1
■03/
STROMBOLI
Elke dag komen driehonderd vluchtelingen
van het Oosten naar Berlijn
Cultureel Nieuws
AMSTERDAMS PODIUM
Over het Heerlijck A
SINT MAARTEN
n
$4*
Tussen de vluchtelingen
schuilen spionnen
Goede cultuurgrond in
een moeras herschapen
J
n
linn LIED VAN DE WEEK
(DE VAL VAN EEN GROOT REGISSEUR)
mei Ingrid Bergman J
ZATERDAG XI NOVEMBER 1950
ik naar mijzelf
ch Holland!"
aan en lacht,
lept hij, „Hol-
Mtmmmmm!"
- rustig aan de
bedrijf in koel-
at heeft in zo-
lier te maken,
;ijd koel moet
tden."
ievenbus
L: Het woord
an het Latijnse
inken betekent,
ht men bij het
en dus ook al
bier. Dat pleit
de gezelligheid,
ïaak, de even-
Ier Latijnen.
B.: Natuurlijk
sr ook koken,
>m zon H 't
a
a
en al leven.
:t leven houdt, 5
van bier.
heel manne-,
choenenkeu6
ve, buigzame
wiFT-systeem
zonder één
r verbonden,
n van buiten
ende sport-
dere vrouw,
idt.
iren winkelen
toch gekleed wandel-
sierstiksels opzij doen
nummer kleinerijken,
st voor Uw garderobe!
ide kleuren, 26.90
'r aardig sportschoentje.
igzaam. Door de vlotte
dit model een aparte
rse modetinten, passend
rlieve jat. 28.90
Kuno Fischerstrasse" - vast begrip in Oostzone
(Van onze correspondent te Berlijn)
r»E Kuno Fischerstrasse in Berlijn is tot in de verste uithoeken der Sowjet-
zone een vast begrip geworden. Hier bevindt zich het vluchtelingenbureau
der stad, waar alle personen zich moeten melden, die voor de communistische
terreur gevlucht zijn en niet meer naar de Sowjet-zone kunnen terugkeren.
Dagelijks komen hier gemiddeld 300 personen aan. Zij hebben have en goed
in de steek gelaten en bezitten dikwijls niet meer dan hetgeen zij aan heb
ben. Men vindt onder hen gedeserteerde agenten van het politie-leger, arbei
ders uit Aue, onteigende ondernemers, middenstanders, die hun zaak aan de
staat hebben moeten afstaan, intellectuelen en talloze ambtenaren. Zij wor
den door de nooit ophoudende zuiveringsgolven naar West-Berlyn gedreven.
Vluchten is voor duizenden en nog eens duizenden de enige uitweg geworden
om aan de gevangenis te ontsnappen. Bij deze rechtstreeks bedreigden voe
gen zich nog talloze anderen, die het leven in West-Berljjn zo aangenaam
vinden, dat zij na een bezoek aan de Westelijke sectoren niet meer naar hun
woonplaats in de zone wensen terug te keren.
van een poging om een vluchteling, die
de communisten gaarne in handen zou
den krijgen, naar Oost-Berlijn te ont
voeren, zoals reeds herhaaldelijk ge
schied is. Aan de andere kant ligt het
voor de hand, dat dieven en moorde
naars zich aan de greep van de justi
tie trachten te onttrekken door naar
West-Berlijn te vluchten.
Het is de taak van het vluchtelingen-
■W-cuu te onderzoeken, wie als poli-
Rtieke vluchteling kan worden erkend.
In de Kuno Fischerstrasse wordt het
**kaf van het koren gescheiden. Ieder
geval wordt nauwkeurig onderzocht.
■Het is namelijk niet uitgesloten, dat
Izich onder de vluchtelingen personen
.«♦bevinden, die zich aan misdaden heb-
I ben schuldig gemaakt, of die door de
':*ommim sten zijn gezonden om ver-
•likkingsdiensten te bewijzen. De Oost-
Euitse veiligheidsdienst zou gaarne we
ten welke personen naar het Westen
zijn gevlucht en in welk van de zes en
«dertig vluchtelingenkampen zij zijn op-
Brenomcn. Dit vormt immers het begin
Vogels moeten er broeden
(Van onze Haagse redacteur)
Met ontstemming heeft de commissie
grondgebruik uit de Stichting voor de
Landbouw een wat zij noemt „ergerlijk
geval van onttrekking van landbouw
grond aan zijn bestemming" ter ken
nis gebracht van de directeur-generaal
van de landbouw.
Op het eiland Schouwen en Duive-
land wordt namelijk systematisch een
gebied van ongeveer 60 ha zeer goede
.«nltuurgrond onder water gezet, nadat
een kade hierom is aangelegd. Deze
grond wordt in moerasland herscha
pen, met de bedoeling dit gebied tot
een aantrekkelijke vogelbroedplaats in
te richten.
1 De belendende landgebruikers on
dervinden van de grove vervuiling van
dit land ernstige hinder. Enerzijds
geeft de overheid grote bedragen uit
voor cultuur-technische werken en
Bpdaari winning, zo merkt de commis
sie op. doch anderzijds gedoogt zij. dat
jpuchtb,-. e en in gebruik zijnde land-
■puvfaonden in een moeras worden
Jomgez, t. Op dit eiland komen reeds
1 ha moeras en 10 ha meren en plassen
voor. zodat de behoefte aan het stich
ten van meer vogelbroedplaatsen de
Tmmissie bepaaldelijk niet urgent
■phijnt
Ernstig bezwaar heeft zij ook ge
kakt tegen het voornemen van het
Jtaatsbosbeheer om voor de landbouw
Beschikt zijnde gronden in Drente te
laan bebossen. Hierover zal echter nog
nader overleg tussen de overheid en
de organiserende landbouw gevoerd
.■torden.
Er bestaan plannen, zo vernemen wij
^SroortK, om aanzienlijke complexen
TBandbouwgrond in de omgeving van
Wageningen aan te kopen, of eventueel
te onteigenen, zulks ten dienste van de
landbouwhogeschool en de aldaar te
concentreren landbouwkundige instl-
■Fen, Van overheidswege is toegezegd,
dat de gedupeerde landgebruikers zo-
ee mogelijk in de Noord-Oostpolder
geplaatst zullen worden. Het ministerie
daartoe zijn medewerking verlenen.
Rampzalig lot
Op al dergelijke mogelijkheden moet
het vluchtelingenbureau bedacht zijn
en tevens mag het niet uit het oog ver
liezen, dat West-Berlijn zelf een stad
is, die 300.000 werklozen telt, waarvoor
nagenoeg iedere vluchteling een werk
loze meer betekent. Men heeft voor hen
geen werk, dikwijls zelfs geen woon
ruimte. Wie als politieke vluchteling is
erkend, ontvangt een vestigingsvergun
ning en wordt in een kamp onderge
bracht. Is er gelegenheid, dan worden
zij per vliegtuig naar West-Duitsland
vervoerd, doch de beschikbare moge
lijkheden zijn zo gering, dat dit voor
de meesten een schone droom blijft. Zij
slijten hun leven meestal in onzalig
nietsdoen en moeten rondkomen van
een schamele ondersteuning.
De niet erkende vluchtelingen, wier
aantal ver over de 100.000 wordt ge
schat, blijven van alle hulp verstoken.
Zij kunnen ieder ogenblik door een po-
litie-patrouille worden opgepikt en
naar de Sowjet-zone worden terugge
zonden. Vele van hen komen terecht
in de Berlijnse onderwereld. Het oe-
gint met de onwettige handel in siga
retten en koffie om te eindigen met de
verkoop van wapens en opium. In de
ze kringen vinden de Oostduitse vei
ligheidsorganen ook de eerste contact
punten. met behulp waarvan zij in de
vluehtelingenmileu's kunnen door
dringen.
Illegaal contact
Om deze gevaren zoveel mogelijk te
beperken heeft men zich gedwongen
gezien een bijzondere commissie in
het leven te roepen. Zij maakt dee!
uit van het comité der vrije juristen
in de Sowjet-zone. Dit is 'n organisa
tie in de Amerikaanse sector van Ber
lijn, die Illegaal contact onderhoudt
met juristen in Oost-Duitsland. Langs
ondergrondse kanalen ontvangt zij be
trouwbare inlichtingen over personen,
die uit de Sowjet-zone zijn gevlucht en
zich al dan niet legaal in West-Berlijn
ophouden. Dank zij haar werkzaam
heden heeft men op het vluchtelingen
bureau reeds herhaalde malen per
sonen kunnen ontmaskeren, die in
dienst stonden van de communistische
politie-orgaan, samenwerkten met d
MVD of verschillende vergrijpen tegen
de menselijkheid hadden bedreven,
vóór zij in ongenade vielen. Deze per
sonen ontgaan dan hun verdiende
straf niet.
gETREFFENDE de bekende boeken
week, welke volgend jaar zal wor
den gehouden van 24 Februari tot 3
Maart zijn reeds enkele bijzonderhe
den bekend geworden. De door de com
missie voor de propaganda van het
Nederlandse boek ingestelde jury, be
staande uit de letterkundigen Emmy
van Lokhorst. Clare Lennart. Victor E.
van Vriesland en Gabriel Smit, heeft
tezamen met drie leden van de ge
noemde commissie uit een inzending
van dertien manuscripten voor de be
kende boekenweek-geschenkprijsvraag
de novelle ..De porselein-tafel" be
kroond. In de boekenweek zal deze
novelle dus als geschenk worden aan
geboden. Men kan dan raden naar de
naam van de auteur van het werkje.
Boekenweek 1951 Jo
Sternheim, Nieuwe Franse
films Oscar Wilde, de
verlatene
Onder de goede oplossers worden zo
als gewoonlijk prijzen verloot. De boe
kenweek zal in de Stadsschouwburg te
Amsterdam worden geopend met een
litteraire cabaret-avond te geven door
Wim Sonneveld en zijn ensemble. Enig
kort werk van Nederlandse auteurs zal
hierbij ten tonele worden gebracht.
Hella S. Haasse en Annie M. G.
Schmidt schrijven thans speciale teks
ten voor deze uitvoering.
In de loop van de maand Januari
zal de toneelspeler Jo Sternheim, zijn
veertig jarig toneeljubileum in de
Stadschouwburg te Amsterdam vieren
in de rol van Noach in „De reis van
Noach op de wateren" van Andre Ob"y.
In Spilville in de Amerikaanse staat
Lowa is ter nagedachtenis aan de Bo
heemse componist Anton Dvorak een
Dvorakmusepm opgericht. Het bevat
een grote verzameling voorwerpen, die
op het leven en de werken van de
grote componist betrekking hebben.
Waarom juist in Spillville, zal men
zich afvragen. Wel, mede omdat toen
Dvorak in 1893 zijn symphonie „From
JAN DE HARTOG
Maitre après Dieu
the new world"
plaats woonde.
afsloot, hij in deze
yOLGENS onlangs gepubliceerde cij
fers staat Frankrijk op de ranglijst
van Europese filmproducerende landen
bovenaan met 106 35 m.m.-films, die
in 1949 werden opgenomen, tegen (ta
lie met 81 en Engeland met 66. Van de
Franse films, die op het ogenblik draai
en is ontegenzeggelijk „Le journal d'
un curé de campagne" de film, waar
naar het meest wordt uitgekeken. De
ze film, gemaakt door Robert Bresson,
is geinspireerd op de beroemde roman
van George Bernanos. Hij liet de film
op dezelfde plaatsen in Noord-Frank
rijk opnemen als waar de schrijver het
boek liet spelen. In December zal deze
film uitkomen en die dag zal zeker als
een bijzondere in de annalen van de
Franse film worden opgetekend. Van
Julien Duvivier komt deze winter de
uitstekende films „Sous le ciel de Pa
ris coule la Seine" (Onder de hemel
van Parijs stroomt de Seine) uit. De
film werd geheel in natuurlijk décor
(oud-Parijs) opgenomen. Louis Daquin
komt met „Maitre aprés Dieu" (Schip
per naast God! naai- het bekende to
neelstuk van Jan de Hartog. René
Clair, die in het vorige seizoen met
„La beauté du diable" succes oogstte,
ontbreekt ditmaal. Zijn nieuwe plan
nen zijn nog niet geheel vastomlijnd.
QSCAR WILDE, de bekende Engelse
schrijver, was reeds op een en
veertigjarige leeftijd een oud man.
Verschillende omstandigheden leidden
ertoe dat hij naar Frankrijk vertrok
en er onder een andere naam woonde.
Op 13 November zal het vijftig jaar
geleden zijn, dat hij er als een verlate
ne voor altijd de ogen sloot. Hij werd
begraven op het bekende Parijse kerk
hof Pére-la-Chaise, waar men thans
zijn zeer simpele grafsteen kan vin
den vlak bij die van de fabeldichter
La Fontaine, de grote Molière en de
evenzeer bekende Alphonse Daudet.
j^|ET LIJN 25 (die naar Zuid sukkelt) komt men dicht bij de Dintelstraat.
In de Dintelstraat (nummer 15) staat de Grafische school. En in dia
school treft men tot ongeveer half November de expositie „De Moderne
Krant" aan. Ik moet u zeggen op deze tentoonstelling langer rondgehangen
te hebben dan op welke andere exposities ook in Amsterdam gedurende het
laatste jaar. Na alle exposities, van auto's en van postzegels, van legpennin
gen en schilderijen, van het restaurantwezen en affiches, van honden en mo
derne kunst, eindelijk een expositie van „de krant". Men loopt daar dan rond
en aanschouwt bij elkaar al de dingen, die men zo goed herkent. Men ziet de
afdeling van de illustratie, van de druktechnieken, van de papiervervaardi-
ging. En ja, dan ook van de journalistiek. En de journalist, die daar rond
doolt weet niet of hy zich nu bevindt in het Dorado van zijn vak of in het
rariteitenkabinet van z'n eigen slavenhol. Waarschijnlijk in beide. En hij be
ziet dat alles en staat van aangezicht tot aangezicht met datgene wat „do
krant" heet. „De krant", waarvan de lezers dan wellicht menen, dat het al
leen maar een paar vellen met zwarte inkt bedrukt wit papier zyn. Alleen
maar een verzameling berichten, in een bepaalde volgorde aan elkaar gere
gen. Die lezers vergissen zich.
,.£)E KRANT" is eindproduct van 'n
schier eindeloos aantal handen en
breinen. Van drukkers en zetters; van
papierleveranciers en opmakers; van
typistes en telefonisten; van directeu
ren, administrateuren en sub-adminX
strateuren; van tekenaars en bedrijfs
leiders; van expediteurs en kranten
lopers; van telexen, schrijfmachines en
dictafoons. En vannu javan
journalisten.
Ja, óók nog van journalisten. Op de
expositie in de Grafische School is dus
ook een stand gewijd aan de journa
listiek. Aan het werk van de jour
nalist.
Toen wij jong waren wilden we al
leen maar journalist worden. Het mo
tief tot zulk een onberaden stap ver
hulde zich in 't allerdiepste duister,
Dat doet het nóg. Het zal het blijven
doen. Géén journalist weet waarom
hij eigenlijk óók geen banketbakker
is geworden. Of schoenmaker. Of dro
gist. Beslist niet omdat hij een aardig
opstel schreef op de lagere school.
Beslist niet omdat de geldelijke
beloningen zo uitzonderlijk verlokkend
zijn. Het oer-motief blijft in nevelen
van het ongewisse verscholen. Nie
mand weet het antwoord. Het zal wel
ergens in de buurt liggen van aanleg,
persoonlijke ijdelheid, geldingsdrang en
uitingsdrift.
Ja, toen wy jong waren droomden
wij van kranten. Wij stonden ergens
op de Nieuwezijds Voorburgwal, in dit
zelfde Amsterdam, en zagen een pers
draaien. Daar stond het wonder: de
rotatiepers! Maagdelijk papier in-
zwelgend, bedrukte kranten uitbra
kend. Wij luisterden naar de verre,
doffe donder van die pers en dachten:
dit is dus het lied der wereld. Dit ge
luid is de harteklop van deze pla
neet. Ahmochten wij eenmaal
treden in de rijen van hen, die „de
krant" maakten, één worden van dat
legioen der courantiers, dienaar in 't
„heerlyck ambacht".
Wij droomden veel en lang. Over
Fleetstreet en de Nieuwezijds Voor
burgwal: domeinen van de „grote
pers", daar in Engeland en hier ln
Holland.
Wij kwamen er. Eenmaal stonden
wij onder zo'n pers. vlak bij het oor
IlilllIMIIillllilililillHl
Als aanstop de zon weer in 't Westen gaat dalen
schemering langzaam de aarde bedekt,
an zien wij de duizenden lichtjes weer dwalen
na„ die al zir"£<'nd de huizen langs trekt.
Dan 1 Weer hBt Ued Va" de "blokken en torens",
He VVeer de stemmetjes, helder en fijn,
i „ruif m de lurf in de maneschijn" horen,
an wens je weer kind met de liind'ren te z(jn.
O, wonder gezicht van die dansende lichtjes
alIerlei kleuren en vorm en formaat,
'e vrolijke, glundere kindergezichtjes,
"at klompjesgeklots langs de donkere straat.
n "aar 7lch een huisdeur ontsluit daar verdringen
"e kleuters elkaar om de voorste te zijn,
a! ",etend hoe luid z« toch "'e' moeten zingen,
18 "an de buit naar verhouding vaak klein.
Sint Maarten, het feest dat aan rijken en armen,
Het fe" gevers wat vreugd geven wil.
dat heel eventjes ons komt verwarmen
In 't dagelijks leven, zo triest vaak en kil.
-int Maarten, het feest, dat symbolisch wil zeggen:
Trek zingend door 't leven en draag er je licht,
Vererft"; "I Y°°™poed' door stl'aten en stegen,
rgeet toch je zelf eens en doe er je plicht!
■IMMIIII
ZELDEN HEEFT EEN FILM nog voor zij gereed was reeds zo de publieke
belangstelling geprikkeld als het geval was met de film „Stromboli", de
film, die een eind maakte aan de zo zorgvuldig gekweekte en gekoesterde
Bergman-mythe. Deze ZweedsAmerikaanse actrice werd in de loop der
jaren door haar Hollywoodse managers met grote behoedzaamheid naar
voren gebracht: de gebruikelijke brute reclame bleef by haar achterwege
Van Ingrid Bergman geen prikkelende foto's; over haar niet de ster-gossip
de roddel, die een filmster interessant moet maken. In het Hollywood waar
iedere grote ster minstens een paar keer opzienbarend getrouwd en geschei
den geweest moet zijn om bij het publiek op te vallen, moest Ingrid Bergman
de aandacht op zich vestigen door een cultus van sympathieke eenvoud en
deugdzaamheid. Het grote publiek, dat zich anders zo bij voorkeur in schan
daaltjes verkneutert, respecteerde haar als het ideaal van toegewijde vrouw
en actrice. Toen trok Ingrid naar Italië en kwam de filmregisseur Roberta
Rossellini in haar leven. En het publiek moest ontnuchterd aanvaarden dat
zyn zo hoog tronende heldin toch maar heel gewoon mens was: zeer gerucht
makende onthullingen over haar privé-leven, de pijnlijke geschiedenis van
haar scheiding en haar nieuwe huwelyk met Rossellini, met wie zij toentertijd
de film „Stromboli" maakte, deden het aureool volkomen in scherven vallen
Dientengevolge kwam het zelfs tot acties tegen deze film, die Ingrid's Ita
liaanse periode markeert en de eerste vrucht is van de romantische samen
werking tussen haar en Rossellini.
f HANS is dan de film „Stromboli",
die dit voorjaar bij de wereld
première te New-York evenveel sen
satie als teleurstelling verwekte in
Nederland te zien. En wie zich tot
nogtoe niet bekommerde om de privé-
gesefhiedenis. blijft hier de ontgoo
chelingen toch niet bespaard. Want
Ingrid Bergman, die, hoewel zij nooit
een groot actrice was, toch enkele
interessante rollen zeer aanvaardbaar
gespeeld had (denk slechts aan „Gas
light doet in „Stromboli" g,
van spoortje talent meer blijken en
aanzienlijk groter teleurstelling uc
geniale regisseur Roberto Rossellini,
die het zo aangrijpende „Païsa" maak
te, is hier heel ver beneden de maai
van zijn kuimen en krachten geble
ven en leverde met „Stromboli" wei
nig meer dan een larmoyante draak
tegen de achtergrond van het leven.
Het verhaal van „Stromboli" begint
direct na de oorlog in een vluchtelin
genkamp in Italië, waar een vrouw uit
centraal-Europa is terechtgekomen.
Wanneer ze geen vergunnng kan be
machtigen om te emigreren, blijft er
slechts één uitweg uit de ellendige
triestheid van het kamp: een huwelijk
met een Italiaan. Uit wanhoop trouwt
ze dan met een krijgsgevangene uit
een aangrenzend kamp en trekt met
kern naar zijn geboorte-eiland Strom
boli, dat voor deze aan wat comfort en
kleine weelde gehechte wouw tot een
nieuwe gevangenis wordt. Het leven is
er hard en triest. De vulkaan dreigt
steeds met een nieuwe uitbarsting. De
huizen zijn er goor en vervallen, de
schaarse eilandbewoners vijandig te
genover de vreemdelinge, die zich aan
hun sober en vreugdeloos leven niet
kan aanpassen, en de echtgenoot be
grijpt zijn vreemde vrouw niet en
meent haar door harde tucht aan zich
te kunnen onderwerpen. Dan vlucht
de vrouw over de vulkaanhelling naar
de andere zijde van het eiland om van
daar te trachten de wereld, waarnaar
ze zo snakt, te bereiken. Maar ook dan
juist moet de vulkaan weer tot een uit
barsting komen en verbijsterd dwaalt
de vrouw rond tussen gloeiende lava
en bedwelmende rook. Haar onbevre
digde zelfzucht geeft zij op in 't besef
het kind, dat ze verwacht, te moeten
JABSOIS
HÜÜ1IH
geeii
de
Het doet er overigens weinig toe, want
deze rolprent is met zoveel pathos ge
maakt, dat er maar heel weinig mo
menten zijn waarin de toeschouwer
nog in deze vrouw kan geloven. Ros
sellini heeft zijn film geheel onderge
schikt gemaakt aan de eredienst van
zijn geliefde. Vrijwel voortdurend is zij
voor de camera en vrijwel voortdurend
beheerst zij het filmbeeld met de ge
kunsteldheid van de Hollywoodse star.
Geen ogenblik is zij werkelijk de
vrouw, die ze speelt; de tragiek van
dit rampzalige en innerlijk verscheur
de wezen wordt bij haar nergens wer
kelijkheid. Als voorbeeld kan gelden
de lange beeldenreeks van de vrouw,
die twee dagen achtereen over de vul
kaanhelling strompelt, moederziel al
leen in volslagen rampzaligheid; te
midden van rook, as, vuil, stof en
dampen laat de film ons dan steeds
een volkomen schoon opgepoetste ac
trice zien met keurig gekapte lokken,
zelfs in de scène, waarin ze na ver
twijfeld op de harde rotsgrond in slaap
te zijn gevallen, temidden van het vuil
en oog der wereld. Wij waren inge
treden in het magisch organisme. Een
droom ging in vervulling. En was tege
lijk al weer uitgedroomd óók, toen
onze eerste directeur ons onze eerste
opdracht gaf: het uitknippen der
marktberichten uit de Nieuwe Rotter
damse Courant, en het verslaan der
jaarvergadering van de Bond van Ko-
nijnenbezitters „Streven naar Beter".
Als Leitmotiv voor onze verdere jour
nalistieke carrière blies opgemelde
directeur ons in het oor, dat er zó
veel journalisten beschikbaar waren,
dat hij alleen maar het raam behoefde
open te schuiven, op z'n vingers te
fluiten en binnen tien tellen zouden
honderd journalisten komen aanren
nen. (Van lessen in bescheidenheid en
ootmoed gesproken).
Och jade krant. Niemand bui
ten „de krant" kan het helemaal be
grijpen. In welk ander heerlyck am
bacht heerst zóveel slavernij, ontmoet
men zóveel overuren? Waar ter we
reld moet de mens zichzelf zó aanhou
dend en zó volledig wegcijferen, zich
zelf en zyn privé-leven, als in de jour
nalistiek? Waar boekt men zóveel te
leurstelling, waar loopt de gal een
mens zo consequent over, waar moet
men zoveel opvreten en zoveel ver-
knoersen als bij „de krant"! Te be
ginnen bij het vervloekte blauwe pot-
Expositie
,De Moderne Krant'
redden. En temidden van de walmen-
de dood rondom begeeft ze zich strom- en d« as-regen ontwaakt. Hier wordt
pelend op de terugweg naar huis, naar
de eeuwige triestheid en ellende,
QF ZE ZICH inderdaad nog weet te
redden deelt de film niet meer mee.
aan het publiek een erbarmelijke
kitsch verkocht als surrogaat voor een
tragische werkelijkheid, die behal
ve dan in het décor nergens ge
stalte krijgt.
LONG-SHOT.
ingrid Bergman als de hoofdrolspeelster in de mislukte Italiaanse fHm
nam Roberto Rossellém-: „Sirombokr".
lood van de hoofdredacteur, te eindi
gen bij de magere beloning voor zo
veel werk in zoveel uren.
Ach jade krant! Waarin ge
vanmorgen uw artikel schreef, met
bloed en zweet en tranen, en waar
mee vanavond de abonné de graten
van de vis in de vuilnisbak stopt. Er
is géén ambacht ter wereld dat dage
lijks zóveel privaatles geeft in de ken
nis van IJdelheid en Vergankelijkheid.
gN ZO doolt en dwaalt men rond in
de Grafische School en vraagt zich
verbaasd af waarom men dan eigenlijk
de krant" niet haat. Waarom men
toch maar niet drogist of pensionhou
der, fondsbode of experimenteel schil
der is geworden. Ziedaarde kern
van de zaak!
Ik denk omdat journalisten ten dele
bezeten zijn, en verslingerd aan hun
eigen noodlot. Ze zijn behekst en be
toverd. Ze zijn verloren, vanaf het mo
ment, dat ze de eerste drukinkt roken
en voor het eerst staarden in dat fa
buleuze organisme, dat donker laby
rinth, dat rotatiepers heet. Op dat mo
ment gebeurde het.
Wie eenmaal die inkt rook, eenmaal
luisterde naar het lied der zoemende
persen, wie eenmaal de roepstem
hoorde van „de krant", in het gejaagd
kloppen van z'n hart, in het gonzen
in z'n brein, en die het voelde tinte
len tot in de toppen van z'n vingers,
dié is een verlorene. En voor hem is
er geen terug meer van datnou
jaheerlyck ambacht. Men zegt;
dat de journalistiek een goede spring
plank vormt voor zeer hoge, zeer res
pectabele functies en men wijst ze aan:
de bankiers en de ministers, de mees
ters in de rechten en de presidenten
van een republiek, allemaal ééns jour
nalist geweest. Zij onttrokken zich
dan toch maar aan die slaverny van
inkt en lood en papier. En aan de lui
men van ongeduldige en onhebbelijke
hoofdredacteuren. En aan de vreem
de inzichten van (altijd) te zuinige
directeuren.
Inderdaad, ze zijn er! Maar het is
even waar dat geen van hen ooit aan
zijn heimwee naar die inkt, dat lood
en dat papier ontkwam. Geen van hen
zal ooit „de krant" kunnen vergeten.
Alle geld ter wereld, alle eer, succes
en welstand kunnen niet hun heimwee
het stilzwijgen opleggen. En tot de
laatste van zijn levensdagen zal zo'n
uitgetredene zich voelen als een soli
tair, een outcast en een balling. En hij
zal alle nachten van alle dagen dro
men over dat, wat hij verkocht voor
een zak zilveringen en eenmaal zal hij
beseffen tegen hoe karige prijs hij het
beste in z'n hart verried.
Ik denk, dat heel wat jonge men
sen en ook wel oudere, in deze dagen
in de Grafische School zullen gaan
kijken. Ik zou ze dit willen zeggen bi)
het passeren van de stand, gewijd aan
de journalistiek, tot de jongeren:
levensgevaarlijk, hoogspanningskabel.
Tot de ouderen: nietwaar, het is tóch
een heerlyck ambacht! In Fleetstreet,
op de Nieuwezijds en waar ook in welk
der elf provinciën, in wélk stads- of
provinciaal krantenbedrijf. Fleetstreet
is overal en zoals de persen in Fleet
street zoemen, zo zoemen ze niet an
ders in de allerverste afgelegen pro
vincieplaats!
ANTHONY VAN KAMPEN*