De Huuradviescommissies voorzien
in grote behoefte
LAATSTE
NIEUWS
Mozarts stad bleef door lange reeks
van jaren onaangetast
Een record aantal starts in
Hèemskerkerduin
het
Televisie heeft grote inv'oed op
het Amerikaanse leven
Tienduizenden aanvragen ingediend
Vrederechter tussen
verhuurder en huurder
Bioscoopbezoek is sterk
terugge'open
Motorrijder botste op
militaire auto
Britse troepen in Suez-
gebied in actie
Anderhalf jaar voor
Roelof Greveling
Festspiele in ongekend grote gfans
Aangrijpende uitvoering
van „Jedermann"
DINSDAG 16 OCTOBER 1951
(Van onze speciale verslaggever).
Sinds op 1 Januari van dit jaar de Huurwet in werking trad en de gelegen
heid werd geschapen een beroep te doen op de Huuradviescommissie (als
huurder en verhuurder het niet eens kunnen worden over de huurprijs) z(jn
bij de 62 Huuradviescommssies, die ons land telt, 28241 aanvragen om advies
binnen gekomen. Hiervan waren er op 80 Juni j.L 12552 afgehandeld, zodat
er toen nog 15689 gevallen aanhangig waren. Sindsdien loopt het aantal aan
vragen wel terug, maar voor de meeste commissies Is het toch zeer moeilijk
om de achterstand die reeds in het begin ontstaan is, doordat al honderden
aanvragen binnen kwamen vóór de commissies benoemd en aan het werk
waren geheel weg te werken.
per van de trap had moeten halen" en
die zich blijkbaar erg vaak waste
want sinds zij bij ons woont is de gas-
en waterrekening f 10 per maand hoger"
zei de boze meneer. De juffrouw was
ijselijk kalm. Ze had al een proces te
gen haar huisbaas gewonnen en had ge
zegd „als u door gaat met plagerijen
ga ik naar de huurcommissie" Ze had
er succes mee, want haar f 50 kamer
huur werd nagenoeg gehalveerd. Dat
wil zeggen, het advies van de commis
sie luidde aldus, maar dat is dan ook
maar een advies en op niet-naleving
staat geen enkele sanctie Vandaar dal
zoveel zaken bij de kantonrechter te
recht komen.
Een zielig geval was de zaak van het
oude vrouwtje dat in een npnsion (Ho
rpeab"drüfl f 20oer maand voor een
kamer betaalt (eigenlijk te weinig*
De Huuradvies-commissies, die
in het begin van dit war in het
leven werden geroepen, worden
benoemd door de Ged. Staten der
provincies. Zij bestaan uit een
vertegenwoordiger der huurders,
een representant der huiseigena
ren en een voorzitter, die geacht
wordt geheel neutraal te zijn
Aan iedere commissie is een
ambtenaar van het ministerie van
Wederopbouw en Volkshuisves
ting als secretaris toegevoegd De
commissie baseert zich bij haar
beslissingen op de rechtsgeldige
huurprijs van 31 December 1950
dat is dus de prijs van Mei 1940
al dan niet verhoogd door het
destijds bestaande prijzen bureau.
Ruim een half jaar zijn de com
missies thans aan het werk In
verband daarmee heeft onze spe
ciale verslaggever de gelegen
heid gekregen de zittingen van
enkele huuradvies-commissies bij
te wonen. In nevenstaand artikel
vindt men het relaas van zijn be
vindingen.
De eigenlijke doelstelling, dat de
Huuradvies-commissie als een soort
vrederechter zou functionneren, komt in
kleine plaatsen en op het platteland
veel beter tot haar recht dan in de
grote stad. Men ziet daar in de commis
sie veel meer een vertrouwenwekken
de instelling met hoge autoriteit en de
tegenstellingen tussen huurder en ver
huurder zijn er minder scherp dan in
de grote steden.
De prettigste zaken zijn die, waarbij
huurder en verhuurder in goede onder
linge verstandhouding de huurprijs
door de adviescommissie laten vaststel
len. Helaas is dat heel dikwijls niet het
geval. Meestal is het de huurder, die
zich tot de commissie wendt omdat hij
zich „genomen" voelt en vaak heeft
zijn aanvrage de nauw verholen bedoe
ling de verhuurder „aan te brengen"
Dikwijls is het namelijk zo. dat men
zich aanvankelijk bij een te hoge huur
prijs heeft neergelegd Dan komt er ru
zie en daarbij tracht de huurder zijn
huisbaas schaakmat te zetten door ie
huurprijs aan de commissie voor te
leggen. Zo'n zitting van de huurad
vies-commfssie is dan ook vaak een 'af
spiegeling van menselijke ellende en
verdrietigheden die door de woning
nood veroorzaakt worden.
De onderhuurders spelen in de werk
zaamheden der commissie de grootste
rol. Het aantal deelhuren waarmee zij
te maken krijgt is twee maal zo hoog
als het aantal hoofdhuren. Bij de helft
van de hoofdhuren die in behandeling
komen blijkt de huurprijs goed te zijn
De huiseigenaren houden zich over
het algemeen wel aan de voorschriften
De reden van de aanvrage is vaak, dat
de huurders de verhoging van 15 pet
niet willen betalen, of dat er verschil
van mening bestaat over het percenta
ge, dat voor aangebrachte verbeterin
gen of extra voorzieningen mag wor
den berekend.
Van de huiseigenaren die voor de
commissie verschenen, bleek 28 pet een
huurprijs te vragen die 140 pet te
hoog was slechts 2 pet vroeg huren die
nog meer te hoog waren.
Bij de onderverhuurders liggen de pa
pieren veel slechter. Slechts 3 pet be
rekent correcte prijzen Velen van hen
berekenen veel te hoge prijzen, 3 pro
cent berekende prijzen die van 61 pet
tot 80 pet te hoog waren. 4 procent
lagen met hun prijzen 81 tot 100 pet
te hoog. 5j4 procent vroeg meer dan
het dubbele van de toegestane prijs en
ly. procent meer dan het drievoudige
Tijdens de zitting die wij biiwoonden
diende het geval van een verhuurder
(een meester in de rechten nog wel*
die voor een deel van zijn huis f 220
per maand vroeg, plus extra vergoedin
gen voor verwarming, licht, gas en wa
ter. De adviescommissie zag zich ge
noodzaakt de gevraagde huurprijs met
f 117 per maand te verlagen.
De verhuurder was een rustige, uit
gekookte meneer, die gewapend met,
documenten en rechtsgeleerdheid zijn
recht trachtte te bewijzen, de huurster
een opgewonden en nijdige, uit Indo
nesië gerepatrieerde dame. die erg ge
makkelijk uitdrukkingen als „imperti
nente leugen" in de mond nam. Terwijl
de verhuurder sprak over een prach
tig huis in een van de mooiste straten
van Den Haag en over een kostbare
meubilering, sprak de huurster over
oude kasten, stoelen die niet te ge
bruiken waren en een keukeninrich
ting, die helemaal niet voldeed.
Andere moeilijkheden
In een ander geval was het de ver
huurder die boos en opgewonden was
en het voorwerp van zijn toorn was
een Juffrouw die bij hem op kamers
woonde en die „dag en nacht zoveel be
zoek ontving, dat zijn vrouw de lo
maar op last van Sociale Zorg herzie
ning van de prijs had aangevraagd. Zij
was zielsgelukkig, toen de voorzitter
zei, dat alles wel bij het oude zou blij
ven en haar hospes verzekerde dat ze
mocht blijven. „Ik was er echt zenuw
achtig van", snikte ze, „ik ben zo ge
hecht aan mijn kamertje; ik heb er een
echt tehuis en zou nergens anders zo
goed en zo goedkoop terecht kunnen".
Sensatie was er ook al op deze zit
ting. Zij kwam van de kant van een
meneer met zichtbaar hoge bloeddruk,
die een groot pand aan het Rijk ver
huurt en meent door het Rijk te zijn
opgelicht en bedrogen. Hij „wou het er
niet eens over hebben", dat het Rijk
een ton had besteed aan de restauratie
van het huis terwij! f 33.000 voldoenue
zou zijn geweest, maar „er was een
gentlemansagreement gesloten waarbij
het Rijk toezegde f 10.800 huur per
jaar te betalen en niet aan een prijzen-
commissie te zullen vragen een andere
prijs vast te stellen en nu weigerde men
15 pet verhoging te betalen en was
toch naar de huuradviescommissie ge
lopen" Dat vond hij „vies".
Het zal de lezer duidelijk zijn, dat
vele mensen met velerlei moeilijkheden
hij de Huuradvies-commissies aanklop
pen. Haar voorschriften zijn vrij °en-
voudig. maar de zaken die zij voorge
legd krijgen, vaak zeer ingewikkeld De
rechtskracht van haar besluiten is he-
perkt, maar de uitwerking van haar
adviezen in de practijk toch dtkwiils
zeer heilzaam In leder geval is het
voor huurders en verhuurders een ge
ruststelling te weten, de' zii zich met
vol vertrouwen tot deze commissies
kunnen wenden en verzekerd kunnen
zijn van een grondig onnartüdig onder
zoek en een eerlijk en deskundig ad
vies.
Zaanse zweefvliegers in actie
■JJ- -
Een kwart der gezinnen heeft een toesnel
(Van onze Haagse redactie).
[N Amerika wordt de televisie door sommigen een groot gevaar geacht, door
anderen hemelhoog geprezen en beschouwd als een soort godsgeschenk,
doch iedereen is het er over eens, dat behalve misschien de auto geen
enkele uitvinding zoveel invloed heeft uitgeoefend op de gewoonten, het ge-
dachtenleven en de ontspanning der bevolking. De New Vork Times heeft
niet minder dan honderd medewerkers aan het werk gezet om na te gaan,
hoever de invloed van de televisie zich uitstrekt. Na zeven uitvoerige arti
kelen, komt het blad tot de conclusie, dat de televisie zich in bijna alle pha-
sen van het Amerikaanse leven doet gelden.
op athletiekgebied dreigt door de tele
visie eveneens in het gedrang te ko
men. De meeste Amerikaanse univer
siteiten bekostigen de uitvoering van
hun sportnrogramma uit de entreegel
den voor voetbalwedstrijden Deze
brachten voorheen veel geld op. Tegen
woordig blijven de mensen thuis en
volgen de wedstrijden op het televisie
scherm Men overweegt echter om de
bezitters van televisietoestellen die een
bepaalde belangrijke wedstrijd willen
volgen, een kijkgeld te laten betalen
Van de andere kant is waargenomen,
dat de praetische beoefening van som
mige sporten juist door de televisie <s
toegenomen
Technische en andere kwesties
ER z|jn momenteel in de Ver. Sta
ten 107 televisiestations, die over 63
steden verdeeld zijn De laatste twee
iaar ziin er geen nieuwe televisiesta-
stions bijgekomen, omdat de regering
het vraagstuk der televerbindingen in
studie beeft eenomen De commissie die
zich met dit onderzoek bezig houdt
neemt aan, dat er op den duur wel 2000
televisiestations komen.
Naar schatting zijn er momenteel in
de VS 13 900 000 televisieontvangers
in gebruik dat wil zeggen een op elke
twee woningen Een enquête heeft uit
gewezen, dat 27 pet van de Amerikaan
se gezinnen over een televisie-ontvan
ger beschikt.
Men is een heel eind gevorderd met'
het aanleggen van een net van televi
siekabels en andere hulpmiddelen,
waardoor het mogelijk zal worden tele-
liikertiid hetzelfde programma door
een aantal op grote afstand van elkaar
gele-en televisiestations te laten uit
zenden.
Een belangrijke schakel in dit sy
steem van verbindingen is tot stand ge
bracht met het in bedrijf stellen van
een nieuwe verbinding, waarin de
American Telegrahp en Telenhone
Company 40 millioen dollar heeft ge
ïnvesteerd Deze verbinding wordt on
derhouden met behulp van 107 meter
hoge torens, die op een afstand van on
geveer 50 kilometer van elkaar staan
en een keten vormen, die door 13 sta
ten 'oopt. Op deze torens zijn ont
vangst- en zendinstallaties geplaatst,
die het programma aan elkaar doorge
ven.
pjET bioscoopbezoek is met 20 10 pet
vermindert. Tal van schouwburgen
en bioscopen zijn gesloten; in het Oos
ten van de staat Pennsylvania 61, in
Chicago en omgeving 64 en is New
York minstens 35. De werkelijk goede
films echter blijven volle zalen trekken
De armzalige Hollywood-producten
brengen de menser. er toe liever thuis
op hun gemak bij de televisie te zitten,
dan naar de bioscoop te gaan.
Dat de televisie oorzaak zou zijn. dat
er minder gelezen wordt is niet bewe
zen Er worden weliswaar minder boe
ken gekocht dan voorheen, doch dit
moet aan de duurte geweten worden ik
worden n.i. wel meer boeken van uit
leenbibliotheken gehaald. Men neemt
aan, dat de televisie in dit opzicht,
vooral voor jongere mensen, zelfs sti
mulerend werkt.
De radio is wel naar 't tweede plan
verhuisd. De meeste radioartisten heb
ben zich reeds bij een salarisverlaging
moeten neerleggen en de publiciteits-
waarde van de radio is sterk achteruit
gegaan.
jyjITS de ouders goed opletten wat
de kinderen te zien krijgen, is de te
levisie voor de jeugd een invloed ten
goede, die haar gezichtskring ver
ruimd en haar interesse stimulereert
Voor onderwijs en massa-ontwikkeling
biedt de televisie ongekende mogelijk
heden.
De televisie draagt ook vee] bij tot
de politieke bewustwording van het
Amerikaanse volk want de grote mas
sa wordt voorgelicht door middel van
openbare debatten en verslagen van
vraaggesprekken met vooraanstaande
figuren President Truman geeft bij al
ziin belangrijke toespraken toestem
ming om deze per televisie uit te zen
den.
De meeste Amerikaanse politici delen
zijn opvattingen in dezen. Thomas E
Dewey beschouwt de televisie als een
soort politiek röntgenapparaat. Als een
man niet werkelijk over bepaalde be
kwaamheden beschikt, dan is h(j. vol
gens Dewey. niet in staat de vuurproef
van de televisie te doorstaan. Senator
Robert A. Taft heeft opgemerkt, dat
de televisie in het voordeel is van de
man die oprecht is en het feit teniet
doet dat sommige mensen heel mooi
kunnen praten en een prettige stem
hebben. Hii is van oordeel, dat de tele
visie de waarheid beter tot zijn recht
laat komen.
yALLOZE mensen hebben 'n televisie
ontvanger gekocht voor de sportuit-
zendingen Hun enthousiasme is echter
reeds aanmerkelijk bekoeld, doordat de
uitzendingen van wedstrijden aanzien
lijk beperkt zijn. Voor boksmatches
wordt b.v nooit toestemming gegeven
tenzij voor de televisievertoning in som
mige theaters Men vreest n.l.. dat nie
mand meer in de zaal zal komen kiiken
Rii de wedririid tussen Rav Rohinson
en Randv Tnrpin waren alle zalen
waar deze op het grote nro1=etiesoherm
te zien was. uitverkocht, ofschoon de
nlaatsen toch twee tot drie dollar kost
ten.
De activiteit van de universiteiten
Gisteravond kwart voor acht heeft
°P de Rijksweg hoek Parkweg een aan
rijding plaats gehad, waarvan de 44-
jarige chauffeur J. J. V. uit Beverwijk
't slachtoffer is geworden. Op dat ogen
blik kwam van de Parkweg 'n militaire
auto met daar achter een stuk geschut,
bestuurd door een soldaat afkomstig uit
Zwolle, gelegerd in de legerplaats
Stroe. Deze was van plan de Rijksweg
dwars over te steken om het geschut
op te stellen in het weiland. Uit de
richting Haarlem kwam een motorrijder
en daar achter een personenauto. Bij
het oversteken van de weg reed de
motorrijder tegen de koppeling tussen
auto en geschut. De man kwam onder
de auto terecht en werd zodanig zwaar
gewond, dat hij, na door dokter De
Weerdt te zijn Verbonden, naar het St.
Anthonius-ziekenhuis moest worden ge
bracht. Bij aankomst aldaar was hij
reeds overleden.
P. Lodder oefent voor
verkeersvlieger
Ook deze Zondag met prachtig herfst
weer is weer druk geoefend door de
E.Z.Z.C.-ers op het terrein „De Bra
bantse Landbouw" in het Heemsker
kerduin. Om 11.15 uur werd het eerst
de Baby opgelierd De ploeg was best
bezet en ook de E.S.G. werd in elkaar
gepoot. Een dagje vliegen betekent sa
men hard werken om voor ieder een
startbeurt te krijgen. De terreinford
vertrekt hiervoor reeds om 7 uur
's morgens uit Wormer. Voordat alle
benodigde spullen uit de boerderij bij
de Kruisberg te voorschijn zijn ge
haald, in elkaar gemonteerd en alles
dan met 2 toestellen klaar staat op de
startbaan, is het in de regel toch wel
omstreeks 11 uur. Weer werd in Oos
telijke richting gestart op de 775 meter
baan. Er was nu echter 0 tot 3 meter
wind per seconde. Dat betekende voor
de lier gas op de plank en alles er uit
wat er in is, om voldoende snelheid bij
de start te verkrijgen. De tijd van het
jaar wordt al te laat om nog voldoende
warmte door de zonneschijn te krijgen
voor de thermiekvorming De atmosfeer
was dan ook zeer stabiel en geen stoot
je stijgwind kwam men tegen. Zes en
twintig starts werden deze dag gemaakt
en dat is tot nog toe het record op de
Brabantse Landbouw. Om voor het val
len der duisternis alles weer opgebor
gen te hebben, werd om 17.10 uur de
laatste start gemaakt. 9 Baby-starts en
17 E.S.G.-lesstarts werden gemaakt. A.
Novotny uit Zaanr am, reeds in Tsjecho-
Slowakije een enthousiast zweefvlieger,
is afgestudeerd op de ESG en gaat over
bij de Babyploeg. Joop Molenaar maak-,
te zijn 3 lappen-landings deze dag af
P. Lodder is ook klaar voor B. brevet
vluchten Tev slaagde hij Dinsdag
9—10 met v. en wimpel op het te
Ypen'ourg gehouden theoretisch examen
voor Motorvliegbewijs B. Van de 50 gc
examineerden werden er bijna 20 pet.
voorlopig en definitief „afgetest" Nog
deze week zullen hierdoor de praeti
sche vliegoefeningm voor hem begin
nen op Ypenburg bij de Rij uebt
vaartschool voor verkeersvlieger. Twaalt
uur Tiger Moth heeft hij bij zijn eerste
praetische test er reeds opzitten dus nu
van de schoolbanken en uit de boeken
weer op de „Tigers" het luchtruim in
met een flinke scheut theoretische ken
nis meer op zak!
Het clubhuis „Stichting AV1A" der
E.Z Z,C. is nu dan eindcüik vrij geko
men Na ll/„ jaar zonder clubruimte te
hebben gezéten zal het pand op de
Kruiss'rnat zo spoedig mogelijk worden
'ngericht en, betrokken.
Nog een week fraai
herfstweer?
(Van onze weerkundige mede
werker)
Het is en blijft nog steeds het krach
tige hogedrukgebied, dat met het cen
trum boven de Oostzee en Scandinavië
is gelegen, dat alle depressies boven de
Oceaan op een veilige afstand houdt.
De laatste vier en twintig uur ontwik
kelde zich een krachtige uitloper boven
onze omgeving tot voorbij Engeland.
Ook hier in Noord-Holland wordt de
kans op nachtvorst als gevolg van de
sterkere uitstraling groter. In het bin
nenland wordt reeds zware nachtvorst
verwacht, daar in de komende nacht
dc wind vrijwel geheel zal afnemen.
Het hoge drukgebied vertoont nog
steeds een grote stabiliteit, zodat de
kans op droog en zonnig weer de gehele
week nog groot blijft. Achttien opeen
volgende dagen is daarmee in ons land
geen regen meer gevallen terwijl het
aantal uren zonneschijn al ver boven
het normale voor de gehele maand Oc
tober ligt.
(Ongecorrigeerd)
In Ismaila in het Suez-gebied
zijn Britse troepen „in actie gekomen"
om de orde te herstellen, nadat een
Legercantine in brand was gestoken.
Het eerste bataljon van de „Lancashire
fusiliers" was bij deze actie be'rokkcn,
aldus een militaire woordvoerder te
Cairo.
Roelof «reveling, de jeugdige ge
vangene, die tewerkgesteld bij de
emballage-afdeling van de firma Rin
gers aan de Lindengracht kans zag
uit te breken en te vluchten, is heden
morgen door de Alkniaaise Meervou
dige Kamer wegens diefstal van een
revolver en een fiets en wederrechte
lijk vrijheidsberoving, veroordeeld tot
inderhalf jaar gevangen.sstrat. Veer
tien dagen geleden werd 4 jaar ge
vangenisstraf tegen hem geëist.
-<en van Duitse vrouwen en Russische soldaten werden aoor de
gezant van Venezuela in de gelegenheid gesteld naar hun nieuwe vaderland
te emigreren, nadat ze door hun moeders vlak na hun geboorte verstoten
waren.
Echo van de Hohensalzhurg
(Van onze speciale verslaggever)
QF HANS FEICHTNER in de Getreidegasse „Mozart-kransjes" verkoopt weten
wij niet, in elk geval behoeft deze Salzburger bakker geen angst te hebben, dat
men aan de welgevulde étalage van zijn „Wiener Backerei" zonder meer voorbij
gaat, want pal naast zijn deur stond le wieg van een der grootste toondichters
aller tijden; Wolfgang Amadeus Mozart. En ais u nu ook weet, dat een Gasse in
Oostenrijk maar 'n kleine straat is, dan kunt u zich misschien voorstellen, hoe 't
hier vaak een hele drukte is, want „Mozarts Geburtshaus" is nog altijd een van
de meest bezochte plekjes van Salzburg. Al zijn er dan bijna twee eeuwen voor
bij gegaan, sinds de grote meester hier het levenslicht aanschouwde, Salzburg is
de stad van Mozart gebleven. Dank zij de techniek dezer moderne eeuw staat
men binnen twee minuten op de Mö ichsberg. En als men van hier dromerig zijn
blikken laat gaan over de tinnen en torens van deze veelbegenadigde stad, dan
verwondert men er zich niet meer over, dat een mens hier zoveel schoons kon
scheppen.
JJET WAS, alsof de klaterende fontei
nen op de Residentzplatz die mid
dag extra hun best deden. Aan een
houten stalletje verkocht een oud
vrouwtje kra.,ten. prentkaarten, koe
ken en hete worstjes. Hoewel dat stal
letje en die worstjes weinig verschil
den met die van het Amsterdamse
Leidseplein of het zou de knoflook
moeten zijn viel het ons niet moei
lijk te beseffen, dat hier, over ditzelf
de plein eens twee muzikale wonder
kinderen drentelden, Wolfgang en Ma
nuel, die vader Mozart gingen halen
van dat indrukwekkende aartsbisschop
pelijke paleis, daar aan de overkant
van de Platz, waar hij vice-kapel-
meester was...
Bijna twee eeuwen verstreken, het
blanke marmer van de steigerende
paarden is vergrauwd, keizers en re
gerende bisschoppen gingen en maak
ten plaats voor magistraten van mo
derner allure, maar Mozart bleef. Op
dat plein, naar hem genoemd, waar
eer. Amerikaanse soldaat zijn wachtje
klopt voor het hoofdkwartier van de
Amerikaanse bezettingstroepen, staat
de meester nu peinzend op zijn bron
zen sokkel en is daar onbewust getui
ge van Salzburgs jongste tijdperk, dat
de stad oppervlakkig wellicht een an
der aanzien heeft gegeven, doch in
dezen niet heelt kunnen beroeren.
„Jedermann"-spel
In deze zomermaanden is het, alsof
Mozart zelf weer aan het componeren
is geslagen Dan klinken in het Mo-
zarteum klanken, welke nog nagenoeg
nimmer zijn gehoord. Vrijwel onbeken
de werken van de grote meester, die
hie. hun eerste uitvoering beleven:
een piano-concert van April 1784 of
een compositie voor strijkorkest van
no, vroeger datum, of muziek van an
dere oude en moderne meesters. Ver
der gaan in het gemoedelijke Landes-
theater de klassieke stukken van
Shakespeare, Kleist en Hofmannsthal.
Dit zijn de dagen van de beroemde
Salzburger Festspiele, welke dit jaar
schitteren in een grotere glans dan
ooit tevoren.
Voordat men ook nog maar een toon
muziek heeft gehoord is men reeds
onder de indruk van 1 die groten
der internationale muziekwereld, wier
namen hier In het Salzburg van Mozart
meer klank krijgen dan waar ook ter
wereld. Van deze muziek genieten,
daar aan de Salzach, is iets onvergete
lijks. Om Salzburg echter te leren ken
nen als Festspielstad is een bezoek aan
een van de vele muziek-paleizen niet
noodzakelijk. Want de Festspiel-gedach-
te krijgt nergens beter gestalte dan in
het hartje van de oude stad, daar in
Domplatz, waar nu al bijna dertig jaar
lang, elke Zondagmiddag om vijf uur
de omsloten ruimte van de machtige
de opvoering plaats vindt van Hof-
mannsthals muzikale mysterie-spel „Je
dermann".
Mondaine wereld
J^iJET rechts twee Egyptenaren, voor
ons een Amerikaan en achter een
groepje Italianen en een Fransman
schuifelden wij die middag in de lange
mensenrij langzaam onder de enorme
barok-bogen door. Als een groot amphi
theater stonden daar de houten tribu
nes opgeslagen, waarop een mondaine
wereld van vrouwen in de laatste mode
en heren in kleding van onberispelijke
snit zich had verzameld. „Glaser
Glaser.,.," en terwijl we stil werden
van het internationaal geroezemoes,
stond daar weer zo'n oud vrouwtje
voor ons, nu niet met worstjes, maar
met verrekijkers. We hebben het deze
middag echter zonder „Glas" gedaan
en er niets minder om genoten.
Want dit „Jedermann"-spel van goed
en kwaad, behoeft men niet met een
kijker naar zich toe te halen. Zonder
dat met het zich bewust is, wordt men
er door gegrepen en overweldigd. Wat
zich hier op de trappen van de Dom
afspeelt men versta ons goed, Attila
Hörbiger (Jedermann) is niet te eve
naren is geen spel meer, omdat heel
deze omgeving „meespeelt"; het enige
wat hier misschien uit de toon valt,
zouden die zonnebrillen kunnen zijn,
waarachter mondaine vrouwen zich
verschuilen en de klikkende foto
camera's van op souvenirs beluste toe
risten.
Ja, heel dit eeuwenoude Domplein is
vergroeid met het Jedermann-Spiel,
zodat men er zich niet over verbaast,
als daar hoog uit de torens hoornbla
zers plotseling hun fanfares laten schal
len en beneden, uit het schemerige
kerkportaal gezang opdruist gelijk van
hemelse koren. Het is alsof de heili
genbeelden van de marmeren Dom-
gevel zijn gaan spreken als de „Stimme
Gottes" ergens uit het niets tot ons
komt.
En dan vergeet zelfs de Amerikaan,
dat hij moet filmen. Dat is het moment-
dat over heel de stad de roep „Jeder
mann" weerklinkt. Tot drie maal toe.
luid van de Domtoren en dan steeds
zachter wegvliedend, komende als een
klaaglied van de Sankt Petersfriedhof
en ten slotte na te galmen als een verre
echo van de Hohenpalzburg.
