CULTUREEL NIEUWS
Dat kost geld
Waf is een rakei-vliegiuig?
Als hei erg warm is
Lichte wollen stoffen zijn zeer geschikt voor de herfst
DE RAADSELS
KLEINE GRAPJES
Lied van de week
Ploffiets-vreugde
Psychologisch rapport over
Holdert gevraagd
Prins Bernhard twee dagen
naar de R.A.F.
ZATERDAG 8 JULI 1950
S«»5WittWWAWwW^
HET IS NU al zover met mij heen,
dat het niet meer b\J brieven blijft
in deze rubriek neen, men trekt
mij nu al, zü het schuchter, bij de
mouw.
Hoewel ik met de hand op het hart
verklaren kan dat ik mijn incognito
angstvallig heb behoed, schijnt er
toch iets omtrent mijn identiteit te
zijn uitgelekt. En zo kon het mij ge
beuren, dat dezer dagen een huis
vrouw van haar werktrapje daalde,
toen ik met een tas vol andijvie haar
huis passeerde, en mij vriendelijk
vroeg: „Kunt u er niet eens een
stukje over schrijven dat de kinderen
niet zoveel zand tegen de ruiten moe
ten gooien? Dat is nu al de derde
keer deze week dat ik mijn ramen
moet lappen, en het zijn er nogal wat
aan de straatkant
Ik heb haar vanwege het gevor
derde uur maar geen uitleg van haar
veronderstelling gevraagd en lachend
beloofd, dat ik het op het lijstje zou
zetten. Maar nu ik datzelfde lijstje
nog eens nalees, kom Ik opeens tot
de conclusie dat al de voorafgaande
onderwerpen, hoe belangrijk ook,
eigenlijk best even kunnen wachten,
en dat ik vandaag eens voorrang wil
verlenen aan die eenvoudige vraag.
Zand tegen de ruiten gooien: is dat
nu iets om een kolom over vol te
schrijven? Kinders blijven kinders: je
kunt ze niet aan een touwtje binden,
gooien zit hun in het bloed. Dat beet
je zand zal heus geen kwaad doen:
een emmer water is er goed voor. Er
zijn heus wel belangrijker zaken in
de wereld. Dacht u dat?
Dan geloof ik, dat u die handvol
ziet. Daargelaten dat die zandgooierij
niet de minste zin of aardigheid heeft
maar de geplaagde eigenares van
de ramen moet er weer met haar em
mer en spons en zeem op, af. Behalve
de ergernis (waarmee wij' tegenwoor
dig al rijk genoeg bedeeld zijn) kost
het haar ook tenminste een kwartier
tijd. En tijd is geld, óók en niet in
het minst voor de huisvrouw.
Maar het blijft niet bij die handvol
zand. Is een kind eenmaal daarmee
begonnen, dan zoekt het al gauw
soortgelijk amusement, liefst nog een
tikje forser.
Hebt u er wel eens op gelet hoeveel
kinderen er eigenlijk zonder onder
breken mee bezig zijn, iets in hun om
geving te vernielen? Niet in het vuur
van het spel, zoals Cornelis die „een
glas" brak „vooraan de straat"
al gebeurt dat tegenwoordig vanwe
ge het voortschrijden der techniek
eerder met een keiharde „voetbal"
dan met een „volant".
Het is niet prettig als uw eigen
ruiten het slachtoffer worden van
een vrije schop maar er is enig
excuss voor te vinden. Zo ook met
uw tuinhekje, dat uw kleine buurjon
gen zo'n verrukkelijk object vindt
om er op heen en weer te zwaaien.
Deze en dergelijke schadeposten zijn
zo oud als de bewoonde steden zelf,
en kunnen de braafste Hendrik over
komen. Maar ergerlijk en onrustba
rend zijn de toenemende vernielingen
uit pure zinloze baldadigheid, uit lou
ter lust om kapot te maken.
Wie zijn ogen de kost geeft moet
zich daarover wel toenemend zorgen
maken. Dat schopt maar tegen hek
ken en deuren, dat maakt krassen op
pasgeverfde panelen, graaft tegels en
klinkers uit het trottoir, gaat aan de
takken van jonge boompjes hangen,
rukt hele lappen uit de schors van
grotere bomen totdat er een ring is
losgescheurd en er onherroepelijk da
dood op volgt. Het is, als men er op
gaat letten, zo algemeen verbreid en
omvangrijk dat men zich niet meer
verbaast over commissies tot wering
van baldadigheid.
Wandelt men door een park, dan
stuit men op de trieste aanblik van
hele partijen jong hout en struiken,
die terwille van „de katjes" op de
ergerlijkste manier zijn stuk getrok
ken en uit elkaar getrapt. Om nog
maar niet te spreken van de banken.
Nauwelijks zijn ze, fris geverfd en
keurig, ten gerieve van oude mensen
en moeders met kleintjes neergezet,
of de altijd onzichtbare vernielal gaat
op zoek naar buit en stort zich met
wellust op al dat verse en gloednieu
we. Men ziet hem nooit aan het werk
maar na een week kan men er ze
ker van zijn, dat men zijn naam, vol
uit, in de nieuwe verf gekrast of zelfs
dat moet hem nogal tijd hebben ge
kost! met een mes uitgesneden.
En hier doet zich een nieuwe na
righeid op: de vernielal staat niet al
tijd in de kinderschoenen. Er wordt
algemeen geklaagd over baldadigheid
van de schooljeugd: maar wie krast
zijn naam, en vaak minder onschuldig
schrift, op het glan-end geverniste
hout van nieuwe spoorwegcoupé's, in
het prachtige donkere beschot van
historische trappen (ik heb ze gezien,
met bloedend hart!), op gedenkstenen
en monumenten? Ik heb mij zelfs la-;
ten vertellen, dat op een nationaal
monument een soort ingegrifte serie
voorstellingen te vinden is, dia niet
op het ontwerp van de vervaardiger
voorkwamen. De amateur-graveur
moet er enige uren mee zoet zijn ge
weest. En ten kleine jongen is hij, ge
zien de diepte van de krassen, ook niet
geweest.
Wij moeten hier iets aan gaan doen.
Niet het minst om de materiële scha
de, die in de millioenen loopt. Als u
alleen maar eens nagaat, dat elke uit
gerukte struik de gemeente op 2.
elk vernield jong boompje op 15.
komt te staan. En dat in een tijd,
waarin wij ook in de publieke porte-
monnaie elk dubbeltje moeten omke
ren. „Dat kost geld!" is een waar
schuwing, die wij allen onze kinderen
dagelijks moeten voorhouden, óók en
vooral als het om gemeenschappelijk
bezit gaat.
En daar zrj we bij het begin van de
remedie. Als iedere moeder werkelijk
ernst maakte met de stelregel, die zij
van haar moeder leerde: Wees dub
bel voorzichtig met hetgeen uw eigen
dom niet is dan was er al ontzag
lijk veel gewonnen, méér dan met op
richting van commissies of uitbreiding
van het politiecorps. Bestrijd de ver
nielzucht binnenshuis: de gemeen
schap zal er wel bij varen.
SASKIA.
QE ZONNEJURKJES met losse bolero
zijn deze zomer wel bijzonder popu
lair. Geen wonder, ze zijn flatteus en
practisch en daarbij zeer geschikt voor
allerlei variaties. Hier ziet u een pret
tig patroontje, dat ook voor minder ge
oefende naaisters niet veel moeilijkhe
den meebrengt. U kunt het geheel uit
De zwaardere mantels voor de herfst
richten als vanzelf onze aandacht op
de daarbij behorende zware stoffen.
Het zijn hierbij vooral de geruite des
sins, die herinneringen oproepen aan
het vorig jaar. Daarnaast vinden we
voor het komende seizoen echter een
streven naar lichtere stoffen, die toch
voldoende warmte geven. De mogelijk
heid van een weefsel om tegen koude
te beschutten zit immers niet uit
sluitend in de Öikte. Het zijn het ge
bruikte materiaal en de wijze van we
ven, die de doorslag geven.
Daarom dan ook nemen de lichte
tweeds in de collecties zo'n grote plaats
in, evenals serge en andere gladde
stoffen. Voorts is er veel fluweel. En
bij dat alles zijn het vooral de fantasie
patronen, waarvoor de ontwerpers een
grote voorkeur tonen.
Vooral in de uit aan twee kanten
draagbare reversible stoffen vervaar
digde tailleurs met bijpassende mantel,
zien wij deze fantasieweefsels veelvul
dig toegepast. Wij kunnen ons dat voor
stellen, want juist deze kledingstuk
ken zijn voor de mensen van de mode
huizen zo boordevol mogelijkheden. Bij
voorkeur kiezen zij hiervoor het lichte
reversible tweed, maar daarnaast zijn
er stoffen van lamswol, die in effen en
geruite dessins een grote kans maken
om populair te worden. Die geruite
dessins dan te nemen in de grootst
denkbare afwisseling van het altijd ge
vraagd wolfstandmotief tot de grote
open patronen in gelijke kleuren ofwel
in afwisselende gekleurde overruiten.
Maar ook een aantal gespikkelde mo
tieven heeft zijn plaats behouden in
de stoffenvoorraden, waaruit de mode
ontwerpers putten.
ELSE DAN AH
Van dit lichte wollen dames ensemble een ontwerp van Charles Mon
taigne uit Parijs is de mantel van een reversible weefsel gemaakt. Het
kan daardoor zowel met de witte als met de zwart-wit geruite kant naar
buiten worden gedragen.
JN HET KADER van het Holland Fes
tival wordt in het Gemeentemuseum
te Den Haag een tentoonstelling ge
houden onder de titel „Wereldschrij
vers van nabij". Deze expositie moét
worden beschouwd als een vervolg op
de tentoonstelling „Schrijvers van na
bij", die zich beperkte tot Nederlandse
en Vlaamse auteurs sinds 1880 en wel
ke plaats vond tijdens de Haagse kunst-
maand in Januari 1949. De bezoekers
kunnen door het zien van „Wereld
schrijvers van nabij" een duidelijker
beeld verkrijgen van de schrijvers, die
men gaarne leest. Zij zullen er wel
licht ook onbekenden ontmoeten en
tengevolge van deze voorlopige ken
nismaking, eenmaal thuisgekomen
gaarne de werken van deze schrijvers
ter hand nemen. Er zijn ongeveer ne
gentig auteurs vertegenwoordigd uit de
Ver. Staten, Groot-Bri-ttannie, Frank
rijk, Duits-schrijvende auteurs, Dene
marken, Finland, Italië, Spanje, Chili,
Vlaanderen en Nederland. Men ziet
van elk van hen portretten, boeken,
brochures, brieven, handschriften, cu-
rioso en foto's uit eventueel van een
naar een geschrift van een auteur ge
maakte film. Aan de totstandkoming
van deze voor een elk, die de schone
letteren bemint, zo interessante ten
toonstelling, werd door vele nationale
en internationale instellingen en per
sonen medegewerkt. De inrichting er
van was in handen van Bert Bakker,
Rein Blijstra en dr. J. Hulsker Tot 23
Juli kan men „Wereldschrijvers van
nabij" bezoeken. De mogelijkheid is
niet uitgesloten, dat ook in andere
plaatsen gelegenheid zal worden ge
zocht om deze expositie te brengen.
Laten wij het hopen!
WOENSDAGMIDDAG ontving Henk
Badings in het Internationaal Cul
tureel Centrum te Amsterdam uit han
den van de programmaleider van de
Stichting Radio Nederland Wereldom
roep, G Sluizer, in de vorm van een
oorkonde de eerste prijs (f 1000) voor
1. Mijn geheel is iets waar ieder zich
op verheugt, en bestaat uit 12 letters:
9, 7, 8, 6 is een jongensnaam
1, 2, 12 dient om haring in te doen
3, 11, 5, 6 is een muntstuk
4, 2, 9 is in Artis te bekijken
10, 2, 4, 9 is een knolgewas.
2. Ik kom vaak na een storm in actie
en oefen een nuttig beroep uit. Met
twaalf letters kun je me opschrijven.
1, 2, 11, 12 ?s een hemellichaam
6, 8, 9, 10, 11, 5 is een ander woord
voor slapen
7, 4, 5 is een veel voorkomende jon
gensnaam
3, 11, 1, 2 is een overblijfsel.
3. Ook dit raadsel bestaat uit 12 letters
en het is een benaming voor een
onaangenaam iemand.
Een 4, 5, 8, 10 is een stuk kleinvee
1, 2, 6, 10, 11, 12 is een man, die
geld maakt
7, 5, 2, 3 is een biggenmoeder
9, 8, 10, 10, 11, 12 is een vakman.
De Oplossingen.
1. Vacantiepret
2. Strandjutter
3. Muggenzifter.
Het juiste begrip.
Onderwijzer: „Wat is wind?"
Leerling: „Lucht, die haast heeft,
meester.
Wijsneuzen.
„Kinderen, wat maken jelui 'n leven, ik
dacht dat je zoet aan 't spelen was!"
„Ja, wij spelen ook: „vader en moeder".
„Maar daar hoef je toch zo'n mond niet
bij op te zetten, Jantje".
„Wel zeker, we praten over kinder
opvoeding!"
Kaarten.
Je begrijpt nu wel, zegt de onderwijzer
in de aardrijkskundeles, dat de officie
ren, wanneer het oorlog is, goede kaar
ten moeten hebben. Weet jij het nog,
Piet?
Ja, meester, om te kruisjassen, als
zij niet te vechten hebben.
zijn orkestwerk: „Fantasie over het
Nederlandse volkslied: „Het waren
twee Koningskinderen". Dit ter gele
genheid van het 75-jarig bestaan van
de Kon. Nederlandse Toonkunstenaars
Vereniging, Samen met deze vereni
ging had de Wereldomroep een com
positiewedstrijd uitgeschreven. Geza
Frid, die variaties op een Nederlands
volkslied (voor orkest en koor) inzond,
ontving de tweede prijs (f 500). De be
kroonde werken zullen nog dit najaar
worden uitgevoerd en verspreid.
Gisteren werd in het museum Fodor
te Amsterdam de eerste tentoonstelling
geopend van ,,De Keerkring", vereni
ging van beeldende kunstenaars.
Het Italiaanse wonderkind Pierino
Gamba heeft met veel succes een aan
tal concerten te Montevideo gegeven.
In het Scala-Theater te Milaan is een
opvoering gegeven van de nieuwe opera
in drie bedrijven van Gianfrancesco
Malipiero „Allegra Brigata". In Turijn
overleed onlangs de bekende componist
Giocondo Fino. Hij schreef o.a. de tra
gedie „La Festa del Grano" en qb
opera „Debora".
Holland staat thans in het teken
Van de bromvliegmotorfiets.
't Mag dan niet zo'n zware wezen,
Maar ten slotte is het IETS!
Sinds de eerste zijn verschenen
Met hun knorrepotgeluid,
Zwermen zij langs 's heren wegen
Als een bijenvolkje uit.
En ik weet niet in hoeveel soorten,
(Tien heb ik er reeds geteld,)
Rijden ze door onze steden,
Dwalen ze door bos en veld.
Oude dames, die men eerder
Met een breikous had verwacht,
Kan men bij een pomp zien tanken,
Wuiven naar de Wegenwacht.
Oude heertjes met een kaasdop
En de billentikker aan.
Ziet men thans als motorduivels
Op de éénpits-ploffiets gaan.
En maar knetteren en ploffen,
En maar toeteren: „Tuut, pep!"
Net alsof zij willen zeggen:
„Zie je dat 'k een motor heb!!!"
Op één litertje benzine
Karren zij de wereld rond,
't Stuur krampachtig in de handen
En de beentjes bij de grond.
En zo zitten zij te zitten,
Deze op het rijwielpüd,
Gene midden op de rijweg
Als een hele held, omdat
Men nog nooit heeft uitgeknobbeld
Wdar zo'n ding nu rijden moet,
Maar op géén van beide worden
Zij met veel plezier begroet.
Doch dat mag de pet niet kreuken,
Holland knettert, ploft en bromt.
Maar IK trap nog op mijn zwijntje.
Wanneer didr een eind aan
komt
JABSON
De Bijz. Raad van Cassatie te Den
Haag heeft de behandeling van de
zaak tegen H. Holdert uit Amsterdam
in beroep van cassatie geschorst. De
Raad wenst een psychologisch vcor-
lichtings-rapport over de persoon van
verdachte, die tijdens de oorlog direc
teur van het dagblad „De Telegraaf"
v/as. Holdert werd op 31 October ver
oordeeld tot 12 jaar gevangenisstraf.
Op uitnodiging van de chef van de
Engelse luchtmachtstaf, airchief Mars
hal Sir John Slessor, is Prins Bernhard
gisteren voor een tweedaags bezoek
naar Engeland vertrokken. De Prins
zal te Farnborough demonstraties van
de Engelse luchtmacht bijwonen.
Utrecht begint op 22 Juli a.s. een
markt voor tbc-vrij vee; op de gewo
ne wekelijkse veemarkt zal een spe
ciale afdeling worden ingericht.
Tenniscostuums zijn ook aan de
eisen van de mode ontworpen,
vooral wanneer zij door tennis-
beroemdheden worden gedragen.
Dit model is uit witte zijde met
een klein klokrokje, met een V-
hals op de blouse, die schuin af
lopend loegeknoopt wordt en met
aangeknipte mouwtjes, die de mo
derne schouderlijn accentueren.
dezelfde stof ma
ken (ca. 3.50 m van
90 breed), maar 'n
afstekende bolero
staat ook leuk.
De achterbaan van
de rok is in de
voorbaan getekend
De 2 cm brede on-
derschietjes aan de
achterbaan en het
rugpandje worden
alleen links aange
knipt. U begint met
de figuurnaadjes in
voor- en rugpand te
stikken. De rech
terzijnaad wordt ge
sloten, de linker
krijgt zowel aan
voor- als rugpand
een belegje, waar
op u drukknoop
sluiting aanbrengt.
De bovenrand
werkt u met schui
ne biesjes'af, waar
bij u aan het rug
pand tegelijk de
schouderbanden (54
x 4 cm) meenaait,
die op de rug kruisen en van voren aan dichtstikken en zij- en schoudernaden
het lijfje geknoopt worden. U verbindt sluiten. De halsrand zet u tussen de
de zijbanen van de rok met de mid- kraag van dubbele stof, waarna u de
denbaantjes, sluit de zijnaden en randen en de mouwtjes met schuine
werkt het split af. Dan zet u de rok biezen afwerkt.
aan 't lijfje, waarbij de middenbaan- Ter afwisseling kunt u de jurk ook
tjes ingerimpeld worden. In het voor- als een overgooier met een blouse
pand van de bolero de figuurnaad dragen.
land te verdrijven en dit kleine toestel-
was inderdaad en zeer gevaarlijk wa
pen. In 2"*/» minuut kon het tot op een
hoogte van 9000 meter klimmen. De
snelheid was 900 km per uur en de be
wapening bestond uit twee 30 m.m. ka
nonnen. Wanneer nu zo'n raket-jager
'n Amerikaans-Engels eskader aanviel,
was allereerst het doel de gesloten for
matie uit elkaar te slaan, zodat de Vlie
gende Vestingen elkaar niet meer kon
den dekken door middel van hun mi
trailleurs. Er waren dan twee a drie
raket-jagers, die dwars door het eskader
jaagden, vurend uit hun kanonnen. Ge
lukte het, op die manier één of meer
Vliegende Forten uit de Formatie te
drijven, dan werden deze opnieuw aan
gevallen, ditmaal door gewone schroef-
jagers, die in afwachting, op veilige af
stand het zware werk door de raket
jagers lieten opknappen. Het aantal
raket-jagers was echter gering en tech
nisch zeer onvolmaakt. Spoedig volgde
de capitulatie en kwam ook aan dit tijd
vak gelukkig een einde. De „Kornet"
werd nu als oorlogsbuit naar Amerika
vervoerd om daar verder ontwikkeld te
worden.
JS TEGENWOORDIG het straalvlieg
tuig in de luchtvaart al aardig inge
burgerd, het raket-vliegtuig verkeert
nog in het experimentele stadium. Er
zullen nog wel enige jaren voorbij gaan,
voor we zo'n vuurspuwend monster
naar Mars of Venus zien vliegen. Wat
is nu raketvoortstuwing?
Het lijkt erg ingewikkeld, maar het
valt nog al mee. 'n Raket is niets an
ders dan een vuurpijl. Lang geleden
was deze al bekend, o.a. bij de Chine
zen. Na talrijke omzwervingen kwam
de vuurpijl in Europa terecht en de
oude Grieken vonden het een pracht-
wapen om bij hun diverse oorlogen te
gebruiken. In de loop der eeuwen ech
ter raakte de vuurpijl als oorlogswapen
op de achtergrond. Hij werd alleen nog
gebruikt bij schipbreuk, wanneer door
middel van zo'n vuurpijl 'n lijn naar
het schip geschoten werd en ook voor
het geven van lichtsignalen. Duitsland
evenwel zag het als een uitstekend mid
del voor het behalen van hoge snel
heden en begon jaren geleden met
proefnemingen. Men böuwde een race
auto en wilde deze door middel van
raketten voortdrijven, hetgeen jammer
lijk mislukte. De geleerden interesseer
den zich er toen niet meer voor en
weldra was men hem vergeten. Toch
is het raket-vliegtuig er gekomen! Men
had snelle jagers nodig en toen her
innerde men zich weer die oude vuur
pijl. Men ging weer aan het experimen
teren. Er werden door de Walter
motorenfabriek speciale raketinstalla
ties ontworpen, die men in raketbom
men (V 2) en in raketjagers inbouwde
Voor een gewone motor gebruikt men
natuurlijk benzine als brandstof. Ech
ter niet voor een raket. Hiervoor neemt
men een mengsel van waterstof per
oxide. hydrazine-hydraat (brr. wat een
woord) en "lcohol. Deze vloeistoffen
bevinden zich in aparte tanks en wor
den door pompen naar een verbran
dingsruimte geperst. In deze verbran
dingsruimte of kamer wordt ook zuur
stof gespoten. Er ontstaan nu, verbran
dingsgassen, die door middel van een
lange pijp (2 g. straalpijp) met grote
kracht ontwijken. Dit veroorzaakt dus
een voortstuwende werking. In werke
lijkheid is alles natuurlijk veel inge
wikkelder en de geleerden goochelen
met woorden als T Stoff en C Stoff,
maar wij zullen ons met interessanter
onderwerpen bezig houden. Nu, deze
Walter raketmotor werd o.a. ingebouwd
in de „Kornet". Het was het eerste raket
vliegtuig ter wereld en het was levens
gevaarlijk met het geval te vliegen. De
Duitsers gebruikten dit toestel tegen
het einde van de oorlog om de Ameri
kaanse Vliegende Forten boven Duits-
vuESSNoeFOKTeN
aeiwakehn^J: