IJS
D JEAN
Zoon van Stalin werd doodgeschoten in
concentratiekamp Sachsenhausen
Onderzeeboot Zwaardvis in de
Roompot gezonken
Grote internationale cliëntèle,
geen sensationele biedingen
Twintig jaar Wieringermeer
Samensmelting der militaire
organisaties wordt overwogen
Payne Best ontmoet Georg Eiser
SWOUD
Mannen met blauwgeverfdegezichten:
zij bleven niet lang in leven
Samenzweerder en
timmerman
Interessante oefening
der K.M.
f 3000 voor Jezus
in de tempel"
Vergadering te Amsterdam bracht uitkomst
Kardinaal De Jong wordt
10 September 65 jaar
Autodief had nog meer
op zijn geweten
WOENSDAG 6 SEPTEMBER 1950
LKMAAR
ling voor de
r. a.s. 8 uur:
ima m. m. v.
E RIO'S" en
ot 1 uur.
Olie, crème,
lijft ƒ4.60
stroom, voor
i 1.50
Schermerpoort.
IAM
EER.
TACO, 12.10 uur.
Dn.
IK WIST NU AL HEEL WAT van de kleine man in cel no. 13, wiens naam
George Eiser was. Daar ik toestemming had om Duitse kranten te lezen,* had
ik met grote belangstelling gezien, dat de Völkischer Beobachter onze namen
met elkaar in verband had gebracht. Het bleek dat hy in Dachau gevangen had
gezeten en dat men beloofd had hem vry te laten, als hy wou bekennen dat hy
een bom geplaatst had in een van de pilaren van de Bürgerbraukeller, toen
Hitier daar sprak op 8 November. De opzet was geweest om Eiser te laten zeg
gen „dat Captain Payne Best van de Britse Inlichtingendienst hem met een be
drag van veertigduizend Zwitserse francs had omgekocht om een bomaanslag
op Hitier te plegen".
Ik was natuurlijk verlangend naar
•en ontmoeting met mijn „mede-samen-
zweerder". Ik zond hem zo gauw het
mogeiyk was wat sigaretten om con
tact met hem te krijgen. Hij bleek een
goed timmerman te zijn want op zijn
beurt deed hij mij een zelfgemaakt
boekenkastje toekomen. Het was prach
tig in elkaar gezet, doch ik bemerkte
dat de bovenste plank los zat. Ik
wachtte een goede gelegenheid af om
de plank eruit te halen en vond een
geheim vakje met een opgevouwen
brief er in. Deze was heel klein ge
schreven. Eiser vertelde mij in deze
brief van zijn vroegere leven en van
alle gebeurtenissen die hun climax von
den in de bomaanslag in November
1939. Later, in 1943, werd Eiser uit
Sachsenhausen weggehaald. Na afloop
van de oorlog hoorde ik dat hy geëxe
cuteerd was.
Mannen met blauwgeverfde
gezichten.
CACHSENHAUSEN begon nu overvol
ta worden. Talrijke gevangenissen,
die door de snelle Russische opmars
gevaar liepen, werden ontruimd en hun
bewoners kwamen bij ons terecht. Ba
rakken, die voor tachtig man bestemd
waren, bevatten er nu vierhonderd. De
SS-bewakers liepen steeds in koppels,
terwijl zij hun pistolen gereed hielden
om bij de geringste aanleiding te
schieten.
Er kwam ook een nieuw type gevan
genen aan, gezond uitziende mannen
die nooit lang bleven. Zij hadden allen
een paar strepen blauwe verf over hun
gezicht het kenmerk vaji de plunde
raar. De mannen van de Berlijnse lucht
beschermingsdienst waren in die dagen
gewapend met een pot hemelsblauwe
verf om de handen en gezichten van
plunderaars te „brandmerken". Deze
getekenden konden nergens heen vluch
ten, want iedereen was tegen hen. Ik
zag een groep van hen huiverend op
het exercitieterrein staan, terwijl hun
hemden om hun blote benen fladder
den. De groep moest toezien terwijl
twee hunner werden opgehangen.
Vanaf 22 November 1943 werd 't le
ven in Berlijn beheerst door luchtaan
vallen. Bijna iedere nacht hoorde ik in
mijn cel het sombere gebrom van de
onbarmhartige zware bommenwerpers.
Zij kwamen overvliegen als een vreem
de zwerm reusachtige ganzen.
Ik keek altijd uit mijn kleine cel
raampje, als de Pathfinder-vliegtuigen
hun fel brandende fakkels uitgooiden.
Zij zagen er uit als snoeren gekleurde
luchtballonnen en de Berlijners noem
den hen „kerstbomen". Als zij rood wa
ren, betekende dat, dat het betreffende
gebied niet gebombardeerd mocht wor
den. Ons kamp viel daar ook onder.
Die vier rode kerstbomen, die de om
trek van ons kamp aangaven, gaven
mij altijd een groot gevoel van veilig
heid. Zij waren een band tussen mij
en mijn landgenoten, de RAF-beman-
ningen, daar hoog in de lucht, duizen
den meters boven Berlijn.
Daarna kwamen verder weg, boven
het doel, de groene en witte fakkels
naar beneden. Het gedaver van het
luchtdoelgeschut kondigde de naderen
de vliegtuigen aan en werd gevolgd
door de verre doffe dreunen van de
neerkomende bommen.
Het effect der bombardementen
Hl Duitse moreel was het slechts in
het najaar van 1943. Ik geloof dat
de Duitsers in die dagen naar vredes
voorstellen geluisterd zouden hebben,
maar toen bekend gemaakt werd dat
de geallieerden onvoorwaardelijke over
gave eisten en toen de Duitse steden
de een na de ander plat werden ge
gooid, werd de weerstand hardnekki
ger. Burgers in hun eigen bekende om
geving van straten en huizen zullen al
tijd koppiger volhouden dan troepen
op het slagveld in een onbekende om
geving. Gedurende de massale lucht
aanvallen hadden de Berlijners, die
zelfs in vredestijd gehoorzaam en ge
disciplineerd zyn, het gevoel dat de
autoriteiten voor hen zorgden. Het
meest vreesden de Duitsers echter de
kleinere sporadische luchtaanvallen
door vliegtuigen, die naar beneden do
ken en de straten en wegen mitrail
leerden, zoals vooral de Thunderbolts
P 47 deden.
Toen ik van Sachsenhausen naar
Buchenwald werd overgebracht en la
ter naar Dachau, zag ik honderden uit
gebrande vrachtwagens en andere voer
tuigen en tevens hele dorpen die door
dit soort luchtaanvallen „ausradiert"
waren. Alles wat ik kon doen gedu
rende de bombardementen van Berlijn
was, op mijn houten zitbank staan voor
het raampje van mijn cel, kijken en
hopen.
Op 20 Februari 1945 kreeg ik op
dracht mijn bezittingen in te pakken.
Een groene gevangeniswagen wachtte
buiten op het plein. Er werd beweerd
dat we naar Buchenwald gebracht zou
den worden.
Russische lotgenoten
IN de wagen bevond zich onder ande
ren de 22-jarige luitenant Kokorin.
Hy was een Rus en was per parachute
achter de Duitse linies neergelaten om
daar paftisanen-groepen te organise
ren. Samen met hem was ook luitenant
Joseph Stalin uit het vliegtuig gespron
gen, een zoon van de grote Stalin. Zy
waren beide gevangen genomen en
hadden toen getracht uit Sachsenhau
sen te ontsnappen, maar bloedhonden
hadden hun spoor gevonden en zy wa
ren weer gepakt. Kokorin had er be
vroren voeten by opgelopen en liep nu
kreupel. De jonge Stalin trachtte nog
een tweede keer te ontsnappen, maar
hij kwam in de onder stroom staande
afrastering terecht. Hy bleef in de dra
den hangen tot de bewakers hem dood
schoten.
Kokorin bleek een aardige kerel te
zijn, eenvoudig en onbedorven. Zijn
gelaat leek veel op dat van zyn oom,
Molotof. Hij had grote bewondering
voor Stalin en zyn levensopvattingen.
„Stalin prachtige man", vertelde hij
mij in zijn gebroken Duits. „Erg veel
GEORG ELSER
van mijn moeder houden. Zij hem op
gaan' zoeken ieder dag na avondeten.
Stalin lui, houdt niet van werken.
Houdt van lekker eten en drinken en
mooie meisjes. Stalin trouwen met
meisje uit mijn klas op school. Erg
veel van haar houden, dan genoeg van
haar. Altijd laten Politburo haar gang
gaan. Mijn moeder lezen alle brieven
Stalin krijgt, maar Stalin nooit boos.
Altijd graag lachen. Mijn oom Molotof
altijd erg, erg druk. Doen alle werk,
waar Stalin niet van houden".
Dinsdagmorgen werd in de Roompot,
ten Noorden van Noord-Beveland, een
uiterst belangrijke en interessante
oefening van het onderzeebootwapen
der m Koninklijke Marine gehouden,
waarby de organisatie beproefd werd,
die in werking treedt wanneer on
verhoopt' een onderzeeboot in de
Nederlandse wateren zou zinken.
Omstreeks half tien kwam op de
duikboot „O 24" een telegram van de
staf van de onderzeedienst in Rotter
dam binnen, dat de „Zwaardvis" na
een duikoefening niet meer was opge
doken. De „O 24, die in de onmiddel
lijke nabijheid was, begon terstond te
zoeken, weldra daarin bijgestaan door
de R.Y. 2, een vaartuig speciaal uitge
rust voor het zoeken naar wrakken, dat
Veere als ligplaats had. Van Rotterdam
uit werden vervolgens de R.D.'s in Zie-
rikzee en Vlissingen gewaarschuwd.
Dit zy'n schepen, uitgerust voor dui
kerswerkzaamheden. Valkenburg werd
ingeschakeld doch meldde aanvanke
lijk door de weersgesteldheid niet in
staat te zijn vliegtuigen uit te zenden.
Inmiddels was daarmede de bedrijvig
heid van de staf te Rotterdam niet
klaar. Geestelijken werden gewaar
schuwd, een ambulance gereedgemaakt,
VAN MEEGERENS BOEDEL ONDER DE HAMER
Onder grote belangstelling kwam
gisteren in de met zeilen overdekte
tuin van diens woning aan de Keizers
gracht te Amsterdam de boedel van de
overleden kunstschilder Han van Mee
geren onder de hamer. Reeds om negen
uur arriveerden de eerste belangstellen
den. Om haif elf, toen de veiling begon,
waren het er ongeveer zevenhonderd.
Er waren „klanten" by uit Zweden,
Brazilië, Belgie, Engeland en Amerika.
In hoofdzaak waren de kopers particu-
£EN VORIGE KEER hebben wy ge
zien, dat het particulier initiatief,
tot dan toe zeker niet in gebreke ge
bleven, weinig succes had geoogst met
zijn plannen tot drooglegging van de
gehele of een gedeelte van de Zuider
zee en eveneens, dat de regering be
sloot, de zaak zelf eens aan te pakken.
Inderdaad, in de troonrede van 1874
zeide Z.M. de Koning o.m.: „Het zal
mij verheugen, indien vóór het einde
dezer zitting de eerste beslissende
stappen gedaan zijn tot aanwinning
van grondgebied ten koste van een
deel der Zuiderzee", en bij een in het
jaar daarop verschenen wet van 5 Juni
1875 werd f 10.000.op de begroting
gebracht voor kosten van nader onder
zoek, boringen, enz. enz.
Tenslotte, op 18 April 1877 diende
het ministerie Heemskerk een plan,
een wetsontwerp, in, „betreffende de
bedijking en droogmaking van het
zuidelijk gedeelte der Zuiderzee en
het maken van een waterweg van
tn de markthallen te 's-Hertogenbosch wordt een nationale paarden-
tentoonstelling gehouden, welke georganiseerd is door de Koninklijke
vereniging „Het Nederlandse Trekpaard". Het keuren der paarden.
Amsterdam naar de rivier de Waal".
De afsluitdijk was thans nog weer
meer zuidelijk getrokken dan in de
beide voorafgaande plannen, n.l. van
Blokkershoek, "ten Z.W. van Enkhuizen,
naar een punt ten Z.W. van Urk en
vervolgens naar de Ketelmonding.
Voorts zou het Eierlandse Gat tussen
Texel en Vlieland worden afgedamd.
De kosten van het ontwerp zouden 116
millioen gulden bedragen, waarvoor
157.000 ha. grond aan de Vaderlandse
bodem zou worden toegevoegd, waar
van 144.000 ha. uit kleigrond zou be
staan.
Zóver was de zaak nog nooit gevor
derd geweest, helaas was het een
korte vreugde.
In November van datzelfde jaar
trad het ministerie Heemskerk af, en
de nieuwe minister van waterstaat,
mr. J. P. R. Tak van Poortvliet, trok
het ontwerp met de meeste spoed,
reeds op 19 November van datzelfde
jaar in, zonder met een ander ont
werp tp komen.
En voor lange jaren verdween dit
ontwerp uit het terrein van de practi-
sche politiek
We waren dus in 1877 weer even
ver, als tien jaren daarvoor.
Het particulier initiatief bracht ook
thans wederom de zaak aan het rollen.
Als een van de mensen, die op dit
terrein een grote bekendheid verwor
ven heeft en terecht noemen
we de stoere Friese A. Buma, lid van
de Tweede Kamer. In 1884 diende hij
een ontwerp in, waarin werd bepaald,
dat een onderzoek zou worden inge
steld naar:
a. het dichten van de zeegaten en
het vormen van een zoetwatermeer, b.
het droogleggen of kanaliseren daar
van van staatswege of door particu
lieren. Het wetsontwerp had weinig
succes, een motie, door hem inge
diend, en van dezelfde strekking, al
evenmin. Hij zou echter geen Fries
zijn geweest, indien hij in zijn tegen
slagen had berust. Met mr. P. J. G.
van Diggelen, lid der prov. staten van
Overijsel zond hij, na .overleg met
enige leden van de eerste en tweede
kamer, aan een groot aantal provin
ciale-, gemeentelijke-, en waterschaps
besturen. alsmede aan invloedrijke en
deskundig geachte personen een cir
culaire, waarin er op werd gewezen,
dat nog zeer veel gegevens ontbraken
om over een werk als droogmaking
van de Zuiderzee voldoende te kunnen
oordelen. Zij wezen op de grote voor
delen, die aan afsluiting en droogma
king waren verbonden enerzijds, en
anderzijds op het te nauwe standpunt
van de regering, die zich te veel ge
bonden had aan het droogleggen van
uitsluitend het zuidelijk gedeelte van
de Zuiderzee. Degene, die belang in
de zaak stelden, werden opgeroepen,
een vergadering bij te wonen, welke
op 4 Jan. 1886 te Amsterdam zou wor
den gehouden.
De vergadering werd een waar suc-
Iiere verzamelaars. De opbrengst van
de eerste dag is f 70.000. Vandaag werd
de veiling voortgezet. De makelaar, de
heer Brandt, verwacht een totale op
brengst van f 100.000. 's Morgens werd
ooik het patriciërshuis van Van Meege
ren in gebouw Frascati onder de hamer
gebracht. De koper werd makelaar Paul
Brandt voor f 132.000.
Over het algemeen werden er voor de
verschillende objecten geen zeer hoge
prijzen geboden. Toen het eerste num
mer onder de hamer kwam, deed zich
een „incident" voor, dat enige hilari
teit verwekte. Op het ogenblik dat het
nummer, een eikenhouten kast een bod
van f 200 bereikte, riep de veilinghou
der „verkocht". Het bleek echter, dat
hij zich vergist had. De pseudo-koper
had n.l. alleen maar de hand opgesto
ken ais groet voor een kennisDe
bieding ging voort en de kast bracht
nog f 230 op.
Uiteraard ging de gróótste belangstel
ling uit naar de werken van Van Mee
geren zelf. Het „kapitale" schilderij
voorstellende „Jezus als jongeling in
de tempel", dat de schilder in 1945 ver
vaardigde in opdracht van de regering
om te bewijzen, dat hij inderdaad in
staat was in de stijl van Vermeer te
schilderen, werd gekocht door de
kunstverzamelaar Hugo Prins voor
f 3000. Het witte balustervormige kan
netje van Delfts aardewerk het z.g.
Vermeerkannetje dat de schilder
diende als voorbeeld van een onder
deel van zijn „Emmaüsgangers" werd
door de kunsthandel St. Lucas te Den
Haag gekocht voor f 675. Een voor
studie van een schilderij naar Pieter de
Hoogh, een interieur, ging voor f 300
van de hand. Het grote minder bekende
doek „Avondmaal na de begrafenis"
bracht f 2300 op. De door Van Meege
ren geschilderde portretten brachten
het ook niet tot hoge bedragen.. De prij
zen varieerden van f 60 tot f 625. Een
zittend meisje ging weg voor f 1300. Op
ander schilderwerk van hem werd
enthousiaster geboden. Zo bracht een
schilderij, voorstellende een stroper
met een fazant f 2500 op, een schilder
stuk van een Larense trompettist met
vrouw en kinderen f 2100. Een Gerard
Terborgh uit het bezit van Van Mee
geren gaat naar Zweden voor f 6400.
Het skelet, dat Van Meegeren in zijn
atelier had, werd ingezet met f 5. Ten
slotte werd het hoogste bod f 44
Een film.
Over enkele weken zal een Belgische
filmmaatschappij een documentaire op
de markt brengen, die is gewijd aan het
geval Van MeegerenVermeer. In de
ze film wordt behalve van het physisch
en micro-chemisch onderzoek van de
Belgische export prof. Coremans, een
beeld gegeven van de persoon van de
schilder, zijn werk, zijn psychologie en
zijn vervalsingstechniek.
Het bekende stilleven van Van
Meegeren, voorstellende een oud-
Delftse schaal met druiven, onder
de hamer. De opbrengst was ƒ750.
Links de Amsterdamse makelaar
Paul Brandt, die de veiling in
handen had.
een marinedokter opgetrommeld en
technische officieren bevel gegeven zich
gereed te maken.
Tegen half elf werden de zoekend»
schepen doordat het weer opklaarde
bijgestaan door twee Mitchell bom
menwerpers en een amphibie-vliegtuig
van Valkenburg. De vliegtuigen speur
den vooral naar eventuele olievlekken
of drenkelingen. De schepen gebruikten
Esdic-apparaten, waarmee de aanwezig
heid van voorwerpen onder water kan
worden vastgesteld.
Tegen één uur gelukte het inderdaad
de plaats, waar de „Zwaardvis" lag,
te bepalen. Toen kwam de beurt aan
de duikers. Een ganse vloot van grotera
en kleinere vaartuigen trok een kring
om de kleine rode boei, die boven het
„wrak" dobberde en zodra het tij het
toeliet verdween een duiker onder da
wateroppervlakte, op zoek naar de boot,
die spoedig gevonden werd.
Weldra kon toen deze geslaagd»
oefening als geëindigd worden be
schouwd.
Volgende
week hoopt
kardinaal De
Jong zijn 65ste
verjaardag te
vieren. Johan
nes kardinaal
De Jong werd
10 September
1885 te Nes op
Ameland ge
boren. Te Ro
me promo
veerde hijin
1911. In 1914
werd hij hoogleraar in de kerk
geschiedenis aan het groot-semena-
rie „Rijsenburg". In 1931 volgde zijn
aanstelling tot president van deze in
stelling. In 1933 kwam zijn benoeming
tot kanunnik-poenitiaris van het Metro-
politaan Kapittel af en in 1935 die tot
titulair Aartsbisschop van Rusio en tot
coadjutor met recht van opvolging van
mgr. J. H. G. Jansen, de toenmalige
aartsbisschop.
Na als aartsbisschop van Utrecht te
zijn geïntroniseerd, volgde 23 December
1945 zijn verkiezing tot kardinaal.
Joh. kardinaal De Jong is Officier in
de Orde van Oranje Nassau en Ridder in
de Orde van de Nederlandse Leeuw.
TSJIANG WIL NANKING BINNEN
VIER JAAR HEROVEREN
Tsjiang Kai-Sjek heeft tegenover da
politici van de Kwomintang te Taipeh
op Formosa verklaard, dat de nationa
listen hun voormalige hoofdstad Nan
king binnen vier jaar zouden heroveren.
ces. Besturen van 6 provinciën, en tal
rijke gemeente- en waterschapsbestu
ren waren, naast vele particulieren,
ter vergadering opgekomen, en, na
uitvoerige discussie, tot oprichting van
een vereniging gekomen. Op een
tweede, algemene vergadering, op 28
April 1886, werden de statuten der
vereniging vastgesteld, en bij Konink
lijk Besluit van 16 Aug. 1886, no. 30,
goedgekeurd, de Zuiderzee-Vereniging
was er!!
Het doel van de nieuwe vereniging
was: „het doen instellen van een vol
ledig en grondig (technisch en finan
cieel) onderzoek of, en zo ja, naar de
wijze waarop en de middelen waar
door, eene afsluiting (mede ter voor
bereiding eener latere geleidelijke
drooglegging) van de gehele Zuider
zee, de Waden en de Lauwerszee, wen
selijk en uitvoerbaar is". Zó staat het
in de statuten. Het is geen stijlbloem
pje, maar dat doet niet ter zake. Een
algemeen bestuur, bestaande uit 35
leden, werd benoemd, en daaruit werd
een dagelijks bestuur gekozen, be
staande uit de heer A. Buma te Hin
delopen, onze stoere Fries, als eerste
voorzitter, ir. van Diggelen, lid der
prov. staten van Overijsel te Zwolle,
ondervoorzitter, A. C. Wertheim, lid
le kamer, te Amsterdam, penning
meester, en H. C. van der Houven van
Oordt, lid van gedeputeerde staten van
Gelderland, te Apeldoorn, secretaris,
niet nog 4 leden. En dit dagelijks be
stuur toog aan het werk.
Een hoofdingenieur van de rijkswa
terstaat, J. van der Toorn, werd aan
gesteld als hoofd van een commissie
van onderzoek, en de civielingenieur
C. Lely, door de vereniging „een zeld
zaam bekwaam ingenieur" geacht,
daaraan toegevoegd. Door financiële
moeilijkheden trad ir. van der Toorn
in 1887 reeds weer uit de dienst der
vereniging. Door ir. Lely alleen is zijn
bekende plan opgemaakt, dat thans in
uitvoering is!
Soldaten varen thuis
FAIRSEA, met troepen op weg
naar Rotterdam, was Maandag 520
mijl W. van Mentawei-eilanden.
GOYA: met militairen en gezins
leden op weg naar Amsterdam,
was Maandag op 275 mijl West van
Point de Palle.
RANCHI: met militairen en gezin
nen op weg naar Amsterdam, ver
trok Zondag van Colombo.
BETOGING TE CHARLEROI TEGEN
VERLENGING VAN DIENSTTIJD
Enige honderden jonge Belgische ar
beiders hebben in de straten van
Charleroi gedefileerd en betoogd tegen
de verlenging van de dienstplicht tot
twee jaar.
De onlangs wegens verduistering van
een BMW-automobiel in arrest gestel
de W. van E. blijkt nog méér op zijn
kerfstok te hebben.
Van E. is n.l. enige tijd geleden met
de door hem verduisterde wagen naar
een herenmodemagazijn in Den Haag
gereden. Op naam van een Haagse fa
milie, die daar klant was, kocht van E.
twee overhemden en een das en ver
zocht de rekening bij bovengenoemde
familie te willen presenteren, waarte
gen uit de aard van de zaak geen be
zwaar werd gemaakt. Toen later de
nota aan het opgegeven adres werd
aangeboden, kwam de oplichting aan
het licht. Spoedig kwam men er achter
wie degene was, die dit op zijn gewe
ten had. De politie vermoedt, dat van
E. zich nog vaker aan deze praktijken
heeft schuldig gemaakt.
De Brussel-landen en het Atlantisch Pact
De ministers van defensie van de landen van het Verdrag van Brussel, in
Londen in geheime vergadering büeen, hebben de mogelijkheid besproken van
een meer volledige samensmelting van hun aparte militaire organisaties met de
organsatie van het Atlantisch Pact. Tot nu toe viel hun militaire organisatie
samen met die van het Westeuropcse gebied. Volgens welingelichte kringen zal
de Atlantische Raad, die binnenkort te New York byeenkomt, voorstellen be
spreken tot samensmelting van de gebieden van Noordwest- en Zuid-Europa,
als onderdelen van de Atlantische militaire organisatie, tot één gebied. Hier
mee zou weer de mogelijkheid rüzen van een samensmelting van de militaire
organisatie der Westeuropese Unie met die van het Noordatlantisch Pact.