Kanttekeningen op 'n oud document V r/f b 0 l AMSTERDAMS PODIUM Voor de Bui"; een schilderij „Oscar" voor Olivia de Havilland TANTE BARBARA ZOEKT VERLOREN SCHATTEN Hei historische huis Pakhuis- straat 1 ie Hoorn Een nieuw contact Mei een knipoogje HOE ZAL dit ingewikkelde, dwa ze verhaal van de onmogelijke „tante Barbara" verder gaan? Hoe zal het aflopen? Wordt het een Aprilmop? Is het reclame voor pe permunt? Wordt er een prijsvraag aan verbonden? Rijdt er voor re clame een grijze jeep rond? ARTI Humor in hei parlement Fietsendieven de beste buitenlandse film in 1949 All the Kings men kreeg hoogste eer Cultureel Nieuws £)E. HEER ANDRé FURIEUX, die als expert deelneemt aan de ontrafeling der geheime activiteiten van de wroe ter» in onze grond, is in de afgelopen dagen gereed ge komen met zijn rapport over de betekenis van het papier, dat ons in handen kwam. Het resultaat is, 'by eerste aan blik, betrekkelijk teleurstellend. Immers, hoewel de verta ling van het in het Frans gestelde document slechts ge ringe moeite kostte, is de betekenis van de inhoud niet zodanig verhelderend gebleken, dat zij ons veel nader brengt tot de oplossing. Het stuk bestaat namelijk uit een aantal, schijnbaar niet met elkaar verband houdende, losse notities, met de hand geschreven in een inktsoort, die thans niet meer vervaardigd wordt. Monsieur Furieux is zeer concreet in zijn oordeel, te maken te hebben met een docu ment, dat omstreeks 125 jaar oud is. Hij leidt dit mede af uit het feit, dat de papiersoort afkomstig is uit de werk plaatsen van Petithomme et Satry, die indertijd de voor naamste leveranciers zijn geweest der Franse regering ten tjjde van Napoleon. Het allermerkwaardigste is evenwei, dat op hetzelfde papier notities van zeer recente datum zijn geschreven en wei met een ballpoint pen! En deze notities houden zonder uitzondering verband met thans be staande toestanden in deze omgeving. De samenhang van één en ander wordt nader onderzocht. yREEMD moet worden genoemd, dat temidden van allerlei in ietwat ver ouderd Frans gestelde gegevens plot seling een gedicht in oud-Frans staat*). Een hoogleraar in de Franse taal en letterkunde, aan wie dit gedicht is voorgelegd, herkende het vrijwel di rect als een detail uit Les Amours van de zestiende eeuwse zanger Pierre de Ronsard. Hij vertaalde het als volgt: Je wordt tot smaad van ieder in het land, Je bouwt je huis op het verstuivend zand, de hemelen zijn voor jouw lied te hoog: Zo sprak de nimf, die mij zo doet verbleken, en op haar woorden, als een gruw'lijk teken, schoot uit de lucht een bliksem langs mijn oog. Het is bijna ondenkbaar, dat dit schone gedicht iets te maken zou kun nen hebben met de wroeterijen van tante Barbara en haar mannen. Hoe wel 't uiterst opmerkelijk is, dat langs dit gedicht een kanttekening is ge plaatst: „Huis van- O.I. Comp. te Hoorn, bew. J. B„ vm. journ., thans reisb.autob.binn. buit." Kennelijk wordt hier gedoeld op het huis van de heer Jac. Broersen, gele gen aan de Pakhuisstraat nummer 1 te Hoorn. Dit huis behoorde inderdaad eeuwen geleden aan de Oost-Indische Compagnie. De aantekening achter de naam van de heer Broersen beduidt: voormalig journalist, thans reisbureau autobussen binnen- en buitenland. Het is niet duidelijk, of tante Barbara het oog geslagen heeft op dit historische bouwwerk (en zo ja, om welke reden dan?) dan wel of zij de bedoeling heeft, de aandacht te vestigen op de mogelijkheid, om met het reisbureau van de heer Froersen eventueel be paalde trajecten af te leggen zonder op te vallen. Het zou echter in hoge mate dom van haar zijn, deze moge lijkheid ook thans nog te overwegen. Immers: door onze publicatie zou zr) met haar opvallend uiterlijk na tuurlijk direct herkend worden. Het meest ligt voor de hand, dat de aan tekening iets te maken heeft met het oude huis. Tot aan het einde der vo rige eeuw werd in Hoorn van vader op zoon verteld, dat onder dit huis een schat verborgen zou liggen. Sommigen hebben veronder steld, dat deze schat zou bestaan uit gouden voor werpen en edel stenen,. aldaar ver borgen door nie mand minder dan Jan Pietersz. Coen. Nimmer is echter gebleken, dat deze geruchten ook op waarheid waren gegrond Niettemin staat het vast, dat in de Napoleonti sche tijd ter plaat se opgravingen zijn verricht; ech ter zonder ander resultaat dan dat 'n oude waterput te voorschijn kwam. Later heeft men er nooit meer iets van vernomen. Wij wensen dan ook generlei valse hoop te wekken, doch herinneren volle digheidshalve aan deze zonderlinge, lange tijd zeer hardnekkige ver halen. Hoe ter wereld tante Bar bara en haar lugu bere aanhang er toe gekomen zijn, (op het in haar bezit geweest zijn de oude document met gegevens) de aandacht te vesti- WIJLEN J. P. COEN. Oude geruchten duiden op een schat, die hij verborgen zou hebben onder \et pand Pakhuisstraat 1 in Hoorn. Document van tante Barbara vestigt de aandacht op dit huis. gen op Pakhuisstraat nummer 1 teampele bestudering tot de ontdekking Hoorn en vooral waaróm deze groep duisterlingen dat deed is een vraag, die ons ten zeerste bezig houdt.. Merkwaardige kaart. yyAT ONS ECHTER nog méér bezig houdt, is een kaart van Noord-Hol land, die aan de achterzijde van het oude papier staat getekend. Deze Dat zijn enkele van de honder den vragen, die men ons schrif telijk en telefonisch stelt. Natuur lijk gaan wij die vragen thans nog niet beantwoorden. Wèl willen wfl de enkelen, die ons serieus vragen of er „iets van waar is" met nadruk duidelijk maken, dat men voor dit verhaal evenmin angst behoefte te hebben als voor een boek of een film. Wanneer men zich een ogenblik indenkt, hoe de zogenaamde „tante Barbara" pepermunt kau wend in een jeep langs de wegen snort, dan zal men toch begrijpen, dat zelfs de schrijver van al deze rariteiten er niet ernstig bij kan blijven. Komt, Iaat ons dit span nende verhaal genieten met een glimlach en een knipoogje van hu moristisch begrip! kaart was zeer vernuftig gecamou fleerd; het leek onschuldig gekrabbel, waar een buitenstaander stellig niets uit wjjs zou zijn geworden. De heer Furieux heeft echter, in overleg met onze directie, telegrafisch de deskundi ge William McLean ontboden, die na kwam, te maken te hebben met een dusgenaamde Orloff-code. Dit is een methode (uitgewerkt door majoor Or- loff tijdens de Krimoorlog) om kaar ten te schetsen in een code, die cor respondeert op de kaarten van het ka daster, doch waarbij de kilometeraf standen verminkt worden en waarbij de minuten der lengte- en breedtegra den volgens een vast systeem door el kaar worden geschud. Door het in bouwen van een systeem van kubus sen en pyramiden worden de plaatsen, waar op gedoeld wordt, haarscherp aangegeven. In de loop der tijden- zpn op de Orloff-code natuurlijk allerlei varianten gemaakt, maar in grondlij nen heeft men de vinding tot op de dag van vandaag ongerept gelaten. Mr. McLean is tot de conclusie ge komen, dat op de kaart minstens twaalf plaatsen staan aangegeven, die voor de gebruiker betekenis moeten hebben. Daartoe behoren Hoorn, Ber gen, Alkmaar, Avenhorn, Den Helder, Schagen, Bovenkarspel, Enkhuizen, Koog aan de Zaan, Heerhugowaard en Beverwijk. Daarenboven zijn nog om streeks zestien punten aangegeven, buiten bebouwde kommen liggend, doch vrijwel steeds aan bestaande we gen. Enige van deze punten liggen in de buurt van Heemskerk, Zaandijk. Winkel, Heiloo, Andijk, Nieuwe Nie- dorp, Dirkshorn en Den Burg op Texel. Hieruit blijkt wel duidelijk, dat de bedoelingen van de bende, die hier onder leiding van de pepermunt etende tante Barbara bij nacht en ontij op de verborgen schatten loert, zich uit strekken over geheel Noord-Holland boven het Noordzeekanaal. Wij heb ben hier te maken met een ongrijp baar, niet positief aanwijsbaar com plex van geruisloos plaats vindende ge beurtenissen. De welwillende lezer zaï ons met een knipoogje gelijk geven als wij beweren, dat het een heel moeilijk karwei is, te zoeken naar ongrijp bare, geruisloze gebeurtenissen. Wij geven het u te doen! 'Het is het zoeken naar een niet bestaande speld in een afgebrande hooiberg. Men heeft het ons van zekere zijde euvel geduid, dat wij deze zaken zo n openlijk aan de bevolking voorleggen. Men meent, dat wjj daardoor meer kwaad dan goed doen. Wij bestrijden dat! Wie de kop in het zand wil ste ken, kan wellicht een uitnemend fi guur slaan als struisvogel maar die rol ligt ons niet. Wg houden niet van struis vogels. Zij zijn dom, hebben geen gevoel voor humor en geen be sef voor romantiek; zij dienen feite lijk te worden ingedeeld bij de groep der azijndrinkers. Nee, met struis vogelpolitiek krijgen we nooit een goed slot aan de avonturen van tante Bar bara. En dat zijn we tegenover onze lezers verplicht. Ieder goed verhaal heeft immers een blij einde? Nieuwe hulp- Hoe juist ons standpunt is, moge wel blijken uit het feit, dat een inwo ner van Amsterdam, die van tal van zaken véél schijnt te weten, zich heeft aangediend om ons met zijn kennis van feiten terzijde te staan. Het zal duidelijk zijn, dat wij de naam van deze man voorlopig niet kunnen noemen. Wat wij wèl kunnen zeggen is dit: de mededelingen, die ons uit deze bron hebben bereikt, zijn dermate verba zingwekkend, dat wij ze aanvankelijk maar moeilijk konden geloven. Wij dachten een ogenblik aan een April mop. Inmiddels zijn echter enige der genoemde feiten onderzocht en vol komen juist gebleken! Wij komen er op terug, zodra de tijd rijp is. Dezer dagen hopen wij een foto te kunnen afdrukken van de jonge vrouw, die verschillende malen is gesignaleerd in gezelschap van tante Barbara. Hoe wel zij bekend staat als „Fientje" is haar werkelijke naam anders. En het staat wel vast, dat zij geen familie is van „tante Barbara". Hoe een dame van haar standing verzeild is geraakt in een dergelijk gezelschap, is één der vele vragen, die rond deze geheim zinnige affaire opdoemen. Doch wy stropen de mouwen op en zetten ons achter de schrijfmachine, om ook dit raadsel te ontsluieren. Waarde lezers, wij wensen u een prettige en genoeglijke Zondag! Vol gende week gaan we verder. Tu seras fait d'un vulgaire la fable, Tu bétiras sur Uncertain du sable. Et vainement tu peindras dans les cieus: Ainsi disolt la Nimphe qui m'afolle, Lors jue le ciel, tesmoig de sa parolle, D'un dextre éclair fut presage mes yeus. 1 1 n j vü H\ Colt- Sé? e •V V/~ c/'-M 1 V\ 'j/Ü>rp ito (f If St «i. A iff'4 lï\ l D 0 O 0 4\ O \"A i IN ORLOFF-CODE. Dit is een gedeelte van de gevon den kaart. De kustlijn is duidelijk zichtbaar (gearceerde, brede lijn) en het staat vast, dat we hier te maken hebben met een plan, dat zich concentreert rond de ge meente Schagen. Welk plan? We weten het niet. QVERAL waar lelijke, miezerige, vervelende, onbenullige, geest dodende en stuitende dingen te zien en te horen zijn is het vol en druk in Amsterdam. In het Alcazar, dat van zichzelf beweert, dat het er tóch gezelliger is; in de tearooms, in het zichzelf tot toppunt van chique ge bombardeerd hebbende Extase, in de Forty Four Club „Femina" (smartest nightclub in Amsterdam; from 10 p. m. 4 a.m.; for foreign visitors in troductions available at the Club) enzovoorts enzovoorts. INDIEN ER IN DEZE DUBIEUZE DAGEN één ding stabiel, één ding buiten kijf is, dan is het wel 't feit, dat wy in een soort gestroomiynd gek kenhuis leven. De Nederlandse filmkeuringsinstanties hebben, om een voor beeld te noemen, in de loop der tyden allerlei films verboden, waarin juf frouwen voorkwamen wier bloesje enkele millimeters (c.q. centimeters) te diep was uitgesneden. Maar deze kundige genootschappen hebben de Italiaanse film „Bittere Rpst", aangekondigd als „de-super-atoom-op-film gebied" en ais „super-realistisch" lustig en rustig laten passeren. En d s zit heel Corso vol met lieden, die zich vergapen aan een lawine „sex", zo stuitend, pervers, doortrapt en vies, dat een mens er wee en akelig van wordt. Dezer dagen is een andere film in een ander theater gaan lopen: de Matthaus Passion. Twee toonaangevende filmcritici gaven als hun oordeel: „Bach als animator van een beeldroman" (Koolhaas) en „Cultureel vanda lisme op de film" (Lex van Delden). Het theater zit avond aan avond vol. Men zwijmelt. dingen, die met een snelle flits het hart van een mens openkerven, hem ademloos maken en verbijstert over zoveel verrukking, bijeengebonden door vier dunne houten latten. De rest bleef een verzameling schil derijen, zich ordelijk rijend langs de blanke muren der tentoonstellings zalen. De restde fondantachtige „meisjes-aan-vestiaire", het doek van Mauve, „Zee", maar dat met zoiets universeels en ontastbaar als de zee niets te maken heeft. De rest „Venus en Amor" van Jos Rovers, maar zo weinig Venus- en Amorachtig, dat men eerder aan de eerste druk proef van een slechte reproductie moet denken dan aan zoiets edels en ethe risch als een klassieke Helleense my the. De restzélfs de zoete doekjes van Lizzy Ansingh, lief en mooi, maar te mooi en te zoet, ditmaal. Och, daar waren wel goede en knap pe doeken, denk ik, maar ze waren zo onbarmhartig weggemaaid door dat ene doek, dat van die bui. Het was, die middag, of die bui al was losge barsten, losgedaverd, uitgebroken, en al dat andere, al die kleurige en fleu rige Arti-doeken had weggeblazens weggeregend, weggestormd, wegge- orkaand. Desondanks waren er twéé mensen. Die ene bezoeker en de breiende toe- zichthoudster. Maar die ene bezoeker was bezeten van verrukking en hij was eindeloos, eindeloos ver weg ge dwaald, in dat vreemde, wonderlijke, mysterieuze Atlantis der hoogste, al lerzaligste visuele verrukking. gUITEN gonsde de stad. De mensen kochten kaartjes voor de avond voorstellingen van „Bittere Ryst". Vanwege de Italiaanse „Rita Hay- worth". Buiten stond een radiowinkei open, die het passerend mensdom liet genieten van Boyd Bachman. Buiten 'geurde het naar patates frites en wa ren alle gevels van alle grote stads muren beplakt met rozige en mollige Coca Cola-meisjes en filmsterren. Binnen, in Arti, zat nog steeds die ene man. Die nog steeds zat te mum melen: „Ongelofelijk". Die man was gelukkig. Misschien de enige in heel Amster dam. ANTHONY VAN KAMPEN. Voorjaarstentoonstelling Maar het is niét druk in Rokin 112, het huis van de schildersvereniging Arti et Amacitiae, waar thans de jaarlijkse voorjaarstentoonstelling wordt gehouden. Er waren die namiddag, één heer en één dame. Die heer was bezoeker. De dame toezichthoudster. £)IE HEER zat voorovergebogen op een bank en staarde naar een be paald schilderij aan de muur. Hjj keek even op, toen ik ook op die bank ging zitten, en fluisterde: „Ongelofelijk. Het was ongelofelijk, dat schilde rij. Ongelofelijk van realiteit. Het was één van die schilderijen, die een hele zaal beheersen. Zo'n doek, dat al het andere werk overvleugelt en over speelt. Eén van die doeken, die een ganse expositiezaal voor zich alleen opeisen. Omdat alle andere werken verduisterd worden, onzichtbaar blij ven, ten ondergaan en oplossen in 'n soort vale, kleurige mist. Dat schilderij droeg als nummer 42. De maker heet Geerard van Lerven en volgens de catalogus komt hij uit Arn hem. Ik hoorde te voren nooit éénmaal van Geerard van Lerven, maar dat is z ij n schuld -niet. In ieder geval moet deze man een groot kunstenaar zijn en ik ben de hemel dankbaar, dat ik die namiddag deze ontmoeting in Arti mocht hebben. De ontmoeting met „Voor de bui" van Geerard van Ler ven. Wat zal men daarover nu verder nog schrijven! Van zo'n landschap, dat te wachten ligt op de bui, die over een minuut, een seconde gaat losbarsten. Een landschap, grondeloos zwaar van noodlot en dreiging. Een landschap, doordrenkt van de allerhevigste be klemming. Met boven dat landschap een adembenemende hemel, kapot- gescheurd, aan flarden gerukt, in stuk ken verrafeld door de wilde wind. Een landschap, zoals men zich een land schap voorstelt op de Dag des Oor deels. Een landschap, dat grenst aan Dante's Hel. Een landschap, zoals daar eens landschappen geweest moeten zijn in de dagen van het begin van hei Begin: de dagen uit Genesis. Ongelofelijk, zei die onbekende man naast me. Het was ongelofelijk. Het was voor mij het enige doek van die hele expositie. Van die hele deftige, eerwaardige, aristocratische, maar ook vaak burgerlijke en stom vervelende Arti-expositie. Maar dat éne doek maakte die ganse expositie tot een ongelofelijk evenement, een gebeurtenis, die een mens dagenlang beheerst. Het was één van die schone Een eentonig herhaald ver zoek van dr. H. Leuchtgens om bezuinigingen in de begroting ontving van E Schoettle, voor aanstaand sociaal-democraat, die de oorlogsjaren in Engeland doorbraeht, in het Westduitse parlement de volgende repliek: „Ik ken een aardig Engels sprookje, „Alice in Wonderland" genaamd, waarin de hartekonin- gin maar één zin kan zeggen: Zijn hoofd er af. Ge doet me sterk denken aan deze harte- koningin, waarde collega". Schoettle's opmerking werd met gelach begroet Dr. F. Strauss, een christen-democraat, verwekte hilariteit door de 74-jarige dr. Leuchtgens, die een witte baard heeft, toe te voegen: „Wij heb ben eerbied voor uw leeftijd, maar niet voor uw wijsheid. De dagen van Sint Nicolaas in de politiek zijn voorbij". HUIS MET EEN VREEMD GEHEIM? En dit is het huis Pakhuisstraat no 1 te Hoorn, eigendom der O.I.Compagnie, thans bewoond door heer Jac. Broersen. eens de Olivia de Havilland en Broderick Crawford hebben te Hollywood de „Os- carprijzen" voor het beste spel gekre gen, respecticveiyk in de films „The Heiress" en „All the kings men". Als de beste film van het jaar werd aange wezen „All the kings men", die het leven van een Amerikaans politicus uitbeeldt. Olivia de Havilland won de Oscar-prijs voor de tweede maal. Als de beste buitenlandse film van 1949 werd aangewezen: „Fietsendieven", die een speciale onderscheiding kreeg, en als de beste regisseur van het vorige jaar Joseph L. Mankiewicz voor zyn „A letter to three wives". De filmacademie, die de onderschei dingen bekend maakte, noemde Dean dagger in „Twelve o'clock high" en Mercedes Mc Cambridge, die haai filmdebuut maakte in „Ali the King: men", de beste bijrolspelers. Bobby Driscoll, die als kind optrad in „The Window" en in „So dear to my heart" werd aangewezen als de beste acteur onder de kinderen. De academie besloot de belangriik ste prijs die „Hollywood kent, „The Irving S Thalberg Memorial" niet toe te kennen. De producer Cecil B De Mille kreeg een speciaal beeldje voor zijn carriere als vooraanstaand filmspeler. j? OLIVIA DE HAVILLAND ....twee Oscars.... Ter gelegenheid van de feestelijke herdenking van het 175-jarig be staan van de Maatschappij der Neder landse Letterkunde, wier oprichting werd bevestigd bij octrooi der Heren Staten van Holland en West-Friesland, looft het bestuur dezer maatschappij 'n som van f 300 uit voor het beste son net, dat voor 28 Mei 1950 onder pseu doniem bij de secretaris, de heer F. P Huygens, Duinrel! 1, Wassenaar, bin nenkomt. Mededinging staat open voor iedereen. In het onderwerp wordt men geheel vrijgelaten. De uitslag der be oordeling zal worden bekend gemaakt op de jaarvergadering van de Maat schappij van 21 Juni 1950. Op een verkoping te Londen zullen op 3 en 4 April manuscripten van de toneelschrijver Oscar Wilde worden geveild. Uit deze handschriften blijkt, dat Wilde zijn werk, dat later onder de titel „Lady Windermere's Fan" werd gepubliceerd, het eerst de titel van „The good woman" had gegeven Het eerste ontwerp van „Salome" schreef Wilde in het Frans. Later bracht hij er vele herzieningen in aan en voegde er passages aan toe Ook blijkt uit de manuscripten, dat Wilde ..The importance of being earnest" het stuk. dat kortgeleden nog in ons land door een Engelse troep werd gespeeld, eerst ,A trivial comedy for serious people" noemde. Later veranderde hij dit in „A serious comedy for trivial people". £je bekende Nederlandse zanger Frans Kroons, die reeds eerder in New York triomphen vierde, zal 6 April weer naar de Ver. Staten vertrekken. Hij zal opnieuw in de stad der wol kenkrabbers optreden in opera-uitvoe ringen. Tevens zal hij onderhandelin gen voeren over de verfilming van een eigen scenario In Mei komt hij weer in ons land terug in verband met zijn grote belangstelling voor de Neder landse Opera en het Holland Festival. De Italiaans: tenor Benjamino Gigli vierde dezer dagen te Odense in Dene marken zijn zestigste verjaardag. Willem Noske heeft ten gevolge van een door hem in tinnen- en buiten landse bibliotheken ingesteld onder zoek een groot aantal waardevolle in strumentale en vocale werken van Nederlandse componisten en van enige destijds in ons land gevestigde buiten landse musici uit de achttiende eeuw aan het licht gebracht Naar aanlei ding hiervan stelde hij de NCRV voor een serie van tien uitzendingen samen onder de titel „Nederlandse kamer muziek uit de eerste helft der 18e eeuw" Deze cyclus zal worden uitge zonden in de maanden Maart t.m. Juni In het Rijksmuseum te Amsterdam wordt een tentoonstelling gehouden getiteld: De koning-stadhouder en zijn tijd. Dit o.a. in verband met 't feit dat Willem de Derde op 14 November a.s. driehonderd jaar geleden geboren werd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1950 | | pagina 5