Geïsoleerd kakkerlakkenhart blijft
vierentwintig uur „doorleven"
Zeeuwse oesters in Afrika's wateren
Mysterie van „Wookey Hole" ontsluierd
Van wasserij voor de ex-keizer tot
fabriek van vulpenhouders
Verbluffend experiment
van Nederlands
echtpaar
Nederlandse expert
geeft leiding
Een dertigste maar!
Oude mijngang verborg eeuwen
lang een wonder van genezing
Hitier zocht goud - en
de mensheid profiteert!
BAD GASTEIN in de Hohe Tauern is
In de knel
DINSDAG 1 AUGUSTUS 1950
(Van onze Haagse redacteur)
Als u mocht twijfelen, of ook een
kakkerlak een hart heeft een mens
peinst in zijn lome zomermeditatleB
soms over rare dingen vraag het
dan aan dr. B. J. Krijgsman. Hij zal het
n niet alleen onmiddellijk bevestigen,
maar het hart van het griezelige dier
ook laten zien; zo u wenst in het open
gesneden lichaam van de kakkerlak of
uit diens lijf geïsoleerd in een vloei
stof, waarin het tot 24 uur toe blUft
doorleven...
Dr. Krijgsman heeft een zwak voor
kakkerlakken. Niet omdat hij ze zulke
mooie en gezellige beestjes vindt, maar
omdat ze voor hem een dankbaar stu
die-materiaal opleveren.
Dr. Krijgsman is echter niet gemak
kelijk te bereiken, want op het ogen
blik is hij lector in de vergelijkende
physiologie aan de universiteit van
Cape Town in Zuid-Afrika, waar hij
de naam van de Nederlandse weten
schap hoog houdt en de aandacht van
ontelbaren op zich gevestigd heeft door
ïijn opvallende experimenten en door
ie succesvolle resultaten, die hij daar
bij heeft bereikt.
Dr. Krijgsman is een rasechte Neder
lander, vroeger verbonden aan de
Bijksuniversiteit in Utrecht en daarna
professor in de medische dierkunde in
Batavia. Een paar jaar geleden kwam
hij naar Cape Town, vanwaar zijn
faam zich over geheel Zuid-Afrika ver
breid heeft. Hij bestudeert voornamelijk
de lagere diersoorten. Met intense be
langstelling volgen de Zuid-Afrikaners
zijn prestaties, die er veel toe hebben
bijgedragen de kennis omtrent deze
diersoorten te vergroten.
Wat hij met de kakkerlakken uitge
haald heeft, beschouwt men er wel als
een van de meest spectaculaire staaltjes
van zijn proeven.
Ja zeker, zegt dr. Krijgsman, een
kakkerlak heeft ook een hart, een
klein, buisvormig geval, dat het bloed
door het aderloze, afschuwwekkende
lichaam van het diertje pompt. Hij en
zijn vrouw, Nelly E. Krijgsman, die zich
aan het nieuwe onderdeel van de af
deling Dierkunde van de Universiteit
van Cape Town de vergelijkende
physiologie bezig houden met de
structuur en de levensfuncties van de
dieren, hebben zorgvuldig het hart uit
een kakkerlak gehaald en het 24 uur
laten doorwerken in een synthetisch
mengsel van dezelfde zouten als in het
lichaam van het beestje voorkomen.
Van het hart van de mens, van de
zoogdieren, van kikkers, weet men
heel wat af. Maar wat weet men
van het hart van de kakkerlak
aristocratisch „periplaneta Americana"
geheten de nachtmerrie van de huis
vrouw, de plaag van de bakkers en
de schepelingen?
Hart met gangmaker.
Het hart van de lagere diersoorten
heeft, wat we eenvoudigheidshalve
maar een „gangmaker" zullen noemen
en twee zenuwen, die de versnelling
en de vertraging regelen. Dr. Krijgsman
ontdekte, dat ook de kakkerlak zo'n
„gangmaker" heeft, een groep cellen,
die impulsen afgeven. Maar een vertra
gende zenuw heeft hij niet kunnen vin
den.
De wetenschapsmensen concentreren
vaak maandenlang al hun aandacht op
voor gewone stervelingen schijnbaar
nutteloze zaken. Waarom bijvoorbeeld
bestudeert dr. Krijgsman de kakker
lakken? „Eenvoudig omdat we er iets
van wensen te leren en om onze kennis
van de lagere diersoorten te vergro
ten", zegt hij. Nutteloos acht hij zijn
experimenten allerminst. Want hij on
derzoekt de invloed van insectenpoeders
op het hart van de lagere dieren. Zo
is hij er op het ogenblik achter, welke
reacties mengsels van verschillende
Sterkte te weeg brengen.
Ook in Nederland werkte het echt
paar Krijgsman al met kakkerlakken.
Hij kan er genoeg krijgen, voornamelijk
uit broeikassen. Thans snijden zij met
een grote bedrevenheid het lichaam
open, halen het hart eruit en houden
het in een schaal met een oplossing van
zouten van dezelfde hamenstelling als
de lichaamszouten van het insect een
etmaal „in leven". De eerste operatie
duurde vijftien minuten. Op het ogen
blik is zij nog slechts een kwestie van
seconden.
Kakkerlakken en andere torren en
kevers, vliegen, muggen en spinnen; er
zou voor de heer en mevrouw Krijgs
man nog heel wat te studeren zijn
Maar dat is minder gemakkelijk. „Vlie
gen hebben ook een hart, maar het is
te klein om het eruit te halen", zou dr
Krijgsman u zeggen. Over de inwendi
ge organen van dit insect is nog niet
zo heel veel bekend. Doch dat is niet
de schuld van het energieke Nederlandse
echtpaar, dat ver van huis zijn nieuwe
landgenoten verstomd doet staan over
wat hun vernuft en hun kennis ver
mogen...
^OEN WIJ enige maanden geleden
met een oesterschip van lerseke uit
de Ooster-Schelde opvoeren en een
paar stoere Zeeuwen het sleepnet bin
nenhaalden en de kostelijke inhoud
op het dek uitspreidden, hebben wij
de krabben gelaten voor wat zij waren,
maar ons de oesters uitstekend laten
smaken.
Oesters moeten vers zijn; als het kan
zo uit het zilte water opengebroken
viorden om ze naar binnen te laten
glijden..,. Verse oesters! In lerseke
kan men er in de bepaalde maanden
die ervoor bestemd zijn, naar harte
lust van smullen, In goede Nederland
se restaurants zet men ze de liefheb
bers eveneens in verse vorm voor. In
Engeland en vooral in Belgie, die goe
de afnemers van dit Zeeuwse product
zijn, worden eveneens veel oesters ge
geten, doch willen deze landen de
smulpapen een délicatesse voorzetten,
dan is telkens nieuwe aanvoer nodig.
Moeilijker wordt het in verder ver
wijderd gelegen streken. In Zuid-
Afrika bijvoorbeeld zouden oesters
door de hoge prijs van het snelle ver
voer een kostbare geschiedenis wor
den. Toch lust men ook daar gaarne
zijn oestertje. Welnu, hebben de Zuid-
Afrikaners gezegd, dan gaan we ze
zelf kweken! Zij lieten jonge
oesters uit Nederland en Frankrijk
naar de strandmeren van Knysna
brengen, in de hoop dat zij er gedijen
zullen. Naar het zich laat aanzien, is
6ucces te verwachten. De oesters
groeien goed, doch men zal er nog een
jaar of vijf geduld moeten oefenen
voor zij op de tafels van de restaurants
en hotels kunnen verschijnen.
De jonge oesters, die er onder de
hoede staan van de heer J, van Dort
een deskundige op het gebied van de
oestercultuur in Nederland, waren,
toen ze er uit Zeeland arriveerden
niet groter dan de nagel van een
duim. Thans kan de heer Van Dort er
Het Nederlandse volk schenkt
jaarlijks meer dan 30 millioen gul
den in collectebussen.
Uw Nationale Rode Kruis heeft
daarvan slechts één dertigste
nodig.
U hebt het recht te verlangen
dat Uw Rode Kruis zijn aandeel
ontvangt.
Geef dus NU Uw aandeel aan
Uw Rode Kruis.
Zoveel als Uzelf hiervoor over
hebt.
reeds eeuwen lang beroemd om zijn
geneeskrachtige bronnen, die door
velen bezocht morden oto (e worden
verlost van rheuma en ischias. Sedert
de wetenschap enigszins bekend is ge
raakt met jiet verschijnsel der raciio-
activiteit, hebben medici en natuur'
kundigen vastgesteld, dat de genezen
de kracht van het Bad Gasteiner bron-
Water hef gevolg is van de radio-acti
viteit van dat water. Een toevallige
ontdekking is oorzaak, dat de faam
Van Bad Gastein in komende jaren in
de schaduw zal worden gesteld door
de reputatie, die het boerendorpje
Bockstein, niet ver van Bad Gastein
gelegen, bezig is zich te verwerven,
Tot goed begrip hiervan moet men
weten, dat in de Hohe Tauern eeuwen
geleden goudaders ontgonnen werden
De opbrengst was, naar de goud-
j Vondsten van onze tijd gerekend, niet
groot, maar toch had menige goudzoe-
ker in die voorbije jaren succes en
keerde hij als een welgesteld man te-
?/i"aar z^n s*nd' dr°P of land.
.Merkwaardigerwijze waren het voor-
Italianen, die zich met de ontgin-
or.lL Joudaders in de Hohe Tauern
onledig hielden. De laatste 150 jaar
heeft de goudwinning In dat Oosten
rijkse bergland gerust De boeren groe
ven niet langer in de bergen, welge
stelde gasten kwamen naar Bad Gas
tein en de oude mijngangen raakten
in het ongerede. Nog slechts een le
gendarische herinnering aan de „goud
mannetjes" van weleer bleef over. Dit
duurde tot 1939.
Oostenrijk was toen al bij het Der
de Rijk ingelijfd. De oorlog met Polen
en Frankrijk/Engeland was uitgebro
ken. Berlijn had goud nodig en ging
na, waar in de Duitse landen vroeger
wel eens goud was gevonden. Ook de
Hohe Tauern kwamen in dit verband
op de voorgrond. Geologen, ingenieurs,
arbeiders, machines en wat verder cot
de mijnbouw behoort werden naar
Bockstein gebracht. Oude mijngangen
werden weer uitgegraven en verlengd,
sommige tot een lengte van welhaast
3 kilometer. Goud evenwel werd niet
gevonden, maar wel deed zich een ver
schijnsel voor, dat eigenlijk nog op
merkelijker was dan een goudvondüt
Mijnwerkers, die door langjarige ar
beid in de diepte, veel last hadden ge
kregen van rheumatiek, ichias en
hiermede verwante ziekten, bemerkten
tot hun aangename verbazing, dat zij
na enige tijd te hebben gewerkt in de
..goudmijnen" van Böckstein geen iast
meer hadden van hun kwalen Voorts
stelden ingenieurs vast dat de tempe
ratuur in de mijngang hoger werd
naarmate deze dieper in de berg door-
do belangstellende reeds oesters tonen
met een middellijn van vijf centimeter.
Hij laat er de oesters opgroeien in
bakken, teneinde te voorkomen, dat ze
onder het verschuivende zand raken
en stikken. Zij vinden blijkbaar in
het water van de strandmeren vol
doende voedsel. In Zeeland en in
Frankrijk heeft men er wat minder
omkijken naar, want niet alleen bevat
het zeewater ook daar voldoende voe
dingsstoffen, maar bovendien strooit
men er het oesterbroed in de open
zeearmen uit, waar men de jonge die
ren rustig laat groeien tot zij groot
genoeg zijn,
In Zuid-Afrika kweekt men thans
geïmporteerde oestertjes, doch daar
naast experimenteert men ook met de
inheemse oesters, die op dg rotsen
tussen Port Elizabeth en Mossel Bay
groeien. Deze laatste oesters hebben
een uitstekende smaak, maar een
lelijke vorm. Doordat zij op de ruwe
rotsen leven en blootgesteld zijn aan
woeste zeeën, hebben zij dikke schel
pen gekregen. De heer Van Dort zal
nu trachten een betere vorm te ont
wikkelen door ze in brede riviermon
den met getij te brengen, in de hoop
dat ze er tot rijpheid zullen komen.
De oestercultuur in de strandmeren
van Knysna vereist veel zorg, Honder
den asbestplaten, bedekt met verschei
dene lagen witkalk, worden in het
meer neergelaten. Het jonge leven zet
zich daarop vast en wanneer de oes
tertjes ruim een centimeter groot ge
worden zijn, worden zij eraf gestoken
en in de bakken gebracht om dan ver
der op te groeien tot zij groot genoeg
zijn voor de consumptie. De kalklagen
op de asbestplaten dienen om de jon
ge oesters onbeschadigd van deze pla
ten, waarop zich vaak 200 jonge dieren
hebben vastgezet, te kunnen verwij
deren.
De heer Van Dort hoopt binnen
kort weer anderhalf millioen baby
oesters uit Zeeland te ontvangen, om
ze in de Zuidafrikaanse wateren te
laten gedijen.
Onderaardse groiten met
griezelige reputatie
In het graafschap Somerset, in het
Zuidwesten van Engeland, liggen de
geheimzinnige grotten van Wookey
Hole. Deze holen liggen onder de krijt
rotsen en sedert eeuwen heet het in
die streek, dat er in die grotten din
gen gebeuren, die des duivels zijn.
Zonderlinge geluiden, mensenstemmen,
onverklaarbare verdwijningen van lie
den, die zich in de diepte gewaagd
hadden ziet hier enige van de ver
schijnselen, die de bevolking en me
nige toerist met bijgelovige vrees heb
ben vervuld. Reeds in de vroegste
middeleeuwen, lang vóór de kruistoch
ten een aanvang namen, maken kerke
lijke geschriften, opgetekend door
vrome geestelijken, gewag van Wookey
Hole als van een duivels-oord, waar
de mensen bijzondere gevaren dreigen.
Een der griezeligste bijzonderheden
van die zonderlinge grotten was wel,
dat mensen, die er binnentraden en
spoorloos verdwenen, vaak geruime
tijd later als lijk uit volle zee door een
visser werden opgehaald. En als zo'n
vreedzame visser zijn netten inhaalde,
kwam met zo'n menselijk cadaver ook
wel eens een deel van het geraamte
van een voorhistorisch dier naar bo
ven. Een ander onverklaarbaar ver
schijnsel was, dat zij, die de grotten
betraden, soms verrast werden door
prachtige muziek of door lawaai, dat
de indruk wekte, afkomstig te zijn
van een aantal menselijke stemmen.
Het verhaal van boer Williamson,
die in de 18e eeuw een weddenschap
afsloot, dat hij de grotten zqu betre
den en levend zou terugkeren, doet
drong. En de boeren uit de omgeving,
die ook over rheumatiek wisten mee
te praten, waagden wel eens een min
of meer clandestiene wandeling in die
gangen om ook gezond te worden.
HITLER verdween. Oostenrijk werd
weer zelfstandig. Nieuwe onderzoe
kingen vonden plaats in de Böckseiner
goudmijnen. Proeven met patiënten
werden genomen en wierpen bijzonde
re resultaten af. Toen ontstond het
plan, om Böckstein tot Bad Bockstein
te maken. Voor de bewoners eensdeels j
een buitenkansje, omdat nu weldra
veel gasten in hun streek zullen komen
en er verteringen zullen maken, maar
anderzijds betekent de promotie tot
„Kurort" een verhoging van het tot
dusver zeer landelijke kostenniveau.
Hotels, restaurants en de voor een
badplaats noodzakelijke andere dingen
zijn er in Böckstein nog niet of nau
welijks, maar reeds stromen de zieken
naar het dorp Een keer of twaalf flink
diep de mijngang' in en ongeneeslijk
geachte rheuma-patiënten kunnen ge
nezen naar huis gaan. De toegang tnt
de „wondergang" is nog moeilijk en
sommige patiënten zijn zelfs niet in
staat de vrij lange wandeling door
zwaar terrein van Böckstein naar 'ie
„gang" te doen. Dit zal spoedig beter
worden. Reeds is het electrische mijn-
treintje weer in gebruik genomen ?n
brengt de patiënten tot op 2.000 meter
de mijngang in. Bad Gastein, dat
blijkt nu, was slechts een zwakke af
straling van de grote radioactiviteit
van de „Goudberg" bij Böckstein.
Eeuwen heeft dit radiumgeheim ge
sluimerd, de Italiaanse goudzoekers
zijn vlak bij de oplossing geweest,
nóg de ronde in de streek van Wookey
Hole. Boer Williamson kwam inderdaad
levend terug, maar hij was waanzinnig
geworden door de doorstane angsten
en geestelijke kwellingen. Na hem
hebben anderen, onder wie weten
schappelijke onderzoekers. Williamson's
voetspoor getreden en zijn óf niet te
ruggekeerd of werden krankzinnig,
De „kerkklokken" van de grotten van
Wookey Hole genoten dan ook tot voor
kort een treurige vermaardheid, want
wie deze onderaardse muziek ver
nam, was gedoemd te sterven of gek te
tworden.
Een jaar of twintig geleden is een
Engels archeoloog, dr. Malcombe, be
gonnen met een systematisch onder
zoek naar de geheimen van Wookey
Hole. Na enige onderaardse gewelven
te zijn doorgetrokken, kwam hij met
veel moeit in 'n vierde spelonk, waar
in zich een groot meer bevond. Hij
oiitdekte toen, dat dit meer eigenlijk
een verbreding was van het riviertje
de Axe, welks loop men nooit geheel
had kunnen volgen. En toen werd het
ook duidelijk, hoe verdwenen lijken
en prae-historische resten in volle zee
konden terechtkomen; de Axe stroom
de onderaards verder en mondde onder
het zee-oppervlak in zee uit. Hij voerde
lijken en beenderen mede en depo
neerde ze op de zeebodem, waar dan
de vissen ze weer vingen.
Dr. Malcombe was er niet in ge
slaagd het geheim van de „kerkklok
ken" en menselijke stemmen te ont
raadselen. Dit bleef voorbehouden aan
onderzoekers, die na de tweede we
reldoorlog Malcombe's werk voortzet
ten. Zij ontdekten nog een ander ge
welf, waarin eveneens een meer lag.
En de geluiden ontstonden, doordat in
de vrijwel afgesloten ruimte bij stij
ging van 't wateroppervlak de luent
werd samengeperst en dan door sple
ten en kieren een uitweg zocht. Het be
geleidende geluid van deze ontsnap
pende lucht, versterkt door de echo.
effecten in de andere gewelven, bleek
de verklaring te zijn van het mysterie
van Wookey Hole, dat twintig eeuwen
lang de mensen met heftig ontzag had
vervuld.
Reeds sedert 1938 is men op de
Afsluitdijk bezig de glooiing op de
z.g. aangevallen plaatsen te ver
nieuwen. Dit gebeurt door beton
blokken trapsgewijs op deze plaat
sen te stapelen. Met een kraan
worden de blokken van het vaar
tuig naar de dijk gevoerd, waar
ze als het ware aan de lopende
band worden geplaatst.
„De sleutel ligt onder de vuilbak
had de mevrouw van het door ons ge
huurde buitenhuis gezegd, „ik blijf
vannacht weg, u komt er wel in". Nu,
we kwamen tegen een uur of twaalf
aan, in de nacht dan, en zochten
der de vuilbak. M'n vrouw gaf
gil, waarbij het gezicht van Boris Kar
loff zou verstijven, want ze greep in
een pad, die blijkbaar erg verkouden
was en geen zakdoek had kunnen vin
den. Heel de grote stad zou reeds op
de been geweest zijn, maar in ons
vacantiedorp blijkt men dat bloedstol
lende gillen bij de drogist te verkopen,
want het bleef daarna angstaanjagend
stil. Aangezien ik ook meer gebrand
ben op schildpadden dan op padden
naturel heb ik een soort detector ge
maakt, om de sleutel op te wichelen.
„Misschien heeft die Mevrouw gezegd:
„in de vuilbak" veronderstelde mijn
inmiddels weer wat bijgekomen liefde.
Bus zochten we in een grandioos as
sortiment van alles wat naar de vuil
nisbelt kan en dat blijkt nog heel wat
onfrissigheden te bevatten. Ik bespaar
u de kleuren en geuren; de sleutels
werden echter niet gevonden. Nu we
toch zover waren, dat we het verschil
tussen vuil en jasmijn niet meer ken
den, heb ik getracht door dat raampje
te klimmen, waarvoor nooit een bloe
metje prijkt. Natuurlijk ben ik daarin
blijven steken, op het moment, dat
mijn vrouw de sleutels vond. En nu de
clou van dit verhaal! Ik zit nog steeds
knel, maar dit stukje moest geschreven
worden, hoe dan ook. De hoofdredac
teur zegt, dat hij met mijn private ge
noegens niets te maken heeft.
En zo is het.
JANSSEN
Modern schrijfgereedschap
onisiaai in bossen van Doorn
Midden in de Stichtse Lustwarande,
verscholen in de verrukkelijke bossen
van Doorn, staat een wit gebouwtje.
Het is de voormalige wasserij van ex-
keizer Wilhelm II, gelegen achter het
thans ter openbare bezichtiging open
gestelde kasteel, waar deze in balling
schap zijn laatste dagen sleet. Daarin
is thans een nieuwe Nederlandse indu
strie, de N.V. Dolfina Vulpenhouder-
Industrie gevestigd.
Wie het wél meent met ons land,
moet hopen op het welslagen der zeer
omvangrijke Industrialisatieplannen dor
regering, zowel met het oog op de ver
betering van onze betalingsbalans, als
hoging onzer exportcijfers en dus ver
betering van onze betalingsbalans, als
in verband met de bestrijding der nog
staag toenemende werkloosheid, welke
door de repatriëring onzer jongens uit
Indonesië'en de uittocht van burgers
uit de Oost nog belangrijk vergroot
wordt.
Maar die industrialisatie heeft in ons
reeds zo dicht bevolkt land met zijn
op zichzelf al grote bevolkingstoename
een schaduwzijde, n.l. deze, dat de gron
den, welke voor recreatiedoeleinden ge
bezigd worden, voor nieuwe fabrieken
en bedrijven in beslag genomen wor
den. Wie het natuurschoon mint, zal
zulks in hoge mate betreuren en met
de beschermers van dit grote cultutur-
goed pal staan tegen alle aanslagen
daarop.
Maar de overheid moet op een be
paald moment een keuze doen, als is
deze ook moeilijk en het mag dan stel
lig toegejuicht worden, wanneer daar
bij het behoud van het natuurschoon
en de bevordering van onze industriële
bedrijvigheid zonder bezwaar hand in
hand kunnen gaan.
De gemeente Doorn prijzen wij ge
lukkig, dat haar bestuur in wijs beleid
hierin geslaagd is. En zo is ons land
dan in zulk een fraaie omgeving maar
toch volkomen afgelegen van de hoofd
verkeerswegen een nieuwe, waarde
volle industrie rijker geworden. Daar
zijn na de bevrijding op het gebied der
vulpenhoudersvervaardiging reeds ver
scheidene vergeefse pogingen gedaan,
serieuze en minder serieuze. Van een
pionier als de gedelegeerde commissa
ris der N.V., de heer W. K. van Hens-
bergen, kan niet anders verwacht wor
den, dan dat zijn onderneming ook hier
te lande op solide basis berust. Zeven
jaar heeft de heer Van Hensbergen te
Merauke op Nieuw-Guinea handel ge
dreven, om daarna bijna 17 jaar te Ba
tavia in de im- en export van Indische
producten, alsmede in de effectenhan-
In verband met de ernstige toestand op Korea heeft de Britse regunng
besloten strijdkrachten naar dit gebied te zenden. De training van de in
Engeland onder de wapenen zijnde militairen werd onmiddellijk met een
nog grotere intensiteit voortgezet. De Engelse minister van Defensie,
Emanuel Shinwell, heeft zelfs eens een kijkje genomen bij eenheden van
de 49ste gewapende divisie te Windmill Hill, Hamshire. Minister Shinwell
temidden der soldaten op een tank, tijdens zijn bezoek aan het kamp te
Windmill Hill.
del werkzaam te zijn. Die tijd schijnt
al heel lang achter hem te liggen, maar
ondanks zijn Indische jaren is hij nog
zo fris als een hoenje en slaat hij met
welgevallen en daadwerkelijke belang
stelling tevens de vorderingen der
nieuwe industrie gade, waaraan zijn
jongste zoon, de heer W. R. van Hens-
bergen, oud-kapitein der Mariniers, als
directeur leiding geeft.
Jeugdhobbie
Het was een mijner jeugdhobbies, zo
vertelt de laatste ons, vulpenhouders
uit elkaar te halen en de verschillende
al dan niet doelmatige constructies van
dit schrijfgereedschap te vergelijken
en te bestuderen. En dan was ik hier
in Doorn gelegerd, zodat de vestiging
juist van deze industrie in dit fraaie
Utrechtse dorp hierin haar verklaring
vindt.
En zo werkt dan deze eerste Neder
landse vulpenindustrie, welke geen el
ders vervaardigde onderdelen alleen
maar assembleert en van een fabrieks
merk voorziet, maar die ballpoints, vul
potloden en vulpennen volledig ver
vaardigt uit plastic. Het is een precisie
werk, waartoe alleen bekwame vak
mensen of daartoe in opleiding zijnde
geschikte jongelui, ook gedemobili-
seerden, in staat zijn. Zulke bedrijven
zijn noch arbeidsintensief, geven dus
emplooi, noch spectaculair, wat de om
vang betreft.
Daar zijn in de ateliers met een goe
de lichtinval allerhand soorten draai
banken, waarop niet minder dan 18
modellen vulpennen, sierlijke voor
dames en forsere voor heren, vervaar
digd worden, die van stalen of 14 ka
raats gouden pennen voorzien in de
handel komen,
Daar is een machine voor het vlam
men van het plastic, waardoor fraaie
kleurnuances bereikt worden. Daar
worden ringen, schroefdraden en inkt-
geleiders gemonteerd.
Conourrentie mogelijk
De prijzen der vulpennen, welke ten
delevolgens een geheel nieuw patent
ontworpen zijn in series van 1500 per
week naar de afnemers gaan, liggen
zodanig, dat deze Nederlandse indus
trie uitstekend concurreren kan met
gelijkwaardige buitenlandse merken.
Wat de vulpotloden betreft men
vervaardigt ze in alle kleuren volgens
het druk-repeteer-systeem en ook dit
artikel ligt zeer voordelig in de markt
en is stukken goedkoper dan de bui
tenlandse.
En natuurlijk, zouden wij haast zeg
gen, ontbreken de ballpoints, de mo
derne griffels, die zelfs op vele scholen
ook in ons land hun intrede gedaan
hebben, niet. Terwijl de vullingen
uiteraard van inktfabrieken komen,
vervaardigt de Dolfina vijf verschil
lende soorten ballpoints, waarbij van
de vele, vaak teleurstellende ervarin
gen elders met dit artikel opgedaan,
partij getrokken is, zodat deze ball
points o.m. niet lekken en werkelijk
een lange schrijfduur hebben.
Of het hierdoor komt, dat da ball
points zeer goedkoop geworden zijn en
vele kinderen er een bezitten in elk
geval is de fabriek overladen met or
ders, zodat bij de huidige capaciteit
10.000 ballpoints wekelijks deze fabriek
verlaten. Al deze artikelen zijn thans
nog voor de binnenlandse markt be
stemd, maar een flinke export naar In
donesië zal spoedig een feit zijn en ook
elders bestaat grote belangstelling voor
Dolfina's producten, die hier en ginds
mestal onder andere naam op de markt
en inde vulpenhouderzakjes der
herenvesten dan wel in de damestasjes
komen.
Bij de opbouw van deze nieuwe Ne
derlandse industrie heeft de leiding,
naar ons uitdrukkelijk verklaard, en
door ons met vreugde genoteerd werd,
alle medewerking ondervonden van de
betreffende ministeries, die terecht
dit belangrijke particuliere initiatief,
zonder enig overheidssubsidie onder
nomen, willen bevorderen!