SPITSKOOL
Prins Bernhard, voorlichter no. 1
Souvenirs van edele vorm
Gouda strijdt tegen de kitsch
Ook in houten huizen is het
goed wonen
Hij wen si hartelijke relaties met de pers
Openhartig en ad rem
Amerika werkt aan
geleide projectielen
Kunstmatige inseminatie breidt zich uit
Nog geen socialisme
in Rood-China
Een jaar voorlichting
hout
over
Deltalianen lezen meest
vertaalde boeken
WOENSDAG 14 JUNI 1950
(Van onze speciale verslaggever).
SATERDAG hebben de Nederlandse journalistiek en de stad Den Haag eeri
primeur gehad, die niet van betekenis ontbloot is. Zijne Koninklijke Hoog
heid Prins Bernhard heelt een groot gezelschap deskundigen op het gebied
van de voorlichting bezocht en als gast in hun midden vertoefd. Het was in,
de paar uren, die de Prins voor dit bezoek had uitgetrokken, practisch niet'
mogeljjk, dat iedereen van het gezelschap, 350 journalisten, met hem in ge
sprek kon komen, maar de bedoeling was ook ongetwijfeld, dat iedereen, die'
hem iets te vragen of te zeggen had, dat doen kon, zonder daarvoor de offi
ciële spitsroeden te moeten doorlopen, die tot dusver de barrière vormden,
voor een bezoek aan de leden van de Koninklijke Familie.
Toch is dit bezoek van de Prins voor
ons niet zo'n sensatie als het wel
lijkt voor degenen, die minder goed
de relaties van de Prins met de Neder
landse pers kennen. Het is ons n.l.
meermalen gebleken, dat Zijne Kon.
Hoogheid een dïep besef heeft van de
waarde der publiciteit en met name
van de dagbladpers en dat hij niets lie
ver zou zien, dan dat het gehele ap
paraat van voorlichting, zowel in
woord als in beeld, ingeschakeld zou
worden voor het werk, dat hij sinds
enkele maanden met zoveel toewijding
en talent als goodwill-ambassadeur
voor ons land verricht. Sinds zijn reis
naar Midden-, Zuid- en Noord-Ameri-
ka zijn de bedoelingen van de Prins in
dit opzicht steeds duidelijker gaan
worden. Wij herinneren ons nog heel
goed, hoe wij de eerste dagen, die wij
aan boord van de „Karei Doorman"
doorbrachten, niet zonder enige
schroom bij mr. Thomassen, zijn se
cretaris, om een onderhoud vroegen
met Prins Bernhard. Nog geen halve
dag later werd ons dag en uur reeds
opgegeven en op dat tijdstip stond 't
gezelschap vertegenwoordigers van de
Nederlandse pers met inbegrip van
de cameraman, een tekenaar en een
officier van de Marinevoorlichtings
dienst, zeven man sterk in de hut
van Z.K.H. Op hetzelfde moment
wisten wij, dat dit geen persconferen
tie zou worden in de gebruikelijke zin
van het woord, maar een hartelijk con
tact tussen vrienden, die zich volko
men openstellen voor elkaar. De
Prins informeerde naar ons wel en wee
op de zwaar schommelende Doorman
en wij kregen van hem allerlei „back
ground",- waarover wij niet zouden
schrijven,- maar dat ons als materiaal
om de feiten te begrijpen werd mede
gedeeld. Hij was ook kennelijk geïn
teresseerd in de wijze waarop de drie
journalisten de bladen onderling ver
deeld hadden. Wij vertelden hem, dat
er in deze verdeling waardevolle door-
braakpolitiek verscholen was, omdat
alle geestelijke en politieke richtingen
samengegroepeerd waren; de Prins
had voor dit alles belangstelling. Nog
dezelfde dag gingen er van de aan
wezige journalisten telegrammen naar
Nederland, waarin nieuws stond over
de reis, dat nog nooit gepubliceerd
was, met aardige bijzonderheden over
het contact tussen de „Doorman" en
Soestdijk, over de wijze waarop de
Prins zijn tijd aan boord benutte door
met een linguaphone de Spaanse taal
te bestuderen enz.
Diplomaat in vrees en leven.
QAARNA hebben wij op reis geregeld
van die belangstelling van de
Prins het ene bewijs na het andere
gekregen. Hij was voor ons geen on
genaakbaar diplomaat, maar veeleer
een vriend, die steeds bereid was ons
te woord te staan, en ons vaak facili
teiten bezorgde, die ons werk zeer
vergemakkelijkt hebben. Hij ant
woordde op iedere vraag, die hem ge
steld werd en altijd zo, dat de vraag
steller er iets aan had. Wij herinneren
ons nog levendig het interview, dat hij
gaf aan de buitenlandse pers in Rio de
Janeiro, waar zoveel belangstelling
voor bestond, dat de zaal, die zo groot
was als een kleine bioscoopzaal in ons
land, geheel gevuld was met journa
listen. Achterin vonden wij de heer
Van Tets, gezant in Praag, die in het
gevolg van de Prins meereisde en die
nogal eens bedenkelijk keek wanneer
hij Z.K.H. weer zo frank en vrij hoor
de spreken over allerlei onderwerpen,
die door beroepsdiplomaten gewoon
lijk op een goudschaaltje gewogen
worden.
Het gezicht van de heer van Tets
stond die morgen weer niet zo heel
gerust. Er werd over Indonesië ge
sproken en over allerlei subtiele kwes
ties daar die nog hangende waren.
Maar de volgende dag lieten wij H.Ms.
gezant in Praag een krantenknipsel
zien van een van de bekendste jour
nalisten in Rio. Het was een fijne
schets, hoe vluchtig uiteraard ook, van
de charmante persoonlijkheid van
Prins Bernhard en zijn ongedwongen
houding tegenover de pers. De heer
van Tets was na lezing volmaakt te
vreden en zijn gezicht was geheel op
geklaard.
Zoete wraak
In zijn omgang met de pers kan de
Prins ook zeer ad rem zijn. Hij vericlt
alles, maar niet alles is voor pub''ca-
tie bestemd. Het is dezelfde manier
die de Amerikaanse autorit-iten vca':
te baat nemen, om te voorkomen, dat
er in de pers verkeerd begrip ontstaat
omtrent de plannen der regering. De
Amerikanen hebben deze openhartig
heid altijd van nature gehad. Hetzelf
de inzicht vindt men bij Prins Bern
hard. Maar wee degene die het vak
misbruikt en zijn bedoelingen in eeri
kwaad daglicht stelt.
Daar kan een Londens journalist van
meepraten, die destijds bij het auto-
PRINS BERNHARD
pers-minded
ongeluk dat de Prins in 1938 gehad
heeft, in zijn blad schreef, dat hij on
verantwoordelijk reed. De Prms heeft
dit zeer hoog opgevat. Het artikel was
niet ondertekend, maar hij stuurde zijn
particuliere detective naar Londen om
te gaan uitzoeken wie hem dat ge
leverd had. De heer Sezink, die deze
taak prompt volbracht, kwam met
naam, adres en foto op Soestdijk terug
en deze verdwenen in het zakboekje
van de Prins. Jaren later ontmoette'
hij de schrijver op een bijeenkomst iri
Londen. Het was midden in oorlogs
tijd en terwijl men nog stond te pra
ten werd er luchtalarm gegeven. Lon
den ging een van zijn beruchte „Blitz"
aanvallen doorleven. De Prins wendde
zich tot de journalist, die hij goed m
de gaten had gehouden en bood hem
aan in zijn wagen mee te rijden, waar
op de nietsvermoedende persman in
ging. Het gevolg was. dat de Prins ge
durende de gehele Blitz. tot op het
moment waarop het signaal „alles vei
lig" werd gegeven, met hem bleef
rondrijden in een onverstoorbaar kalm
tempo. De man wou er uit, maar de
Prins zei steeds: „blijft u maar rustig
zitten. U zit hier heel veiligWij
rijden heel kalm. U kunt immers niet
tegen hard rijdenToen het lucht
alarm voorb'ij was, heeft de prins zich
bekend gemaakt en de journalist ge
vraagd, of hij nog dacht dat hij ge
vaarlijk en onverantwoordelijk auto
reed?
Vermoedelijk is deze manier van
met de pers om te gaan wel de meest
wijze die een diplomaat kan aannemen
Amerikaanse geleerden werken zon
der ophouden aan de ontwikkeling van
een geleid projectiel, dat een atoom
bom in zich bergt, zo verklaarde dr.
Kobert F. Rhinchart, secretaris van de
Amerikaanse Raad voor onderzoek en
Ontwikkeling. Per jaar worden onge
veer vijfhonderd millioen dollar be
steed aan onderzoekingen, die ten doel
hebben, de best mogelijke wapenen te
ontwerpen.
Dr. Rhinehart heeft verder medege
deeld, dat de nieuwe geleide projec
tielen veel beter kunnen worden be
stuurd dan de V-l en de V-2 van de
tweede wereldoorlog. Het ontwerp van
een door atoomkracht voortgedreven
duikboot zal nog wel enige jaren op
zich laten wachten, hoewel er hard aan
wordt gewerkt. De onderzoekingen op
het terrein van de verdediging tegen
een bacteriënoorlog hebben in verge
lijking tot wat andere landen te dezen
aanzien presteren een redelijk tempo.
Er zijn nieuwe zenuwgassen gevon
den, maar men moet aannemen, dat
Amerika niet het enige land is, dat
deze bezit.
De negentien-jarige Tineke Wiestra uit Purmerend, leerlinge van de Kunst
nijverheidsschool te Amsterdam, heeft van de directeur van het Zuiderzee
museum, dat 1 Juli a.s. zal openen, opdracht gekregen een maquette te ver
vaardigen van Marken. Langzaam verdwijnt het oude eiland Marken; de
paalwoningen met de regenbak onder het huis moeten plaats maken voor
meer moderne bouw. En als Marken in de toekomst met het vasteland
tvordt verbonden, zullen er ongetwijfeld vele ingrijpende veranderingen
plaats vinden. Dank zij mejuffrouw Tineke Wierstra zullen de mensen dan
toch in het Zuiderzeemuseum te Enkhuizen een indruk van Marken kunnen
krijgen, zoals het was. Tineke Wierstra bij haar volkomen natuurgetrouw
nagebootste huisjes en bruggen.
Hoewel Nederland veel later is be
gonnen met de kunstmatige insemina
tie van het rundvee dan tal van andere
landen, begint deze werkwijze hier thans
snel grote vormen aan te nemen. Hoe
snel de kunstmatige bevruchting toe
neemt, blijkt duidelijk uit het verslag
van de Bond van Coöp. Verenigingen
voor K.I. in Noord-Holland.
Terwijl de Gezondheidsdienst voor
het Vee onlangs in zijn jaarverslag nog
melding maakte van 9 verenigingen,
blijkt dit aantal thans reeds weer te.zijn
gestegen tot 13. In veel sneller tempo
neemt echter het aantal veehouders
leden toe. Was dit in 1948 nog slechts
831, georganiseerd in 9 verenigingen, in
1949 waren het er reeds 2165, verdeeld
over de vermelde 13 verenigingen.
Deze laatste bevonden zich in Alk
maar, Ouderkerk a. d. Amstel, Assum-
Met recht een groente die anders
dan anders is Want spitskool is
een verrassend pittige koolsoort,
niet duur en buitengewoon rijk
aan beschermende stoffen en voe
dingswaarde.
Van restjes spitskool, aardappelpuree
en desgewenst wat vlcesrestjes is een
kostelijk oven-schoteltje te bereiden.
Of neem er voor de variatie eens
een kaassausje bij. Gewoonweg een
Zondanmaal
(Van onze speciale verslaggever)
De stroom van Amerikaanse toeristen naar Europa is reeds rijkelijk beginnen
te vloeien en volgens de Marshallhulp-deskundigen zullen dit jaar meer reizigers
de grote hariiigvijver overvliegen ën oversteken per schip dan ooit te voren. Ook
ons land vermacht een record aantal Amerikanen en alle instanties, die het'
vreemdelingenverkeer bevorderen en daarmede tevens de inkomsten van ons
land uit deze wel eens onzichtbare import geheten bron vergroten willen, zijn
erop bedacht en hebben hun plannen gereed om de bezoekers op waardige wijze
te ontvangen.
Dit is evenwel niet voldoende. Ook de souvenirs, die zij en niet alleen de
Amerikanen, maar ook andere toeristen uit landen met keiharde of zachte valuta
van hun reis meebrengen, moeten een voortdurende aangename herinnering aan
hun bezoek aan ons land achterlaten, doch ook anderen aansporen hun goede
voorbeeld te volgen. Maar dan moeten die souvenirs ook wat hun aesthetische
uitvoering betreft attractief en waardevol zijn en geen kitsch, zoals helaas veelal
het geval is.
De strijd tegen die kitsch en voor kende expositie, welke de vreemde
edele vormen van toeristische souve- ling laat zien, wat er in en om Gouda
nirs aan te bicden, ziedaar het doei, gemaakt wordt.
dat de Stichting „De Edele Vorm" zich Amerikaanse toeristen wordt dit ver-
gesteld heeft. Een aantal industriëlen, teld en voorgehouden, dat zij hier een
dat zelf niet direct met de productie voudige of fraaier uitgevoerde pijpen
dier souvenirs te maken heeft, stak
daartoe tezamen met de bekende schil
der Chr. de Moor de hoofden bijeen,
zocht contact met collega's, wier pro
ducten wel tot die categorie behoren
en als resultaat van dit onder leiding
van een van Neerlands bekende ci
neasten, de heer Otto van Nijenhoff
(herinnert U zich nog zijn fraaie be
drijfsfilms en documentaires als Rem
brandt?) uit Den Haag, is thans de
eerste expositie geopend in de middel
eeuwse kelder van het fraaie, thans
zich in restauratie bevindende Raad
huis te Gouda.
Het is thans nog een kunstnijver-
heidshow, maar zal spoedig uitgebreid
worden met grappige souvenirs en al
lerlei voor toeristen attractieve artike
len, waarnaar hij nog jaren in zijn
woonplaats met genoegen zal kijken.
Iedere Amerikaanse toerist besteed
de tot dusver in onsjland gemiddeld
een bedrag van 7 dollar aan het kopen
van meestal smakeloze en ondoel
matige souvenirs. Maar in België
en Frankrijk gaf hij voor dit doel be
dragen van doorsnee 60 en 100 dol
lar uit!
Onder leiding van een Amsterdamse
werkstudente, die in de Belgische Con
go het levenslicht aanschouwde en
verschillende talen machtig is. mej.
F. M. Bolderdijk, hebben wij een be
zoek gebracht aan deze belangwek
kopende de plicht hebben deze be
houden naar hun woonstee over te
brengen. Een attractie, welke inslaat!
Behalve Goudse pijpen en Goudse
kaas, welke laatstp ieder mag proe
ven, is een nis gevuld met prachtig
Meeuws tin, dat al sinds 1775 hier ver
vaardigd wordt.
Een zilveren oud-Hollands binnen
huisje met volledig meubilair, lamp
en spinnewiel, geheel met de hand
vervaardigd, mag een typisch export
product .genoemd worden, dat menige
buitenlandse familie kan doen terug
hunkeren naar „good old Holland",
evenals een prachtige zilveren molen
380 gram zwaar aan het specifieke Ne
derlandse landschap doet herinneren.
Goudse kaarsen en klompen, antiek-
moderne houten meubelen uit Wad-
dinxveen en fraai kloskant en frivoli-
té-handwerk door de Vereniging „Ar
beid Adelt" geëxposeerd, vragen de be
wonderende belangstelling.
Gouda neemt de leiding in de strijd
tegen de kitsch-souvenirs en vele an
dere steden mogen eveneens spoedig in
het edele streven van de Stichting „De
Edele Vorm" betrokken worden.
Tot zegen van het toerisme in Ne
derland.
burg, Dirkshorn, Wieringermeer, Oost
huizen, Slóten-Haarlem, St. Maartens
brug, Sijbekarspel, Texel, Waterland,
Wieringerwaard en 't Zand.
Bedroeg het totaal der in 1948 gein-
semineerde dieren nog 12.352, in 1949
was dit reeds opgelopen tot 33.317. Het
drachtigheidspercentage bedroeg 89%,
wat hoog wordt genoemd. Volgens de
deskundigen ligt het zeker boven het
percentage, dat wordt bereikt bij na
tuurlijke bevruchting.
Er is dus een sterk toenemende be
langstelling voor deze gloednieuwe vorm
van coöperatie, die iedere veehouder in
staat stelt gebruik te maken van de'al
lerbeste stieren, wat voor zover dit
aan de hand van de thans beschikbare
resultaten is te beoordelen de kwa
liteit en de productiviteit van zijn vee
stapel ten goede komt.
De grootste der K.I. verenigingen is
die te Sijbekarspel. Ze telt thans 762 le
den en ten behoeve van de circa 10.000
koeien, welke deze gezamenlijk bezit
ten, beschikt de vereniging over 12 van
de allerbeste stieren.
Wanneer mer. de kalveren in de wei
den ziet rondom Sijbekarspel, dan kan
men wel zien, dat daar een goede K.I.
vereniging werkt, zo verzekerde on
langs een insider.
Qver deze K.I. vereniging te Sijbe
karspel verscheen dezer dagen een ver
slag van de hand van de Rijksveeteelt-
consulent te Alkmaar. Uitvoerig behan
delde hij daarin 't drachtigheidspercen
tage dat daarom hoog mocht worden ge
noemd voor de K.I. vereniging te
Sijbekarspel was het over 1949 88,95%
omdat in onderscheiden jaarversla
gen van rundveefokverenigingen vaak
drachtig,heidspercentages te vinden zijn,
die lager liggen dan 80% bij natuurlijke
dekking.
Overigens wees hij er op, dat vermoe
delijk voor de toekomst aan de stieren
nieuwe maatstaven zullen worden aan
gelegd in verband met hun vruchtbaar
heid. Over een 10-tal jaren zullen we
ten aanzien van de vererving van de
vruchtbaarheidseigenschappen, aldus
zijn oordeel, vermoedelijk meer we
ten. En deze eigenschappen zijn van het
grootste belang voor de waardebepa
ling van een K.I.-stier.
Zij laten zich leiden door
de film
(Van onze correspondent te Milaan)
JN MILAAN heeft de DOXA een
enquête onder het publiek gehou
den met de vraag: „Leest U wel eens
een hoek?"
De BOXA bedient zich van dezelfde
methoden als Gallup. Men heeft ge
constateerd, dat 38 pet. van de Italia,
nen een boek las, van de mannen
was dat 34 pet. en van de vrouwen 41
pet. De meeste lezers vond men on
der de jeugd tussen 15 en 19 jaar. Dan
volgden de werknemers met 54 pet
en de gepensioneerden met 43 pet,
terwijl de werkgevers en de vrije be
roepen het tot 38 pet. en de arbeiders
het tot 20 pet. brachten.
Wat leest men het meest in Italië?
Ongeveer 70 pet. van de lectuur zijn
romans en 4 pet. z.g. „prullen". Met 9
pet.'1 volgen de in Italië zo geliefde
biographieën, met 6 pet. de wetenschap,
techniek en godsdienst en met 3 pet,
poëzie en theater. Zeven en dertig pet,
van de boeken was van Italiaanse' au
teurs, 26 pet. van Noordamerikaanse,
8 pet. van Franse, 8 pet. van Engelse
en 5 pet. van Russische auteurs.
Bij de enquête kwam duidelijk vast
te staan, dat men bij het lézen van
een boek geleid werd door de film.
Het meest gelezen boek is „Gejaagd
door de wind", dan volgen „De Cita
del" van Cronin, „De Molen aan di
Po" van de Italiaanse schrijver Bac-
ehelli, boeken van Hemingway, Hugo,
Kravchenko's „Ik verkoos de vrij.
heid" en „Het portret van Dorian
Gray" van Wilde.
Het blijkt dus dat Italianen de
voorkeur geven aan buitenlandse au-
teurs. Deze enquête bezorgde de Itali
aanse uitgevers en boekhandelaren
een voortreffelijke marktanalyse. Zij
toont n.l. aan, dat 31 pet. van de ge-
lezen boeken nieuw wordt verkocht.
Dat betekent voor geheel Italië 15
millioen boeken (zonder de boeken
voor de jeugd), die jaarlijks nieuw
afgezet kunnen worden met een waar
de van 10 milliben dollar.
Men heeft ook een enquête gehou
den onder leidinggevende figurën. zo
als ministers, senatoren, industriëlen,
kooplieden enz. Van hen Jas 81 pet.
een boek. Hier werd de rij van meest
gelezen boeken geopend, met het
nieuwe boek over Michelangelo van
Papini, daarna „Pclle" van Malaparte,
dat tot een schandaal in Napels leid
de en Churchill's Tweede Wereld-
oorlog.
Eigenaardig genoeg lezen de minis
ters, senatoren enz. geen enkele cri
minele roman of zedengeschiedenis.
Mao Tse-toeng, ,de leider van rood
China, heeft in zijn eerste rede na de
ondertekening van het Russisch-Chinese
handelsverdrag in Februari te Moskou,
verklaard, dat „de idee van sommige
mensen, die denken dat het mogelijk is
l\pt kapitalisme thans uit te schakelen
en het socialisme in te voeren, verkeerd
is en niet in overeenstemming met de
toestand van ons land".
De Nederlandse ambassadeur in
de Verenigde Staten, mr. dr. E. N.
van Kleffens, die Amerika na een
ambtstijd van drie jaar zal verlaten,
heeft een afscheidsbezoek aan presi
dent Truman gebracht.
Fruuie producten van Nederlandse kunstnijverheid
de Slichting ..De Edele Vorm" in de kelder van
tentoongesteld door
Gouda's Raadhuis.
(Van onze Haagse redacteur)
Waaraan moeten wij de .voorkeur
geven: aan stalen ramen of aan hou
ten? Natuurlijk houten, beweert het
Houtvoorlichtingsbureau, dat in Am
sterdam gevestigd is en dat thans één
jaar bestaat. Ieder probeert voor zijn
eigen standje j-eclame te maken en
ieder zal wel een tikje gelijk hebben;
de waarheid ligt waarschijnlijk meestal
in het midden.
Toch verricht het Houtvoorlichtings
bureau zeer nuttig werk. Het heeft zich
tot taak gesteld de voordelen aan te
tonen, die hout heeft boven de vele
nieuwe materialen, vooral in de wo
ningbouw, maar ook bij de scheeps- en
wagenbouw en op elk ander terrein,
waar hout verwerkt kan worden.
Het heeft reeds resultaten bereikt, die
het vermelden waard zijn. In Zandvoort
is door toedoen van het bureau de
bouwverordening dusdanig gewijzigd,
dat het is toegestaan houten huizen in
de gemeente te doen bouwen. Op een
advertentie meldden zich reeds veertig
reflectanten voor een houten huis in
Zandvoort. B. en W. van Almelo heb
ben voorgesteld de gemeentelijke bouw
verordening zo te wijzigen, dat ook daar
houten huizen gebouwd kunnen wor
den.
Op de tentoonstelling Mijlpaal 1950"
in Arnhem staat een stand van het
Houtvoorlichtingsbureau met diverse
hardhoutsoorten; een twaalftal panelen
betreffende de woningbouw zijn geëx
poseerd in het Bouwcentrum. „Rotter
dam Ahoy" in de Maasstad komt even
eens met 'n stand van 't Houtvoorlich
tingsbureau, uitbeeldende de „Willem
Ruys" en de verschillende houtsoorten,
die bij de bouw van dit schip gebruikt
zijn.
In 1951 geeft het Houtvoorlichtings
bureau de eerste Houtkalender uit,
waarin verscheidene gegevens over
hout te vinden zijn. Het blad „De
Houthandel" heeft van tijd tot tijd een
extranummer, geheel gewijd aan een
bepaalde houtsoort. Verder zullen er
in het blad „Cobouw" een tiental ar
tikelen over hout verschijnen.
Ook wat lezingen en excursies be
treft, is het bureau actief. Voorts is een
instructieve film in de maak
„In uw toekomst zie ik een man
met zwart haar, een man met
blond haar, een man met een
snor en een man
