iteitl Doofstomme meisjes dansen in St. Michielsgestel J SCHENKEN EBERT Een nieuwe wereld gaat open voor honderden jonge mensen C00PT U t - TEL. 4268 E. IBINK BIM-BAM 1 I Tom utomobielbedrijf De Burgemeester van Harlingen (Fr.) gaat naar Harlingen (Texas) Kruiswoordpuzzelaars aan de slag! HARDLIJVIGHEID? Vijftien ontheemden arriveerden voor een rustige levensavond in Schoorl Er wordt een huis voor hen gebouwd Zeven gewonden bij brand te Amsterdam Voor ideale reiniging van elk kunstgebit, ook plastic ZATERDAG 11 NOVEMBER 1950 ohner Mondorgels, Oecarino's, Metro- n. Zangbundels: i Oratoria-albums. Kjjken is kopen bij ALKMAAR. inden, ims, enz. lenten. Zuster Irena en Zuster Flora: dansleraressen garandeerde lange rij stalen geëmail- p van uw nieuwe n meest geschikte asmachine, aarzelt :ot uw dienst. S - REPARATIE R.K. Kerk, Alkmaar komende St. Nicolaas- i collectie in: ,d strekt vanaf 47.50 irantie vanaf 8.50 i WEKKERKLOKJES, prijzen in HEREN-HORLOGES. -MODE Ziiveren Sieraden. i St. Nicolaas-geschenk ag- en Zondagavond TONNY WILLEMSE. uur: GER VISSER t ILINE". -ZUID i „HARMONIE" 3INSDAG 14 NOVEMBER EVERS. Opgevoerd wordt: LEEFT9» van WIN DUMONT. Aan randen BAL NA. o.l.v. van 'Si [se DAF-trucks zijn ïbben zware, soepele Iet electrisch gelaste 1 is zeer ruim voor r het zwaarste werk 5 en 6 typen. it voor Uw rayon: terweg 19—29 laar - Tel. 3444 VOOR DAT HUIS aan de Overtoom in Amsterdam rumoert het leven, jammerende, krijsende trams komend van en gaande naar het Leidseplein. Dreunende trucks van traders. Ner veuze bestelwagentjes. En mense honderd, duizend, tienduizend. G „2t. genaast, gehaast. Tienduizend mensen die haast hebben met hun eigen leven, hun eigen doel, hun eigen belangen. En opnieuw trams: jankend, Kfnd, scheurend door de ghm- mende groeven van dat grauw p^ veisel van de Overtoom. In het huis is an,.niaal van heel verre hoorbaar, als een dofbruisende geluiden-zee. Dat Amis is een klein stilte-eiland in de Willie stadsbranding. Het is het huis van Albert en Do van Dalsum. Een r artistiek huis. Aan de wanden «kers en schilderijen. En boeken: foakesneare, Vondel. Boeken over rfatische en Spaanse kunst. Ver- Ette lauwerkransen en foto's van fcfnte triomfen op Nederlandse en Tnlanilse podia. Het huis van een oot Nederlands toneelspeler en het ilüs van een merkwaardige vrouw, van haar wilde ik u vertellen. 'ER VAN AMSTERDAM, ver van de Overtoom staat een Instituut voor ofstommen. Dat staat in Braban J," St. Michielsgestel. Een sleche am in Nederland. Maar met slecht ■oor een vierhonderd jonge mensen, KTi wie een vreemd en redeioos schij- .['fnend lot vergat gehoor en geluid mee te geven op hun weg door het leven. Het is jaren geleden, al vóór Wereld- oorlog II, dat de leiders van dat In Etuut .en plan beraamden. Een won- .derliik plan, zoals dat alleen rijpt en rankt en bloeit in het brein van.men- «n die de les èn het voorbeeld van de Barmhartige Samaritaan begrepen Sebben en die bereid waren de m deze ■tijden schijnbaar hoogste prys te beta ler.: de prijs van 't g e d u 1 d. Dat pla was de vrucht van een idee. Plan en idee zouden uitsluitend kunnen be- gtaan bij de gratie van: geduld. Do van Dalsum legt het uit: hoe men bezig is daar in Michielsgestel, en hoe men er in geslaagd is, een groot aantal doofstomme kinderen uit hun etilte-isolemcnt te halen. Hoe ze in traden in een nieuwe wereld en ge vormd worden tot harmonieuze men sen. Zelden hoorde ik warmer, mense lijker, aandoenlijker verhaal dan op de ©vertoom in Amsterdam. HET EXPERIMENT 14ET ZOU een leugen zijn te beweren SI1 dat doofstommen muziek kunnen Jjoren. Ze missen iedere voorstelling van geluid, hoé zouden ze dan het :jjBehoonst..; van het geluid, de muziek, '.jjBèrmogi'ii te verstaan? j^KToen Beethoven doof werd, bleef h(j de voorstelling van geluid behou den. Hij hoorde het inwendig. En dus Snorde hij, en schiep hij, in de jaren der doofheid, een Negende Sympho nic, zijn Missa Solemnis en de laatste Vijf strijkkwartetten. H Doofstommen kennen het geluid '"niet. Kenden het nooit. En ze zullen het niet kennen zoals wij het kennen. jMaar er is iets anders: ze kunnen ge- Huid (en dus muziek) voelen. Ja, Zij voelen wat w ij horen. Dat was de Jkern van de idee, het zaad van een Inspiratieve gedachte. Mevrouw Van alsum bezocht in die oorlogsjaren 't tituut en haar werd verteld van die idee. De vonk sprong over. En arna gebeurde iets ongehoords. Twee eerwaarde zusters uit Den isch, zuster Irena en zuster Flora, 'erden aangewezen zich te gaan be amen in de danskunst, zoals dze erd en wordt onderwezen door Do 'an Dalsum in Amsterdam. Twee longe nonnen, die in al hun levens- gen niet gedroomd zullen hebben, dat ze eens op een glanzend parket Rnderwezen en getraind zouden wor den in een kunst, die zozeer profaan ljjkt en gebonden aan de wereld. Ze dansten met hun drieën. Do van Dalsum, zuster Irena en zuster Flora Totdat ze gereed waren voor hun taak. Die taak was; doofstomme kinderen te leren dansen via „v o e 1-muziek". Het experiment kon beginnen. Het jexperiment, waarbij de aesthetica geen doel, maar uitsluitend middel was. Middel tot het scheppen van harmo •«rische mensen uit n-harmonische insen. Er was in die dagen één Hammond orgel in Nederland te koop. Men kocht het. Philips werd in de plannen be etrokken en dat zeer commerciële Phi lips liep warm voor de idee en hef plan. Het Hammond-orgel werd ver- «terkt met een batterij, gramofoons en luidsprekers. In één zaal werd de wouten vloer vervangen door een be- #tonnen (om resonneren te voorko men), in een andere bedekt met es- trich en rubber. Voor hetzelfde doel En zo begon men. VERBROKEN ISOLEMENT D° VAN DALSUM vertelt dan een F verhaal, dat men zou kunnen noe men. het epos van het geduld. Het Hammond-orgel speelde, oneindig veel malen versterkt door de apparatuur. Een zee van geluid, een lawine van klanken. Die muziek hoorden de doofstomme kinderen niet. Maar de geluidsi rillingen voelden ze. Dit was het uitgangspunt. Ineens doorbraken vibraties, trillin gen, dat lege niemandsland rondom 't hart van een paar honderd kinderen. Het borstbeen ving ze op, die vibra ties; bovenaan de hoge trillingen, on deraan de lage. Iets nieuws, iets vreemds, iets verrukkelijk onbekends ging zich manifesteren aan de kin deren. Het isolement was verbroken. En zoals zich aan een jong dier na een aantal weken het wonder van 't eerste licht voltrekt, zo voltrok zich aan die kinderen het wonder der tril lingen. Toen kwam de taak der beide zusters. Want om het wezen, de zin van die trillingen te kennen moesten ze visueel, zichtbaar worden aange toond. En toen dansten die nonnen 't wezen van die muziek, van die trillin gen voor, en daarna gingen de kinde ren zelf dansen. Daar is een woord in het verhaal van Do van Dalsum, dat steeds terug keert: geduld. Men schrijft zulke dingen zo licht, zo gemakkelijk neer. Meer er waren jaren nodig om het experiment volledig te doen slagen. Langzaam, traag, heel geleidelijk, vol trok zich dat experiment en van ex periment groeide het uit tot systeem. En op dit ogenblik kan men zeggen, dat meer dan driehonderd kinderen in het Brabantse St. Michielsgestel een nieuwe wereld zijn ingetreden en be zig zijn zich tot harmonieuze mensen te vormen. Men zou over dit alles vele kranten pagina's vol kunnen schrijven en ook wel graag willen schrijven. Misschien niet eens alleen omdat men van be ton en gietstaal moet zijn om zich niet te verheugen over zóveel geluk in zoveel jonge harten. Maar over de ervaring, die men opdeed op een mor gen in Amsterdam, dat er nog men sen zijn, die zo verbijsterend veel ge duld over hebben voor zoveel karig bedeelden. En daarom mag men spre ken over dit experiment en dit systeem als over een epos van geduld. ZE DANSTEN IN ROME QEZE KINDEREN zijn geen „ballet danseressen" geworden. Ze dansen speciaal voor hen geschreven en uit-- gewerkte dansen, alle van illustratief karakter: de Sneeuw; de Arend; de Slang; het Riet; de Herfst. Er zijn al meisjes, die met een eigen idee ko men, met een eigen lied, en dans „Ohne Worte". Het dansen, zegt ons Do van Dal sum, is totaal anders dan het dansen van niét-doofstommen. Het is aanzien lijk langzamer, trager, bedeesder. Maar juist daardoor bezit het een ge heel eigen charme en laat het een on vergetelijke indruk achter bij allen, die het zagen en zullen zien. Allen die het zagendat waren er in de maand October velen. Niet hier, in Holland. Maarin Rome. Enkele autobussen met deze kinderen reden van St. Michielsgestel naar Rome, om ter gelegenheid van het Heilig Jaar op te treden in de eeuwige stad. Daar, in Rome, waren, op een ex positie van Katholieke charitas, twee organisaties uitgenodigd te komen demonstreren. De ene, een Ameri kaans blindeninstituut. De andere de musicerende en dansende doofstom men van St. Michielsgestel. Voor een groot publiek gaven ze vier demon straties, waarbij de hoogste kerke lijke autoriteiten aanwezig waren. En daar getuigden ze van dat epos van geduld, dat hun leermeesters en leer meesteressen in Holland aan hen vol trokken. Naar men zegt is er één artiste on der de kinderen. Haar naam wordt niet genoemd. £)0 VAN DALSUM zwijgt. Het ver haal is uit en het wordt stil in de kamer. Ver weg spoelt en kolkt de geluiden-zee van Amsterdam-Centrum. Jammerende krijsende trams, komend van en gaande naar het Leidseplein. Dreunende trucks met trailers. Ner veuze bestelwagentjes. En mensen, honderd, duizend, tienduizend. Ge haast, gehaast, gehaast. Daar, in St. Michielsgestel, had men géén haast en heeft men nog geen haast. Daar bloeide het geduld om in het hart van een paar honderd jonge kinderen wat geluk te zaaien. Ik geloof, dat men zulke mensen fakkeldragers der mensheid mag noe men. Zo onbekend, ongenoemd en naamloos als ze zijn! Een wereld, die nog zóveel geduld kan opbrengen voor een zó prachtig menselijk doel, is zeker niet verloren! Vliegende burgemeester nummer 2 MEN WAS in het Friese stadje Har lingen in Augustus 1947 niet weinig verrast, toen ten stadhuize een verzoek uit het Amerikaanse Harlingen (in Texas) binnenkwam om contact en na dere gegevens. De band was snel ge legd, wat van belang was werd naar Amerika gestuurd en uit het Texaanse Harlingen warden folders, foto's en veie statistieken en andere gegevens ontvangen. Een en ander werd naarstig door burgemeester Hannema en de gemeentesecretaris, de heer J. P. V. d. Berg, gecoliectionneerd. De grijsaard Harlingen in het hoge Noorden sloot vriendschap met zijn jeugdige (althans nog geen halve eeuw oude) naamge noot in het Zuidelijkste deel van de Verenigde Staten. Dit Harlingen in Texas heeft zich thans ter gelegenheid van zijn vijftig jarig bestaan opgemaakt om zijn stich ter, een zekere heer Lon Hill, te eren. Er werd een groot park naar hem ge noemd, hetwelk op 18 November fees telijk geopend zal worden. Tot bijwo ning van deze plechtigheid werd ook de burgemeester van het Friese Har lingen uitgenodigd. Het was een uit nodiging in Amerikaanse stijl, zoals ons burgemeester Hannema, die wij naar aanleiding van de komende ge beurtenis bezochten, vertelde. De ge hele reis per vliegtuig, heen en terug, en het verblijf in Amerika wordt door het gemeentebestuur van de Ameri kaanse stad bekostigd. De heer Hannema is zeer verheugd dat hij in de gelegenheid gesteld wordt deze reis te maken. „Ik hoop nu eens precies te ontdekken, waarom dat Amerikaanse Harlingen eigenlijk Har lingen heet", zo zegt hij. „Er bestaan verschillende theorieën over de oorsprong van deze naam. Die, volgens welke Harlingen in Texas ge sticht zou zijn door een groep Friese emigranten, wier 'nazaten er nu nog zouden wonen, hebben wij reeds lang Horizontaal; 1. een spelletje met zuivelproducten; 9. familielid; 10 af standsmaat;18. onderwijzing in Gods dienstleer; 25. signaal; 26. voorzetsel, 27. onbegrijpelijk; 30. babyverzorg sters; 32. aanhaling; 33. familielid; 34. godinnen van Odin; 36. een schalk; 39 stad (Frans) of oude deel van Parijs; 40. vrucht (meerv.); 44. Portugese munteenheid; 45. verrichting; 46. mid dag. Verticaal: 1. kledingstuk; 2. rit; 3 dwaze verzotheid; 4. God der Liefde (Grieks); 5. meisjesnaam (Engels); 6. Europeaan; 7. naam van een opera: 8. reeks; 11. ingesloten water; 12. zonnegod; 13. landbouwgereedschap; 14. reeds; 15. rund; 16. muzieknoot, 17. niet gevuld; 19. deel van een haard; 20. dichterbij komen; 21. soort zwijn; 22. rivier in Duitsland; 23. nobel ge- voel; 24. namaak; 28. stad in Finland; 29. plaat; 31. God der liefde (Fr.); 34. lucht (Engels); 35. gelofte; 37. potje; 38. duivenverblijf; 40 familie lid; 41 en dergelijke (afk.); 42. voeg woord; 43. kompasstreek. Regelt de ingewanden zonder krampen door de gemakkelijke methode van Foster's Maagpillen. Bemerkt hoe vlug deze kleine laxerende pillen de hoofd pijn en misselijkheid doen bedaren, een slechte adem wegnemen en de daarmee gepaard gaande indigestie en depressie verlichten. Verkrijgbaar bij apothekers en drogis ten. Imp. H. ten Herkei, Hilversum. Ing. med. (adv.) Ale Menschen werden Brüder: Doopsgezinde Broederschap en Remonstrantse Kerk zullen samen voor hen zorgen JN HET DOOPSGEZIND Broederschapshuis te Schoorl zijn Donderdag na een vermoeiende treinreis van ongeveer 24 uur vijftien ontheemden gear riveerd, die hier door liefderijke zorg van de afdeling Bijzondere Noden van deze broederschap en de Remonstrantse kerk een rustige levensavond zullen ontvangen. Het zijn mensen van velerlei landaard: Russen, Polen, Hongaren enz. Enkelen zijn sinds 1918 al zwervende over de wereld, opgejaagd door revolutie, oorlog en wat dies meer zij. Het zijn vier echtparen, één dame en zes mannen, die merendeels voortkwamen uit de intellectuele bevolkings groep. Zo bevinden zich onder hen twee advocaten, enkele officieren, die indertijd nog onder Wrangel gevochten hebben op de Russische slagvelden, en een enkele eenvoudige handwerksman, die bjj het naderen van de legers van huis en haard verdreven werd, en er geen behoefte meer aan had later naar zijn landstreek terug te keren, omdat hij er toch niets eigens meer zou vinden. INE LEVENSGESCHIEDENIS van al deze mensen is triest. Er is een advocaat bij, die eenmaal als visser zijn brood trachtte te verdienen. An deren werkten voor hun levensondei- houd op fabrieken. Het leven maakte van velen een wrak. Een der ontheem den is blind, anderen zijn ziek in hun, laatste pleisterplaats aangekomen. De ontvangst die de Broederschap deze mensen Donderdagmiddag heeft bereid, was allerhartelijkst. Er stonden wat bloemen op de tafels en er wachtte den mensen een heerlijk kopje thee. Mevrouw De Vries, de directrice van het Broederschapshuis, had voor dit al les gezorgd, en daarmee een sfeer ge schapen, waarin de mensen zich thuis zouden kunnen voelen. Zij was het ook, die Donderdagavond om negen uur het licht uitdraaide, omdat ze voelde dat allen hun rust dubbel en dwars nodig hadden. En ook de komende dagen zal grote aandacht geschonken worden aan de rust van deze ontheemden. „Ze moe ten eerst maar eens een beetje tot zichzelf komen", zegt mevrouw De Vries, wanneer de verslaggever denkt contact met hen op te kunnen nemen. Een standpunt, dat we kunnen waarde ren. Een eigen huis. De mensen zullen niet in het Broc- derschapshuis blijven. Dit gebouw leent zich ook niet voor deze permanente bewoning, en komende zomer zal het weer vacantiehuis moeten zijn. Er werden nu tr gordijnen en met board slaapplaatsen afgeschermd in deze gro te zaal, en in een h' werd een geza menlijke woon- en eetgelegenheid in geruimd. Maar in Februari zullen al len hun definitieve woonvertrekken kunnen opzoeken in het nieuwe ge bouw, dat tegenover het Broederschaps huis verrijst. De Broederschap heeft de taak op zich genomen voor deze vijftien men sen de rest van hun leven te zorgen. Het enige wat straks van hen verwacht wordt, is dat ze zullen helpen het huis schoon te houden, en andere korvee- werkjes te doen. Overigens mogen ze genieten van een rustige levensavond in deze door de natuur zo mild ge zegende omgeving. Er zullen er zijn, die hier niet zo lang meer van zullen kunnen genieten. Twee van hen zijn al 89 jaar. De jongste is altijd nog zes tig. De Broederschap, die zelf een keus kon maken uit de ongeveer driehon derd ontheemden, aan wie Nederland een gastvrij onderdak verleende, heeft mensen van allerlei gezindte naar Schoorl gehaald. Er is niet gelet op religie of politieke gezindheid. Men bleef als mens tegenover mens staan, waarbij alleen de bewogenheid van het hart als richtsnoer genomen werd. Jongste pleisterplaats van de mensen was een of ander Amerikaans kamp in West-Duitsland. Wanneer zij straks een tehuis zullen vinden in het nieuwe gebouw tegen- ever het Broederschapshuis zullen de heer en mevr. Stoffel hen verzorgen. Veie jaren leefde en werkte dit echt paar in Litauen. Het kent dus de taal, die velen van deze groep spreken. Het zal er toe bijdragen, dat de mensen zich werkelijk thnis zullen kunnen gaan voelen in dit vriendelijke Holland, waar dus gelukkig symptoom de liefde tot de naaste nog een levende werkelijkheid is. OPLOSSING KRUISWOORDPUZZLE Horizontaal: 1. boter, melk en kaas; 9. overgrootmoeder; 10. km: 18. evangelisatie: 25. bel: 26. met; 27. raad selachtig; 30. bakers; 32. citaat; 33. oma: 34. Asen; 36. guit; 39. cité; 40. peren; 44. reis; 45. daad; 46. noen. Verticaal: 1 broek; 2. toer; 3. rage: 4. Eros; 5. Kate; 6. Noor; 7. Aida; 8. serie; 11. meer; 12. Ra; 13. eg; 14. al; 15. os; 16./Ut; 17. leeg; 19. vlamkast; 20. naderen; 21. ever; 22. Isar; 23. achting; 24. imitatie; 28. Aba; 29. ets; 31. Amor; 34. air; 35. eed; 37. urn; 38. til; 40. Pa; 41. e.d.; 42. en; 43. N.O. verworpen. Er bestaat ook nog het verhaal dat de vrouw van de stichter Van Harlingen heette en de stad dus naar haar genoemd is, maar het meest aannemelijke is volgens mij, dat men bij de stichting gezocht heeft naar de naam van een havenstad (althans een stad aan het water) in de oude wereld, omdat het Amerikaanse Harlingen slechts enkele kilometers van de Golf van Mexico ligt, op een punt waar de. Rio Grande gekanaliseerd wordt. Mijn verblijf in Harlingen is wel niet van lange duur, maar ik heb toch goede hoop de nodige gegevens te kunnen verzamelen". De figuur van burgemeester Hanne ma past volkomen in de omlijsting van het intieme Harlinger 18de eeuwse stadhuis. Hij is een magistraat van de oude stempel die, wij hoeven er niet bang voor te zijn, de aristocratie van het oude Friesland op waardige wijze in de nieuwe wereld zal vertegen woordigen. Wanneer wij de opmerking wagen, dat Harlings burgervader ge voegelijk na zijn Amsterdamse ambt genoot mr. d'Ailly, „Vliegende burge meester No. II" genoemd mag worden, gezien de enorme luchtreis, die hij gaat maken, sust de heer Hannema ons met een afwerend gebaar: „Nou, nou, kalm aan, er zijn meer burgemeesters die gevlogen hebben!" Rijke, welvarende stad Dgn richten wij onze belangstelling op het Amerikaanse Harlingen, waar over burgemeester Hannema ons heel wat kan vertellen. Deze stad is het erkende middelpunt van een der rijk ste landbouwgebieden der USA, de „Magie Lower Rio Grande Valley". Haar groei heeft zich in enorm snel tempo voltrokken, in 1920 woonden er nog slechts 1740 mensen, in 1940 reeds 13.300 en thans telt zij meer dan 33.000 telen! De huizen en gebouwen zijn er opvallend mooi en aangepast bij de semi-tropische schoonheid van de na tuur. Maandagavond zal burgemeester Hannema vanaf Schiphol vertrekken met 'n vliegtuig van de „Pan American Airways"; vanaf New York gaat hij met een ander vliegtuig naar Harlin gen. Tijdens zijn verblijf aldaar zal hij lezingen houden in de grote gehoor zaal en waarschijnlijk ook voor enige vrouwenclubs. Op de Zondag daaraan volgende gaat hij per trein naar New York terug, om zo iets meer van het land te zien, en vandaar gaat enige dagen later de reis per vliegtuig naar Nederland terug. De heer Hannema neemt namens het gemeente oestuur 'n album mede, met 25 foto's van de Friese havenplaats benevens een bord van Harlinger aardewerk. Gistermorgen om kwart vóór elf is er in een apotheek in de Czaar Pe terstraat te Amsterdam brend uitge broken. De werkster was bezig da kachel aan te maken, toen zich plotse ling een explosie voordeed. Een steek vlam uit de kachel deed de winkelruit springen en zette de omgeving in vlammen. Het vuur sloeg van de cor ridor, waar de kachel stond opgesteld, over naar het souterrain en later ook naar de winkel en de eerste etage. Deze brandden geheel uit. De tweede etage kon men behouden, door haar onder water te zetten. Door de explo sie liep de werkster ernstige brand wonden op. Een apothekersassistente, een spoelknecht en een glazenwasser kregen lichte kwetsuren. Daar zich ook tijdens het blussingswerk telkens nog kleine ontploffing voordeden, liepen nog drie personen snij- en brandwon den op. Tast de natuurlijke kleur van Uw kunstgebit niet aan! Een PROPENT product, du» primal MP 493 I ■■■■Hl

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1950 | | pagina 11