Niet het Westen maar Oost-Europa
centrum van massale bewapening
VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
Wijkt Bevan onder stakingsdruk?
McArthur niet eigenmachtig over
de 38ste breedtegraad
Bij het overlijden van André Gide
Woensdag 21 Feb*, 1951
148e Jaargang No. 44
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
PARIJS PUBLICEERT WESTELIJKE NOTA'S
De Groie Vier moeien spreken over
Duitsland, Oostenrijk, de bewapening
en oorzaken van de spanning
Vrije landen hebben
geen andere keus
Dienstbode mishandelde
tweejarig meisje
Hollandse zeelui vechten voor de
levens van achttien Noren
S.s. „Marga" bij vliegend stormweer in nood
Drama voor de kust van
ne
Stakingen in Engeland
nemen toe
Nieuwe zege van Attlee
Weerbericht
KLM vervoert paarden
over Atlantische Oceaan
Politie-inspecteur voor
de Hoge Raad
Generaal tevreden over toestand aan het front
Stilte yoor de storm
HETEERSTEOVERLEG
r~
Na de uitbarsting van de Lamington
7 S.S.-ers te Landsberg
kregen uitstel
Blinkend exponent van Europees leven
Reeds nu klassiek in de
moderne litteratuur
Complot aan boord van
Nederlands schip
Arts legde meineed af tegenover
Parlementaire Enquêtecommissie
Een jaar waarvan acht
maanden voorwaardelijk
geëist
EISENHOWER TE PARIJS
BUREAU:
ADMINISTRATIE
Voordam 11. Tel. 3320
Postgiro 187294
Redactie:
Achterdam 20, Tel. 2274
Directie:
3. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
A. KAPTEIN
ALKMAABSCHE CODBANT
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct. p. m.in.
Familieberichten 20 ct. p.
m.m. Vraag en Aanbod
(alleen 2e hands goederen)
tot 15 woorden 1.elk
woord meer 5 ct. Uitslui
tend contant.
Abonnementen 1.72 per
maand, 5.15 per kwar
taal plus incassokosten.
YE PARIJS is de inhoud bekend gemaakt van de nota's, welke Engeland, Frank
rijk en de V.S. Maandag aan Andrej Wysjinsky, de Sovrjet-minister van
buitenlandse zaken, hebben overhandigd. Zoals wij reeds gisteren mededeelden,
verklaren de Westelijke mogendheden zich bereid een viermogendhedencont'e-
rentie te Washington te houden. Zij stellen voor de plaatsvervangers van de
ministers op 5 Maart te Parijs bijeen te laten komen teneinde de conferentie
voor te bereiden en een datum voor de bijeenkomst van de Grote Vier vast te
stellen. De agenda voor de conferentie van de Grote Vier moet bevatten: de
oorzaken van de spanning in Europa, het huidige peil der bewapening, Duits
land, hel vredesverdrag met Oostenrijk en andere onderwerpen, waarover men
overeenstemming bereikt.
JN de nota's wordt verder o.m. ver
klaard, dat de Sowjet-beweringen
over de bedoelingen van de drie Wes
telijke mogendheden en West-Duitsland
r':!i;^l>- 'lUlHilllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllHlllltlllllHtllllllllllüllltllülll
Kleuter aan de gevolgen
overleden
Zaterdagmiddag' is het 2-jarig doch
tertje van de familie D. te Bergen op
Zoom plotseling overleden. Bij het
vaststellen van de doodsoorzaak wer
den verwondingen en kneuzingen op
het onderlichaam van het kindje ont-
dpkt. Het door de recherche ingesteld
onderzoek heeft uitgewezen dat het
16-jarig dienstmeisje Van M. het kind
bij afwezigheid van de moeder, door
dat het wat lastig was, ernstig heeft
mishandeld, door het te krabben en
met een handveger tegen het onder
lichaam te slaan. Daarna had zij het
kind weer in haar bedje gelegd.
Toen de moeder kort na haar thuis
komst door het dienstmeisje bij het
kindje werd geroepen, was het reeds
stervende. Een terstond ontboden ge
neesheer liet het naar het ziekenhuis
brengen, doch bij aankomst aldaar was
het overleden.
Het dienstmeisje dat aanvankelijk
met de grootste stelligheid iedere mis
handeling ontkende, heeft Dinsdag op
het politiebureau een volledige be
kentenis afgelegd. Zij is ter beschik
king van de officier van justitie te Bre
da gesteld.
„ANTI-SABOTAGEVVET" IN FRANKRIJK
De Franse regering bestudeert een wet.
die beoogt een einde te maken aan „de
activiteit van saboteurs", zo heeft Brune
de minister van PTT in de Nationale Ver
gadering medegedeeld.
absoluut van enige grond ontbloot zijn.
Duitsland en zijn aandeel aan de Wes
telijke defensie zijn duidelijk niet de
oorzaak van de huidige spanning. West-
Duitsland heeft geen militaire macht of
oorlogsindustrie, terwijl Oost-Europa
een centrum van massale bewapening
is. De huidige ernstige spanning is het
resultaat van de algemene houding, die
de Sowjetunie sedert het einde van de
oorlog heeft aangenomen.
De vrije landen hebben geen andere
keuze om hun veiligheid te verzekeren
dan stappen te nemen om de grote on
gelijkheid tussen de strijdkrachten in
de wereld te verminderen.
Voorzichtig optimisme.
AMERIKAANSE functionarissen tonen
een „voorzichtig optimisme" over de
kansen voor een conferentie van de
Grote Vier, mogelijk le Washington in
de maand April, zo seint Reuters cor
respondent.
Naar hun mening zou de Sowjetunie
met enig voorbehoud betreffende de
procedure, het voorstel van de Wester
se mogendheden aanvaarden om in
Maart een voorbereidende bespreking
te Parijs te houden van de plaatsver
vangers der ministers, die de agenda
voor de ministersconferentie zouden
opstellen.
JAE bemanning van het Nederlandse s.s. „Winterswijk" voert voor de kust van
Bretagne bij vliegend stormweer en zware zee een heldenstrijd voor het
behoud van achttien mensenlevens, die zich aan boord van het in zinkende
toestand verkerende Noorse s.s. „Marga" bevinden. Bij het krieken van de dag
was de strijd nog onbeslist en zetten de Nederlandse zeelui, die in de loop van
de nacht assistentie kregen van andere schepen, de reddingpogingen voort.
QISTERAVOND vin. Lands End-radio
noodseinen op van het Noorse s.s.
„Marga". dat opgaf, dat het zich voor
de kust van Bretagne in zinkende toe
stand bevond. Het Nederlandse s.s.
„Winterswijk", dat onderweg is van
Huelva naar Rotterdam en Maandag
Finisterre passeerde, begaf zich onmid
dellijk naar de opgegeven plaats en
slaagde erin acht Noren aan boord te
nemen. De „Winterswijk" seinde, dat
een reddingboot door het zware storm
weer uit het oog was verloren. De
storm maakte het de Nederlandse be-
Naar men te Londen meent, over
weegt de Britse minister voor arbeids
zaken, Aneurin Bevan, onder de druk
van de talrijke stakingen, een veran
dering van de maatregel volgens wel
ke men 21 dagen van te voren een
voorgenomen staking moet aankondi
gen. De stakingen zijn uitingen van on
tevredenheid over deze bepaling, als
mede over de recente ioonsverhogings-
voorstellen.
In Londen, Manchester, Glasgow en
Birkenhead hebben Dinsdag meer dan
18.000 havenarbeiders een dag gestaakt
De staking was berekend om samen
te vallen met de berechting van ze
ven stakers in Londen, die er van oe-
schuldigd zijn tot een onwettige sta
king te hebben opgeroepen.
De Britse regering heeft Dinsdag
avond opnieuw een meerderheid ver
kregen bij de stemming over een con
servatieve motie met betrekking tot de
regeringspolitiek aangaande het grond-
notenplan in Oost-Afrika.
De regering had een meerderheid
van zeven stemmen Zij werd gemach
tigd een verlies van 38 millioen pond
op het grondnotenplan te boeken
en verder te gaan met een herzien
plan. waarmee zes millioen pond ge
moeid zouden zijn
Verwachting tot Donderdagavond:
Matige lot krachtige wind tussen
Zuidwest en West. Wisselende be
wolking met enkele buiten, som
mige vergezeld van hagel of natte
sneeuw. Tij 'ent opklaringen in de
nacht hier en daar lichte nacht
vorst, overigens weinig verande
ring in temperatuur.
Donderdag: zon op 7.43, onder 18.05
Maan op 19.01, onder 8.03.
De zaak werd echter tot de volgende
Dinsdag opgeschoven en de stakers be
sloten de volgende dag weer aan het
werk te gaan en het werk neer te leg
gen als de stakingsleiders weer voor
komen. Bij de spoorwegen besloten
meer mannen tot langzaam-aan-acties
of symbolische stakingen vanaf het
volgende weekeinde. In Glasgow sta
ken in een Rolls-Roycefabriek 3.500
arbeiders. Zij zoeken steun bij vakver
enigingen uit andere fabrieken.
manning onmogelijk nog meer opva
renden van de „Marga" over te nemen.
Het Noorse schip „Lionel", dat even
een tér assistentie aanwezig was, wist
één Noorse drenkeling op te pikken
Later moest de „Lipnel" verdere red
dingpogingen staken, omdat het zelf
water begon te maken. Op dat ogenblik
bevonden zich aan boord van de „Mar
ga" nog achttien mensen. De „Winters
wijk" probeerde in het holst van de
nacht door middel van een redlijn con
tact met de „Marga" te verkrijgen,
maar de vliegende storm en de zware
zee verijdelden de poging. Het Neder
landse schip blijft echter in de buurt
cm, indien dit maar enigszins mogelijk
is, de helpende hand te bieden. Om
streeks twee uur vannacht verschenen
het Nederlandse weerschip „Culumus".
de Franse sleepboot „Abeille 25" en de
Nederlandse sleepboot „Tyne" op de
plaats van de ramp. De „Marga" was
toen nog drijvende.
Ook Grieks schip in nood
Ten noorden van Kaap Finisterre in
de Golf van Biskaje raakte het Griek
se stoomschip „Baralos" in moeilijkhe
den. De stuurketting was gebroken en
alle pogingen om het stuurgerei wee.-
in orde te brengen, mislukten. Twee
matrozen waren gewond. De „Baralos"
vroeg onmiddellijke hulp en kreeg de
ze kort daarop van het Britse stoom
schip „Clan".
Morgen vertrekt van het Ierse vlieg
veld Shannon naar New York een
KLM-vrachtskymaster met een zeer
bijzondere en kostbare lading aan
boord, n.l. twee hoogwaardige, Ierse
volbloedpaarden, die in de Verenigde
Staten aan enkele races zullen deel
nemen.
Het is voor de eerste keer, dat de
KLM paarden vervoert. De paarden
zullen worden vervoerd in speciale
boxen, die door de KLM zijn ontwor
pen en waarin zij noch zich kunnen
verwonden, noch enig materiaal kun
nen beschadigen.
De boxen, die vervaardigd zijn van
metaal, hout en canvas, zijn uitklap
baar en kunnen in enkele minuten
tijds worden gedemonteerd en omge
toverd in een loopbrug, waarover de
dieren in en uit het vliegtuig kunnen
worden geleid. Ze zijn op verschillen
de plaatsen bekleed en kunnen voor
ieder paard afzonderlijk op maat wor
den afgesteld. Bij de proefnemingen
mocht de KLM gebruik maken van
paarden uit de stallen van Prins Bern-
hard.
De advocaat bij de Hoge Raad, Jhr.
Dr. L. van Asch van Wijck, heeft gis
termorgen geconcludeerd tot vernieti
ging van het arrest van het Amsterdam
se gerechtshof, waarbij de Haarlemse
inspecteur van politie G. van S. ver
oordeeld is tot een maand gevangenis
straf.
De inspecteur was belast met het on
derzoek in de „Velser affaire" en werd
ervan beschuldigd zijn zwijgplicht te
hebben geschonden De advocaat-gene
raal. die drie van de vijf door de raads
man, mr. A. J. M. van Dal, ingediende
cassatiemiddelen gegrond achtte, vroeg
verwijzing van de zaak naar een aan
grenzend hof Hij was van mening, dat
verdachte slechts mededelingen had ge
daan in het belang van zijn onderzoek.
De Hoge Raad zal op 20 Maart arrest
wijzen.
Tijdens zijn bezoek aan het front heeft generaal MacArthur medegedeeld o^
hij niet eigenmachtig de 38ste breedtegraad zal overschrijden, indien dringend*
politieke redenen tegen overschrijding pleiten. De opperbevelhebber deelde ver
der mede, dat het tegenoffensief de Chinezen zware verliezen onder hun beste
manschappen heeft gekost, die moeilijk gelijkwaardig vervangen zouden kunnen
worden. „Stalin heeft pas de nederlaag van onze troepen voorspeld, doch zijn
kameraden zullen het heel wat beter moeten doen dan voorheen, willen zij
bewijzen, dat hij een profeet is". MacArthur betuigde zich zeer tevreden over de
toestand aan het front. „De internationale strijdmacht onderscheidt zich op alle
rangen".
wordt over het algemeen weinig te
genstand ondervonden.
Hoewel volgens waarnemers het ge
heel verwoeste Seoel van weinig mi
litaire betekenis moet worden geacht
wordt de stad door de V. N.-legers
langzaam maar zeker ingesloten. Ten
oosten van Seoel staken patrouilles de
bevroren Han over en een Turks on
derdeel doorkruiste het schiereiland
Kimpo teneinde een beveiligingszone
te trekken rond de aanvoerhaven Ints-
jon. Het gebied bleek grotendeels door
de tegenstander te zijn verlaten.
Vrijwel in geen enkele frontsector
worden thans gevechten van betekenis
gemeld. De activiteit blijft beperkt tot
ongeregeld artillerievuur en verken
ningen.
De situatie in de frontlinie rond
Wonjoe is opnieuw verbeterd nu neger
troepen Tsjoetsjonni hebben veroverd,
een bolwerk 25 km ten zuidoosten van
Wonjoe. De Noordkoreanen, die een
bedreiging vormden voor Tsetsjon heb
ben zich na de val van dit bastion in
noordelijke richting teruggetrokken.
Vijftien kilometer ten noorden van
Wonjoe zijn Amerikaanse troepen het
wegenknooppunt Hoengsong tot op
korte afstand genaderd, maar het ziet
er niet naar uit, dat dit strategische
punt zonder slag of stoot heroverd zal
kunnen worden aangezien aan de an
dere kant van de stad de noordelijke
troepen zich daar voor de strijd ver
zamelen. Het betreft hier naar schat
ting een strijdmacht van 30.000 man.
Verkenningen hebben uitgewezen
dat vele transportcolonnes van de com
munistisehe troepen zich van het cen
trale front naar de oostkust bewegen.
Een troepenmacht van het Britse
gemenebest is inmiddels Tsjipjong cot
op slechts drie kilometer genaderd. Er
De kabinetsformateur, mr. M. Steen-
berghe, is gistermorgen in Den Haag
aangekomen en heeft een kamer ter be
schikking gekregen in het ministerie
van Economische Zaken. Gisteren nog
heeft hij de fractieleiders van de KVP,
de PvdA, de ARP, de CHU en de VVD
ontvangen.
Graven weer dichtgegooid
De zeven ter dood veroordeelde oor
logsmisdadigers in de gevangenis te
Landsberg zijn teruggebracht in de cel
len, die zij verleden maand voor onder
grondse cellen voor veroordeelden
moesten verwisselen. De zeven pas ge
dolven graven op het gevangeniskerk
hof zijn weer dichtgegooid. Ook moch
ten de veroordeelden weer de knopen
aan hun rode jassen naaien, die men
uit veiligheidsoverwegingen verwij
derd had. De verwanten mogen hen
iedere Maandag en Vrijdag bezoeken.
Frederick Wiehl, de verdediger van
Oswald Pohl, een der veroordeelden, en
andere advocaten zullen een nieuw
verzoek om herziening van het vonnis
doen op de Amerikaanse Hoge Com
missaris M'Cloy. Tevens zal Wiehl het
Internationaal Gerechtshof te 's-Gra-
venhage verzoeken om een beslissing
over de wettigheid van het precedent,
geschapen door het internationaal tribu
naal voor oorlogsmisdaden te Neuren
berg.
Het Amerikaanse Hof van Appel
heeft Dinsdag geweigerd de vastge
stelde terechtstelling tegen te houden,
doch liet de mogelijkheid open, dat de
verdedigers van de zeven veroordeel
den de zaak voor het Hooggerechtshof
brengen.
QF MENNO TER BRAAK, zelf tot aan
de laatste seconden van zijn aardse
leven een hardnekkig worstelaar met
de brandende vraagstukken van zijn
tijd, van onze tijd, geheel gelijk had,
toen hij André Gide „het geweten van
Europa" noemde, willen wij verder in
het midden laten, zeker is wel, dat Gide
als een der exponenten van het geeste
lijke leven in West-Europa gedurende
de eerste helft van deze twintigste eeuw
kan worden beschouwd. Als wij de uit
drukking „geestelijk-leven" gebruiken,
dan is daarbij de mogelijkheid niet uit
gesloten, dat men aan een bepaalde be
grenzing denkt, maar zodra men ken
nis neemt van het geweldige oeuvre
van deze mens, zal men weten, dat heel
het bewogen en diep bewegende gaan
van de tijd, waarin hij leefde, op zijn
leven een scherp en felgekleurd stem
pel drukte enerzijds, anderzijds dat
Gide door de stormen heen op de ge
dachten- en gevoelswereld van zeer
vele anderen een sterke invloed heeft
moeten uitoefenen. Zijn litteraire werk
zaamheid. welke vanaf zijn twee en
twintigste jaar tot practisch zijn laatste
levensdagen voortduurde, kreeg terecht
op 18 November 1947, vier dagen vóór
zijn achtenzeventigste verjaardag, de
„officiële" erkenning, toen hem als
achtste Franse letterkundige de Nobel
prijs werd toegewezen „wegens zijn
vérstrekkend en artistiek belangrijk
auteurschap, waarmede hij menselijke
vraagstukken met onopgesmukte waar
heidsliefde en psychologische duidelijk
heid beschreven heeft", zoals de Zweed
se Academie het uitdrukte.
Die waarheidsliefde (wij denken
daarbij aan het befaamde „Les Faux-
Monnayeurs) heeft indertijd velen tegen
hem in het geweer geroepen, doch sterk
individualist als hij was. liet hij zijn
weg niet ombuigen. En als er vreemde
of onverwachte bochten in zijn weg
kwamen, was het toch een spoor, dat
zijn voeten drukte gehoorzamend aan
een geest, die zélf zocht en wilde we
ten .Dat verklaart ook het feit, dat hij
op grond van zijn protestant-christelij
ke levensovertuiging communist werd.
Evenals vele andere werkelijk zoeken
den denken wij slechts aan een
Henriette Roland Holst, een Ingnazio
Silone en een Stephan Spender
bracht de praktijk van het communis
me hem weldra van zijn sympathieën
voor deze leer terug („Retour de l'U.
R.S.S.") Behalve in „Retour" kan men
in de bundel opstellen „De God die
faalde", die in 1950 verscheen, lezen
hoe met Arthur Koestier, Richard
Wright en Louis Fischer André Gide's
liefde voor de Russische theorieën,
dank zij de daden van aanhangers van
het communisme zelf veranderde in
een felle en luid aanklagende haat.
De motivering van de Zweedse Aca
demie bij de toekenning van de Nobel
prijs sprak bovendien over „psycholo
gische duidelijkheid" en ook dat be
hoorde inderdaad tot de kenmerkende
en vooruitspringende eigenschappen
van Gide's schrijversschap. Men leze
daartoe slechts „La Porte Etroite", dat
onder de titel „De enge poort" in een
uitstekende vertaling van A. A. Nijhoff
ook in de bekende Salamanderreeks
verscheen. De aangrijpende zielestrijd
van de zich opofferende Alissa, wordt
vooral in het „dagboek" mét gewone
en daardoor dikwijls meest aanspre
kende taal beschreven. Slechts enkele
woorden heeft de schrijver nodig om
de smartelijke diepten van haar wor
steling te omschrijven: „Heb ik over
wonnen? Is zijn liefde aan het vermin
deren? Helaas, deze wens is ook mijn
grootste vrees... Nooit heb ik hem zo
liefgehadIndien het voor zijn heil
nodig is. Heer. dat ik verloren ga
laat het dan zo zijnDe oprechtheid
en de innerlijke wofsteling, waarmee
hij deze roman en al zijn andere werk
ook schreef, tekent Gide zelf op in de
eerste regels, als het ware een verant
woording van zijn scheppingsdaad, van
„La Porte Etroite", waar hij zegt: „Een
buitenstaander had zonder moeite dit
gegeven tot een roman kunnen verwer
ken; maar aan mij heeft het beleven
van deze geschiedenis zoveel hartebloed
gekost, dat al mijn kracht erin ver
bruikt is. Ik zal dus eenvoudig mijn
herinneringen weergeven
- André Gide heeft voor altijd zijn fel
aansprekende, liefdevolle en critiseren-
de, contemplatieve en strijdende pen
moeten neerleggen. De erfenis van zijn
rijke geest zal blijven voortbestaan en
veel van zijn werk kan reeds thans
worden beschouwd als klassiek 5n de
moderne wereldliteratuur. W. K.
SCHADE DOOR BRAND IN 1950
De directe schade veroorzaakt door
branden in de maanden December 1950
en Januari 1951 wordt respectievelijk
op 1.864.695 en 1.271.200 gulden ge
raamd.
Dit is geen toto van hul trom in
Korea na een zwaar bombarde
ment, doch een gevolg van de
uitbarsting van de vulkaan de
Lamington op Nieuw Guinea. Met
puin en lavagruis bedekt liggen
talloze voertuigen volkomen ver
nield in de geteisterde vlakte van
Higatoera in Papoea. Door de ge
weldige kracht werd een jeep in
de afgeknapte bomen geslingerd.
4000 inboorlingen en 35 Europeanen
werden het slachtoffer van de
uitbarsting.
Lading was niet veilig
Negen leden van de bemanning van
een Nederlands zeeschip, dat Zondag de
Amsterdamse haven binnenliep zijn ge
arresteerd en opgesloten. Zij worden er
van verdacht gedurende de reis voor
honderden guldens aan ongebrande kof
fie en textiel, dat tot de lading behoor
de, te hebben gestolen en verhandeld.
Ook de proviand was niet voor hen
veilig, want in de havens die zij aan
deden konden de heren wel wat geld
gebruiken. Ze vonden, dat zij te weinig
kregen uitbetaald om in de aanloop-
ha'-.ens de bloemetjes buiten te zetten
en daarom namen zij maar wat van
hun gading was. Zodra het schip in 'n
haven kwam werden de gestolen goe
deren van boord gesmokkeld en' daar
verhandeld aan de een of andere op
koper, die er altijd wel was te vinden.
De gezagvoerder had van het complot
lucht gekregen en om politie-onderzoek
verzocht, toen het schip IJmuiden na
derde. Alle verdachten hebben een
volledige bekentenis afgelegd.
„Hij was op de hoogte van het Ehgland Spiel
Tegen de Haagse arts J. B. van der
W. is door de rechtbank een jaar ge
vangenisstraf, waarvan acht maanden
voorwaardelijk, met een proeftijd van
drie jaar geëist. Volgens eigen erken
ning heeft de heer Van der W. ten
overstaan van de parlementaire enquê
tecommissie een meinedige verklaring
afgelegd.
Toen deze commissie een onderzoek
naar het „England Spiel" instelde heeft
verdachte aanvankelijk verklaard, dat
hij van deze radiospionnage op de hoog
te was. Ook zou hij geweten hebben,
dat agenten door de Duitsers werden
gearresteerd en ten slotte xeu hg ge
tracht hebben de regering te Londen
van een en ander op de hoogte te stel
len.
Toen de commissie aan dit verhaal
ging twijfelen, heeft men een vrij diep
gaand onderzoek ingesteld. Nadien
werd de politie in de arm genomen. Ten
slotte erkende de arts valse verklarin
gen te hebben afgelegd. Bij een nader
verhoor door de commissie heeft hij
zulks bevestigd. De heer Van der W.
heeft zich naar hij later verklaarde
door zijn fantasie laten leiden en ver
halen van anderen tot de zijne gemaakt.
Uitspraak op 6 Maart.
Generaal Eisenhower is per vlieg
tuig te Parijs aangekomen na te Cher
bourg, waar de „Queen Elizabeth" he
denmorgen aankwam, van boord te
zijn gegaan.