LAATSTE
NIEUWS
Ontmoeting met klepperman
nachtzwaluw
Afscheid van de jongens die moesten achterblijven
IN HET WONDERLAND DER NATUUR
Belgie heeft een
C.V.P.-kabinet
Van Zeeland en Eyskens
in regering opgenomen
Wim van Est niet in
Tour de France
Jongetje verdronken bij
Den Helder
De ramp met het Superfort
Derde overlevende
opgepikt
Honderd-veertien-jarige
bezocht zijn zoon (84)
Tragische nasleep van de oorlog
Remp
De Koninklijke in 1949
roevenoorzaakvan
nieuw ongeluk
Glimlachje
Bliksem sloeg in bankbiljet
pEN NACHTZWALUW had ik nog weinig gezien en ik was dan ook frg
verrast toen ik op een avond in Juni plotseling aan hem werd voorge
steld, Het was een zoele avond en reeds betrekkelijk donker, toen wfl, kam-*
perend op de Veluwe, nog wat in de bosjes om de tent rondscharrelden. Het
weer was eigenlijk te mooi om al in je tent te kruipen, hoewel de lust om
er de volgende morgen vroeg op uit te trekken, waarschuwde 't niet te laat
te maken. Wat doe je dan? Rustig kuier je wat rond, hoort de veie vogel
geluiden en zelfs het verre treingeluid past bij de stilte van de avond. Zoals
een landman in het avonduur zjjn akkers beschouwt, sta je dromerig uit te
staren. Je blik wordt getrokken naar het Westen waar laat licht je aan de
voorbije dag herinnert. En dan plotseling met een diepe buiging is er een
fladderende vogel boven mijn hoofd.
W/AT IS DAT? Een vleermuis, een uil?
Ik weet het niet.
Ik ben niet vlug genoeg geweest om
hem te herkennen, maar ik blijf stil staan,
dan komt hij misschien terug. Hoor,
daar klinkt een vrij vreemd geluid, ra
telend en toch wat geheimzinnig. Trekt
hier een oude klepperman met zijn ra
tel door het bos? Wil hij vertellen dat
kampeerders hier veilig slapen kunnen?
Van verschillende kanten klinkt nu:
„err, or-err, or-err" afwisselend in een
hoge en lage toon. „Op de boerderij
pompen zij de emmers vol" zegt mijn
metgezel fluisterend.
En werkelijk daar heeft het wel iets
van, een beetje knarsende pomp.
„Mijnheer is niet alleen. Hoor maar,
hier is de spreker van de vergadering".
Juist nu wordt het ratelen onderbroken
door een vrij forse hoge triller, „errr,
errr, errr".
(Ongecorrigeerd)
De Belgische kabinetsformateur, Jean
Duvieusart, is er hedenmorgen in ge
slaagd een nieuwe regering samen te
stellen, die uitsluitend uit CVP-leden
bestaat.
De samenstelling van het kabinet is
als volgt: Eerste minister Jean Duvieu
sart; minister van buitenlandse zaken:
Paul van Zeeland; binnenlandse zaken:
Albert de Vleeschauwer; financiën: Al-
bert van Houtte; economische zaken:
Gaston „Eyskens;. lajjdbOLiw,: Mauripe
Orban; koloniën; Pierre Wigny; ver
keerswezen; Paul Segers; arbeid: Oscar
Behogne; onderwijs: Pierre Harmei;
landsverdediging: Henri Moreau de
Melen; openbare werken: Albert Cop-
pee; volksgezondheid: Alfred de Taye;
wederopbouw: De Quae; justitie: graaf
Carton de Wiart.
De uitzonderlijk goede prestatie van
Wim van Est, de sterke Brabander uit
St. Willibrord, heeft natuurlijk de aan
dacht getrokken van de gehele Euro
pese wielergemeenschap. Talloze aan
biedingen werden hem prompt na zijn
overwinning in de zwaarste aller wed
strijden, Bordeaux—Parijs, aangeboden,
zowel van Nederlandse als buitenlandse
organisatoren. Van Nederlandse zijde
had men vrijwel als vaststaand aange
nomen, dat Wim van Est een dankbaar
gebruik zou maken van de gelegen
heid die men hem wilde bieden om in
de Nederlandse Equipe, die aan de Tour
de France zal deelnemen, uit te komen.
Wim van Est heeft zich, tijdens zijn
huldiging in Nederland, echter geheel
anders uitgelaten. Volgens „De Volks
krant" heeft hij pertinent verklaard
niet aan de Tour de France deel te ne
men. Wel zal hij aan de Ronde van
Duitsland deelnemen.
Gistermiddag omstreeks half drie is
de negenjarige Johannes Bonne Veen-
stra, wonende te De Kooy, dicht bit
zijn huls in het Baigzandkanaal ver
dronken. De jongen was met andere
kinderen gaan zwemmen en is vermoe
delijk terecht gekomen in een verra
derlijke kuil, want de mensen aan de
wal zagen hem plotseling in de diepte
verdwijnen. Een dame sprong hem na.
maar kon de jongen niet vinden. Eesst
na een uur heeft de Inmiddels gewaar
schuwde politie het lijkje met een
dreg uit het water kunnen halen.
Hedenmorgen heeft de Britse admi
raliteit bekend gemaakt, dat een derde
overlevende is opgepikt van het Ame
rikaanse Superfort, dat gisteren in de
Noordzee omlaag stortte. Gemeld wordt
dat deze overlevende „gezond en wel"
werd aangetroffen. De nasporingen
worden voortgezet.
De 20.000 er uit
Op de tweede lijst in de tweede klasse
van de 510e Nederlandse Staatsloterij
Is de prijs van f 20.000 gevallen op nr.
10897.
De bijeenkomst is zeker afgelopen
want haast geluidloos zweven nu hier
dan daar koekoekachtige vogels tegen
de avondlucht en tussen de bomen.
Te oordelen naar de waardige manier
waarop zij rondgaan zou men kunnen
veronderstellen dat zij een ietwat plech
tig ogenblik meegemaakt hebben. Hun
zachte manier van vliegen getuigt van
een dik verenpak en de lange spitse
vleugels doen aan de zwaluw denken.
Maar vergis ik met dan niet in de
staart? De middelste pennen zijn hier
het langst en zijn niet ingesneden zoals
bij de zwaluw en het vlugge „scheren",
wordt hier een houterig voortbewegen.
Ook vogels moeten voorzichtig zijn in
het nachtelijk duister, dat zie je aan het
vliegen.
^LS WIJ wat doorlopen maakt hen dat
niet bang. Integendeel, het lijkt of
zij zelfs nieuwsgierig zijn. Is het bezoek
in de nacht zo zeldzaam dat het zelfs
op prijs gesteld wordt? Zeker is het, dat
men ook van hun kant de kennismaking
wenst voort te zetten, want vrij dicht
over onze hoofden keren zij weer en nu
zij vrijer rondvliegen hebben zij ook
heel wat meer noten op hun zang, „Koe-
wiek, koewiek" klinkt het overal in het
rond.
Eén neemt de „bidhouding" aan. Te
gen de Westelijke hemel kunnen wij
dat nog net zien. Maar plotseling klapt
hij ruggelings zijn vleugels tégen elkaar
om daarna in een zijdelingse vlieghou-
ding naar beneden te komen. Men kan
er zeker van zijn dat tegelijk menig ke
vertje in de vlucht opgesnoept wordt.
Vertrouwd verrichten zij nu hun
vliegstunts. De geheimzinnige sfeer
van het begin der kennismaking is
verbroken. Hun aoen en laten wordt
ons in grote gulheid vertoond: zwen
kingen links, rechts, zweefvluchten,
een rakelings scheren over de land
weg waarop wij lopen en dit alles op
gevrolijkt door de meest rare gelui
den als: „raat, gru, ra, koe, koe".
Hoe lang zullen zij ons begeleiden?
Ons afscheid is bij de grote weg. Hun
domein van bos en kreupelhout ver
laten zij niet. Het spijt me, dat ik niet
hun kleuren heb kunnen zien maar
Mseder Natuur beloont ons de volgende
dag mild.
VOLGENDE middag, als na een
lange wandeling een omgewaaide
boom mij aanlokt wat te rusten, vliegt
juist op het moment dat ik mij neer
zet, haast onder mij weg, een nacht
zwaluw. In het dorre blad, in de vei
lige beschutting van de dikke boom zit
hij daar uit te slapen van 'zijn nachte
lijke avonturen. Ik geloof dat al zijn
veergewapper en bladerlawaai mij, ar
geloze trekker, meer deed schrikken
dan omgekeerd ik hem.
Nu zie ik zijn uiterlijk beter. Hoe
weinig opvallend is mijn nieuwe ken
nis in zijn grijs-bruin pakje met zwarte
vlekjes en strepen. Wat past hij goed
bij de kleur van schors en hout!
Nacntzwaluw, ik ken je nu een beet
je, maar het is mij niet genoeg. Ik wil
■ie nog zien in je slaaphouding. Dat
doe je meestal op een tak met je kop
lager naar beneden dan de rest van
je lijfje? En verder ben ik nieuwsgie
rig naar je eieren. Is het tweetal dat je
legt inderdaad zo mooi lichtgrauw
met donkerbruine vlekjes?
,?pJe ®est kun je niet erg trots zijn,
hé. Kan je dat zo weinig schelen dat
je zo maar je eieren op de vlakke
grond legt?
Nu weet ik, waarom wij gisteravond
dadelijk zulke goede vriénden waren
u niet bevalt nee™ ie ook
je hele huishouden (je eieren en jon
gen) op en legt ze ergens anders neer.
xk, ais tentbewoner ,doe dat ook, Is
het déérom, dat we zo snel goede vrien-
aen werden?
ZWERVER.
(Van onze correspondent te Sydney)
J^oi't geleden kwam de Ui-jarige
heer Charles Thomas zijn Si-
jarige zoon James uit de provinciestad
Oranje in de staat Nieuw Zuid Wales
op zijn verjaardag verrassen.
Waar vader Charles woont, dat Weet
niemand behalve zijn zoons en die
verraden hen), niet, want „vader houdt
niet van publiciteit". Het bewijs, dat
Charles Thomas Ui jaar is, ligt in de
familie-bijbel, waarin duidelijk staat
geschreven, dat hij in 1836 in Canada
geboren is.
Toen vader zag, hoe zijn 8i-]arig
zoontje een bril te voorschijn haalde
om een tijdschrift in te zien, voegde
hij hem verontwaardigd toe: „Vertel
me nou niet, dat je zo'n nieuwerwets
ding gebruikt?!"
Het enige woord, dat de oude heer
voor de nieuwsgierige journalisten
over had was „Hallo". En verder hield
hij stijf zijn kiezen op elkaar.
GROOTEBROEK: Vroege aardappe
len, Eersteling groot 22.70—25 30; klein
16.10—21.30; rode Eersteling groot 25.10-
26.20. Aanvoer 300.000 kg.
Mevrouw Eleonor Roosevelt, die
verscheidene Europese landen zal
bezoeken, vertoeft thans in Noor
wegen als gast van het Noorse
kroonprinselijke paar. Mevrouw
Roosevelt, kroonprinses Martha en
kroonprins Olaf voor kasteel
Skaugum bij Oslo.
Op 16 Juni a.s. zal de Koninklijke Ne.
derlandse Petroleummaatsehappij zestig
jaar bestaan. De maatschappij is be
gonnen met een gestort kapitaal van
een millioen gulden en een concessie op
Sumatra, thans werkt zij met een kapi
taal van 900 millioen en een arbeids
veld, dat de gehele wereld omspant.
Deze groep heeft defer dagen haar jaar
verslag gepubliceerd.
De fabelachtige groei van de maat
schappij wordt hierin toegeschreven
aan drie factoren: vrijheid van bewe
ging, een stabiele en inwisselbare munt
soort en een redelijke en logische be
lastingwetgeving. Hieraan ontbreekt
naar het oordeel van de directie op het
ogenblik zeer veel. Met name de belas-
tingpolitiek vormt een grote belemme
ring voor de mogelijkheid, de produc
ten tegen een concurrerende prijs op
de wereldmarkt te brengen.
De nettowinst bedraagt over 1949
f 82.643.956. Hiervan kan 4 procent op
de preferente en 9 procent op de ge
wone aandelen worden uitgekeerd. Het
volledige winstcijfer van de groep be
draagt, na aftrek van de kosten voor
opsporing en onderzowk, afschrijving
en belastingen het equivalent van
f 380.000.000; verleden jaar werd een
winst geb-oekt van f 425.000.000. Hier
van wordt f 131.000 000 door de doch
termaatschappijen en de moederonder
nemingen uitgekeerd als dividend. Na
aftrek van alle reserveringen blijft een
onverdeeld winstsaldo van f 427.000.000
over, dat naar de nieuwe rekening
wordt overgebracht. De totale liquide
en belegde kasmiddelen van de groep
bedroegen op 31 Deo. 1949 f 1.280.000.000.
Aan scheepsruimte had de groep op 31
Deo. 1949 1.895.767 ton draagvermogen.
De productie aan ruwe olie, met in
begrip van die olie, die krachtens con
tracten op lange termijn «er beschik
king kwam, jbedraeg 10.7 pet. van het
wereldtotaal. De groep kreeg de be
schikking over 52.3 millioen ton ruwe
olie en uit aardgas gewonnen benzine.
Daarin zit'een stijging van 8 pet t.o.V.
1948.
Gebleken is, dat door de wijze, waar
op de Japanners de zaken in Indonesië
hebben beheerd, de productie van olie
daar niet weer op het oude peil zal
kunnen komen, tenzij nieuwe velden
worden ontdekt.
Finse vluchtelingen in
Den Helder
In de haven van Den Helder is gis
teravond het tien ton metende Finse
luxe motorjacht „Fia", afkomstig uit
Rache (Karelië) binnengelopen. Het
scheepje is bemand met zes mannen,
drie vrouwen en drie kinderen. Zij ver
klaarden, dat zij politieke vluchte
lingen waren op weg naar Australië.
De „Fia" is binnengekomen, omdat
enkele reparaties noodzakelijk bleken,
doch de schipper hoopte vandaag zo
vroeg mogelijk wederom zee te kie
zen om des te spoediger in Australië
te kunnen arriveren. Het scheepje is
op deze lange toeht uitstekend bere
kend.
Toen gisteravond de heer T. uit
Helmond tussen Helmond en Deurne
met zijn luxe-auto een voor hem rij
dende vrachtauto wilde passeren, zag
hij een tegenligger niet, met het ge
volg, dat hij tegen deze tegenligger,
een zware GMC-vrachtwagen met aan
hangwagen botste. De luxe-auto werd
bijna geheel vernield. De heer T. werd
er uit geslingerd en met een zware
hersenschudding opgenomen en naar
een ziekenhuis overgebracht. Twee da
mes, die bij hem in de auto zaten, lie
pen eveneens een hersenschudding op
en werden in een ziekenhuis opgeno
men.
Na dit ongeluk nam de Rijksver-
keerspolitie uit Eindhoven remproeven.
'Op een gegeven ogenblik werd met de
vrachtauto zo krachtig geremd dat de
chauffeur daarvan met zijn hoofd te
gen de cabinewand sloeg en eveneens
met een hersenschudding naar een zie
kenhuis moest worden vervoerd. De
vrachtauto, die met groente geladen
was, was afkomstig uit Berkel (ZH).
De bestuurder van de luxe auto bleek
geen rijbewijs te bezitten.
Kwam er nu maar een regenbui.
Of een hondje.
Het weekblad „De Hervormde
Kerk" wijst op de geweldige moeilijk
heden, waarvoor de ziels- en gezinszorg
in de Duitse kerk thans gesteld wor
den, vooral met het oog op de terug
kerende krijgsgevangenen; door deze
terugkeer wordt immers in 80 a 90 pet.
van de gevallen een reeks van onoplos
bare moeilijkheden geschapen;
„In een aantal gevallen vindt de man
niets meer terug van gezin of huis of
is de vrouw wegens het uitblijven van
alle berichten hertrouwd, zodat ervoor
de teruggekeerde geen plaats meer is.
Maar ook waar zij elkander terugvin
den en er bij het eerste weerzien alleen
maar vreugde en verwachting is, blij
ven de moeilijkheden niet uit. In zeer
vele gevallen is de man in geestelijk
of lichamelijk opzicht, of in beide, een
wrak geworden. Velen zijn totaal af
gestompt en kunnen het leven, dat nu
weer eigen daad en beslissing vraagt
niet meer aan. Anderen zijn verruwd
en vergrofd en boezemen hun vrouw
angst en afk-er in. Voor de kinderen
is dit een vreemde man en zij kunnen
het zicli niet indenken, dat dit de
vader isj waarover zij jaren lang met
liefde an bewondering hebben horen
spreken. Sommigen onder de mannen
menen, dat zij hei leven dadelijk weer
Een van de bezoekers van ren
nen te Londen is om het leven
gekomen, doordat de bliksem in
sloeg in het haarfijne metalen
strookje op enkele Pond-sterling-
biljetten, die zich in zijn zak be
vonden. Dit metalen strookje be
vindt zich ir, de biljetten om ver_
valsing te bemoeilijken. De bank
biljetten, waarvan het strookje
naar de grond wees, waren in
tweeën gespleten, terwijl de bil_
jetten, waarvan het strookje hori
zontaal lag, onbeschadigd waren.
KAMELEONTISCHE STEEN
VERLOREN
Een dame heeft bij de Amsterdamse
politie aangifte gedaan, dat zij Maan
dag in de vooravond bij het parkeren
van haar auto op het Leidseplein uit
haar wit gouden ring een steen heeft
verloren, die de eigenschap bezit drie
maal per dag van kleur te veranderen
en wel in groen, rood en blauw.
KINDJE GESTIKT
Dinsdag trof de moeder van een half
jaar oud jongetje haar kindje aan In
zfjn bedje met het hoofdje geklemd
tussen het houten schot en de matras.
Het ventje had zich van hoofd-naar
het voeteneinde gewerkt en is zodoen
de waarschijnlijk beklemd geraakt en
is toen gestikt.
BOTSING BIJ CAIRO
EIST ELF SLACHTOFFERS
Op de weg door de woestijn van
Cairo naar Fajoem is een autobus in
botsing gekomen met een tankwagen.
Elf personen kwamen om het leven of
liepen verwondingen op. Onder de om
gekomenen bevinden zich vier uit één
gezin.
op de oude voet kunnen voortzetten ea
het heft weer geheel in handen nemen.
Maar de moeder hee't misschien onder
de moeilijkste omstandigheden, tien
jaar lang de verantwoordelijkheid
alleei} gedragen en is uitgegroeid tot
een persoonlijkheid, die niet in eens
weer de rol van het onderdanige huis
sloofje spele kan."
Vakcentralen en kolen-
prijzen
De Raad van Vakcentralen, gevormd
door NW, KAB en CNV, heeft aan de
minister van Economische Zaken een
telegram gezonden, waarin de aandacht
wordt gevestigd op het standpunt van
de Vakcentralen in zake de lonen en
prijzen, waarbij rekening is gehouden
met de lage voorjaars- en zomerprijzen
voor brandstoffen.
Nu deze levering dreigt te stagneren,
verzoekt de Raad de minister dringend
maatregelen te treffen opdat schade
voor betrokkenen en moeilijkheden bij
het loonbeleid worden voorkomen.
Prikkellectuur in beslag
genomen
De zedenpolitie te Amsterdam is in
overleg met de justitie opgetreden
tegen twee Amsterdammers, die teza
men een vijftal blaadjes uitgaven,
waarvan de inhoud aanstotelijk voor
de eerbaarheid kon worden geacht.
Tegen beiden is proces-verbaal opge
maakt en zij bevinden zich in hechte
nis. Een aanmerkelijke hoeveelheid
lectuur werd in beslag genomen. Daar
bij bevindt zich de gehele oplage (on
geveer 15.000 exemplaren) van het
nummer van een dier bladen, dat deze
week zou verschijnen en juist van de
pers kwam. Voorts zijn cliché's en
kopij voor nieuwe nummers in beslag
genomen.
OderNeisse-grens tot
Pools-Duitse grens verklaard
Te Warschau is door Polen en Oost-
Duitsland een gemeenschappelijke ver
klaring uitgegeven, waarin de Oder-
Neissegrens tot de grens tussen beide
landen verklaard wordt.
De Oostberlijnse bladen noemen dit
„een zeer belangrijke stap op de weg
naar een goede verstandhouding tussen
Duitsland en Polen".
Van geallieerde zijde in Duitsland is
op deze verklaring gereageerd met
scherpe critiek. Zo verklaarde McCloy,
de Amerikaanse hoge commissaris, dat
Byrnes en Marsall bij herhaling heb
ben verklaard, dat de Duitse Oostgrens
sl«" 'hts in het Duitse vredesverdrag
kan worden vastgelegd. De Westduitse
regering zal waarschijnlijk protesteren.
NIEUW-GUINEACOMMISSIE TERUG
De gemengde commissie Nieuw-
Guinea keerde op Zaterdag 3 Juni
terug van haar oriëntatiereis naar
Nieuw-Guinea (Irtan). Door de volle
dige medewerking van de gouverneur
van Nieuw-Guinea, de MLD en het be
stuur kon in een paar weken tijds een
bezoek worden gebracht aan Hollan-
dia, Merauke, Digul (Tanah-Merah),
Blak, Sermi, Manokwari, de Wisselme
ren en Sorong, alsook aan de omgeving
dier plaatsen.
Dalende omzetten in de
kleinhandel
Irt tal van kleinhandelsbranches is
de omzet in April van dit jaar lager
geweest dan die in April 1949. Welis
waar boekte de textielhandel als ge
heel een omzetstijging van 5 pet., maar
niet minder dan 41 pet van de deel
nemers aan de omzetstatistiek boekte
eei. daling. De scI uenhandelaren ver
kochten 16 pet. minder schoenen dan
in April 1949, de banketbakkers boek
ten een daling in hun omzet van niet
minder dan 18 pet. De sigarenwinke
liers verkochtr minder sigaren dan
een jaar geleden, doch iets meer siga
retten en tabak. De dalingen worden
grotendeels toegeschreven aan het
slechte weer dat April van dit jaar
kenmerkte,
Ontslagen arbeider sloeg
patroon neer
Gistermorgen zegde de aannemer
Hendriks te Gemert de arbeider Van
B. onmiddellijk ingaand ontslag aan.
Als reden werd opg* geven, dat Van
B. zijn arbeidsverplichtingen niet na
kwam. Na een heftige woordenwisse
ling verwijderde Van B zich. Hij
kwam terug met een breekijzer, dat
hij uit een opslagplaats had gehaald
en sloer daarmee d<» aannemer neer
Hevig bloedend viel deze bewusteloos
ter aarde. Een arts constateerde een
hersenschudding. De dader, die\vlucht-
te, werd later op de dag aangehouden.
(Door: TOM KOOPMANS, DJAKARTA).
jyflENTENG POELO. Zoveel malen honderd witte kruisen wijzen als
kleine uitroeptekens naar de hemelkoepel, die als een doorzichtige blau
we schelp boven het ereveld welft. Het columbarium staat daar massief en
als een witte tempel tussen die rechte rijen. Dit wou van kruisen heeft een
eigen sfeer. Hier wordt men tot stille overpeinzing gestemd. Men spreekt ge
dempt en voelt zich als in een kerk. Menteng Poelo is als elk der een-en-
tvvintig erevelden en alle kruisjes langs de weg en de nooit ontdekte massa
graven in de Archipel, welke, als bewijzen van de offers, die hier gebracht
werden, moeten achterblijven. Menteng Poelo is een (vaardige plaats om
zoveel verstilde idealen in zijn grond te bewaren. Maar van de kwaliteiten
en de schoonheid van dit ereveld wil ik u niet verhalen. Nee, ik zal vertellen
over dat onderdeel, dat afscheid kwam nemen van zijn doden en daarmee
afscheid van Indonesië. Eigenlijk spreek ik U dan over klle onderdelen, die
op ülle erevelden afscheid van hun makkers nemen. Want, al verschillen die
plechtigheden misschien In détails, in grote trekken gaat het overal eender.
JJAAR STAAN ze aangetreden, de jon
gens die morgen naar Nederland
zullen vertrekken. Ze kwamen voor
een herdenkingsplechtigheid samen op
Menteng Poelo. Een deel van hen
één compagnie is gewapend. De in-
deren zijn gekomen, zoals ze elkaar liet
meest en het best leerden kennen: jn-
gewapend. De commandant vond het
beter zo, omdat het stramme militaire
eerbetoon niet de eenvoud en ontr le
ring zou uitdrukken, waarmee ze hltr
samengekomen zijn. Zo stonden ze hier
als vrienden, niet als wapenbroeders
frontsoldaten.
Ze hebben kransen en bloemen bij
zich. Op de linten lees ik: „Van je
vrienden van de Ondersteunings-Cie"
en „Van de chauffeurs". De oppasser
van de bataljonscommandant torst een
groot bloemstuk; op het lint staat te
lezen: „De Brigadestaf".
De soldaten kijken onzeker rond.
Misschien waren ze liever alleen ge
gaan dan met zovelen.
Iemand van de gravendienst'wijst hun
de plaats, waar de doden van dit ba
taljon liggen. Het doet de jongens even
pijn, dat dit niet meer de plek is, waar
ze hun makkers zelf begroeven. De Le-
ger-gravendienst heeft het ereveld
heringericht, zodat de gevallenen van
elke divisie bij elkaar liggen. Maar de
soldaten begrijpen wel, dat het zo be
ter is. Ze lopen nu wat links langs de
paden en praten zacht met elkaar, wij
zen kruisen aan. De gewapende com
pagnie wordt achter de graven opge
steld. De anderen formeren zich ge
deeltelijk.
y^NDERE bezoekers van het ereveld
blijven staan, om niet te storen. Dan
treedt de bataljonscommandant naar
voren en zegt zacht en ernstig, als
stbnden de doden heel dicht bij hem:
„We kenden jullie wel zowat als ons-
j zelf. Op de posten was je broers van
elkaar en hield je mekaar boven wa
ter, als het eens heel moeilijk was. En
ondanks dat ik hoef niet te Zéggen
van hoeveel waarde dat was zullen
we ons nu moeten inspannen, ja mis
schien moeten dwingen, om jullie in
de jagende gang van het leven niet 'e
vergeten. We zullen moeten bidden,
dat Hij. die jullie tot Zich riep, ons
aan onze plicht herinnert!"
In de verte trilt de hitte boven de
heuvels. Een fragment uit het lied van
een vogel vibreert boven dit tafereel.
Er komt een luitenant naar voren, en
daarna een vaandrig. Zij nemen op hun
manier afscheid van hen die achter
blijven.
Het is heel stil, als een aalmoezenier
gebeden uitspreekt Bij het bidden van
het „Onze Vader" knielen allen rond
om de kruisen, de ogen strak naar de
grond gericht.
Terwijl de commandanten spreken,
nemen de soldaten foto's en later ne
men ze er ook van de versierde gra
ven. Het gaat alles even aarzelend en
voorzichtig, alsof ze bang zijn, iets
verkeerds te doen. Ik weet goed, dat
het voor een Moeder pijnlijk is, te den-
ken aan het ereveld waar haar zoor*
ligt Maar ik weet ook, dat het go
is, ais ouders beseffen, dat hun kino
niet vergeten wordt door hen die hij
misschien beter kende dan zichzelf De
kameraden staan nu hier en hebben
verdriet als waren het echte broers
van wie afscheid genomen werd.
Een plechtigheid als deze ontroert
veel dieper dan wanneer grote to*-»
spraken en treurmuziek aan deze ernst
en eerbied een theatraal karakter had
den gegeven.
UET IS VOOR de ouders, die hun zoon
eerst bij de Grote Thuisreis zullen
begroeten, dat ik dit schrijf: Deze jon
gens staan nu niet om zijn graf, opdat
de buitenwereld het medeleven kan
zien, niet omdat het zo behoort en ook
niet om de achtergebleven familieleden
van hun vriend, maar louter en alleen
om die makker zelf!
Deze gedachte moet troostend zijn.
Ik zou willen, dat de ouders, vrou
wen, verloofden, broers en zusters van
de gevallen makkers naast me hadd-yi
kunnen staan bij die plechtigheid. Dan
hadden we „samen" gezien, hoe het
afscheid van een makker is en we
zouden getroost zijn. Want hij was uw
zoon, uw man, uw verloofde, uw
broer, maar hij was onze makker.
Misschien begrijpen slechts weinigen
de diepe zin van dat woord.
Als we er samen geweest waren, zou
ik u gewezen hebben op die soldaat-
eerste klas, die zorgvuldig wat zand
van zo'n klein graf nam en in een en
velop liet glijden, om dat later aan de
familieleden te kunnen geven. Ik zou
u verteld hebben, waarom de ge
smoorde vloek van die sergeant geen
ontheiliging van deze plechtigheid was.
Die sergeant vloekte, omdat hij zo ont
zettend machteloos stond; omdat de
zin van de feiten hem ontglipt was.
U hadt die gezichten kunnen zien.
Achter de woorden van veldprediker,
aalmoezenier en commandant had U
de vriendschap en de bewogenheid
kunnen voelen; vóór hem en èm hem.
Ik had U gewezen, hoe ze na afloop
van de plechtigheid nog even achter
elkaar langs de kruisen liepen en
schijnbaar achteloos hun hand op de
dwarsbalkjes van die witte monumei>
ten lieten rustenals het klopje op
de schouder van je maat: „Sterke, ke
rel!"
Zo ging het bij die sobere afscheids-
plechtigheid op Menteng Poelo.
Zo gaat het bij élk afscheid op élk
van de een-en-twintig erevelden in In
donesië.
Als ik zeg: „Ze worden niet verge
ten", is dat geen phrase. Dat bewijzen
niet alleen de kransen en bloemen, ot
de foto's op de mooiste plaats in iet
soldatenalbum, maar ook de gezich
ten, de ogen van hen die hier voor het
afscheid aan Indonesië samenkwamen.