Wysjinski is bereid tot inspectie
Beide werken artistiek acceptabel
VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
Weer botsing tussen Britten en
Egyptenaren te Suez
144 Doden bij uitbarsting van een
vulkaan op de Philippijnen
mi!
oeder
gramma
Woensdag 5 Dec. 1951
148e Jaargang No. 287
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
Schrale troost
Controle samen met of
na atoomverbod?
Zes jaar geëist wegens
poging tot doodslag
Amerika: besprekingen op dood punt
Mgr Stepinac
in vrijheid
Ook tweede portret voor Alkmaars raadszaal gereed
Jan van Herwijnen schilderde
H.K.H. Prinses Wilhelmina
Een pendant van Vis'
„Koningin Juliana"
Nationale herdenking in
1952 op 3 Mei
Mr. P. J. Oud 65 jaar
Fraude bij Duin en Bosch
te Castricum
Inspectie voorstellen
naar subcommissie
Commandoraid op Oostkust
Vrijlating bemanning
geëist
Alarmtoestand te Alexandrie afgekondigd
Nog meer slachtoffers
Controle op a'le wegen
emaal voor zin?
ial naar Holly.
Maar dat houd
omt die messen-
i zag toen inder-
>r ons aan!"
Trol de Troos-
ïen in hun rich-
nen,
in
n.
I en
t,
ik slaat
t.
t ons
r,
dien.
ssing
'hij
lij.
iar zijn,
r.
>te,
taar:
e!
vreugd in
l,
•ur op
,t.
■s reeds
maar
ten,
t:
n, dus
JABSON
n arrest
ureau Linnaeus-
overgegaan tot
mannen, die er-
medeplichtig te
roving, Vrijdag-
lan uit de pro-
met een bedrag
s aan de Wees-
;efeuille plotse-
werd zij terug
gas 1900 ver
in bestaat, dat
gestolen en on-
n.
e meubilering-
kgevers in deze
in de werkne-
npensatie-uitke-
as mede met een
ijs f 1.54 en 93 ct.
intie, Ine Med
EMBER
m.: 7.00—24.00
.10 Gram.muziek.
dag. 7.30 Zen-
en weerberich-
9.30 Waterstan-
10.30 Morgen.-
11.15 „Een
spel. 12.00 Cello
Tuinbouwmede-
ziek. 12.37 Ad-
13.00 Nieuws,
Thuis-
13.50 Re-
uitzending: „Wij
o. 1. v. Regina
sn Kerstliederen.
Voor de meisjes,
diste. 15.45 Voor
18.00
ek. 18.30 Orgel-
i het Christelijke
ngsleven", cau-
ng. 19.30 Uitslag
19.40 Radio-
weerberichten,
22.45 Avond-
vs. 23.15—24.00
m.: 7.00 VARA.
19.30 VPRO,
00 Nieuws. 7.15
Zendersluiting,
9.12 Gram.-
uisvrouw. 10.00
ie vrouw. 10.30
rouw. 1>.00 Gra-
ordracht. 12.15
Land- en Tuin-
Voor het platte-
kest. 12.55 Ka-
15 Amusements-
14.00 Gesproken
Orkest, koor
de jeugd. 15.50
de jeugd. 16.30
18.15 Vara-
en de Konink-
1.30 St. Nicolaas-
19.30 Voor de
Uitslag Prys-
0.15 Gevarieerd
ziek. 22.15 „On-
22.35 Amuse-
/s. 23.15—24.00
BUREAU:
ADMINISTRATIE
Voordam 11, Tel. 3320
Postgiro 187294
Redactie:
Achterdam 20, Tel. 5541
Directie:
J BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
A KAPTEIN
ALKMAABSCHICODBA
ii
r\nze opmeikingen over gewijzigde
opvattingen nopens het begrip sou-
vereiniteit naar aanleiding van de rede
var. minister Stikker in de Tweede
Kamer hebben een snelle bevestiging
gevonden in de gebeurtenissen op de
conferentie der Nato-landen in Rome
en op de Straatsburgse Assemblée. in
Rome hebben weliswaar de twaalf
Icden-staten zich uitgesproken voor de
inrichting van een Europees leger,
waar tevens is duidelijk geworden dat
met name tussen de Benelux-landen
en Frankrijk nog grote meningsver
schillen bestaan.
Wij hebben al eens eerder uiteen
gezet dat Frankrijk's haast met het
Europese leger-plan voornamelijk een
gevolg is van het feit, dat Frankrijk
beangst is voor een wederopstanding
van het Duitse leger.
De Benelux-landen koesteren de
vrees, dat zij een te groot stuk van
hun souvereiniteit inzake de defensie
zullen moeten afstaan. Deze vrees is
gegrond. De Benelux-eenheden gaan
in de massa der divisies welhaast ten
cnder .De kern van de strijdvraag ligt
dan ook in de figuur van de Hoge
Autoriteit, die dit leger onder zijn
hoede zal krijgen. Schuman deed in
Rome al water in de wijn door te sug
gereren in de richting van een ministe
riële commissie of iets dergelijks.
Niettemin blijven de remmen in de
Benelux-landen sterk.
Engeland heeft tot overmaat van
ramp uitdrukkelijk te kennen gegeven
geen troepen in het Europese leger te
zullen inbrengen. De Britten hebben
een sterk argument in de belangen van
het Gemenebest; van de andere kant
behoort het Britse moederland tot
Europa. De defensie van het Engelse
eilandenrijk zal dus ongetwijfeld mede
door het Europese leger worden ge
voerd!
In Straatsburg heeft Engeland bij
monde van de minister van binnen
landse zaken beloofd het contact met
Europa te zullen onderhouden. Meer
niet. Geen wonder, dat de teleurstelling
door tal van afgevaardigden ook
door de Nederlander Serrarens open
lijk tot uitdrukking is gebracht.
Er is nog meer. In Rome kon geen
overeenstemming worden bereikt over
de maritieme bevelvoering in Atlanti
sche Oceaan en Middellandse Zee en
over het commando in het Midden-Oos
ten.
Voor ons land is de positie van de
Koninklijke Marine van groot belang.
Nederland zal ten koste van alles een
eigen oorlogsvloot moeten handhaven.
Beslist niet alleen uit een oogpunt van
traditie, maar uit hoofde van bescher
ming der koopvaardij. „Onze Vloot"
heeft onlangs een zeer lezenswaardig
artikel aan deze kwestie gewijd.
De moeilijkhedeh in Rome en Straats
burg zijn inderdaad terug te brengen
tot de omstandigheid, dat de inter
nationale situatie om besluiten vraagt,
die in ons denken nog geen vaste plaats
hebben gevonden. Speciaal voor Neder
land geldt het, nauwlettend toe te zien,
dat wij niet tussen de belangen van
machtige partners worden stuk gewre
ven! Opdat wij nationaal gezien in
1951 niet een oorlog verliezen, waarvan
wordt gezegd, dat wij hem in 1945 ge
wonnen hadden. Wij hebben helaas be
paald niet de indruk, dat in inter
nationale kringen met al deze Neder
landse belangen in voldoende mate re
kening wordt gehouden.
BOLKESTE1N GEEN LID VAN DE
TWEEDE KAMER
De heer N. Bolkestein, burgemeester
van Middelburg, die benoemd was tot
lid der Tweede Kamer in de vacature-
Tuin, heeft zijn benoeming niet aange
nomen wegens drukke ambtsbezighe
den.
j_|IJ LEGDE deze verklaring af op
een geïmproviseerde persconferen
tie dadelijk na afloop van de gister
gehouden vergadering van de com
missie van vier. „^k heb", zo zei hij, „er
op aangedrongen, dat de Algemene
Vergadering de bom zal verbieden.
Hij meende, dat het niet nodig zou
zijn, hiervoor een conventie te teke
nen, al zou deze wel maatregelen ter
uitvoering van dit verbod moeten in
houden, alsmede een stelsel van inter
nationale controle op de productie van
atoomenergie.
Overigens bleek een Amerikaanse
woordvoerder van mening te zijn, dat
de besprekingen in de commissie van
vier juist op deze kwestie waren vast
gelopen. De Westelijken willen, dat
tegelijk met een verbod dezer wape
nen een controlestelsel op de naleving
ervan van kracht zal worden. Wysjins-
ki meent echter, dat de wereld er al
een stuk beter aan toe zal zijn, wan
neer het verbod van atoomwapenen
alvast op papier staat.
De tweede politieke commissie, die
zich momenteel bezighoudt met de
kwestie van verkiezingen voor geheel
Duitsland, heeft besloten, dat ook
Oost- en Westduitsers zullen worden
uitgenodigd voor deelneming aan de
besprekingen. De Russen verklaarden
zich hier tegen, evenals tegen de in
stelling van de door Amerika. Enge
land en Frankrijk gevraagde commis
sie van onderzoek.
Een aantal landen is bezig een reso
lutie op te stellen, waarin critiek
wordt geoefend op de houding van
7,uid-Afrika inzake het verstrekken
van inlichtingen over het bestuur van
Zuidwest-Afrika.
De officier van Justitie bij de recht
bank te Arnhem heeft gisteren zes
jaar gevangenisstraf met aftrek geëist
tegen de Arnhemse betonwerker A, W
die was beschuldigd van een poging
tot doodslag van zijn vrouw.
Het drama had zich afgespeeld ep
26 September. Op die dag had W. zijn
vrouw, die gescheiden van hem leefde,
bezocht om haar te bewegen weer bij
hem in te trekken. Tijdens het onder
houd trok W. een mes en verwondde de
vrouw zeer ernstig. Het mag een won
der heten, dat ze nog in leven is. De
verdachte is al zeven keer veroordeeld,
éénmaal wegens zware mishandeling.
Uitspraak over veertien dagen.
W.e.e'i^eHcM
Verwachting tot Donderdagavond:
Zwaar bewolkt *met plaatselijk
enige regen. Krachtige tot harde
Zuidwestelijke wind, maar later
in het Noordwesten van het land
tot matig afnemende Westelijke
wind. Zacht weer.
VlERLANDENDEBAT OVER ATOOMBOM
MAAR HET zicht Iaat aanzien, is er in de commissie van vier, welke zich
bezighoudt met de bestudering van de ontwapeningsvoorstellen van Oost
en West, een „opheldcringsproces" gaande. Weliswaar is er een diepgaand
verschil van mening aangaande de hoofdkwestie de vraag n.l., of een verbod
van atoomwapenen vergezeld moet gaan dan wei gevolgd moet worden door
een stelsel van controle op de naleving ervan maar op enkele minder be
langrijke punten is een accoord bereikt. Wysjinski, de Russische minister van
buitenlandse zaken, heeft verklaard, dat Moskou bereid is, inspectie van haar
atoomfabrieken toe te staan onmiddellijk nadat de Algemene Vergadering alle
atoomwapenen buiten de wet zal hebben gesteld.
Gisteren is mgr. Alois Stepinac, aarts
bisschop van Zagreb, in vrijheid ge
steld. Van „gewoonlijk goedingelichte
zijde" wordt vernomen, dat mgr. Ste
pinac zou zijn overgebracht naar een
huis in de omgeving van een Carme-
lietenklooster in Presovioa.
Mgr. Stepinac was, zoals men weet,
in 1946 wegens „oorlogsmisdaden" ge
arresteerd en op die grond veroordeeld
tot een gevangenisstraf van zestien
jaar.
Het Vaticaan is officieel nog onkun
dig van de vrijlating van mgr. Stepinac.
GESCHENK VAN BIJNA TIEN MILLE
VOOR KON. W1LHELMINA-FONDS
De Vakgroep smederijen en de vrije
smedenpatroons, heeft gistermiddag te
Amsterdam een welkom Sint Nico-
laasgeschenk afgeleverd bij het kan
toor van het Koningin Wilhelmina-
fonds. Er werd namelijk een bedrag
van f 9537,66 overgedragen, bijeenge
bracht in een landelijke actie voor
smedenpatroons.
H.KH. Prinses Wilhelmina door Jan van Herwijnen.
Nu ook het tweede schilderij, bestemd
voor Alkmaars raadszaal, het portret
van Prinses Wilhelmina, geschilderd
door Jan van Herwijnen, is gereed
gekomen, gelden voor een beoorde
ling dezelfde overwegingen, die ik
reeds naar voren heb gebracht bij een
bespreking van het portret van Ko
ningin Juliana door Dirk Vis.
In de eerste plaats zou ik ook nu nog
eens de nadruk willen leggen op het
feit, dat het onmogelijk is, een raak
getypeerd portret te schilderen, zonder
dat de voorgestelde persoon daarvoor
poseert. Toen men Dirk Vis en Jan van
Herwijnen de opdracht verstrekte deze
portretten te maken, kon en moest men
verwachten dat beide kunstenaars zich
er niet mee zouden vergenoegen een
bestaande foto in olieverf te reprodu
ceren. Hun persoonlijke, artistieke op
vattingen zouden ongetwijfeld sterk tot
uitdrukking komen, opvattingen die
uiteraard vóór. en tegenstanders zouden
vinden.
Ik heb reeds in mijn vorige bespreking
uiteengezet, in' hoeverre ik zélf bezwa-
H.M. Koningin Juliana door irtr. Dirk Vis.
ren heb tegen een zeker gebrek aan
stijl in het portret van Vis. Daar J.
van Herwijnen een schilderij heeft ge
maakt, dat in compositie en in schil
derwijze geheel als pendant is gedacht
van het eerste, gelden dezelfde bezwa
ren uiteraard ook het portret van
Prinses Wilhelmina. Toch wil ik uit
drukkelijk voorop stellen, dat deze
bedenkingen geenszins een afwijzing
van deze portretten zouden kunnen
rechtvaardigen. Beide schilders hebben
immers hun taak naar hun beste we
ten en kunnen volbracht en de resul
taten tonen géén zwaar wegende ar
tistieke tekortkomingen.
Iets anders is het of nu juist déze
schilders, het meest geschikt zijn om
dergelijke representatieve portretten te
maken, daar zij (speciaal Van Herwij
nen) ook in hun overig oeuvre geen
typische portrettisten zijn. De meeste
bezwaren, die men kan aanvoeren, zou
den dan ook eerder die opdracht zélf,
dan de uitvoering gelden.
Ik blijf in beide portretten een tekort
aan symbolische uitdrukkingskracht, be
treuren. Het zijn stemmingsschilderijen.
Het landschap op de achtergrond is niet
het land waarover de vorstin regeert,
doch een atmosfeer waarin een wille
keurige vrouw is opgenomen. De ge
dachte, die aan de verhouding van de
figuur tot zijn omgeving ten grondslag
ligt, is te wazig gebleven en de schil
derwijze, die uit doezelige verftoetsen
is opgebouwd, accentueert nog eens deze
wazigheid. Maar die schilderwijze is nu
eenmaal typisch voor beide schilders.
Men kan moeilijk eisen dat zij zich op
dit punt geweld zouden aandoen. Geen
van beide portretten toont een bijzon
der pittige, besliste vormgeving, doch
ook dat was. gezien de omstandigheden,
onvermijdelijk.
De Ministerraad heeft besloten als
dag voor de nationale herdenking van
de gevallenen, in 1952 aan te wijzen
Zaterdag 3 Mei, inplaats van Zondag 4
Mei. De wijze van herdenking zal de
zelfde zijn ais in 1949.
TARIEVEN:
Advertenties 16 ct. per m.m.
Familieberichten 20 ct. p.m.m.
Vraag en Aanbod (alleen 2e
hands goederen) tot 15 woor
den 1.-, elk woord meer 5 ct.
Uitsluitend contant.
Abonnementsprijs, bij voor
uitbetaling, 1.72 p. mnd.,
f 5.15 per kwartaal, plus
incassokosten.
Vandaag, 5 December, viert mr. P. J.
Oud zijn 65e verjaardag. Naar deze
markante figuur in de Nederlandse
politiek, naar deze practische bestuur
der en staatsrechtsgeleerde met ein
gedegen kennis van onze parlemen
taire historie, zal ongetwijfeld veler
belangstelling uitgaan. In vele kringen
.der burgerij heeft hij bekendheid ver
worven. Hij is niet alleen burgemees
ter van Rotterdam, Nederlands be
langrijkste havenstad, maar ook lid
van de Tweede Kamer, voorzitter van
de fractie van de V.V.D. in die Kamer,
voorzitter van zijn politieke partij,
voorzitter van de Vereniging van Ne
derlandse Gemeenten en voorzitter van
de internationale organisatie op ge
meentelijk gebied. In het verleden is
mr. Oud, naar wie in de Kamer steeds
met belangstelling geluisterd wordt,
ook minister geweest.
Vierarresiaiies
Grote voorraden voedsel
verdwenen
Enige tijd geleden ontstond bjj de
politie te Castricum en bij de directie
van het provinciaal ziekenhuis „Duin
en Bosch", een inrichting voor gees
teszieken, het vermoeden, dat door di
verse employé's uit de keuken van dit
ziekenhuis levensmiddelen werden ont
vreemd. Na een uitgebreid onderzoek
is de rijkspolitie er Zaterdag jl. toe
overgegaan vier der personeelsleden te
arresteren. In hun woningen werden
grotere en kleinere voorraden levens
middelen, waaronder vlees, aangetrof
fen, afkomstig uit het ziekenhuis.
Het viertal, dat volgens mededeling
van de politie inmiddels bekend heeft
zich reeds enkele jaren lang aan dief
stal van levensmiddelen te hebben
schuldig gemaakt, wordt heden ter be
schikking gesteld van de Officier van
Justitie te Alkmaar. Tegen zeven an
dere leden van het personeel, die er
van verdacht worden uit deze diefstal
len voordeel te hebben getrokken, is
eveneens proces-verbaal opgemaakt.
De Koreaanse besprekingen
De onderhandelaars in Korea hebben
de door de communisten ingediende
voorstellen inzake de vorming van
neutrale inspectiegroepen naar een sub
commissie verwezen, nadat de voorstel
lers in antwoord op een aantal vragen
hun bedoelingen nader hadden toege
licht.
De communisten willen groepen,
waarin drie tot vijf neutrale landen
vertegenwoordigd zijn. Ze hebben er
echter niet bij verteld, welke landen
dat zouden moeten zijn. Dit zullen zij
mededelen, zodra overeenstemming is
bereikt over de wijze van inspecteren
en de te controleren plaatsen. Naar hun
mening moet de inspectie beperkt blij
ven tot de toegangswegen en mag in
geen geval installaties omvatten.
Britse en Amerikaanse commando
troepen zijn in de nacht van Zondag op
Maandag aan de Oostkust van Korea
geland. Zij hebben een belangrijke
spoorwegtunnel opgeblazen. Overigens
duurt de rust aan het front voort.
Hei vermiste vliegtuig
Amerika vraagt opheldering
De Amerikaanse zaakgelastigde te
Boedapest, Abbott, heeft de Hongaarse
minister van buitenlandse zaken, Ka-
roly Kiss, een nota overhandigd, waar
in hij om opheldering over het lot van
de bemanning van de tot landen ge
dwongen C-47 vraagt.
Abbott heeft geëist dat een vertegen
woordiger van de Amerikaanse legatie
in de gelegenheid wordt gesteld, on
middellijk verbinding te krijgen met de
vier leden van de bemanning. Boven
dien heeft hij in opdracht van zijn re
gering verzocht om vrijlating van de
bemanning en teruggave van vliegtuig
en lading.
Gisteren is het te Suez opnieuw tot een botsing gekomen tussen Britse mili
tairen en Egyptenaren. Naar raming kwamen twintig Egyptsche politiemannen
en burgers om het leven, terwijl twee Engelse soldaten gewond werden. De
schietpartij, die tien minuten heeft geduurd, begon, toen ongeveer 40 Egypte
naren onverwacht begonnen te schieten op drie Britse „brengun-carriers",
Passeerden. De Britten beantwoordden het vuur met automatische wapens.
punt geen redenen zijn om hun werk Engelse Jegerautoriteit heeft verklaard, dat de incidenten „op zichzelf
s aande gevallen van paniek" zijn en dat de sfeer in de Kanaalzone in het
algemeen verbetert. De commandant van het Engelse garnizoen te Suez heeft
van de Egyptische gouverneur van de stad geëist, dat de politie evenals te
Ismaila is geschied tijdelijk ontwapend wordt, teneinde „af te koelen".
Concluderend stel ik vast, dat zowel
Vis als Van Herwijnen gedaan hebben
wat redelijkerwijs van hen verwacht
kon worden en dat er uit artistiek oog-
niet acceptabel te noemen,
R. E. RENNING.
De vulkaan de Hibok op het eiland
Caminguin een van de Philippijnen,
Is tot uitbarsting gekomen. Een ge
bied met een straal van vijf kilometer
rondom de vulkaan is door de ramp
getroffen en momenteel nog onbegaan
baar, Reeds zijn 144 doden geteld,
maar men vreest, dat er veel meer
mensen zijn omgekomen. Geschat
wordt, dat tachtig procent van de be
woners van zes dorpen op het eiland
het leven heeft gelaten, in totaal onge
veer tweeduizend. Tienduizend bewo
ners zijn overgebracht naar het Ooste
lijke deel van het eiland.
Het eerste nieuws over de ramp be
reikte Manilla, doordat een schip een
telegrafisch bericht uitzond. De rook
kolom van de vulkaan steeg tot vijf
duizend meter hoogte. President Quiri-
no heeft hulpploegen naar het getroi-
fen gebied doen zenden.
De vorige uitbarsting van de Hibok-
in September van het vorige jaar, heel
69 personen het leven gekost.
Britse troepen hebben controlepos
ten opgesteld langs alle wegen, die
naar Suez leiden. In Alexandrie heerst
de alarmtoestand. Politie, soldaten en
mariniers patrouilleren om mogelijke
incidenten tegen te gaan, die zouden
voortvloeien uit de gebeurtenissen van
Maandag.
Volgens de laatste opgaven zijn
Maandag elf Britse militairen om het
leven gekomen. Aan Egyptische zijde
bedroegen de verliezen 16 doden en 68
gewonden. De gouverneur van Suez
geeft de Britten de schuld van de on
geregeldheden van eergisteren. De be
velhebber van de Britse troepen in de
Kanaalzone heeft gisteren met de gou
verneur over de schietpartijen gespro
ken.
