ent 6-8
Feike Asma, een talentvol organist
Een nieuwe sport, waar men niets voor doet
395.
385.00
3."
45,°°
Hengelaars slachtoffer van tal van
beperkende bepalingen
Achttien Mekka-gangers werden
door krabben verscheurd
Pstkrlgtsthgstns
Geestdriftig musicus uit de school van Jan Zwart
H KLEUR"
Vacantiegenot voor zeer
velen mogelijk
Moordenaars moesten hetzelfde lot ondergaan
Onbarmhartig recht aan
de Rode Zee
Vorderingen te Teheran
Nederlandse militairen op
manoeuvre in Duitsland
Brand in een textielfabriek
te Helmond
Amerikaanse steun voor
Chinese nationalisten
Man pleegde een aanslag op
zijn vrouw
Adenauer zal overleggen
met zijn partijleiders
Clandestiene speelclubs
in de Residentie
Maastrichtse notaris is
plotseling verdwenen
Amerikaans advocaat had
putsch-plannen
Overal dankbare
luisteraars
DONDERDAG 9 AUGUSTUS 1951
YTER-ARTIKELEN
EMENT,
RD
00
LEMENT,
EDEN,
E LEUKE
iDINGEN.
aar voor
it
:e klein
smullen cent
-1ST
- TEL. 2673
Imoral Carl
en sigaren.
Misschien is het niet Jnist, als we spreken over een nieuwe sport, waarmee
Wij het hengelen bedoelen. Eerder zonden we het kunnen hebben over één van
de oudste sporten, die reeds eeuwen door de mensen is beoefend. Maar wel is
het zo, dat de hengelsport in de laatste Jaren zo geweldig is toegenomen, dat er
kan worden gesproken over een nieuwe phase. Het aantal hengelaars dat men
voorbeen met slechts enkele duizenden telde, is opgelopen tot honderdduizenden
en ais we ons niet sterk vergissen, zal dit aantal in de komende jaren nog zeer
aanzienlijk worden opgevoerd en de sport worden, die nog meer beoefenaren
telt dan de in ons land toch wel zeer populaire voetbalsport.
Realiseert men zich wel voldoende,
wat dit betekent? Beseft men wel goed,
wat het zeggen wil, dat een zo groot
deel van de bevolking een zo belang
rijk gedeelte van het jaar in de ban
wordt gehouden van een tak van sport,
die de overheid geen cent kost?
Wij geloven van niet. Wij zijn van
oordeel, dat de overheid zich niet vol
doende bewust is van de belangrijkheid
van dit vraagstuk, waaraan tal van
kanten vast zitten. Om direct maar eén
van die kanten te noemen: Denkt men
er wel aan, dat het van het grootste
belang is, dat er in ons land zo veel mo
gelijk gelegenheden worden geschapen,
waar de millioenen vacantiegangers
nieuwe kracht kunnen opdoen voor de
arbeid van een komend jaar? Reeds nu
is het zo, dat verschillende gezinnen de
vaeantie op het platteland doorbrengen,
omdat vader naast de genoegens van
het landleven, graag een hengeltje wil
uitwerpen.
Daardoor kunnen de grote vacantie-
centra van ons land, die de steeds toe
nemend» stroom vacantiegangers niet
kunnen opvangen ontlast worden. Dat
klemt te meer, daar er door de heer
sende nood in de bouwnijverheid in de
komende jaren in deze centra te weinig
gebouwd kan worden.
Het la daarom van het grootste be
lang, dat er niet alleen gelet wordt op
de vacantiespreiding, wat betreft het
tijdstip, maar dat ook het gehele land
wordt gemobiliseerd om de steeds was
sende stroom vacantiegangers te kun
nen opnemen. Daar kan het platteland
een belangrijke functie in vervullen en
van dat platteland voornamelijk West-
Friesland, dat bij de vissers een goede
naam heeft.
Een naam, die echter nog veel beter
zou kunnen worden, als aan het hen
gelen in de verschillende wateren niet
zo veel beperkende bepalingen werden
opgelegd en als men ten plattelande er
van overtuigd was, dat het in het be
lang van de streek is, dat er iets wordt
gedaan om het viswater op peil te hou
den. Aan beide dingen ontbreekt nog
zeer veel.
Hoe staan de zaken?
De visserijwet is, evenals zo vele van
onze wetten volkomen verouderd en
niet aangepast aan de revolutionnaire
ontwikkeling die de vissport heeft door
gemaakt. Deze wet gaat er van uit, dat
de beroepsvissers er het grootste be
lang bij hebben, beschermd te worden
tegen de hengelaars. Er wordt in deze
wet niets ten gunste van de hengelaars
bepaald, er worden hen alleen beper
kende bepalingen opgelegd, die er op
berekend zijn, dat ze er bijna niet on
der uit kunnen in aanraking te komen
met de dienaren van de heilige Herman
dad en dat wel op een onaangename
manier, meestentijds onbewust en zon
der het zelf te willen.
Er is een tijd geweest, dat de bin
nenvisserij voor velen een bestaan op
leverde. Ook de visserij op snoek, baars,
brasem, karper, etc. Die tijd behoort
voor het grootste deel tot het verleden.
De Binnenvisserij bepaalt zich in hoofd
zaak tot de paling. Beschermende maat
regelen ten opzichte van andere vis
zouden wij schier overbodig willen
noemen. We zouden zelfs verder willen
gaan en nu beperkende bepalingen in
het leven willen roepen, om de henge
laars te beschermen tegen de binnen-
vissers. Laat de kanalen en de ring
vaarten niet meer aftrekken door de
beroepsmensen. Er zijn te veel Neder
landers die vreugde beleven aan het
vangen van deze vis.
Natuurlijk mag een en ander niet
gaan ten koste van de mensen die in
de visserij een boterham verdienen.
Deze zullen schadeloos gesteld 'moeten
worden. Dat kan op een zeer eenvou
dige wijze geschieden. Iedere henge
laar betaalt zijn bijdrage in de verbete
ring van de visstand. Wij maken ons
sterk, dat men al een heel eind zou
komen, indien men deze bijdrage be
steedde om de beroepsvissers schade
loos te stellen en we achten de moge
lijkheid niet uitgesloten, dat de sport
vissers graag nog iets meer zouden be
talen, als ze maar van de soussa van
de vergunningen, die ook nog al wat
kosten, af waren.
Indien de bijdrage ter verbetering
van de visstand eens iets zou worden
verhoogd, en de hengelaars zouden ook
werkelijk iets merken van do pogingen
Om de vissstand te verbeteren, wat zou
het platteland dan niet een dorado kun
nen worden voor de honderdduizenden
die het legioen der hengelaars vormen.
In deze geest zal moeten worden ge
werkt, indien men de tekenen van de
tijd wil verstaan, die gaan in de rich
ting van het zoeken van verstrooiing
en verpozing aan de kant van onze
schone Hollandse wateren. Laten allen
die het aangaat streven naar een op
lossing van vrij vissen in goed water.
Daar mankeert thans nog alles aan.
(Van onze correspondent te Cairo).
AAN de kust van de Rode Zee geldt ook tegenwoordig nog het onverbidde-
lijke Bijbelse gezegde „Oog om oog, tand om tand". Dit blijkt uit een ge
val, dat de Engelse justitie veel hoofdbrekens veroorzaakt heeft. Twee man
nen, de één uit Erythrea, de ander uit de Soedan, een zekere Silma Moessa-
Iem, eigenaar van een klein, snel zeilschip en de karavanenleider Omar Al»
Iassi, hadden in Khartoem, de hoofdstad van de Soedan, een groep van 22
pelgrims leren kennen. Deze Takroeis, zwarte Mohammedanen uit West-
Afrlka, hadden zonder ongelukken de reis naar het Heilige Land dwars door
het donkere werelddeel volbracht tot aan de stad aan de Njjl.
de beenderen af te knagen. Dit ge
schiedde dan ook: van de 22 ongeluk-
kigen werden er 18 na verbitterde te
genstand verscheurd; de enigen, die
overbleven, waren een zeventigjarige
grijsaard, twee vrouwen en een knaap,
die op een rots klommen, waar de die
ren hen niet konden volgen. Tot
hun geluk werden ze daags daarop
door 'n voorbijvarend zeilschip uit hun
benarde toestand bevrijd en van de
dood door honger en dorst gered. Het
schip bracht de pelgrims naar Mas-
saua, waar de twee moordenaars on-
voorzichtigerwijze en geheel zeker van
hun zaak, bezig waren hun ouit te
gelde te maken. Ze werden door de
overlevenden van dit vreselijke avon
tuur herkend en gearresteerd.
MU wisten ze niet hoe ze verder zou
den komen. Allassi bood aan, de
groep naar de kust van de Rode Zee
te geleiden, waar Moessalem ze op zijn
zeilschip snel en veilig naar de andere
kant zou brengen. De overeenkomst
werd afgesloten, de pelgrims kwamen
behouden aan de oever van de Rode
Zee aan en gingen aan boord van het
schip, waarop de twee mannen met hen
alleen bleven. Onderweg maakten Moes
salem en Allassi, die aan de bagage van
de reizigers gezien hadden, dat ze met
rijke lieden te doen hadden, de af
spraak, dat ze op een verlaten eiland,
Kadhoe genaamd, zouden aanleggen en
hier de nacht doorbrengen. Terwijl de
pelgrims sliepen, zouden zij er dan met
de bagage vandoor gaan en de niets
vermoedende reizigers aan hun lot
overlaten.
Duivelsplan.
UET was een duivels plan, want Kad-
hoe wordt 's avonds bezocht door
hele scharen boosaardige krabben, die
vlees eten en onbarmhartig ieder
levend wezen aanvallen, om het tot op
Proces tegen de moordenaar
van Razmara begonnen
In de oliebesprekingen te Teheran
zijn Woensdag enige vorderingen ge
maakt. Men heeft algemene kwesties
behandeld en zal vandaag een begin
maken met de technische kwesties. Vol
gens een Perzische woordvoerder heeft
Stokes geen concrete voorstellen ge
daan.
Woensdagmorgen is te Teheran het
proces begonnen tegen de moordenaar
van de eerste-minister generaal Ali
Razmara, Khalil Tamassibi. Vele aan
hangers van een extreem-Mohamme-
daarfte groep hadden zich voor het ge
rechtsgebouw verzameld en eisten vrij
lating van Tamassibi.
De staat van beleg in Abadan en om
geving is met twee maanden verlengd.
De zojuist uit de lichting 1950n
gevormde 31ste regimentsgevechts
groep zal van 13 tot 23 September
deelnemen aan oefeningen van het
eerste Britse legerkorps. „Counter
Thrust" genaamd welke o.m. beogen de
samenwerking tussen grond- en lucht
strijdkrachten. De 31ste regimentsge
vechtsgroep zal evenals de deelnemen
de Noorse, Belgische en Deense eenhe
den onder Engels commando staan.
Gehoopt wordt, dat de 31ste regiments-
gevechtsgroep daarna ook nog zal deel
nemen aan oefeningen tezamen met de
Franse troepen in Duitsland.
Nederland wenst Duitse
schadevergoedingen
Ondanks opposietie van de
Westelijke Geallieerden
Ondanks oppositie van de zijde der
Westelijke Geallieerden wenst Neder
land rechtstreekse besprekingen te voe
ren met de Westduitse regering over
Duitse schadevergoedingen aan Neder
landers, wier bezit tijdens de bezetting
door Duitsland werd geliquideerd.
De Geallieerden hebben de Neder
landse crediteuren een dergelijke scha
devergoeding geweigerd en oefenden
druk uit, opdat Nederland van bespre
kingen zou afzien. De Nederlanders
hebben echter tot dusverr» niet toe
gegeven. Engeland, Frankrijk en de VS
wensten dat alle besprekingen over
Duitse buitenlandse schulden zouden
lopen via him schuldencommissie, ten
einde verzekerd te zijn van een goede
voorbereiding voor de komende confe
rentie over een internationaal plan ter
regeling van de Westduitse schulden.
De Nederlandse crediteuren wensen
daarentegen een schadevergoeding bin
nen het kader van het internationale
plan voor de regeling der Westduitse
schulden. De geallieerden menen ech
ter, dat de Nederlandse vorderingen
reeds behandeld en geregeld zijn door
de overeenkomst van Parijs inzake di
herstelbetalingen.
Gisteravond is door onbekende oor
zaak brand uitgebroken in het grond-
stoffenmagazijn van de textielfabriek
H.T.M. (Helmondse Textielmaatschap-
pij) te Helmond. De brand bleef be
perkt tot een klein gedeelte van het
magazijn. De automatische sproei-
inrichting heeft echter vrij veel water
schade veroorzaakt.
De Helmondse brandweer had de
brand na anderhalf a twee uur onder
de knie.
„WJK", zei de spoorman, intellec
tueel kijkend, naar een geweldige
kaart, die in zijn hokje hing, en
waarop een soort spinneweb de trein
verbindingen van de N. S. aangaf,
we benne hier helemaal ingesteld
op de effisensie!" Onderwijl steeg een
goederenlift knersend naar de loop
brug boven het emplacement en we
voelden hoe elke kners in zijn boe
zem weerklank vond. „Machtig be-
draaf!', zei de spoorman. „D'r ben hele
huisgezinne naar Meereberg gebracht,
voordat alles hier klopte, dat kan ik
je verzekere!"
Zijn lippen spitsten zich als stond
h(j op het punt een uitspraak te doen,
die een ommekeer in de wereld zou
veroorzaken. „Neme we nou altenig
maar dit stasjon", sprak hij bespiege
lend. De Cst. zegt laast nog: we benne
van Amr tot Bol al een ingewikkeld
complex, dan hoef je niet te vragen
hoe 't over 't hele land is! En wat zo'n
Cst an ze hoofd heb.' Hij mag wel 'n
hoofd met 'n uitbouwtje hebbe
Blijkbaar had de spoorman zijn
geestelijke wissels omgelegd en ju
belde door over zijn hoogste chef in
de directe omgeving, ,,'n Paar dage
terug", vervolgde de man" was d'r
nog wat loos met 'n brief van de Acst.
Nou, meteen de Cst erop af, want die
was vanwege de Tdl ingelicht na
tuurlijk, want dat mot. Een bende
opzers d'rbij, en ook van 40 en 41
P.C. Nou, dat werd me wat, want
toen ze dachten dat ze d'r waren,
komt een Rgdr vertellen, dat ze bij
de bag moesten wezen. D'r was ge
loof ik een brief van de dir ook bij
Afijn, zij met ze ale naar de bag en
daar ginge ze de Dpo ondervragen.
Die wist van niks en stuurde een
Wopz naar de Sopz. Nou evengoed
nog maar gelukkig, dat een Cdt ge
merkt had dat een Shwt die brief op
het perron had gezien. De Cst meteen
d'r op af. En klaar was ie weer; maar
wat zo'n man an ze hoofd heb!"
We knikten begrijpend. Interessant,
die spoorwegen. Een geweldig ge
compliceerd bedrijf, waar ieder van
hoog tot laag zijn beste krachten aan
moet geven, zoals Ir. de Hollander
zegt.
Het is pestrkrlwtsgbcvsft, zullen we
maar zeggen. TOM.
Epideigie van kinderverlamming
in het Saargebied
Langs de grens van het Saargebied
en het departement Moselle zijn zwem
baden en dansgelegenheden gesloten
daar in het Saargebied een epidemie
van kinderverlamming is uitgebroken.
Ook het openen van zomerkampen en
de toegang tot bioscopen voor perso
nen beneden de achttien jaar is ver
boden.
De zwaarste straf.
UET uit inboorlingen samengestelde
gerechtshof sprak een onbarmhar
tig vonnis uit: de twee misdadigers
zouden zonder water, levensmiddelen
en wapens op het eiland Kadhoe aan
land gezet en op het strand vastgebon
den worden, waar 's avonds de vraat
zuchtige krabben verschijnen.... Op
deze wijze zouden zij met hun eigen
misdaad gestraft worden. De Engelse
autoriteiten protesteerden echter tegen
dit vonnis, dat daarom veranderd werd:
de twee veroordeelden zouden opge
hangen worden.
Met een ironisch glimlachje legden
de Mohammedaanse rechters zich neer
bij deze beslissing. De delinquenten wer
den op het strand van Kadhoe opge
knoopt. De galgen waren echter van
zacht hout vervaardigd, waarlangs de
krabben zonder moeite omhoog konden
klimmen naar de lokkende buit. Zo
werd de vorm bewaard en toch de dui
zendjarige wet van „Oog om oog, tand
om tand" uitgevoerd.
President Truman heeft de Senaat
verzocht een bedrag van 307 millioen
dollar goed te keuren als steun aan de
Chinese nationalisten op Formosa, t.w.
217 millioen voor militaire hulp en 90
millioen voor economische. De bedra
gen gelden voor het jaar beginnend
1 Juli j.l. Het geld zal voor de verdedi
ging van Formosa worden gebruikt en
niet voor de voorbereiding van een
aanval op het vasteland van China.
Woensdagochtend werden de bewo
ners van de Molenstraat te Groningen
opgeschrikt door een luid gegil uit een
der woningen. Het bleek, dat mevrouw
H., de bejaarde echtgenote van een
handelaar in oude horloges, zwaar ge
wond op bed lag. Haar man had haar
met een hamer op het hoofd geslagen
De vrouw is naar een ziekenhuis over
gebracht, de man in een zenuwinrich
ting opgenomen. Hij heeft vermoede
lijk in een vlaag van waanzin gehan
deld.
ENORME BRAND TE SAN
SALVADOR
Te San Salvador, de hoofdstad van
de gelijknamige staat, woedt een zwa
re brand. Het gebouw van de opera,
een kathedraal, magazijnen, clubs en
hotels, alle aan het grootste plein ge
legen, staan in vlammen. De electrl
sche stroom is uitgevallen. De brand
woedt al uren. Hij begon in de opera,
die volledig is uitgebrand. Het beschik
bare blusmateriaal is gering en de wa
terdruk laag.
Pas zeven uur na het uitbreken was
men het vuur meester. De 100 jaar oude
kathedraal brandde geheel uit, evenals
verscheidene andere gebouwen en een
aantal geparkeerde auto'».
De beirekkingen mei de
geallieerden aan de orde
De Westduitse bondskanselier dr.
Adenauer zal Vrijdag a.s. met leiders
der Westduitse christen-democratische
partij belangrijke besprekingen voeren.
Men verwacht dat in de eerste plaats
zal worden gesproken over de toekom
stige betrekkingen tussen West-Duits-
land en de Westerse geallieerden.
De reddingsboot van Clacton (Eng.) moest in allerijl assistentie verlenen
aan het jacht „St. Heiier", dat met S man aan boord een pleziertocht maakte
en op het Buxley-strand vastgelopen was. Onder uiterst zware omstandig
heden wist men het zwaar gehavende 11 ton metende jacht vlot te krijgen.
Twee vrouwelijke leden van de bemanning, Miss Constable (IS) en Mary
Molenman (19) na hun angstig avontuur.
Na de grote slag
Eens roulette, nu schaken
Woensdagavond bleek aan vele parti
culieren, dat sommige rouletteclub» n
Den Haag hun bedrijf in eenvoudige
vorm heben hervat. De „clubs" die
doorgaans door een of twee man wor
den geëxploiteerd, huizen grotendeels
op ilieuwe adressen. De exploitanten
letten zeer streng op degenen, die wor
den toegelaten en zorgen er wel voor
dat dit uitsluitend draagkrachtigen zijn.
Men spreekt in Den Haag over „onder
gedoken speelclubs".
In sommige verenigingslokalen, waar
tot aan de waarschuwing van justitie en
politie roulette en baccarat werd ge
speeld, komen nog geregeld leden sa
men die zich thans bezig houden met
schaken, dammen, domino of bridge. De
animo voor deze spelen vermindert
echter gezien het teruglopen van het
aantal bezoekers.
Volgens niet-controleerbare bewerin
gen zouden Woensdagavond echter een
dozijn of meer „ondergedoken" rou
letteclubs te Den Haag hebben geope
reerd.
BOSGORDEL LANGS CHINESE
MUUR
Volgens ontvangen berichten zijn on
geveer 300.000 Chinese boeren bezig
met het aanleggen van een bosgordel
door Noord-West-China, evenwijdig
aan de Chinese muur, teneinde zand
verstuivingen uit de Gobi-woestyn te
gen te gaan. Het eerste deel van het
project kwam dit voorjaar gereed.
Hij maakie zich schuldig aan
deviezenoveriredin g
De Procureur-Generaal te Den Haag
heeft de voorgeleiding verzocht van de
Maastrichtse notaris J. Q„ die er van
verdacht wordt een groot deel van zijn
particuliere vermogen naar het bui
tenland te hebben overgemaak\ Q.
heeft zich in Belgie ingescheept op het
luxe jacht „President Roberts". De
bestemming vanhet jacht is onbekend.
In zijn gezelschap bevinden zich ver
moedelijk enkele leden van de familie
L. uit Den Haag met wolke (illustere)
personen de notaris enkele jaren ge
leden de vereniging „Particulier ini
tiatief tot het doen van Charitatieve
Werken" had gesticht. De bedoelingen
van de thans failliete stichting waren
nogal twijfelachtig. De cliënten van
notaris Q., hoewel eerst hevig ge
schrokken, zullen vermoedelijk geen
schade ondervinden van de manipula
ties van hun vertrouwensman.
De 35-jarige advocaat uit Baltimore
Braverman is op het vliegveld aldaar
gearresteerd. Hij wordt beschuldigd
van samenzwering om de gewelddadige
omverwerping van de regering te pro
pageren.
Braverman heeft gedurende een aan
tal jaren vele leden van de communis
tische partij vertegenwoordigd, doch
nooit in het openbaar toegegeven met
de party verbonden te zijn, aldus de
F.B.L
„WAT EEN GELUID HE! Ja man, een prachtig orgel!" De 43-jarige Feike
Asma spreekt vol enthousiasme over „zijn" orgel, dat in 1762 door Helnrich
Batz werd gebouwd en sindsdien vele organisten en luisteraars in verrukking
heeft gebracht, als het ging juichen en jubelen in de kerk aan de Lutherss
Burgwal te Den Haag. „Wij horen uw opnamen zo nu en dan in het gramofoon-
platenprogramma van de NCRV, maar waar blijft u zelf?" „Ik ben blij, dat U
mij deze vraag stelt, want het wordt tijd, dat er eens een ander lieht op de
dingen wordt gericht. Ik ben bij Jan Zwart in de leer geweest en diens school
heeft de antipathie van nagenoeg alle andere organisten. Zijn leerlingen en »ijn
werk worden geboycot. Maar de luisteraars willen Zwarts werken horen.
gens de tegenwoordige opvatting mag
een „stijlvol" koraal alleen met drie
klanken en omkeringen geharmoni
seerd worden. Zo'n uitgangspunt is on-
natuuriyk en legt alle muzikaliteit en
stemvoering aan banden; het bevordert
zeker niet het zingen in de kerkdien
sten.
Uit een theoretisch bekrompen voor
oordeel wordt de gemeente iets onthou
den, n.l. geestdrift, het „opwaarts hef
fen", en da'; is een ernstig gemis in de
hedendaagse muziek van de eredien
sten, want de gemeente legt 's Zondags
weinig of geen belangstelling meer aan
de dag voor het orgelspel.
Al dat gepraat over „strakke sober
heid" en het „opvoeden" der gemeente
leidt er toe, dat men zich van het orgel
en zijn muziek afwendt. De orgelsona
tes van Guilmant worden niet meer ge
speeld, de symphonieën van Widor
evenmin. Volgens de hedendaagse or
ganistengeneratie zou deze muziek heb
ben afgedaan en voor het orgel onge
schikt zijn. Wanbegrip! Quatsch!
Nu moet u niet denken, dat ik geen
oor heb voor de muziek van onze he
dendaagse organisten. De orgelwerken
Van Hendrik Andriessen, Jacob Bijster,
George Stam e.a. kunt 'u geregeld op
mijn concerten aantreffen.
Gelijk het Concertgebouw ieder jaar
de Beethoven-symphonieën geeft, zo
speel ik ieder jaar de orgelsympho-
nieën van Widor. Voor sommige dier
stukken zou je je bloed geven. Reeds in
mijn jeugd had ik grote bewondering
voor het symphonie-orkest. Toen mijn
orgelstudie „voltooid" was, heb ik mij
in 1940 onder leiding gesteld van Edu-
ard Flipse, de dirigent van het Rotter-
T\E MEESTE leerlingen van Zwart zijn
de andere kant uitgegaan. Er zijn
twee stromingen: de school van Zwart
en het conservatorium. Ik ben zowat de
enige die hem trouw gebleven is, zelfs
zijn eigen zoon Dirk ging later naar het
conservatorium.
Ik koesterde reeds dadeiyk grote
eerbied voor het spel van Jan Zwart,
ik werd er warm van. Zijn tegenstan
ders klagen over de geringe publieke
belangstelling voor hun concerten, maar
als je de luisteraars altijd weer werken
van Bach voorzet en werken van nog
eerdere componistenIk zelf speel
vaak werken van Widor, die de grond
slag heeft gelegd voor de orgelsympho-
nie. De Franse orgelschool heeft op zijn
werk voortgebouwd".
Asma steekt een nieuwe sigaret op en
terwijl hij mij een boek in de hand
drukt, vervolgt hij enthousiast.
„Het spel van Jan Zwart kenmerkte
zich door een büzondere inspiratie en
levendigheid. Zyn begeesterende aanleg
hield de luisteraars in 'n muzikale ban.
Zqn composities worden door sommige
organisten ten onrechte als sentimen
teel en nietszeggend beschouwd, maar
getuigen de hymne over „Wilt heden
nu treden", zijn Feestvoorspel „Komt
allen te samen", zijn imposante Fanta
sie en Fuga over Psalm 72, niet van
echt-Hollandse stoerheid? Zijn dit geen
orgelklankstukken, waarmede je je op
een concert leegspeelt?
Jan Zwart vermeed alles wat niet
rechtstreeks met het thema of de mu
ziek te maken had. Musici als Louis
Zimmermann en Jaap Stotijn, die geen
organisten zyn, maar artisten die in het
grote muziekleven verkeren, achten Jan
Zwart een groot kunstenaar".
Widor afgedaan? Wanbegrip!
„MEN NEEMT STELLING
Zwart'» koraalharmonisaties.
tegen
Vol-
dams Philharmonisch orkest. Hij is nog
steeds mijn leraar".
MIJN STUDIE als orkestdirigent is
van grote invloed op myn orgelspel
geweest. Men zegt wel eens, dat mijn
spel verorkestreerd klinkt, maar hoe
kan het ook anders? En zei César
Franck niet: „Mon orgue est l'orches-
tre"?
By Jan Zwart heb ik leren spelen,
maar Flipse heeft mij geleerd, hoe te
musiceren! Waarom zijn alle organisten
niet zo bezeten van de muziek als Flip
se? Zie hoe op zo'n repetitie gewerkt
wordt Hij laat alles spelen, van klas
siek tot uiterst modern. Ook „lichte"
ouvertures als „Die Fledermaus". Och,
het gaat immers niet om een bepaald
instrument, of dit nu orgel, piano, fluit
of anders heet.
Ik hoop dat onze organisten zich dit
bewust worden. Het zou de belangstel
ling voor hun concerten ten goede ko
men".
Asma neemt plaats achter zijn geliefd
instrument. Kalm, als vol bezinning,
gaan zijn vingers over de toetsen, dan
ineens razend vlug. als in onbeteugelde
drift. Asma en zijn orgel gaan leven.
Registers worden uitgetrokken en in
geduwd, voeten maken snelle manoeu
vres, klavieren worden gekoppeld, gro
ter machtiger klinkt de muziek, zij vult
de ruimte van 't kerkgebouw, nog ster
ker wordt het geluid.
Nu denken wij aan die enthousiaste
luisteraar, zélf organist, die zei: „Feike
Asma en Jan Zwart spelen niet uitslui
tend verstandsmuziek, maar laten 't
hart ook meespreken".
Als iedere vezel van de grote orga
nist bij het fortissimo volkomen met do
2800 pijpen is verenigd, als het instru
ment al zijn kracht en schoonheid ten
toon spreidt en niet meer zwellen kén,
denken wij aan een andere uitlating
van een zijner „vereerders": „Geen gre
pen zijn hem te groot, als hij 16 vingers
had, gebruikte hij ze alle 16".
Aan de wand van het orgel hangt 'n
herinneringsplaat, waarop wij lezen:
„Met dank voor de vele schone uren
wordt u dit ter herinnering namens uw
dankbare luisteraars aangeboden. Lei
den, 30 Augustus 1943".
Dat waren Leidenaars van alle ge
zindten en van alle rang en stand, want
als wij Feike terloops vragen, wie er
zo al komen luisteren, zegt hij prompt:
„Iedereen: Protestanten Rooms-Katho-
lieken, Israëlieten, zowel arbeiders als
intellectuelen".
Wij nemen afscheid, in de overtuiging
dat Feike Asma nog een grote toekomst
tegemoet gaat. De machtige „men" wil
deze jonge, succesvolle organist horen
en zo die „men" de gesloten deuren,
die hij hier en daar nog vindt, niet
opent, dan zal de grote kunst van Asma
zelf ze wel openbreken!
i
