De Japanse „invasie" met bom-ballonnen Haak-in-aciie brachf reeds half millioen (gulden) op Bobeldijk Da Leistra besprak Knittels „Via Mala" Schellinkhout Nevelspuit gunstig beoordeeld Abbekerk De laatste uitvoeringen Oostwoud De Schager Markt Suriname heeft nieuwe regeringsraad Oosthuizen Weerspannige jongelui als balverstoorders Hoe zwijgzaamheid in Amerika groot onheil afwendde Wind dreef nieuw wapen over Oceaan Opnieuw communistisch complot op Midden-Java Prinses Marijke aan boord van de „Holland" VRIJDAG e APRIL 1951 Eén van de grootste problemen, waar mee de mens zich al eeuwen geestelijk afmartelt, is t antwoord op de vraag van schuld en boete. Moeten de mensen die van 't rechte pad zijn afgedwaald, door ons worden gestraft, of moeten wij hen, met een hart vol liefde, tege moet treden om hen uit de diepe, don kere afgrond van het misdadige leven naar het Licht te brengen? Met deze vraag houdt de Zwitserse auteur John Knittel zich bezig in zijn werk „Via Mala", dat da. Leistra uit Midden- Beemster als onderwerp had gekozen voor een spreekbeurt voor 't Nut in café „De Vriendschap". De auteur schildert het leven van 'n Zwitserse familie in één van de dalen, ver van de wereld. De vader, Jonas Lauretz vom Jeff is als de natuur zelf, ruw, wild, eentonig. Een stuk oerwoud, dat zijn wil oplegt aan de naaste om geving en alles opslokt, wat binnen zijn bereik komt. Zijn vrouw en zijn drie kinderen leven in een hel en zij pantseren zich tegen zijn brutale kracht door hun hart achter een stalen scherm op te sluiten. Maar de jongste dochter, zuiver als een kind dat uit de slaap ontwaakt, breekbaar als glas, doorzich tig en heilig als kristal, voert een ge weldige innerlijke strijd, waaruit ten slotte het Licht als overwinnaar te voorschijn treedt. Zeer sterk schildert de auteur de physieke strijd, die de moeder en de twee bij haar gebleven kinderen moe ten voeren, als zij het stuk oerwoud hebben vernietigd, zodat zij dus de Via Mala, de slechte weg zijn opgegaan. Aan het einde van 't boek zette schrij ver deze mensen echter weer op de Via Bona, de goede weg. Zij worden niet door aardse rechters gestraft, want heeft de Heer niet gezegd: „Mijn gedachten zijn anders dan de Uwe". Wij lezen in het Zeeuws Dagblad, dat dezer dagen de eerste nevelspuit van het systeem KiekensDekker (Lands meerSchellinkhout) voor practisch gebruik werd overgedragen op het be drijf van de heer Van der Slikke te Nieuw- en St. Joostland. Reeds ge ruime tijd waren op dit bedrijf met deze machine proeven genomen, waar uit bleek dat de machine zeer goede kwaliteiten bezat. Om vooral in Zee land te voldoen, dienden enkele wijzi gingen plaats te vinden. In de vervol making hiervan had het Zeeuwse tuin- bouwconsulentschap een groot aandeel. Zoals het Zeeuwse Dagblad verder op merkt, betekent de constructie van deze machine een revolutie op het ge bied van ziektebestrijdingswerktuigen. Bij het systeem KiekensDekker is men er in geslaagd de nadelen welke de buitenlandse machines vertoonden, grotendeels te ondervangen. Het be langrijkste voordeel van de nieuwe machine is wel het geringe waterge bruik, wat vooral voor Zeeland met zijn geringe zoetwatervoorraden van niet te onderschatten betekenis is. Een belangrijke besparing wordt voorts verkregen op de bestrijdingsmiddelen en arbeid. Een bewijs van de doelmatigheid van deze machine is wel dat niet alleen in het binnenland, maar ook in het bui tenland grote belangstelling voor de machine bestaat. Reeds werd er één verkocht naar Denemarken en één naar Belgie. Een Engelse firma koos de machine uit alles wat de wereldmarkt biedt, om in licentie te bouwen. Ook een Amerikaanse firma onderhandelt over de aankoop van llcentlerechten. Met de constructie van deze machine heeft Nederland een belangrijke ach terstand ingehaald op het buitenland. Van de eerste serie van tien machi nes zijn er thans zeven in Zeeland ge plaatst. Ir. Vrijhof van het Zeeuwse tuinbouwconsulentschap noemde deze overdracht een gebeurtenis van de eer ste rang voor de Zeeuwse fruittelers en wenste de constructeurs, de heren Dek ker en Sher, geluk met de totstandko ming van deze machine. Het winterseizoen werd besloten met hei optreden van de toneelvereniging r/tVeld viooltje" in café Kooij, waar de bezoe kers de resultaten werden getoond van enige maanden studie op het doldwaze geestesproduct van Wim Dumont's „Hot. begon in een gracht". Nadat de vereniging enige malen ee« toneelspel ten beste had gegeven, was nu de keuze gevallen op dit blijspel, waar door de bezoekers enkele uurtjes de da gelijkse zorgen konden vergeten. Welnu, gezien de reacties van het publiek zijn de spelers hierin ongetwijfeld geslaagd, moet hieraan onmiddellijk worden toege voegd, dat de souffleur nogal eens moest bijspringen. Hierdoor werd de nodige vaart in het spel een eerste vereiste- voor een spel als dit wel eens geremd. Namens het publiek dankte de heer De Boer voor het gebodene; de waarnemend voorzitter sprak hierna de wens uit, dat btf een volgend optreden meer publiek aanwezig mocht zijn. Te vermelden valt nog, dat zich in het laatste bedrijf een niet alledaags incident voordeed. Door de warmte was namelijk één der damesle den onwel geworden en niet in staat haar laatste opkomst in het stuk te volbrengen. Een andere speelster verkleedde zich vlug en sprak de enkele verlangde zinnen, zo dat aan het geheel weinig afbreuk werd gedaan. Naar Canada Nadat reeds geruime terug twee zoons van de familie W. Schenk naar Ca nada zijn geëmigreerd, hebben dezer da gen ook de overige familieleden ons dorp verlaten om zich straks per vliegtuig naar het nieuwe vaderland te begeven. De heer Schenk beheerde hier een groot bouwbe drijf, waarvan de woning twee jaar gele den door brand is verwoest. GOED NIEUWS VOOR DE MUZIEK LIEFHEBBERS Er staat de muziekliefhebbers in Oostwoud en dat zijn er zeer velen Zondagavond iets heel bijzonders te wachten, want dan zal het bekende Nieuwe Niedorper Amusementsorkest een concert geven in de zaai van de heer Cammelot. Het orkest bestaat, uit vijfentwintig personen en is zeker een van de beste amateursorkesten in Nederland, wat wel blijkt uit het feit. dat het onlangs op het Nationaal Con cours te Haarlem de wisselbeker ver overde. Het programma is zeer ge varieerd en omvat werken van Schu bert, Strauss, Malando, Duke Ellington en anderen. Op Donderdag 5 April werden ie Schagen aangevoerd: 7 Paarden f 750 f 1250; 28 Geldekoeien f 525—f 700; 31 Vette koeien f 750—f 1100; 29 Kalf- koeien f 750f 950; 7 Pinken f 250 f 350; 334 Nuchtere kalveren f 40f 65: 10 Vette Schapen f 150—f 180; 30 Over- houders f 100f 140; 4 Zeugen f 250— f 350; 35 Biggen f 37.50—f 42.50; 8 Ko nijnen f 2f 7. OVERZICHT: De aanvoer van vette koeien was iets minder dan de vorige week. De handel was vrij goed en de prijzen vooral niet lager. De notering per kg slachtgewicht varieerde van f 2.30 tot f 2.70. De duurste koe werd verkocht voor f 1100. De handel in worstkoeien was matig. Prijzen per kg slachtgewicht van f 1.80 tot f 2.De handel in kalf- en melkkoeien was hier goed; vooral de betere soorten met papieren waren flink prijshoudend: hoogste notering f 950. Aangezien er nog niets geen gras is, was de handel in geldekoeien stug duur, met een hoogste prijs van f 700. De handel in jongvee was stug, vooral in pinken. In het begin van de markt was de handel in nuchtere kalveren aan de stugge kant, maar later op de morgen werden ze duurder. De hoogste notering liep tot f 65, een enkele zware ging voor f 70 van de hand. Op de paardenmarkt was wel handel. Er werden zware slachtpaarden a ogevoerd, waarvan de prijzen variëerden van f 750 tot f 800. De handel in werkpaarden was vlug en de notering van f 1000 tot f 1250. Werk paarden worden wel gezocht. Op de wolveemarkt was een kleine aanvoer, maar hoge prijzen. De handel in over- houders was matig, in de vette schapen vlug. Voor schapen met twee lamme ren werden de buitengewoon hoge prij zen betaald van f 200 tot f 225 De heren J. Drielsma, A. Currie, A. Smit, A. Alberga, F. Oliviera en W Juglall, die dezer dagen wérden voor gedragen voor benoeming in de nieu we regeringsraad van Suriname, zijn gisteren beëdigd als lid van dit col lege. De heer Drtelsma is waarne mend premier. De heren Lim A Po en H. Bergen zijn benoemd tot voorzitter en ondervooiailier 1 'do Staten van Suriname. De uitvoeringen van de toneelvere niging .Gezelligheid",in cafe van der Meer gehouden, mogen uitstekend ge slaagd worden genoemd. Beide avon den was de zaal stampvol. Onder regie van mevrouw D. Kluft- Kan uit Schermerhom werd door de vereniging .Wilde Vaart" een spel rond de havens opgevoerd van Tom Dekker waarmede „Gezelligheid" op verrassend goede wijze naar voren kwam. Dit spel bracht dertien toneel listen voor het voetlicht, die allen hun beste beentje hebben voorgezet om deze uitvoeringen te doen slagen. We zagen „Gezelligheid" op deze avonden weer op haar best en ook ditmaal werd weer bewezen, dat de Oosthui- zer vereniging het spelen van volks stukken het best ligt. Over het geheel genomen was het samenspel uitste kend, wat zeer zeker een gevolg was van de prima rolkennis. Het kleine to neel van cafe van der Meer was om gebouwd tot het cafe „De Duedalf" en wanneer men weet, hoe daar met ruimte moet worden gewoekerd, dan kan niet anders worden gezegd, dan dat de toneelaankleding ook weer pri ma was verzorgd. Aan het einde van de laatste uitvoe ring werden hartelijke woorden ge sproken tot de regisseuse, Mevr. Kluft-Kan, die daarbij een mooi bloemstuk en een enveloppe met in houd in ontvangst mocht nemen. De heer Koster kreeg voor het beschik- baarstellen van zijn auto een mooie taart Beide avonden werden besloten met bal. De laagte avond was het daarbij uitermate gezellig, doch op de eerste werd de vreugde wat verstoord door enige jongelui uit een naburige ge meente, die aan den lijve ondervon den, dat er politie in de zaal was. Hun weerspannigheid zal hen straks nog wel voor de rechter brengen. j\E oud-Chef Staf van het Western Defense Command, de Brigadier General van het Amerikaanse Leger, W. H. Wilbur, is een der weinige mannen die vol komen op de hoogte zijn van die merkwaardige wijze van aanvallen die de Ja panners in de oorlog toepasten en waarvan wij hier, in het bezette Europa, maar heel ver en vaag bij geruchten iets vernamen: Het betreft de ballonaanvallen die vanuit Japan gelanceerd werden op het vaste land van Amerika en die een heel wat schrikwekkender werking hadden dan men toen wilde erkennen. Het was stellig geen bagatel! De Amerikanen hebben uit de aard der zaak getracht het gevaar als maar gering voor te stellen en dat was het misschien ook wel, maar het feit blijft bestaan dat de aanvallen toch een vooruitgang van betekenis waren in de methoden van oorlogvoeren. Voor het eerst in de geschiedenis slaagde men erin onbestuurde luchtvaartuigen over zee te zenden en de dreiging dezer projectielen was wel zeer groot. In Amerika is men er van overtuigd, dat men het te danken had aan de sneeuwrijke winter dat niet geweldige bosbran den zijn uitgebroken als gevolg van deze aanvallen. Brigadier Generaal Wilbur heeft in „Readers Digest" een en ander over dit Japanse wapen verteld: aan zijn artikel ontlenen wij hier het volgende. TOEN Generaal Doolittle op de 18de April 1942 Tokio bombardeerde, trof hij Japan daarmede in 't hart, ook wat de geest betreft: de Japanners voelden zich in hun eer aangetast. Dereactie ip deze aantijging was 't tot ontwikkeling brengen van de nieuwe aanvalsmethode. Twee jaar duurde het voor men ermee gereed was, maar een half jaar lang, te beginnen op de eerste November 1944, Heten zij 9000 ingenieus ontworpen bal lonnen op met de bedoeling de daaraan bevestigde ladingen brandbommen en scherfbommen te laten neerkomen op bossen, dorpen en steden in Amerika. Deze ballonnen die een diameter hadden van ongeveer 10 meter, vlogen over de Stille Oceaan in Oostelijke richting op een hoogte van 10 tot 15 kilometer maakten daarbij gebruik van de luchtstromingen die op die hoogte met een snelheid van 175 tot 350 wilometer per uur in Oostelijke richting stuwen. Ofschoon zij op geen enkele wijze be stuurd werden, noch door radio, noch anderszins, wordt toch wel aangenomen dat zeker er 900 tot 1000 het Ameri kaanse vasteland bereikten. Overal, van Alaska in het Noorden tot Mexico in het Zuiden, werden zij gesignaleerd: bijna 200 meer of min der volledige ballonnen werden in de Oceaan gevonden Noorwestelijk en Westelijk van Canada. Fragmenten van nog 75 anderen werden ergens op 't land gevonden of langs de kust uit zee op gevist. Lichtflitsen in de lucht maakten het de waarnemers duidelijk, dat er ze ker een 100 in de lucht tot ontploffing kwamen. Ramp was mogelijk. Het is een geluk, dat de aanvallen alle plaatsvonden in het natte winterseizoen: als de ballonnen ook In do zomer waren neergekomen, wanneer de Amerikaanse wouden kurkdroog ziin dan zou grote schade zijn aangericht. En„ er waren nog andere mogelijkheden voor de vijand. Als de Japanners door waren gegaan met de hoeveelheid van bijvoorbeeld Maart 1945 en zij hadden dan gebruik gemaakt van grotere hoeveelheden kleine brand bommen inplaats van één grote lading en.van bacteriën, dan zou het een ramp zijn geworden voor Amerika. De eerste aanval vond plaats in Juni 1944; de Japanners lieten 200 stuks naar Amerika zweven; er kwam er niet één van aan. Pas op 4 November van dit jaar ontving men de eerste meldingen: het betrof hier de „zending" van de lste November. Op die dag ontdekte een patrouillevaartuig van de marine een groot stuk stof drijvend op zee. Een ma troos probeerde de stof aan boord te trekken, maar hij bemerkte dat er een zwaar gewicht aan hing. Niet in staat 't geheel binnen te halen, sneed hij met zijn mes het gewicht los; hiermede liet hij, zonder het te weten, de gevaarlijke lading zinken. Alles wat er over bleef was het omhulsel; er ston den Japanse lettertekens op en alles bij elkaar was het wel duidelijk, dat er een nieuw geheimzinnig element in de oor logshandelingen was gekomen. Onmiddellijk begon met, eenmaal be seffend welk een gevaarlijke mogelijk heden hier scholen, alle openbare auto riteiten te mobiliseren; de marine kreeg extra opdracht, houtvesters en politie diensten werden gealarmeerd. Twee we ken na die eerste vondst op zee werd, weer op zee, een nieuwe vondst gedaan. Even daarna fladderde een ballon, half vernield en verbrand, neer in Montana. Tegen het midden van de maand Decem ber hadden technici en tekenaars 'n vol ledige blauwdruk weten samen te stellen van het wapen en het bleek naderhand dat zij ten aanzien van de belangrijkste onderdelen zeer juist hadden gecombi neerd en gededuceerd. Men ontdekte, dat het omhulsel was vervaardigd van ver schillende lagen zwaar perkament welke aaneengelijmd waren met een plant aardige lijmsoort endat dit veel en veel béter de waterstof in de ballon wist vast te houden dan de beste Amerikaan se met rubbersoorten gefabriceerde om hulsels. werk gaat, kan nit het volgende duide lijk worden: aan het zand dat de ballons als ballast meevoerden, konden experts zien waar vandaan de ballons werden opgelaten; de namen van vijf Japanse plaatsen werden hier genoemd. Het lag toen voor de hand de luchtmacht op dracht te geven eens op de bewuste plaatsen te gaan letten en weldra kwa men er rapporten binnen en foto's van een de'r ballonfabrieken. Duidelijk kon men daarop parelgrijze hollen waarne men: ballonnen die werden opgeblazen alvorens op reis te gaan naar Amerika. Een vHeger van de R.A.F. kreeg toen een merkwaardige opdracht: toen een dier grijze bollen boven een stad in het westelijke deel van de U.S. werd gesig naleerd, ging hij er op af, waarna hij de ballon door middel van windstoten van zijn propeller naar het open veld wist te stuwen. Door het slingeren van de gevaarlijke lading werd de waterstof- klep geopend en ten gevolge daarvan zonk de ballon onbeschadigd naar de grond. Ook toen had men geluk: de auto matische ontsteking van de bommen werkte toevallig niet en men vond alles volledig intact. De ballons, heeft men later ontdekt, v.-erden vervaardigd voor een bedrag van ongeveer f 2500 per stuk. Elke ballon droeg ongeveer 30 zandzakken met een gewicht van ieder zes pond; deze werden successievelijk losgelaten door middel van een apparatuur, die reageerde op de standen van 'n barometer. Zodra de bal lon lager kwam dan 10 kilometer hoogte, viel automatisch de nodige ballast los. Elke ballon vervoerde drie of vier bom men, waarvan er ten minste één brand bom was. De andere waren bommen met scherfwerking. Deze beide soorten bommen stonden in contact met een los- werpmechanisme, dat in werking kwam als alle zandzakken waren afgeworpen. De Japanners meenden, dat de ballon zich op dat tijdstip wel boven Amerika zou bevinden. Bovendien was er een ap paraat, dat er voor zorgen moest dat, wanneer alle bommen waren losgelaten, de ballon-zelf zou exploderen. Groot brandgevaar. JUT APPARAAT werkte niet al te goed; daardoor zijn de Amerikanen in staat geweest ten minste tien procent der ge lande ballonnen ongeschonden In handen tekrijgen. Met elke zwerm ballonnen ging er een mee welke radiosignalen af gaf, zodat de Japanners op de hoogte konden blijven van de vorderingen van hun „zending". Omdat zij zeker wilden zijn van de aankomst daar, gebruikten zij voor deze radioballonnen met rubber- versterkte zijde vervaardigde omhulsels; zij meenden (evenals trouwens de Ame rikanen) dat deze zijde duurzamer was dan de perkamentstof, waarvan de an dere ballonnen waren gemaakt. Het tegengestelde bleek waar: slechts drie zijden ballons bereikten Amerika. Nadat men enkele ballons had gevon den, zag men wel ln dat men van ex plosie gevaar maar weinig te duchten had; de mogelijkheid door middel van dit wa pen grote branden te stichten in het droge seizoen, was echter een bijzonder dreigende mogelijkheid. Men trachtte dit alvast op te vangen door het samenstel len van parachute-eenheden die op be dreigde punten ingezet zouden worden tegen het vuur. Men besefte desondanks dat deze maatregelen bij een werkelijk grootse aanval geheel onvoldoende zou den zijn en daar men 't hout zeer nodig had, was men ten aanzien van een voort gaan van de aanvallen met grote bezorgd heid vervuld. Ook begreep men heel goed dat men door middel van de ballons allerlei ander gevaarlijks kon neerlaten: plantenziekten, dierenplagen en zelfs bac teriën welke de mens zouden kunnen aantasten. Het is nimmer bekend gewor den op welk een ingrijpende wijze het Amerikaanse zolk zich trachtte te wape nen tegen deze grote gevaarlijke bedrei ging: doktoren en veeartsen, landbouw kundige experts en allerlei andere auto riteiten werden opgeroepen; ontsmet tingsstations werden op verschillende plaatsen ingericht, chemicaliën voor be strijding van ziekten werden beschikbaar gesteld evenals maskers en speciale pak ken. Boeren etc. moesten onmiddellijk melding maken van vreemde verschijn selen etc. Zwijgen! Om te voorkomen dat de Japanners zonden bemerken welk een effect hun wapens hadden, kwamen de Canadezen en Amerikanen overeen tn pers noch radio melding te maken van een en an der; deze vrijwillige censuur werd een der opmerkelijkste dingen van de oorlog Aan de andere kant had deze geheim houding nadelen. Zo vond 'n groep kinderen tijdens een picnic in Oregon een ballon; waar schijnlijk hebben zij eraan getrokken, waardoor de lading tot explosie kwam. Vijf kinderen en een vrouw vonden de dood. Hoe moest men de. millioenen ouders en kinderen op de hoogte brengen zonder dat er iets van doorlekte naar de Japanners? Met behulp van de hoof den van scholen en hun onderwijzers slaagde men er in onopvallend te waar schuwen; boeren en houthakkers etc., politieautoriteiten en houtvesters werden op de hoogte gebracht. Plotseling, dat was tegen eind April, hield de ballon bedreiging op. Waarom? Waarom waren de Japanners ermee opgehouden? Meen den zij dat het geen effect had? Of was het maar een pauze voor de echte grote aanval? Dit mysterie werd eerst drie jaar later opgelost. Toen bezocht Brigadier-Gene ral Wilbur Japan en ondervroeg hij Generaal Kusaba, die de leiding van deze ballonacties had gehad. Deze ver telde allerlei; ook dat de Japanners hadden verwacht, dat een tiende der balonnen Amerika en Canada zou be reiken. Bericht over de landing van de eerste ballon in Montana had Japan bereikt. Daarna echter bad Amerika zo volledig gezwegen over het onderwerp, dat de Japanse Generale Staf Generaal Kusaba verwijten begon te maken, dat geen der ballonnen aankwam. Telkens weer ver telde men hem dat hij de snel afnemen de voorraden van de de natie nog meer uitputte met zijn ballonwapen. Ten slotte verbood men tegen het einde van April alle verdere actie op dit terrein. De Staf motiveerde dit verbod met de volgende opmerking: „Indien nw bal lonnen Amerika zonden bereiken, wat men niet kan aannemen, dan zonden de Amerikanen er niet zo volkomen over zwijgen. Amerikanen kannen hun mon den niet zo lang dichthouden". Waaruit kan blijken van welk een belang het is in oorlogstijd (en trouwens ook in an dere tijden) te zwijgen over staats- aangelegenheden. In Oost-Java zijn dezer dagen ln verschillende plaatsen personen ge arresteerd, die deel zouden uitmaken van een tweede Madiuncomplot. Het had vertakkingen over geheel Java. Het centrum lag in Midden-Java, maar het complot onderhield contact met de Darul Islam op West-Java en een guerrilla-organisatie op Oost-Java. Zo als men weet heeft een groep commu nisten enige jaren geleden een staats greep ondernomen met Madiun als centrum, die na een harde strijd van een paar weken werd onderdrukt. Daarbij kwam o.m, oud-minister Sja- rifuddin om het leven. Van de vele geschenken, die ons jongste prinsesje, H.K.H. Prinses Marijke, heeft gekregen, speelt zij het liefst met haar speelboot „Holland". Wij zien haar hier in haar boot temidden van ander speelgoed in de speelkamer van in Paleis Soestdijk. Nauwkeurig werk. Hoe grondig men in een oorlog wel te Tijdens de steravond, welke giste ren in de N.C.R.V.-studio gehou den werd, bood de voorzitter van het bloembollenvak, de bur gemeester van Hillegom Van Nispen tot Pannerden, een be drag aan van f 25.000.Hier mede werd het half millioen, dat de „Haak-in actief' tot op heden bijeenbracht ruim overschreden. De omroeper van de N.C.R.V., de heer J. Bodegraven (links), be dankt burgemeester Van Nispen tot Pannerden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1951 | | pagina 3