hachem als „Huwelijk van het Jaar" aangekondigd. Haar vader Hussein Fahmi Sadek, secreta ris-generaal van het ministerie van Verkeer, was een bekend ingenieur, die vroeger zes jaar bij een bouw onderneming in Manchester had ge werkt. Hij had reeds enige honder den uitnodigingen voor een receptie ter ere van het bruidspaar op 8 De cember verzonden. Hier gaai alles op rolletjes DIT WOELIGE LEVEN In de modder ZATERDAG 11 MAART 1950 Onze zegsman wees erop, dat het sensationele perstelegram over Faroeks „bruidroof" in feite de zaak slechts in geringe mate raakt. In werkelijkheid gaat het om een bijna vertwijfelde poging van de monarch zich van de ondergang te redden. De levenswandel van Koning Faroek dreigt langzaam maar zeker zijn gezondheid te ruïneren. Bijna iedere nacht fcezoekt hij een van zijn zes cabarets „om zijn zaken te controleren". JJE GEBROEDERS SOUSSE, drie sluwé Grieken, die van de handel in oude metalen naar de vermaaksindustrie overgingen, nemen de koninklijke zaken waar. Zi\j lieten een bijna eindeloze rij van zangeressen en danseressen aan Zjjne Majesteit voorbij trekken. In al zjjn etablissementen werd steeds een tafel voor hem gereserveerd, daar de koning meestal onaangediend ver scheen, gewoonlijk in gezelschap van zijn secretaris Pulu Bey, die door vete Egyptenaren als zjjn zwarte ziel beschouwd wordt. Ais één van de kunste naressen bjj de koning in de smaak viel, wenkte hij eenvoudig de manager en fluisterde: „Zeg haar, dat zjj om middernacht voor een privé-voorstelling in Halfway House verwacht wordt". Weinige meisjes waagden het de uit nodiging van een chef, wie niet alleen het lokaal, maar het gehele land toebehoort, af te slaan! VIALFWAY HOUSE is een ultra-mo derne villa, die Faroek aan de straatweg tussen Cairo en Alexandrie heeft laten bouwen. De bezitting ligt midden in de woestijn en wordt door een schare discrete dienaars streng bewaakt. De inrichting van het huis is enig in Egypte: naast talrijke prach tige salons bevat ze acht badkamers uit glas en marmer, alsmede twaalf slaapkamers met wanden en zoldering van spiegels. In deze schitterende om geving organiseerde de koning dui tend en een gelagen. Zijn feesten wer den het stadsgesprek van Cairo en het volk vertelt zelfs, dat hij bij gelegen heid hele troepen revuegirls in zijn lustslot ontving en hen uitnodigde voor hem te dansen, zoals Allah de meisjes geschapen had. De monarch is geen Arabier, noch een afstammeling van de Pharaos. Hij stamt uit een Arabisch geslacht met uitzondering van een over-grootvader Joseph Sève, die met het leger van Napoleon naar Egypte gekomen was. De uitspattingen van de koning zijn dan ook nauwelijks aan Oosterse tra dities toe te schrijven en blijkbaar wist hij dat zelf ook. „De koning was veel te Intelligent, om niet te weten, dat hfl zichzelf en het land schade berok kende", aldus onze verslaggever. „Hij zag in, dat zijn privéleven in belang rijke mate schuld droeg aan de zware nederlaag in Palestina. Daarom zocht hij nauwgezet naar een nieuwe gema lin, die betoverend genoeg was om hem tot een normaal leven terug te leiden. Zijn omgeving had de opdracht niet alleen naar aardige nachtvlinders uit to kijken, maar tevens naar een pas sende koningin". Narriman Sadek Wat in de volgende dagen gebeur de, is ondertussen het onderwerp van talloze berichten, dementis en tegen- dementis geworden. Het feit blijft echter bestaan, dat de receptie voor miss Sadek werd afgelast en in de zelfde week, waarop Faroeks oog op haar viel, haar verloving werd ver broken. Verder is nooit officieel be streden, dat de koning Narriman wil trouwen. Integendeel, alles wijst erop, dat hjj, niettegenstaande de protes ten van zijn familie en de verbijstering van de wereldopinie, bij zjjn plan blijft. „De jonge heerser stelde zich slechts KONING FAROEK op de tweesprong een enkele vraag," vertelde ons de uit Cairo uitgewezen reporter. „Wiens geluk is belangrijker voor Egypte dat van een gewoon diplomaat, of het geluk van Faroek I, Koning van Misr, Heer van Nubie en de Soedan, Gebieder van Kordofar en Dafur?" De koning was zo overtuigd van zijn goed recht, dat hij eerlijk verrast was toen men hem in het buitenland een „lief despiraat" noemde". ModernEgypte FAWZIA boze geruchten QM HET STANDPUNT van de ko ning te begrijpen, mag men niet vergeten, dat Egypte nog steeds op een Pyramide lijkt: het bestaat uit de Koning, een klein aantal machtige families en millioenen halfverhongerde Fellahs. De kranten noemen Faroek nooit anders dan de „Verheven Heer ser". Faroek is zeer corpulent gewor den, omdat zjjn volk alleen mannen van hoog gewicht respecteert. Twin tig procent van de grond behoort tot zijn privé-eigendom, 28 procent is in handen van 12.400 grootgrondbezit ters, de overige 52 procent wordt ver deeld onder 2.300.000 kleine boeren. De overige 17.000.000 boeren bezitten in het geheel niets. Het gemiddelde inko men in Egypte bedraagt 208 Neder landse guldensper jaar. Temidden van deze massale ellende ontvouwen Faroek en zijn feodale he ren een schreeuwende luxe. Het Ab- din Paleis, de koninklijke residentie, is driemaal zo groot als het Bucking ham Palace te Londen. Bovendien be zit de koning vier zomer-paleizen, een Nijl-jacht, veertien Packards, tien Rolls Royces (alle in verschillende Kleuren), alsmede een privé-vliegtuig in Heliopolis, waar steeds een machi ne voor de start gereed staat. Een elite-garde van sterke reuzen waakt over zijn leven. Een beëdigde „voor proever" proeft al zijn spijzen. Hij ver laat nooit het paleis zonder een escor te van 24 motorrijders. Deze oosterse praal bewijst echter steeds minder de werkelijke machts verhoudingen. Er was een tijd, dat Faroek sterk genoeg was om zijn wil tegen die van het volk door te zet ten en slechts met mannen te rege ren. die hem pasten. Dat deze tijd thans voorbij is, heeft de Koning hoofdzakelijk aan zijn eigen fouten te wijten. De grootste dwaasheid beging hij in het jaar 1942, toen de vorst in een zege van de as-mogendheden ge loofde en de anti-Engelse politicus Ali •Maher tot minister-president be noemde. Het was in de tjjd, toen Rom mel voor de poorten van Cairo stond en de minister-president onderwezen moest worden in het Britse verdedi gingsplan voor Egypte. Ali Maher be zat echter goéde vrienden in de Ita liaanse kolonie van Cairo en kort na dat hij in vertrouwen genomen was, werd een copie van de Engelse plan nen in de jaszak van een gesneuvelde Italiaanse staf-officier gevonden. Deze vondst had een serie snelle in grijpende maatregelen ten gevolge. Kiezen of delen DE VOLGENDE MORGEN gingen de Britse gezant Sir Miles Limpson (de latere Lord Killearn) en luitenant- generaal Robert G. W. H. Stone bjj Koning Faroek in het Abdin Paleis op audiëntie. „Uwe majesteit heeft de keus tussen twee dingen, deelde Sir Miles de monarch mede. „Of U ont zet Ali Maher Pascha onmiddelljjk uit zijn ambt, of u stapt nog vóór zons ondergang in een vliegtuig naar Zuid- Afrika als ex-koning van Egypte". Bjj deze woorden trok hij een gordjjn ter zijde en wees op een afdeling Britse tanks en Nieuw Zeelandse troepen, die het paleis omsingeld hadden. „U laat mij geen keus, maar ik zal het nooit vergeten," zei de koning en met een asgrauw gezicht ondertekende hij de benoeming van zijn oude vjjand Nahas Pascha tot premier. Ooggetui gen berichten, dat Faroek uren na dit onderhoud nog door zijn paleis liep en waardevolle porceleinen vazen kapot smeet. Vanaf dit ogenblik had de „Ver heven Heerser" niets anders in de zin, dan zich op Nahas Pascha te wreken; en toen in 1944 de Engelsen vertrok ken, joeg hij hem 's nachts weg onder het voorwendsel, dat hij „niet langer de meerderheid van het volk verte genwoordigde".' Het tegendeel was waar, want Nahas Paschas Wafd- partij was de enige politieke bewe ging in Egypte, die voorstander was van sociale hervormingen en een be tere opvoeding van de massa. Doch Faroek was nog sterk genoeg om zjjn autocratie te verlengen en één van zijn lakeien Nakroshy Passcha, tot re geringschef te benoemen. Van nu af aan bekommerde hij zich steeds min der om de staatszaken en gaf hij zich weer over aan een bandeloos leven. Hij bracht zijn dagen in gezelschap van schone vrouwen door in de Ko ninklijke Automobiel Club en in de exclusieve Gezirak Sporting Club. Het duurde niet lang of allerlei dolle ge ruchten over het privé-leven van de vorst deden de ronde. De tijd was echter ook aan het werkzame deel van het Egyptische volk niet ongemerkt voorbij gegaan en Nahas Pascha zorgde er voor, dat het steeds ongeduldiger werd. Gelijk tijdig keerde de fanatieke orthodoxe Moslem Broederschap, die 80.000 aan hangers telde, zich tegen het regime en de scandaleuze levenswandel van de heerser. Op een morgen, toen hij uit één van zijn nachtclubs naar huis Leden van een Engelse rolschaat sersclub hebben een oefentocht ondernomen van 45 km, die over een paar weken zal worden ge volgd door een wedstrijd van Leeds naar York, welke afstand 40 km bedraagt. De leden van deze club zijn nog veel meer van plan. Zij willen deze zomer een rol- schaats-vacantietocht maken van Leeds naar Parijs. Een 14-jarig meisje, dat ook lid van de club is, voorziet haar clubgenoten onder weg van verversingen. NARRIMAN SADEK ....Oosterse gratie.... keerde, werd Faroek telefonisch mede gedeeld, dat zijn eerste minister No- krashy Pascha door Moslem-broeders vermoord was. Om de toenemende volkswoede van zich af te wenden, greep Faroek naar een oud beproefd middel: oorlog. Hij stuurde zijn slecht getrainde en uitgeruste leger tegen Israel in het veld met de hoop door een snelle zege zijn prestige te her winnen. Maar, terwijl zijn soldaten aan het Negeb-front als houtduiven wer den neergeschoten, ging hij verder op de vrouwenjacht en nam uitgere kend op dit tijdstip 'n Israelietische maitresse. Verlaten pAROEKS cynisme en de mislukte krjjgsoperatie in Palestina brach ten nu echter ook de hogere kringen tegen hem in verzet en niet in de laat ste plaats de arme Koningin Farida, die hem drie dochters geschonken had. Op een avond, in de vorige winter wei gerde zjj aan zjjn zjjde in het open baar te verschijnen. Twee weken la ter liet hjj zich van haar scheiden on der het voorwendsel, dat zjj hem geen zoon geboren had. Tegelijkertijd ver bood de koning haar echter opnieuw te trouwen, daar hij vreesde, dat zjj bjj een andere man een zoon zou ba ren en hiermede het volk zou tonen, dat hij zich het gemis van een man nelijke erfgenaam zelf toe te schrjjven had. Kort daarna kwam zijn knappe zus ter Fawzia uit Iran terug, alwaar haar huwelijk met de Sjah eveneens schipbreuk geleden had. Toen Faroek haar op het vliegveld met warme tederheidsbetuigingen ontving, duurde het niet lang, of de hoofdstad vulde zich opnieuw met boosaardige ge ruchten. Hassan El Banna, de leider van de Moslem Broederschap, ging zelfs zo ver om er in een rede op te zinspelen, dat Faroek en Fawzia méér zouden zijn dan alleen maar broer en zuster. De agitator werd enkele we ken later in een straatgevecht ge dood, maar het gerucht verstomde niet en ondermijnde het koninklijk prestige.0 Het schandaal om Narriman Sadek was slechts de top van een lange ontwikkeling en bij de verkie zingen in Januari zag Faroek zich door de gehele wereld verlaten. Zon der Koningin, zonder de sympathie zelfs van de rijke burgers en zonder steun van het leger, dat hem verant woordelijk stelde voor de nederlaag in Palestina, had hij de volkswil niets concreets te bieden. De koning besloot eieren voor zijn geld te kiezen, toen het Egyptische volk op 7 Januari zijn aartsvijand Nahas Pascha weer aan de macht bracht. Aga Khan voorspelt ^FGEZIEN van het feit of Faroek en miss Sadek zullen trouwen of niet, zal hij zich in de eerstvolgende maanden grondig moeten veranderen. Het sterftecijfer in Egypte is het hoogste ter wereld. Ieder vijfde kind bereikt zelfs niet zijn eerste verjaar dag. De meeste gezinnen kunnen zich maar eens of twee maal per jaar vlees veroorloven. Tachtig tot negen tig procent van de bevolking is anal- phabeet. Negentig procent lijdt aan een oogziekte. Nahas Pascha en zijn Wafd-partij zijn vastbesloten deze misstanden te verbeteren. De koning kan ook in de toekomst deze sociale hervormingen tegenwer ken, of hij kan bjj de verwerkeljjking ervan een krachtige steun zijn. Als hjj in zjjn houding volhardt en ook ver der meer aan zjjn nachtclubs dan aan zijn land denkt, dan zal waarschjjnljjk bewaarheid worden, wat de Aga Khan hem tjjdens een bezoek aan Cairo in December heeft voorspeld: hij zal zjjn troon verliezen. Helpt hij daarentegen mede en de ijver waarmee hjj de laatste weken achter elkander Lord KONINGIN FfiRIDA verstoten Mountbatten, de Hertog van Edin burgh en Ernest Bevin heeft ontvan gen, schijnt op een verbetering te dul den dan kan uit de 30-jarige jonge man misschien toch nog een monarch groeien, die zijn naam met ere draagt. De naam Faroek betekent n.l. hoe vreemd het ook moge klinken „Hjj, die zorgvuldig onderscheid maakt tus sen recht en onrecht". Nadruk verboden. Copyright Ver. Noordhollandse Dagbladen (Vervolg van kolom 6) meen belang in precaire kwesties als deze stellig niet gediend. Het is verkeerd te veronderstellen, dat alle illegale werkers genieten kunnen worden naar de maatstaf van onbaatzuchtige heiligen. Het is óók verkeerd, een oordeel te vellen over mensen, die in handen van de S.D. méér vertelden dan zij van plan waren Maar het meest verkeerd van alles ls, dat er rond volksvertegenwoordi gers en politieke figuren duistere ge ruchten voortleven, die te maken hebben met het doodschieten van goe de vaderlanders. Zolang er openlijk gesproken wordt van samenwerking met louche collaborateurs en van mo gelijk verraad is er iets niet in orde. Van tweeën één: die praatjes moe ten door radicale weerlegging de we reld uit óf de mensen, op wie ze be trekking hebben, moeten het open bare leven uit. Zo hier sprake is van laster, dan dient de lasteraars het zwijgen te worden opgelegd. Maar zo hier sprake is van verschrikkelijke waarheid, dan dient aan de hoog te paard zittende schuldigen het zwijgen te worden opgelegd. In ieder geval: aan de onzekerheid moet een einde komen. Hoe eerder, hoe beter! JEREMIA BLOM. yOOR de Amsterdamse rechtbank heeft een civiele procedure ge diend: de bestuurders van Het Parool contra de Telegraaf-journalist Luns hof. Lunshof heeft een brochure ge schreven, waarin hij nogal wat on frisse dingen zegt van de heren Van Heuven Goedhart en Frans Goedhart, beiden politici van zekere bekendheid en respectievelijk hoofdredacteur en medebestuurder van Het Parool. Door die brochure heeft Het Parool schade geleden, zo beweert de eisende partij, en derhalve wordt er een schadever goeding gevraagd van driehonderddui zend gulden. Het gaat hier in feite om een strijd tussen Het Parool en De Telegraaf. Lunshof heeft met zijn publicatie na tuurlijk onder meer bedoeld te zeg gen: die Paroolheren zitten in ons gebouw te bazen en ze slaan zich op de borst als geheide illegale strijders maar het zijn op de keper be schouwd zulke lekkere jongens niet. Ze hebben samengewerkt met een aartscollaborateur als Meyer Schwen- cke, met wie Frans Goedhart naar hij zelf schriftelijk verklaart ge durende de laatste oorlogsjaren iedere week contact had en Van Heuven Goedhart heeft in Londen de bijzon dere rechtspleging zodanig veranderd, dat ook het vermogen van overlede nen (o.a. van de Telegraaf eigenaar Holdert) onder beheer kon worden gezet. En van het bevrijde Brabant uit stuurde Van Heuven, tegen de be velen der regering in, een adellijke koe rierster met brieven naar Amster dam, waarin hij zijn positie aan Het Parool regelde. Dat er een paar mede werkers van Meyer Schwencke een rol speelden bij de oprichting van Het Parool als dagblad in 1945, en dat deze V-man van de SD zelf als orga nisator van Parool-edities optrad ver zuimt Lunshof natuurlijk evenmin te vermelden. Het komt in zijn Tele- graaf-kraam te pas; vermoedelijk min of meer als dweil om het eigen vloertje schoon te vegen. Het is, als ge 't mij vraagt, alle maal nogal modderig en weinig ver heffend. Weinig verheffend aan beide zijden. En voorzover het een rel be treft, die gebruikt wordt in de ook lang niet frisse krantenstrijd op de Nieuwe Zijds Voorburgwal, kun nen we er het zwijgen toe doen. Laten de heren onderling uitmaken, wie de meeste boter op het hoofd heeft! Iets anders is, dat in het pleidooi van Lunshofs verdediger dingen zijn gezegd, die de publieke zaak raken. Dit geldt met name datgene, wat ge zegd werd over het lid der Tweede Kamer, lid van het Stichtingsbestuur van Het Parool, de heer Frans Goed hart. De heer Goedhart, die vroeger redacteur was van de communistische Tribune, heeft zich reeds in 1940 met terdaad verzet tegen de Duitse in dringers. Hij was de oprichter van de „Nieuwsbrieven", waaruit later Het Parool is ontstaan. Het dagblad draagt dan ook nog steeds in de kop de trotse woorden: „Opgericht in het oorlogsjaar 1940 door Pieter 't Hoen" (de illegale naam van Frans Goed hart). Dat jaartal 1940 draagt Het Parool met recht en reden als een ereteken. Nu is de naam van Frans Goed hart echter gemengd geworden in ten geruchtmakende serie arrestaties in oorlogstijd, als gevolg waarvan doden zijn gevallen. Hijzelf verklaart, b(J zijn arrestatie door de Duitsers een zakboekje bij zich te hebben gedra gen, waarin veel namen van illegale werkers stonden genoteerd. De advo caat van Het Parool noemde dit m het geding contra Lunshof een kapi tale fout van Goedhart, maar hij ont- kende, dat Goedhart een verrader is geweest. Daartegenover zegt de advocaat van Lunshof, volgens een krantenver slag, dat er aan het bestaan van dit zakboekje gerechte twijfel is gerezen. Er is zelfs kwaad vermoeden ge rezen en wel door een laatste brief, die de ter dood veroordeelde Lex Althof (één der slachtoffers van Anton van der Waals) op de dag vóór zijn fusillering heeft geschre ven. Lex Althof, die contacten had in de Paroolkringen, schrijft in deze brief, dat de Duitsers alles wisten van Het Parool. „Frans Goedhart en De Tello waren blijkbaar gedwongen ge weest alles te bekennen. Ten slotte geconfronteerd met Goedhart, die toen in mijn bijzijn zijn bekentenis her haalde". Lex Althof is evenals de vele andere illegale werkers uit dit drama ter dood gebracht. Hij kan niet meer getuigen. Maar het wordt, nu deze dingen in een civiel proces zo met nadruk naar voren komen, hoog tijd, dat er klaarheid wordt gescha pen rond de figuren van Frans Goed hart, het Kamerlid, en Van Heuven Goedhart, die in Londen minister was en die thans ons land vertegenwoor digt in Lake Success, Zij hebben daar recht op en het land heeft daar recht op. Met doodzwijgen wordt het alge- (Zie vervolg kolom 5)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1950 | | pagina 5