Réii
Voorbarig optimisme over
plannen van Stalin
d
Gabriela": 'n typisch Duitse film
Nicolaas Beets: Een aangenaam mens
Cultureel Nieuws
AMSTERDAMS PODIUM
Schimmen van de Nieuwendijk
Alkmaar en Heiloo lagen hem na
aan het hart
Op
vrijersvoeten in
Heiloo
f
V* f v
fSpl
Ervaringen niet in overeenstemming
met de gunstige aanwijzingen
Enig juiste houding:
rustig afwachten
E* ZIJN zeker dingen te vermelden,
die een wat rooskleuriger kijk op
de situatie rechtvaardigen. Bijzonder
interessant is in dit opzicht een be
richt uit Berlijn, volgens hetwelk com
munistische Duitse leiders met iets van
berusting in hun gezicht verklaren, dat
zij de regeringsbaantjes, welke zij nu
bekleden, spoedig zullen kwijtraken in
een verenigd democratisch Duitsland
Daaruit ware te concluderen, dat het
de Russen ernst zou zijn met de hun
toegeschreven plannen, in ruil voor de
(gedeeltelijke) ontwapening van Duits
land concessies te doen, die herstel van
de Duitse eenheid onder een democra
tisch bewind mogelijk kunnen maken.
Met wat goede wil is ook het zwijgen
van Stalin over Duitsland in zijn in
terview met de Prawda in deze zin
uit te leggen. Dat zou dan te verkla
ren zijn uit de begrijpelijke wens, niet
reeds bij voorbaat dus vóór een
nieuwe conferentie der Grote Vier
Zijn kaarten in het Duitsland-spel uit
te spelen.
CABINETJEN
ZARAH LEANDER TERUG OP HET WITTE DOEK
i
ZATERDAG 8 MAART 1951
IIONDERD JAAR geleden verscheen de derde druk van het toen reeds be-
roemde boek de „Camera obscura" van Hildebrand, achter welk pseudoniem
de Leidse student Nicolaas Beets zich verscholen had. Een derde druk, die ge
woonlijk niets bijzonders betekent. Doch in dit geval maakte het Nederlandse
publiek kennis met „De familie Kegge", ,,'s Winters buiten" en „Gerrit Witse".
In de vorige drukken schreef Hildebrand op zijn bekende schalkse toon over
de familie Stastok, Nurks (dat onaangename mens in de Haarlemmerhout) en
het diakenhuis-mannetje. Tot vandaag zijn er veertig herdrukken van de
„Camera" geweest. Verschillende malen werd het boek, dat Potgieter „kopieer-
lust des dagelijkschen levens" noemde, geheel of gedeeltelijk vertaald in het
Frans, Duits, Engels, Italiaans, Hongaars en de eenheidstaal Volapuk.
gen binden. Herhaaldelijk logeerde hij
ftp veel middelbare scholen is de
„Camera" een gehaat boek. Het
wordt de leerling voorgeschoteld als 'n
heerlijk pasteitje, terwijl het voor onze
moderne, critische geest dikwijls een
„taaie bout" schijnt. We missen in de
„Camera" het explosieve van de ver-
amerikaanste climaxen van tegenwoor
dig. We noemen Hildebrand te senti
menteel, te gezapig. Men verwijt hem
soms, dat hij niet werkt met machtige
liefde en geweldige haat, doch juist
de kleine hoogtepunten in het vlakke
alledags-bestaan van zijn tijd voor de
lens van zijn camera neemt.
Wat is in feite de betekenis van het
Diakenhuis-mannetje, dat spaart en
vergaart voor een „eigen doodshemd"?
Het is een brokje tragiek uit een klein
grauw leventje. Juist voor zulke dia
kenhuis-mannetjes bleef Hildebrand
staan en richtte het scherpziende, soms
onbarmhartige oog van zijn camera op
het grote in dit kleine.
„Fideelste broeder".
DEETS moet een aangenaam mens zijn
weest. Ds. Hasebroek (die onder het
pseudoniem „Jonathan" de verhalen
bundel „Waarheid en dromen" schreef)
noemde hem „de fideelste broeder, die
men zien kan". Hij ontving Beets graag
in de pastorie te Heiloo, in de vrien
denkring, die bekend bleef onder de
naam „de kring van Heiloo". Hiertoe
behoorden o.m. de Alkmaarse Truitje
Toussaint en de Alkmaarder Hofdijk.
Maar er waren liefelijker en hechte
re banden, die Beets aan Heiloo gin-
ten huize van zijn studievriend Jhr.
Van Foreest, op Huize Nyenburgh. En
hij kreeg er een der meisjes: Aleide,
lief. Hasebroek beschrijft hem dan als
een „echte oud-vrijer die altijd veel van
bruiloften houdt".
Beets in Alkmaar.
QOK IN ALKMAAR vertoefde Beets
dikwijls. Zijn naam blijft vooral aan
deze stad verbonden door de redevoe
ring, die hij uitsprak, toen koning Wil
lem III op 8 October 300 jaar na het
ontzet de eerste steen legde voor de
fundering van het op te richten Victo-
riabeeld. Het is te begrijpen, dat Beets
de koning toen ook herinnerde aan een
der voorvaderen van zijn vrouw, de
pensionnaris der stad Jhr. Nanning van
Foreest, die „tijdens het beleg ten pa-
piere bracht wat de voorgaande dag
aan geheugenis waardigs had opgele
verd". Acht dagen na het beleg de
kruitdamp hing nog rond de wallen
schreef deze in het Latijn het ..Kort
verhaal der Belegering" en bood dit de
„Grootachtbare raad en 't volk van
Alkmaar" aan.
Beets was in de omgeving van Alkmaar
geen onbekende. Om dat te beseffen
behoeft men slechts zijn te aandoenlijke
verhaal van Teun de Jager in de „Ca
mera" op te slaan. Het drama speelt
immers in het toentertijd „armelijke
SchoorI". Maar het is vooral Heiloo waar
Beets' naam voortleeft. Is de tegenwoor
dige bewoonster van Huize Nyenburgh,
mevrouw A. van Foreest-Beets, niet
zijn kleindochter?
DIAKENHUISMANNETJE
.tragisch
(Van onze diplomatieke medewerker).
gTAAT DE SOWJET-UNIE op het punt zich militair en politiek gesproken
dan uit Europa naar Azië terug te trekken? Een knappe commentator als
de Amerikaan Walter Lippmann acht het niet onwaarschijnlijk en te onzent
gaat dr. Van Blankenstein nog verder: hij ziet in de herhaalde (zij het ook on
waarachtige) loochening van de zijde der Sowjets, dat zij steun zouden verlenen
aan de communistische strijdkrachten in Korea, een aanwijzing, dat de Russen
zich zelfs in Azië neutraal zouden wilen houden op alle plaatsen, waar een di
recte botsing met de Westerse mogendheden mogelijk is. Toch, met alle eerbied
voor de kennis van deze deskundigen, is het moeilijk hun optimisme ten volle te
delen, hoe gaarne men het ook zou willen.
kingen of erger nog. Alles zal ten
slotte afhangen van de stemming,
waarin de Russische gedelegeerden
zich aan de vergadertafel zetten. En
indien de aanvallen, welke de Russen
in de laatste weken tegen het Westen
gericht hebben, 's Kremlins stemming
van het ogenblik Weerspiegelen, zijn de
vooruitzichten niet best.
Ernstig bedoeld?
Zeker, het is mogelijk, dat de Rus
sische scheldpartijen in de recente io
ta aan Engeland en in het interview
van Stalin slechts voor binnenlands
gebruik bestemd en daarom geen al te
betrouwbare gids zijn. De Russische
leiders zijn ook zeker in staat, hun
stemming, zo Rit dienstig aan hun doel
hinden is, van vandaag op morgen te
veranderen.
De twee belangrijkste vragen moeten
echter nog beantwoord worden: Wen
sen de Sowjets een nieuwe conferen
tie werkelijk? En wensen zij, dat de
ze succes heeft? Is het antwoord
NICOLAAS BEETS
.fideel.
Nieuw spel?
Aan de andere kant echter zijn er
evenwel, zo niet meer aanwijzingen-
die slechts pessimisme wettigen. Sinds
het einde van de oorlog heeft Moskou
met steeds weer andere middelen ge
tracht, geheel Duitsland onder zijn in
vloed te brengen. Door mislukkingen
heeft het zich nooit laten ontmoedi
gen. Wie garandeert, dat wij thans
niet voor een nieuwe, geraffineerder
poging in die richting staan? Het is
natuurlijk hoogst onwaarschijnlijk, dat
de West-Duitsers en de Westerse mo
gendheden zich door welke concessies
van Russische zijde ook zouden laten
bewegen tot een politiek, die de Sow
jets de toegang tot het Ruhrgebied en
de Duitse Noordzeehavens zou openen.
Maar de vraag is maar. of men daar
in het Kremlin even sterk aan twij
felt.
Optimisme heeft men voor het begin
van elke conferentie der Grote Vier
kunnen waarnemen. De ervaringen
echter moet veeleer een waarschuwing
tegen optimisme zijn Twee van de zes
totnutoe gehouden conferenties waren
een succes (die over de vredesverdra
gen met de satellietstaten en die over
de opheffing van de Berlijnse blokka
de), maar de overige waren misluk-
[JET IS zeer verheugend te horen, dat
er Nederlandse artisten zijn, die cok
in het buitenland grote successen oog
sten en erkenning van hun talent ont
moeten. De chansonniere Georgette
Hagedoorn heeft zich in Frankrijk en
met name in Parijs een uitstekende
ambassadrice van haar vaderland ge
toond. Na een kort optreden in de licht
stad voor besloten kring, kreeg zij van
Micheline Grandier een uitnodiging
om midden Februari eens een weekje
op haar „thé's" te komen zingen. Geor
gette Hagedoorn greep deze invitatie
met beide handen aan. Het ene weekje
werden er twee, ja zelfs drie. Als het
aan Micheline Grandier had gelegen,
was Georgette tot Pasen in Parijs ge
bleven, dat wil zeggen tot de sluiting
van het seizoen bij „Chez Micheline
Grandier".
Deze week kwam zij voor een op
treden voor de Amsterdamse Volksuni
versiteit even naar ons land. Zij bleek
verrukt over de introductie van Mi
cheline Grandier en de collegialiteit
van de Franse collegae. Zij vertelde
eerst met kloppend hart te zijn opge
treden omdat de Parijzenaars nu een
maal verwend zijn, maar toen men
haar toejuichte en zij in „Une semaine
de Paris" haar foto zag met het on
derschrift: „De grote Hollandse artiste
had bij Micheline Grandier een groot
succes", had zij het gevoel voor een
examen te zijn geslaagd. Georgette
Hagedoorn treedt er elke dag tussen
vijf en negen uur een half uur op.
waarbij zij een zestal chansons zingt
Ze heeft in haar repertoire ook een
Gronings liedje opgenomen.
op 21 Maart verschijnt de laatste ro
man van de onlangs in Home over
leden Amerikaanse schrijver Sinclair
Lewis, in welk boek onder de tite)
„World so wide" een liefdesgeschiede
nis in Italië wordt behandeld. Op 25
Maart is het 150 jaar geleden, dat de
befaamde Duitse dichter en roman
schrijver Novalis, schuilnaam voor van de romantische droom „Die bleue
Friedrich von Hardenberg, de groot- Blume", te Weissenfels overleed,
ste dichterlijke geest van de roman- Van 10 tot 17 Maart wordt in ons
tiek, die vooral bekendheid verwierf land een z.g. Ierse Week gehouden o.a.
door zijn „Hymnen an die Nacht" en met een tentoonstelling van werken
zijn onvoltooide roman „Heinrich von van Ierse schilders in het Amsterdam-
Qrterdingen" met het fraaie symbool se Stedelijke Museum,
SINCLAIR LEWIS
liefde in Italië..
,neen", dan is er niets, dat de Wester
se mogendheden op het ogenblik zou
den kunnen doen om een goed resul
taat te verzekeren. Dat zal misschien
eerst mogelijk zijn, wanneer hun de
fensieplannen zjjn voltooid. „To wait
and see" is daarom voorlopig nog de
houding, die men tegenover de toe
komstige ontwikkeling behoort aan te
nemen.
gCHIETEN, OOK MET EEN geweer,
is een sport. Dat wil zeggen: zo
lang die sport in de duinen wordt be
dreven als tijdverdrijf of als oefening
van een vast oog. Schieten is voorts
sport op de kermis. Het is echter zeer
bepaald geen sport meer, als de mens
(waarvan gezegd is in het oude Boek
dat hij naar Gods beeld geschapen
werd) tot schijf dient.
Er zijn vele menselijke schietschij
ven, op 't ogenblik. Overal in de we
reld smeult en vonkt het en schiet de
ene schutter op de andere. Een hard
en bloedig spel. Het allerhardst en
allerbloedigst op Korea. Daar kon men
de laatste dagen staaltjes van lezen In
de buitenlandse pers, en ook een paar
in de binnenlandse. Sommige er van
gaan eon mens door merg en been. En
van de week spraken we in Amster
dam iemand, die zo het een en ander
omtrent die frisch-fröhliche Korea-
Krieg afweet. Als je die dingen hoort
geloof je niet meer in dit bijbelverhaal,
dat vertelt van de mens, aan God ge
lijk. Het is in ieder geval m o e i 1 ij k
er in te geloven.
\\/IJ KAUWDEN een broodje in een
cafétaria op de Nieuwendijk en la
zen een Korea-verhaal dat was geti
teld: de ontmenste oorlog. Toen we 't,
uit hadden, smaakte het brood niet
meer. We gingen maar naar buiten en
liepen daar over de Nieuwendijk.
Het was omtrent 7 uur en opge
wekte mensen liepen overal in de
straat of verdwenen in de bioscoop.
Niemand dacht aan Korea, waar zo'n
UET CABINET, dat in sichself weer sooveel hockjens heeft
hadt dan na yslyck veel ghekraeck de langhsten tyd gheleefd.
Het wierd te oud, sey vader Oud, de basis was niet goet.
(wat men aan 's fiscus' percament edoch niet mereken doet!)
Driemael wierd er een nieuw gh<Aouwt en driemael was het mis,
hetwelck seer sneu veur d* formateur en tevens scheepsrecht is.
Maer 't schip van Staet wordt thansch al weer ter hellingh neergheset
en Romme smeert de glybaen in, naer 'ck hoop met gladder vet.
En slaeght hy niet, regheerderen, aenvaerdt dit wys advies:
hier is uw nieuwe cabinet, dat ick het meest verkies.
Aen 't roer en piaetst men Fanny Koen. Sy werekt op snelle voet,
terwyl de aether-pater Loop op „Volkshuysvesting" moet.
Veur onderwys biedt men den heer Piet Backer eene stoel;
een willekeurig demonteur vindt in „O.G." een doel.
En economisch is Oom Jan, die thansch ter lommerd troont
en seecker oock wel gaern' met steeck en loon „het Pleyn" bewoont.
Aen landbouw doen we stracks niet meer; we draayen alles door,
De doordraay-seetel blyft dus vry: ick weet er nyemant voor.
Voor „Buytenlant" wordt aengesocht die goeye tante Post,
(Met seegels-veur-het-Cabinet, als het veel duytjens cost).
Het binnenlant vereyst thansch wel een goet-gespierde hant.
Hy moet een soort Camera syn. Is Alva nogh in 't lant?
En veur Financiën, eilacie, hoe langh soght ick daernaer:
Eilaes, ick vondt gheen wreeder man, dus houdt u Lieftinck maer.
THOMASSIUS
^LI.E CRITICI TEZAMEN KUNNEN nog zo vaak beweren, dat in een film
de acteur heel niet belangrijk is, het bioscooppubliek heeft altijd zjjn voor
keur voor films met bepaalde acteurs beleden en zjjn „sterren" gehad. De
sterren-cultus is vooral bevorderd door Hollywood, waar stelselmatig, dank
zij een zeer behendige marktverkenning en een geraffineerde propaganda,
bepaalde filmspelers naar voren geschoven werden, tot ze de afgoden werden
van de bioscoopganger. Gloria Swanson, Rudolf Valentino en uit later tijd
Mariene Dietrich, Bette Davis, Jeanette MacDonald of Clark Gable waren
enkele namen, die vóór de oorlog kassuccessen garandeerden. Europa lag in
dat opzicht ver achter bij Amerika. Hier was de film aanvankelijk nog niet
zo volkomen op de smaak van het publiek afgestemd, de filmers hadden ook
nog idealen van artistieke aard. Maar de concurrentie van Hollywood werd
te groot en zo schonk Frankrijk aan de film-fans zijn Jean Gabin pn Duits
land naast een Willy Birgel vooral een Zarah Leander.
JN DE JAREN kort vóór de oorlog van haar moeder. Maar het ideaal laat
steeg haar ster ongekend snel en zich niet verwerkelijken: de onafhan-
hoog en in Nederland won zij het ten kelijk geworden dochter ziet niet in,
slotte in populariteit zelfs van de mees- waarom nu opeens haar moeder recht
te Hollywoodse filmsterren. Zarah werd zou hebben op dochterlijke liefde en
voor de gemiddelde bioscoopbezoeker wil haar eigen leven in vrijheid blij
de vrouw uit duizend en wanneer zij in ven leven. Bovendien komt ook de va-
een film met haar donkere, gesluierde der nog moeilijkheden scheppen. Bij
stem een harer chansons zong, klonk de scheiding was Gabriela's dochter
na afloop dikwijls in de bioscoopzalen aan hem toegewezen, maar Gabriela
een frenetiek applaus op. „Körperlich- ontvoerde het kind. Dank zij de louche
keit" en „Sehnsucht" bracht zij ill practijken van een nachtclubexploitant,
overvloedige mate op het witte doek, voor wie Gabriela werkte, komt hij
met Germaanse nadrukkelijkheid en eindelijk het adres van zijn dochter te
dik sentimenteel pathos, maar niette- weten en dan poogt hij met zijn rijk-
min in brede kring haast zwijmelend dommen het meisje aan zich te binden,
gewaardeerd.
vergeefs overigens. Gabriela is een ge-
Bijna zes jaren hebben we het zon- broken vrouw, nu heel haar moeilijke
der deze Duitse-Zweedse moeten stel- leven schipbreuk dreigt te lijden door
len. In 1944 verliet zij Duitsland om de te grote onafhankelijheidszin van
naar haar vaderland terug te keren, haar dochter, naar wier liefde zij zo-
Sindsdien gingen er nogal wat wilde zeer hunkert. Er grijpt een goede vrien-
geruchten. dat zij lid geweest zou zijn din in en vertelt de dochter van de op-
van de Duitse geheime dienst of dat offeringen en het leed van de moeder,
zij juist voor de geallieerden gespion- 't Is een Duitse film: niemand zal het
neerd zou hebben. Maar ten slotte ver- derhalve verwonderen, dat bij de kerst-
zonk zij in vergetelheid. Ze heeft 't boom ten slotte moeder en dochter el-
blijkbaar toch niet zonder schijnwer- kaar vol begrip en liefde vinden
pers en publiciteit kunnen stellen. In
Zweden, waar ze niet zo gezien is,
kreeg ze bij de filmindustrie geen J-IET GEGEVEN van „Gabriela" komt r0' van deze door "et noodlot triest be-
ii. l' SDeelde vrouw brenet Zarah Leander
Zarah Leander en Vera Molnar
als Gabriela en haar dochter in de
film „Gabriela"
het verhaaltje met zijn lieve happy-en-
ding, zo is ook het spel, dat nog volko
men de sfeer ademt van de voor-oor-
logse Duitse film-kitch met haar zwa
re burgerlijke romantiek. Siegfried
Breuer, 'n acteur die eens ontegenzeg
gelijk kwaliteiten had, maar volkomen
is vastgelopen in zijn type van louche
charmeur, is hier nog verreweg het
boeiendst als de onaangename vader.
De meisjesrol wordt met routine, maar
zonder overtuigend te kunnen zijn, ge
speeld door Vera Molnar. Carl Raddatz
ziet men als een aan de drank verslaafde
ongelukkige minnaar van Gabriela. In de
schijn van kans en zo keerde ze terug in grote trekken overeen
met dat sPeelde vrouw brengt Zarah Leander
naar Duitsland. En nu is ze dan weer van Shaw's „Mevrouw Warren's be- J*!6' kaar zeer beperkte en oppervlak-
op het witte doek terug, juist als vóór drijf". Ook daar een vróuw, die ter wil- acteertalent bijzonder wemig
le van haar dochter - ten dele althans overtuigingskracht op, maar ze is m
1944.
obscure practijken bedrijft, maar
deze film nog even pikant-somber en
p ABRIELA" heet haar nieuwe film. het zonder de zo hevig verlangde lief- week-hartstochtelijk als vroeger en bo-
Die Gabriela is een gescheiden de dezer al te onafhankelijk geworden vendien zingt ze met dezelfde aan
drama en weemoed verknochte stem
een
vrouw, die om haar dochtertje een critische dochter moet stellen. Een man
als Shaw kon een dergelijk hachelijk ook hier verschillende liedjes,
gegeven werkelijk nog laten leven, van „Gabriela" zal het derhalve nog wel
zijn figuren karakters maken en van doen: sinds 1944 is er wel het een en
hun noden werkelijkheden, maar in de- ander in onze wereld veranderd, maar
haar ideaal verwezenlijken: voortaan ze film wordt dit nergens bereikt. Het helaas niet de smaak van de grote mas-
leven aan de zijde van haai' dochter, on-echte druipt gedurig van deze rol- sa bioscoopgangers. En (mitsdien) Zarah
die tot dusver in een pleeggezin ver- prent, die uitsluitend stroperige sen- Leander ook niet.
bleef ,niet# wetend ven d« levenewijs timentaliteit voorschotelt. Zo klef als LONG-SHOT.
goede opvoeding te kunnen geven als
zangeres optreedt in obscure nachtclubs
Wanneer deze arbeid haar financieel
onafhankelijk heeft gemaakt, wil zij
paar millioen nièt-schietenden bezig
zijn het leven te zoeken, maar alleen
de dood vinden. Er i s geen leven daar.
Noch in het Noorden, noch in het Zui
den.
Voor de bioscopen hingen vlam
mende plakkaten met mooie meisjes in
weinig kleren. En met flinke jongens.
We stonden voor één van die theaters
en gaapten naar het geweldige affiche,
dat de gehele gevel bedekte.
We lazen op die gevel: Sabra, de
vjjand gaf 10.000 dollar voor hem dood
of levend.
We lazen: Mike; de Amerikaan
se kapitein. Hij deed alles voor geld.
We lazen: David; hij had niets
te verliezen, maar alles te winnen.
We lazen: Kurta; 'ondergronds
strijder, de vijand kende wel zijn
kracht, maar niet zijn gezicht.
We lazen: MacCarthy; de Ier,
geen gevaar was hem te groot, geen
onderneming te gevaarlijk.
We zagen op dat affiche, dat er in
die film fris van de lever werd gescho
ten. Iets in ons appelleert aan schie
ten; dat is waarschijnlijk het manne
tjesbeest van tienduizend jaar gele
den, dat óók,al zo graag de knots met
stenen punten op de schedel van zijn
buurman deed neersuizen (met excu
ses aan mijn voorvader in die verre
ljjn!). We aarzelden. Toen lazen wa
echter nóg iets op die gevel: „Als bij
zondere attractie in het programma
speelt Bernard Drukker op het Nieu
we Pijploze Orgel: „Intermezzo Orien
tal". Ogenblikkelijk stortten wij ons
daarop naar binnen.
J-JET WAS eigenlijk helemaal niet zo'n
gekke film, maar er werd wel hard
en veel in geschoten. De schiet-scènes
waren niet van de lucht en ze vormden
hoogtepunten van spanning. Het pu
bliek leefde zeer mee. De jongens in
de parterre hijgden van emotie. Zo ook
de meisjes daar. Oók een paar jonge
tjes van de Pollux, het opleidingsschip,
die zeker een vrije avond hadden. Oók
een stel matrozen van de marine. Oók
wat zeer jeugdige soldaten.
Er zaten misschien vierhonderd men
sen in die bioscoop en vierhonderd
paar ogen zwelgden in de schietpar
tijen. Al die ogen van al die Jansens
en Pietersens en Klaassens. Allemaal
bovenstebeste brave mensen. „Jansens"
noemt Toon Hermans ze, in z'n beken
de liedje.
Op datzelfde ogenblik zagen duizen
den andere Amsterdammers andere
films, waarin iets minder hard, of nóg
harder, werd geschoten. Want wat is
'n film, waarin niet geschoten wordtl
Een laf, kleur- en zouteloos onding.
Voor heit geschiet in die film begon,
speelde de heer Bernard Drukker op
z'n Pijploze Orgel dat Oosterse Inter
mezzo. Ach zo romantisch, ach zo sen
timenteel. En dat alles ter inleiding
van dat schieten dat daarna kwam. Het
was tragi-komisch dat de heer Druk
ker z'n recital besloot met „De Heilige
Stad". Nee, het was niét tragi-komisch.
Het was ronduit duivels: Maar ik denk
dat de heer Bernard Drukker daar
geen weet van heeft gehad, die avond.
En op geen enkele avond, daarvoor en
daarna.
JJAARNA liepen we langs allerlei
bioscoop-gevels op de Nieuwendijk,
in de Kalverstraat, de Ceintuurbaan
en daaromtrent. U moet er eens op let
ten, hoe verbijsterend veel daar op die
gevels buiten (en op de films binnen)
wordt geschoten. En overal zitten jon
ge mensen en kinderen, die het mooi
en spannend vinden. En die er van dro
men óók eens zo'n geweer, zo'n jungle
karabijn of alleen maar een revolver tè
mogen vasthouden. Neeniet om te
doden. Natuurlijk niet. Alleen om het
schieten. Maar ze weten niet dat er
precies één stap ligt tussen dat spel en
dat andere, dat in Korea gespeeld
wordt. Met nauwelijks spel-régels. En
met een paar millioen 't leven zoeken
den, volledig buiten-spel staande. En in
Vietnam. En hier en daar in Noord-
Afrika. Zeker, een spel. Er is toch nog
nooit oorlog verklaard?
Wij geloven, dat het een goede sani
taire maatregel zou zijn, indien er in
die Amsterdamse bioscopen (en niet
alleen daar!) iets minder werd gescho
ten. Er zijn ten slotte veel te weinig
mensen die geen last hebben van de
lokroep van hun verre, verre voor
vader met de knots. De meesten voelen
in aanleg iets voor dat spel, dat de
duivel uitvond en wij perfectionneer-
den.
Wjj hebben een zwak voor mensen
die moedig zijn, die de vrees niet ken
nen, al heeft een groot wijsgeer dan
ook gezegd dat de moed de minst edele
menselijke eigenschap is. Wij hebben
iets tegen het doden zoals dit geschiedt
in het praeludium tot een mogelijke
Derde Wereldoorlog, dat gespeeld wordt
in Korea, maar niet op een Pijploos
Orgel. Het begint op de bioscoopgevels
van de Haarlemmerstraat en de Nieu
wendijk, waarachter al die Jansens zit
ten te kijken. Zoals iedere avond een
paar honderdduizend volksgenoten
achter andere gevels in andere steden
van ons vaderland zitten.
Het eindigt op de slagvelden. Op
slagvelden zijn nooit Pijploze Orgels.
Daar pijpt alleen de dood z'n danse
macabre; de minst romantische aller
dansen.
ANTHONY VAN KAMPEN.
wie
verder denkt/
koopt
motvrij
