ntiemaand
Europese minderheden leggen de
zaak voor aan grote mogendheden
ECH
MjS
Expori-
soüernij
MUSIC
r
Schoonheidsmiddelen óók in de
gevangenissen
Een nieuw systeem voor centrale
verwarming in Londen toegepast
4EATER
even werd
IEATER
'RBCAIH
iEWELD
Magneet'
Etaleur,
ecorateur
)P DIT BLAD
HET TREURIG LOT VAN HELGOLAND
Bevolking werd van huis en haard
verdreven; eiland werd oefenplaats
voor oorlogsvliegers
Meer dan de helft der Nederlandse
vrouwen draagt nylon kousen
Merkwaardige proef in
Engeland
DONDERDAG 3 AUGUSTUS 1950
IT
Telex'. 3641.
xwell Reed,
~)upuis, kt:
xar hart was ge-
ha» dood was
om 8 uur»
uur.
Toegang 14 Jaar.
tug.
FHJtfl
9erry Como,
jy Rooney e.v.a.
a de oorlog!
uur,
uur.
Toegang 18 Jaar.
Van 4 Aug. ait
CABLE)
jk filmverhaal van
mogelijk" was.
:ang alle leefttyden.
id 8 uur,
uur,
uur.
ir.
-Botterdam
u Haag
vrj gaan op
Nijmegen
i Brussel
rr.geb.) en
tegen
ïrg Beigie
lurg - Belgie
1 Parjjs
ondag t.m. 4 Sopt.
te Tegelen.
'1, tel. 4009.
a 5. tel. 4839.
3 RIJF in LUXE- en
;e Prov. Stad In Sfrd.-
t. of eerder
:it. met pasfoto en op-
smede verlangd salaris
ilad.
JAMMêC. >-
ZB MJET
J7ENZAAM en verlaten ligt het
eiland Helgoland in de wa
teren der zee. Met droeve regel
maat vallen zware bommen op
het stukje land, waar eens grote
rijkdom aan veldvruchten, vo
gels en vee te vinden was. Mi
litaire en strategische overwe
gingen leiden tot deze bombar
dementen in vredestijd. Wat deert
de Grote Mogendheden het lief
en leed, het wel en wee van een
kleine groep eilandbewoners
Een internationaal congres, be
gin Juli in Leeuwarden gehou
den, protesteerde fel tegen de
vertreding van de mensenrechten
der Helgolanders.
AP 12 MEI 1945 VERNAMEN de ruim 2500 mensen, die het eilandje Helgo-
land bevolkten, uit Britse mond de jobstijding, dat zjj hun woonplaatsen
poesten verlaten. Niemand mocht meer meenemen dan wat hjj of zjj kon
dragen. In September 1946 rapporteerde een Commissie van Onderzoek, dat
al wat aan have was achtergebleven, door plunderingen, weersinvloeden en
bombardementen vernietigd, gestolen of waardeloos was geworden. Een
hooggeplaatst Brits officier gaf deze Commissie te kennen, dat men het
eiland zolang zou bombarderen, tot het verbrokkeld was en dan onder de
zeespiegel zou verdwijnen. De eilandbewoners werd niet gevraagd, of zij dit
offer aan de Grote Mogendheden wilden brengen. Zij hadden te gehoor
zamen en te verdwijnen, berooid en verstoten van huis en hof. Hun erfdeel
werd het oefenterrein voor oologsvliegers in vredestijd. Zijzelf werden bro-
I doloze, verplaatste personen, zoekende naar een hnis, naar werk, naar ge
zinsleven. Zeker, in de oorlogsjaren was Helgoland duikbootbasis en muni
tiebewaarplaats geweest en het was begrijpelijk, dat het eiland gedemllitarl-
zeerd zou worden. Begrijpelijk, ook voor de Helgolanders. Maar vernietigd?
Was, neen, i s het nodig, Helgoland te vernietigen, van de aardbodem weg
te vagen, het aan stukken te bombarderen in volle vredestijd? Sprakeloos
zon verontwaardiging en droefheid ondergingen de bewoners van Helgoland
hun lot en dat van hun eiland, hun vaderland.
DEGIN JULI hield de Federale Raad
van Europese Minderheden en Ge
bieden te Leeuwarden een Congres.
Wezen, Walen, Vlamingen, Basken,
Catalanen, Schotten,; Bretons en vele
zndere minderheden waren vertegen
woordigd. Ook Helgolanders. Dezen
legden aan het Congres een rapport
over, waarin de huidige situatie op
hun eiland wordt geschetst. Zelfs het
kerkhof is door de moderne „vredes-
Vliegers" zwaar geschonden. Ernstig
en bewogen namen de congresdeel
nemers kennis van deze feiten en una
niem stelde de Raad vast, dat de ver
woesting van Helgoland In volle vre
destijd in strijd is met de rechten van
de mens en van de naties.
De Friese delegatie ten congresse
diende hierop een motie in, die na
enige discussie algemeen werd aan
vaard en die het Congres deed beslui
ten, om aan de regering van Groot-
Brittannie een protest te overhandi
gen en haar te verzoeken, de bom
bardementen op Helgoland door Brit
se, Amerikaanse en Nederlandse vlie
gers onmiddellijk te doen staken. Daax
volgens verklaringen van Helgo-
landse zijde thans de huizen nog
herbouwd kunnen worden en het ei
land weer bewoonbaar te maken is,
besloot de Raad voorts, van Londen
te verlangen, dat de Helgolanders mo
gen terugkeren naar hun eiland om
idaar overeenkomstig hun zeden, wet
ten en gebruiken te leven. Tevens
eiste de Raad vergoeding aan do
eilandbevolking van alle sedert de
Duitse capitulatie in 1945 geleden
ichade en vaststelling van de omvang
dezer herstelbetalingen door een on
partijdige internationale commissie.
Wat de principiële kant betreft,
moet nog worden vermeld, dat de
Raad van Groot-Brittannie, de Ver
enigde Staten en Duitsland verlangt,
de ex-territorialiteit van Helgoland
te garanderen totdat de bevolking vrij
over haar lot kan beschikken. Te ge
legener tijd moet dan een volksstem-
ing worden gehouden over de vraag,
bij welke staat de Helgolanders zich
'illen aansluiten, dan wel of zij een
eigen autonome gemeenschap als on-
lerdeel van een federatief Europa wil-
'len vormen.
Het is goed, dat de „Zaak Helgo-
and" ln Leeuwarden aan de orde werd
gesteld en thans voor het internatio-
ale forum is gebracht. Dat dit juist
ln Leeuwarden gebeurde, moge een
ivalligheid zijn, maar toch is het een
ipmerkelijke toevalligheid, want door
;de eeuwen heen hebben er nauwe ban
den tussen Friezen en Helgolanders
bestaan, ja, de taal der Helgolanders
is nog op dit ogenblik een Friese taal.
Willebrord.
J^EEDS in de Oudheid was Helgoland
bekend in de beschaafde wereld,
dat toen lag in het gebied der Middel-
Jandse Zee. Barnsteen kwam in die
lang vervlogen eeuwen uit het Noor
den naar het Zuiden. Over land, wel
te verstaan. De eerste, die het waag
de, een tocht naar het Noorden over
see te maken, was Pytheas, een Griek,
die woonde in een Griekse handels
nederzetting ter plaatse van het hui
dige Marseille. Omstreeks 330 v. C,
.ondernam Pytheas zijn grote reis naar
het Noorden. Vermoedelijk kwam hij
tot in Thule, het geheimzinnige „Ne
Velland", dus tot in Noorwegen en mis
schien zelfs op IJsland. Hij is ook op
^Helgoland geweest, dat vermoedelijk
ondanks bezwaren van geologische
stjde één der voornaamste Barn-
■Iteeneilanden der Oudheid was.
I Eeuwen blijft het dan, althans in
de boeken, rustig om Helgoland, tot
dat omstreeks 15 n. C. een Romeinse
'loot een poging doet om door te drin
gen ln de Noordelijke wateren. Een
verschrikkelijk noodweer sloeg de ex
peditie uit elkaar en een aantal Ro
einse landrotten kwam op Helgoland
'recht. Zozeer waren zij geschrokken
Van de woestheid der zee en van de
Bhonsterachtige kruisingen tussen
Bleus en dier doodgewone zeehon
den! dat de beroemde Romeinse
Btorieschrijver Tacitus vaststelde,
nadien niemand die wateren meer
■voer".
Tacitus had gelijk, dat geen Romein
BJ®. Wa*eren meer bevoer, maar de
die het aan die mislukte ex-
dankten, dat hun land nooit
omeinse overheersing doormaak
zti'Jl-!reiï er wel op' En ook kwamen
■B s egeld naar Helgoland, waar men
sen van Friese aard woonden. Dit
bleek, toen omstreeks 700 de evange
lieprediker Willebrord een „gedwon
gen" bezoek aan Helgoland bracht.
Evenals de Romeinen 700 jaar vroeger
was hij door zeer zwaar weer genood
zaakt geweest, op Helgoland een toe
vlucht te zoeken. Daardoor en nadien
dook het eilandje weer op in de boe
ken.
Willebrord had ln Denemarken ge
predikt en was op de thuisreis, toen
hg op Helgoland belandde. Fosite
heette de godheid, die door de bewo
ners werd vereerd, zodat Helgoland
Fositesland werd genoemd. Het eiland
was zo „heilig", dat niemand de ge
wijde plaatsen of het daar weidende
vee dorst aan te raken, vertelde Wil-
lebrords middeleeuwse biograaf. De
vrome Willebrord gaat die schrgver
verder sloeg echter geen acht op
de dwaze angst voor de onaantast
baarheid der heiligdommen en koes
terde geen vrees voor de woeste heer
ser, die iedereen, die de heiligdommen
niet eerde, op afschuweigke manier
liet ter dood brengen. Integendeel,
Willebrord doopte drie mensen in de
bron onder aanroeping van de Heilige
Drie-Eenheid en liet, om zgn gezel
schap te spgzigen, daar grazend vee
slachten. Toen de Heidenen dit zagen,
waanden zij, gek te zullen worden of
plotseling te zullen moeten sterven,
maar nadat zg geconstateerd hadden,
dat er niets verschrikkeigks gebeurde,
werden zg bevangen door schrik en
verbazingTot zover Willebrords
biograaf.
Uit zijn geschrift blijkt duldeigk, dat
Willebrord op Helgoland Friese men
sen en Friese heiligdommen aantrof,
terwgi er staatkundige banden beston
den met het Friese Rijk van Koning
Radboud. Of deze oude banden de
Friese vertegenwoordigers op het re
cente Leeuwarder Congres tot hun ac
tieve pro-Helgolandse houding inspi
reerden
In later tgd.
£EN latere kroniekschrijver, Adam
van Bremen, beschreef het Helgoland
der 11e eeuw als rgk aan veldvruchten
en vogels, met goede weiden voor het
vee. Het eiland was inmiddels Chris
telijk domein geworden, er stond een
klooster en het werd (Helgoland is
Heiligenland) door ledereen, maar
vooral door zeerovers hoog in ere ge
houden.
Adam van Bremens beschrijving
van het eiland duidt er op, dat dit
in de loop der laatste 1000 jaar klei
ner is geworden. Enige „verliezen"
zgn historisch te controleren. Zo staat
vast, dat het bekende „Duin" van Hel
goland tot 1720 met het eiland ver
bonden was, doch op Oudejaarsavond
van dat jaar tijdens een vreselijk nood
weer daarvan gescheiden werd. Ook
bevond zich vroeger naast het eiland
een „witte klip", die omstreeks het
jaar 1600 nog even ver boven zee uit
stak als Helgoland zelf. De Helgolan
ders gebruikten de witte steen even
wel voor huizenbouw en verkochten
hem voorts als bouwmateriaal in Ham
burg. Zee en weer deden de rest en
in 1711 verdween de „Witte Kliff"
geheel onder de golven.
Hamburg, Bremen, SleeswgkbHol-
stein en Denemarken voerden succes-
sieveigk het bestuur over Helgoland,
tot de Engelsen het in 1807 bezetten
en er een smokkelcentrum van maak
ten om Napoleons Continentaal Stel
sel te breken. In'1814 verwierf Enge
land het eiland definitief bij het Trac-
taat van Kiel. Duitsland wierp in de
19e eeuw menigmaal een begerig oog
op dit strategisch belangrijke stukje
grond, maar eerst in 1890 was Enge
land bereid om Helgoland ónder Ber-
lijns hoede te plaatsen. In ruil ver
kreeg Londen de Duitse erkenning
van het Britse protectoraat over Zan
zibar in Oost-Afrika. De Helgolanders
werd niet naar hun mening gevraagd,
evenmin als in 1945, toen de Engelsen
Helgoland opnieuw bezetten en de be
volking verdreven.
gOMMEN vallen op Helgoland. De
Grote Mogendheden oefenen zich
op en boven Helgoland in de verwoes
ting en vernietiging van kostbare en
dierbare grond. Het eiland, dat eens
als „Heiligenland" zelfs door zeerovers
in hoge ere werd gehouden en dat in
de Antieke Wereld vermaardheid ge
noot als Barnsteeneiland, is thans, in
vredestijd, doelwit van zware vernie-
Het is nog maar kort geleden, dat in ons land een legale import van
nylon kousen van enige omvang kwam. Doch sinds de bevrgding zgn
er talloze paren „illegaal" en als geschenk, en als „souvenir" aan bui
tenlandse reizen ons land binnen gekomen.
Het N.I.P.O. heeft aan een representatieve „steekproef' van Neder
landse vrouwen uit alle delen des lands gevraagd: „Hebt u zelf
nylon kousen of niet?"
53% antwoordt wel
46% geen nylon kousen
1% geen antwoord
Nylon kousen treft men meer aan naar mate de ondervraagde dames
welgestelder zijn. Van de armste groepen (ruim een derde van het
hele volk) heeft toch nog 23% nylon kousen, van de mensen met lage
inkomens 58%. Maar van de middenstanders 75% en van de welge
stelde dames 79%!
Hoe jonger hoe meer nylons.
Van de dames tot 35 jaar heeft 62% nylon kousen. Van de groep van
35 tot 50 jaar 60%. Maar boven de vijftig slechts 31%.
Ook bigken de dames in de grote steden veel vaker nylons te be
zitten dan hun sexe-genoten op het platteland.
„Wat denk u: zgn nylon kousen op den duur voordeliger of duur
der dan andere kousen?" vroegen de interviewers van het Nederlands
Instituut voor de Publieke Opinie vervolgens.
Hieronder de antwoorden van de vrouwen mèt en zonder nylon
kousen.
Heeft zelf
nylon kousen
Nylon op den duur
voordeliger 68%
geen verschil 11%
duurder 13%
geen oordeel 8% 46%
Zeven van de tien nylon draagsters menen dus, dat de in aanschaf
fing dure nylon kousen op den duur voordeliger zgn dan andere
dameskousen.
Geen
nylon kousen
22%
4%
J_JET LEVEN van een gevangene is in
het algemeen niet bijster prettig.
De eentonigheid, de afzondering, de
strenge regelmaat en tal van andere
onaangenaamheden hebben op vele
gevangenen een ongunstige uitwer
king, die hen, als zij weer in de
maatschappij terugkeren, nog lang kan
schaden. De laatste tientallen jaren
streven de autoriteiten in beschaafde
tigingen. Dat er mensen op Helgoland
woonden en er weer willen wonen,
deert de mogendheden niet. Strategisch
overwegingen en militaire oogmerken
wegen zwaarder dan menselg'ke rech
ten en menseigke gevoelens. Dit leert
ons het „geval", ja, de „zaak Helgo
land" opnieuw en in volle vredestgd
op pijnlijke wijze. Maar dat het zo be
hoort, is een conclusie, die wg niet
voor onze rekening willen nemen en
die ook niet logischer wgzs uit de
„zaak Helgoland" voortvloeit.
Eens een eiland, rg'k aan veldvruch
ten en vogels, met grazige welden en
prachtig veethans een woesteng,
gedoemd om in brokken onder de wa
terspiegel te verdwgnenmet kerk
hof en al! Ja, het is goed, dat de Frie
zen te Leeuwarden de „zaak Helgo
land" krachtig aan de orde hebben
gesteld.
,,/JüSTIG PROCENT der bevolking heeft schoolgaande kinderen en is dus,
wanneer men met vacantie gaat, gebonden aan de schoolvacanties," zo
vertelde ons de heer J. Pront, secretaris van het Centraal Werkcomité Va
cantie in een onderhoud, waarbg de tot nu toe door dit comité bereikte re-
metaal- en textielarbeiders nemen aan
de spreiding ten volle deel.
Het comité betreurt het, dat verlen
ging van de duur der vacanties op de
sultaten op het stuk van vacantlespreiding en vacantiebesteding de revue lagere scholen (welke in ons land het
passeerden. Ons land, daarin voorgegaan door onze Ministerraad, die ln April
openlijk uitgesproken heeft geheel in te stemmen met doeleinden en plannen
van het Centraal Werkcomité Vacantie, heeft op dit terrein reeds heel wat
meer resultaten geboekt dan de ons omringende landen.
Hoe zijn toch de feiten? De maand mende bedrijven sluit telkens een derde
Augustus en in het bijzonder de eerste
week zijn steeds de vacantietijd bij uit
nemendheid in ons land geweest. En
in een andere week (1522 Juli, 2229
Juli of een der Augustus-weken)Van
75Yt der lagere scholen liggen de aan-
dat ondanks het feit, dat juist Augus- vangsdata der zomervacantie daarmede
tus in ons land met zgn zo grillig kli- nu reeds gelijk.
maat geen fraaie naam heeft, immers Met de middelbare scholen ligt de
heel wat minder zonne-uren telt dan zaak moeilijker én wegens de eind
bijvoorbeeld Mei. Wilt u een enkel
cgfer? Het gemiddelde aantal zonne-
uren in de laatste 10 jaar bedroeg in
Mei 224 en in Augustus slechts 93. Juni
telde er 2601 Men ziet, dat reeds uit een
temperatuursoogpunt de maand Augus
tus niet bepaald gelukkig gekozen is.
Maar goed er zijn nu eenmaal tien
duizenden, die alleen in die maand weg
kunnen en er op uit kunnen trekken.
Doch dan behoeft toch niet het grootste
deel van het Nederlandse volk, dat op
vacantie gaat, zulks niet te doen! Het
comité, waarin de Departementen van
Sociale Zaken en Onderwgs, Kunsten
en Wetenschappen alsmede vakcentra
les, reisverenigingen, jeugdorganisaties
en onderwijzersverenigingen vertegen
woordigd zgn, doch geen direct belang-
t ebbenden als hotels en spoorwegen,
wenst vacantiespreiding te bevorderen
juist ten bate van de honderdduizen
den, die vroeger nooit vacantie hadden,
maar tegenwoordig in het genot daar
aan gesteld zijn. En het heeft reeds
resultaten te boeken dank zg de mede
werking van het Ministerie van Onder
wijs, van tal van Gemeentebesturen en
van vele industrieën.
De verkregen spreiding (volgens ve
len nog onvoldoende) ligt binnen het
tijdvak half Juli eind Augustus en
de heer Pront noemde als streefdata
half Juni begin September. Van het
examens én wegens de langere vacan
ties.
Hoe belangrgk uit sociaal-economisch
en uit recreatief oogpunt vacantiesprei
ding wel is, demonstreerde de heer
Pront ons met enkele sprekende cij
fers. Wist u, dat (luxe-hotels met in
totaal 6000 bedden uitgezonderd) van
alle in ons land beschikbare bedden in
hotels en pensions gedurende het ge
hele jaar maar 27% bezet is? En dat om ailerhand kattekwaad uit te voeren?
kortst zgn van de ons omringende lan
den) evenmin als wijziging der exa
menperiodes der overige scholen niet
te verwezenlijken blijkt. Vandaar, dat
vóór 1951 ernaar gestreefd wordt de
spreiding binnen de zes weken van 15
Juli1 September zo volledig mogelgk
te maken en in voor- en naseizoen
meer personen vacantie te doen nemen.
Vancantiebestedlng voor
minderbedeelden
Drie jaar lang zorgt het comité en
zijn plaatselijke afdelingen, o.a. in Den
Haag en Amsterdam, op zeer lofwaar
dige wgze voor de duizenden en nog
maals duizenden kinderen uit minder
met aardse goederen bedeelde gezin
nen. De vacantie dier kinderen is vaak
een straf voor de ouders en.voor
de buurtgenoten. Want wat hebben
deze kinderen aan hun vacantie? Is
het voor hen geen goede gelegenheid,
het uitverkocht zijn in de weinige va-
cantieweken de exploitatie kwalgk lo
nend kan maken? Vandaar, dat vele
hotelbedrijven aan de rand van de fi
nanciële afgrond zweven.
Van 15 Juli15 Augustus gaat 48%
van het personeel in gemeentedienst
met vacantie, 40% van het Rijksperso
neel en liefst 63% personeel uit het be
drijfsleven.
Vandaar niet alleen stampvolle lo
geergelegenheden, maar ook overvulde
treinen en bussen en kampeergelegen-
heden.
Het is dus zowel uit recreatief als
uit economisch oogpunt van belang, dat
een goed geregelde vacantiespreiding
plaats vindt.
De weken vóór half Juli telden dit
jaar reeds meer vacantiegangers dan m
1949, vooral ambtenaren, beambten en
werklieden zonder schoolgaande kinde
merendeel der collectief-vacantiene- ren, uit overheidsbedrijven. Bouwvak-,
Vandaar de vancantie-kinderfeesten
en de moderne vacantie-scholen. Van
daar de periodieke opneming dier min
der bedeelde jeugd in zomerkampen.
In 1948 werd in daartoe beschikbaar
gestelde DUW-kampen 4000, in 1949
5500 kinderen een heerlgke, gezonde
vacantie-ontspanning bereid. Dit jaar
waren er, zonder dat er enige openbare
bekendheid aan gegeven was, 9000 aan
meldingen.
Edoch de DUW kan slechts aan
2000 .kinderen plaats bieden daar vele
kampen gereed moesten gemaakt wor
den voor de opneming van KNIL-fami-
Iïes uit Indonesië. Maar toch wordt er
in verschillende steden van ons land
door particuliere organisaties en jeugd
verenigingen (denken wg bgv. aan de
AMJV) veel goeds gedaan voor wat men
wel eens de ongrijpbare jeugd pleegt
te noemen, zodat zij vacantie he.bben
zonder anderer vacantiestemming te
bederven
landen er dus naar, die nadelige uit
werking van het gevangenisleven zo
veel doenlijk te neutraliseren. De
maatschappelijke werkers, de reclas-
seringsambtenaren, pogingen tot ver
fraaiing der gevangenisgebouwen, op
voedingscursussen voor gevangenisper
soneel, muziekuitvoeringen voor de
gevangenen.ja, zelfs de kamer
plant worden gekozen als middelen om
de gevangenen het leven dragelijk te
maken en te voorkomendat zij later
onbruikbaar of weinig bruikbaar zul
len zijn in de vrije maatschappij.
ONLANGS Is men in Engeland zelfs
begonnen met een experiment, dat in
derdaad als geheel nieuw mag worden
bestempeld. De heer George Haynes is
voorzitter van een commissie, die zich
het lot der gevangenen na hun veroor
deling aantrekt. Haynes is zelf rechter
en is dus in staat om iedere gevangene
van twee kanten te bekgken, terwgi
hg bovendien door zijn ambt tameigk
vertrouwd is met de psychische ge
steldheid van de misdadige medemen
sen. Bovendien is Haynes iemand met
zeer progressieve denkbeelden. Zo heeft
hg al weten te bewerkstelligen, dat
tal van mannelgke gevangenen meer
„cantinegeld" ter beschikking kregen,
waardoor zij in staat zgn een redelijke
hoeveelheid cigaretten en versnaperin
gen te kopen. Zijn doel is, de gevange
nen hun zelfrespect te hergeven of te
doen behouden.
Op grond van zgn psychologische in
zichten en ervaringen kwam hg tot de
conclusie, dat de moedrne vrouw haar
zelfrespect voor een belangrijk deel
ontleent aan.schoonheidsmiddelen.
Heeft zg de beschikking over lippen
stift, poeder en een permanent wave,
aldus redeneerde Rechter Haynes, dan
kan zg er naar haar mening „welver
zorgd" uitzien en dan is voor een vrouw
een eerste stap op de weg naar moreel
herstel gezet. Derhalve introduceerde
Haynes schoonheidsmiddelen in de ge
vangenis Winson Green in de buurt
van Birmingham, zgn pogingen en die
zgner assistenten waren er op gericht,
de vrouwelijke gevangenen er toe te
brengen, zich van die schoonheidsmid
delen te bedienen.en ziet, het gevolg
was, dat inderdaad de tucht en de
stemming in de gevangenis beter wer
den.
HET LIGT ln het voornemen om
deze methode tot verheffing van het
zelfrespect ook in andere gevangenis
sen in Engeland te gaan toepassen.
Voortaan zal het dus niet zozeer de
vraag zijn, welk boek geschikt is om te
worden gelezen door een dievegge of
oplichtster, doch veeleer, welk kapsel
haar het beste staat en welke kleur
lippenstift het beste bij haar gelaat en
huiskleur past. Niet de dominee of de
EXPORTEREN! Dit is de kreet, dia
alom in WestrEuropa tegenwoor
dig opgeld doet. Exporteren of eco
nomisch ten onder gaan, dit is als
men tenminste de Amerikanen mag
geloven de keuze, waarvoor tal
van Europese landen staan. En zeker,
export is nodig om de geschokte Eu
ropese economie weer enigszins te
herstellen en te stabiliseren. Maar dat
deze „exportkoorts" ook wel eens tot
dwaze gevolgen kan leiden, bewijst
het volgende voorval.
Een vooraanstaand Amerikaan, de
heer William Thornton, maakte een
reis door West-Europa. Hij wilde zich
een denkbeeld vormen van de toe
standen in ons werelddeel door eigen
aanschouwing. Hij werd door autori
teiten ontvangen, bezocht fabrieken,
scheepswerven, handelskantoren en
vakbondbesturen. Hg reisde rond, had
enige invloed op de verdeling van
dollargunsten en werd derhalve ook
wel eens op een min of meer offici
eel etentje gevraagd.
In Pargs bood een vertegenwoordi
ger van de Franse regering hem een
diner aan. Zo tegen het einde van de
maaltijd hield de Fransman een plei
dooi voor zijn land en wilde hij, op
hoffelijke wgze, de Amerikaanse be
zoeker duidelijk maken, hoe groot de
moeilgkheden zijn, waarmede Frank
rijk te worstelen heeft. Met meester-
lgk gespeelde ontroering wees hij er
op, dat hg niet in staat was, zgn Ame
rikaanse gast de nationale producten
cognac en Camembert kaas voor
te zetten, omdat deze artikelen in
hoofdzaak voor export werden ge
maakt en de overheid natuurlgk bij
min of meer officiële gelegenheden
het goede voorbeeld diende te geven.
Maar hg hoopte voegde de Frans
man er aan toe dat de Amerikanen
genoegen zou willen nemen met (En
gelse) Stiltonkaas en met (Schotse)
whisky. De Amerikaan knikte begrij
pend en liet zich de invoerproducten
goed smaken.
J^ORTE TIJD nadien bevond de heer
Thornton zich in de Engelse hoofd
stad Londen. Ook daar bezocht hij
alle mogelijke bedrijven en sprak hij
met tal van ambtelijke en particuliere
instanties. Ook daar kreeg hg wel
eens iets te eten en te drinken aange
boden. Als hoogtepunt van zgn be
zoek gold een diner, aangeboden te
zijner ere namens de Britse kanselier
van de schatkist, dus door of namens
het ministerie van Financiën.
Tegen het einde van het diner hield
een Brits politicus een speech, waar
in hg wees op de benarde toestand
waarin Engeland verkeert en op de
noodzakelijkheid van hulp van en sa
menwerking met de Verenigde Sta
ten. De Amerikaan knikte.... Ja, hoe
nodig het was, dat Engeland de be
schikking verkreeg over dollars en dat
Engeland exporteerde, bleek wel hier
uit, dat de Britse regering tot haar
leedwezen voor dit feestelijk samen-
zgn niet de. bekende producten van
Britse bodem, dus Schotse whisky en
Stilton kaas, beschikbaar had mogen
stellen.... die werden nagenoeg uit
sluitend voor export gemaakt
maar de Britse gastheer hoopte nu
maar, dat de Amerikaan tevreden zou
willen zijn met cognac en Camembert
kaas
De Amerikaan knikte begrijpend,
maar kon niet nalaten, even 'te glim
lachen, toen hij met smaak proefde
van de Franse kaas en de Franse cog
nac. Waar de uitvoerkoorts en de dol-
larzucht al niet toe kunnen leiden!
aalmoezenier, maar de kapper wordt
dan de man, die de misdadigsters in
een betere levensbaan zal moeten lei
den. Het schillen van aardappelen en
het schoonmaken der gevangenisgebou
wen moet dan wel aan de mannelijke
gevangenen worden overgelaten, want
met keurig gelakte nagels kan een
vrouw, die haar zelfrespect heeft terug
gevonden, zulk ruw werk toch niet
verrichten!
Kortom, de weg door rechter Haynes
ingeslagen, opent onvermoede perspec
tieven: kapsalons, modeshows, schoon
heidsinstituten, kleimaskers, parfum en
linksgeweven nylon kousenAlleen,
wg vrezen, dat op deze manier het
zelfrespect der vrouwelgke gevangenen
wel eens boven pari zou kunnen ko
men en daardoor kon veranderen in
hoogmoed en gdelheid.
Een 42 meter hoge toren, die zowel
uiterlgk als innerlgk van alle reeds
bestaande torens afwgkt, steekt hoog
uit boven een nieuw huizenblok bU de
Theems in Pimlico, Londen. In deze
toren een stalen cylinder in een
glazen omhulsel huist een geheel
nieuw systeem op het gebied van
centrale verwarming en warm water
voorziening, Het berust op het doen
circuleren van de ultlaat-wamte van
de op de andere oever van de Theems
gelegen Battersea-centrale. Zowel het
nieuwe huizenblok ais het iets verder
gelegen flatgebouw op het Dolphin
Plein (een der grootste flatgebouwen
van Europa) worden door het nieuwe
systeem van warmte en water voor
zien. Ingenieurs schatten dat het sy
steem, dat een revolutie op het gebied
van centrale verwarming betekent,
een besparing van ongeveer 10.000 ton
brandstof per Jaar aal betekenen.