Urker
het
vissers vinden in Argentinië
bed gespreid
CULTUREEL NIEUWS
„Gun haar de nachtclub en het
modehuis", zeggen de Fransen
Nog slechts 200.000 Indianen
Moderne huisjes in Mar del Plaia
wachten op toekomstige 'bewoners
De Nederlandse kolonie
bereidt ontvangst voor
DE STAMMEN, die over zijn, hebben
zich ten dele laten civiliseren, ter
wijl de anderen nog steeds in oorlog
zijn, zowel onderling als tegen de blan
ken. Men schat dat het aantal stammen
ongeveer honderd bedraagt, hoewel
men nog niet alle gebieden van Bra
zilië heeft doorkruist, zodat het heel
wel mogelijk is, dat er nog onbekende
Indianen rondzwerven.
Brandkast geruisloos uit
kantoor gehaald
Impasse in Panmoendjon
Marine V.S. sinds Juni
1950 verdubbeld
MAANDAG 10 DECEMBER 1951
(Van een bijzondere medewerker)
gELEIDELIJK aan nadert de dag, waarop de Urkers die met Belgische collega's
op kleine schepen naar Argentinië onderweg zün, hun bestemming zullen
bereiken. De bestemmingshaven is Mar del Plata op 38 graden Zuiderbreedte aan
de Atlantische Oceaan, in de buurt van de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires.
Wat ik hier ,in de buurt" noem betreft nog altijd een afstand van circa 400 km,
maar volgens de Zuidamerikaanse opvattingen is dat dichtbij. De bevolking van
Mar del Plata leeft slechts ten dele van de visserij: het belangrijkste middel van
bestaan is het toerisme. Honderden hotels en pensions zijn nu juist weer in ge
reedheid gebracht om de badgasten met grote en kleine beurzen te ontvangen.
Het badseizoen strekt zich hier namelijk uit van December tot en met Februari.
Dan komen enige honderdduizenden vacantiegangers, voornamelijk uit Buenos
Aires, in Mar del Plata, dat zelf ongeveer honderddduizend Inwoners telt, van zon
en zee en van wat deze moderne badplaats verder biedt, genieten.
jyjEN' vindt er hotels als kastelen, ver
bouwde herenhuizen en mooie zo
merhuizen voor de heel rijke gasten,
maar ook zomerhuisjes en veel parti
culiere pensions voor de middelmatig
en minder gesitueerden. Zoals in Ne
derland in de vacantie-oorderi gebrui
kelijk is, houdt ieder, die tijdelijk één
of meer kamers kan missen, in de sei-
zoentijd pension.
De winkeliers en warenhuizen in
Mar del Plata, dat een aardig stads
centrum heeft, steunen hoofdzakelijk
op de resultaten van de zomermaan
den; dat doen ook de restaurants en de
eethuisjes, de ijsverkopers, de schoen
poetsers en de taxichauffeurs. Het gro
te, moderne casino bestaat van de gas
ten die het risico van verlies tegenover
de kleinere kans op geldwinst aanvaar
den.
In de toekomstige woonplaats van
de ondernemende Urkers en Belgen is
een flinke haven, waar een deel van
de Argentijnse kustbewakingsvloot is
gestationneerd. Tevens is er een klein
haventje, waar de vele, hoofdzakelijk
geelgroen geschilderde, vissersvaartui
gen hun ligplaats hebben als de goud-
-i.l—■*-. Ja nAA Ulo" oil'ii TT.pn
de Frans klinkende achternaam zal
men wellicht geen Nederlander zoeken,
maar toch is hij er een, en wel een
Rotterdammer. In Mart del Plata heeft
hij met zijn oom een groot aanneem-
bedrijf. Deze oom Carlos de naam
Karei werd aan de Spaanse omgeving
aangepast heeft ontzaglijk vee)
moeilijkheden moeten overwinnen.
Over die belevenissen nu te vertellen
zou te ver voeren, maar ik moest er
aan denken, toen ik zag wat allemaal
voor de Urkers in gereedheid wordt ge
bracht.
De Urkers komen in een opgemaakt
bed. Natuurlijk zullen ze zich moeten
inspannen de Spaanse taal te leren,
zich bij' de gewoonten van de Argentij
nen aan te passen en met de Argen
tijnse collega's op te schieten. Zij zul
len er zich ook op moeten instellen,
dat de vele „oude bekenden" circa
tienduizend kilometer „van huis" wo
nen en 's Zondags niet op de koffie
kunnen komen, maar die en andere
problemen zullen met het geloofsver
trouwen, met goede wil en doorzet
tingsvermogen spoedig zijn opgelost.
delvers van de zee „thuis" zijn. Een
groot deel van de vangsten van deze
vissersvloot wordt verwerkt in de circa
zeventig visconservenfabrieken, die
men hier aantreft; buiten de conser-
venfabrieken heeft Mar del Plata geen
industrie van betekenis. Enige speciale
visrestaurants bieden gelegenheid zich
de vakkundig toebereide vis heerlijk te
laten smaken. Aan de haven heeft men
een nog tamelijk ouderwetse visafslag;
er staan wat loodsen en hier is ook
het domein van de vissers voor het
boeten van hun netten.
Keurige huizen
TN dit oord zullen onze Urkers hun
tehuis vinden. Hun komst trekt hier
veel aandacht en in de pers is er breed
voerig over geschreven. De Belgische
rederij Van Iseghem, in het bijzonder
de heer Roelants, die hier als vertegen
woordiger van de reder fungeert, heeft
onder meer tot taak gehad de nodige
voorbereidingen te treffen voor goede
ontvangst en huisvesting van de 112
nieuwe inwoners. Die huisvesting whs
een niet zo eenvoudig probleem, om
dat er voor de „blijvende" bevolking
geen overschot aan woonruimte ls en
er veel huizen en gebouwen nodig zijn
om de vele badgasten te kunnen her
bergen. Toch is de heer Roelants won
derwel geslaagd. Hij heeft een aantal
huizen tot zijn beschikking kunnen
krijgen, waarvan sommige pas afge
bouwd zijn. Voor alle gezinnen heeit
hij woonruimte, waarvan de huur min
of meer in overeenstemming is met de
inkomsten der bewoners. Behalve vol
doende woonruimte, heeft elke woning
een badkamer en een keuken, terwijl
sommige huizen ook nog een tuintje
kebben; bovendien staaV de huizen
vrij dicht bij de haven.
De huisvesting van de vrijgezellen
was voor de heer Roelants het grootste
probleem, maar het is hem gelukt een
gedeelte van een voormalig hotel ter
beschikking te krijgen, waar negen
tien vrijgezellen een -.ruime eetzaal.
Argentijnse vissers aan de haven van Mar del Plata, repareren de netten.
QPNIEUW ZIJN aan verschillende
componisten van de zijde van het
ministerie van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen een aantal opdrachten
verstrekt. Aan L. van Delden, J. Fel-,
derhof en dr. Anton van der Horst is
verzocht een werk voor gemengd koor
te schrijven met begeleiding van een
klein aantal instumenten of alleen een
piano. Duur ongeveer een half uur,
tekst bij voorkeur Nederlands. Het
werk is bedoeld voor kleine, gemeng
de zangverenigingen. M. Flothuis, K.
Mengelberg en W. Wijdeveld is ver
zocht een kamermuziekwerk voor
klein ensemble te schrijven en K. van
Baaren J. Vranken twee mannenkoren
a capella. Het schrijven van een ballet
(met matige orkestbezetting), ten
hoogste durend een half uur, Is opge
dragen aan Jurriaan Andriessen.
Prijzen zijn toegekend aan H. Hen -
kemans (Vioolconcert), mr. G. Landré
(Derde symphonie) en Matthijs Ver
meulen (Vierde Symphonie). Voorts
werd aan mevr. Henriette Bosmans
een prijs verleend wegens haar ver
dienste als componiste. De commissie
die voor een en ander van advies dien
de bestond uit de heren S. Dresden, J.
Mul, L. Toebosch en B. Wagemans.
J^ATUURLIJK nét iets voor de Ame
rikaanse filmtekenaar Walt Disney
om gelijk jarig te zijn met Sinterklaas.
Op 5 December vierde deze beroemd
heid van het gekleurde doek te Bur-
bank in Californie zijn vijftigste ver
jaardag. Wist u dat zijn werkelijke
naam José Luis Guirao Zamora is?
December heeft overigens nog vele
vermeldenswaardige data. Op 9 De
cember is het honderd jaar geleden,
dat aan de bekende Franse schrijver
Victor Hugo (wiens beeltenis dank zij
de sigaren tot in de uiterste hoekjes,
ook van ons land, bekendheid kreeg)
als tegenstander van „Napoleon Ie
Petit", zoals hij de latere Napoleon de
Derde had genoemd, het verblijf in
Frankrijk werd ontzegd. Hij begaf zich
toen als arbeider vermomd naar Brus
sel, dat hij kort daarop op verzoek van
burgemeester De Brouckère weer ver
liet om zich te vestigen op het Engelse
eiland Jersey.
Het is 10 December veertig jaar ge
leden, dat de beroemde natuurkundige
madame Marie Curie-Sklodowska, die
in 1903 met haar echtgenoot Pierre
Curie en Henri Becquerel reeds de
Nobelprijs voor natuurkunde had ont
vangen, ook de Nobelprijs voor schei
kunde werd toegekend.
Gedurende deze maand wordt in
Bombay het eerste in Azie georgani
seerde internationale filmfestival ge
houden. Drie en veertig landen ont
vingen een verzoek hieraan deel te
nemen. De driejaarlijkse Belgische
prijs voor Nederlands proza is met al
gemene stemmen der jury verleend
aan de Vlaamse letterkundige R. Bru-
lez voor zijn werk „Het Huis te Bor
gen". Nu we toch in Vlaanderen zijn,
kunnen we nog melden, dat de
bekende Mechelse beiaardier Staf
Nees zijn vijftigste verjaardag vierde.
Julien Gracq, wiens Werkelijke
naam Louis Poirier is, ontving de
Prix de Concours voor zijn roman
„Rivage des syrtes".
Prinses Margaret zag Parijs
Conventionele Engelsen
leveren critiek
(Van onze correspondent te Parijs)
PRINSES MARGARET heeft haar
eerste bezoek aan Parijs gebracht.
Maar dit bezoek heeft nu meteen al
een staartje, want heel wat Engelsen
blijken te vinden, dat de jongste doch
ter van de Britse koning zich niet ge
heel en al als een prinses gedragen
heeft. Ook de Engelse dagbladen pro
testeren, eerbiedig maar toch duidelijk,
tegen het gedrag van hun prinses.
Laten we voorop mogen zetten, dat
het voor een prinses zeker niet een
voudig is om een bezoek aan Parijs te
brengen. Ook al is het een geheel on
officieel bezoek, toch weet zij, dat
iedereen naar haar zal kijken, dat zij
overal op haar weg gefotografeerd zal
worden en dat de republikeinse Franse
journalisten precies over haar zullen
schrijven, wat zij vinden. Daarbij komt
dat in een land als Frankrijk de vrouw
slaapkamers, douchecellen en een ean-
tine zullen aantreffen. Achter dit vrij-
gezellenhuis bevindt zich een grote
garage, waar een werkplaats voor de
reparatiewerkzaamheden wordt inge
richt.
De heer Roelants heeft mij in de
gelegenheid gesteld de woningen en
het vrijgezellentehuis te bezichtigen.
Nagenoeg alles was reeds gereed; aan
een huis, waar de vijf kapiteins komen
te wonen werd nog gewerkt, maar dat
zal wel gereed zijn, voordat de Neder
landse en Belgische schepen binnen
lopen. De huisjes zien er netjes uit en
voor de Urker vrouwen, die zo graag
hun spullen proper en glimmend heb
ben, zullen de parketvloeren gelegen
heid bieden hun wrijf lust bot te vieren.
Tussen landgenoten
WOOR de Urkers, die hierheen komen,
maar ook voor de verwanten, die
achterbleven, is er nog een heel guns
tige omstandigheid. Hier in Mar del
Plata wonen namelijk nog circa hon
derd Nederlanders, die veel belangstel
ling voor hun landgenoten aan de dag
leggen en, onder aanvoering van de
voorzitter van hun vereniging, de heer
Marino Petiet die ook geloofsgenoot
van de Urkers is graag de helpende
hand zullen bieden en de nieuwaange-
komenen in hun kring zullen opne
men. Zij zorgen voor de ontvangst en
organiseren nu reeds een Kerst- en een
Oudejaarsfeest. Kerstfeest in de zomer
is voor ons, Nederlanders, een moeilijk
aanvaardbaar idee. Wie dan in de
vreemde is, verlangt nog meer dan an
ders naar het vaderland en de eigen
familiekring: het samenzijn met land
genoten moet dan het gemis verzach
ten. Op een 300 kilometer afstand
vier uur met de bus -ligt trouwens
cok nog de Gereformeerde Nederland
se kolonie Tres Arroybos, van waar de
dominee van tijd tot tijd over komt,
soms met de jeugdverenigingen, het
zangkoor en belangstellenden.
Zoeven noemde ik de heer Marino
Petiet.Achter de Spaanse voornaam en
stammelingen vrij zwak zijn. Indianen
zelf zijn gezond, maar zodra ze met
blanken in aanraking komen, kan zelfs
een gewone griep al dodelijk zijn. Ge
mengde afstammelingen zijn zeer be
vattelijk voor allerlei ziekten en ge-
Voor een -an de huisjes, waar de vissers komen te wonen, ziet men links
staande de heer Marino Petiet, die als voorzitter van de Nederlandse
Vereniging de Urkers met raad en daad zal bijstaan en rechts de ijverige
chef der rederij, de heer Roelants.
Braziliaanse ontmoetingen
(Bijzondere correspondentie)
MEN schat dat er in Brazilië drie en een half millioen Indianen hebben geleefd,
waarvan er thans nog 200.000 over zyn. Die drie millioen zijn vermoord,
uitgestorven of hebben zich vermengd. Vooral in de tijd, dat men werkkrachten
nodig had en er nog geen slaven waren geïmporteerd, is er een ware jacht op
deze mensen gemaakt. Daarbij verkleedden de slavenhandelaars zich soms zelfs
als Jezuieten en nadat ze op deze wijze het vertrouwen hadden gewonnen, depor
teerden zij de roodhuiden in groten getale.
Nederlanders vermengden
zich met roodhuiden
Merkwaardig is, dat men bijna ze
kerheid heeft, dat een stam, in het
Noord-Oosten, zich heeft vermengd
met Nederlandersdestijds in opdracht
van de West Indische Compagnie ge
legerd in de forten Orange en Mario-
kai. Toen de Portugezen deze leger
plaatsen aan een lang beleg onderwier
pen, zijn de Nederlanders van honger
het binnenland ingevlucht en kwamen
bij de Indianen, met wie zij spoedig
op goede voet raakten. Dit is de enige
stam van grote forse Indianen, met
blond haar en blauwe ogen.
Veel herinnert in Brazilië aan de
Indianen. Dat begint al met de namen
van streken en rivieren, terwijl nog
talrijke sagen en legenden in het volks
bijgeloof een grote plaats innemen. Zo
is er de sage van lobo, de grote Ama-
zonevis, die zich 's avonds zou veran
deren in een schone jongeman. Nog on
langs is het gebeurd, dat. toen in Be-
lem in het uiterste Noorden van
Brazilië een jongeman werd ge
doopt, de halve stad uitliep, omdat ge
zegd werd. dat deze knaap een lobo
was geweest.
Talrijke geneesmiddelen, dranken
en etenswaren stammen rechtstreeks
van de Indianen en ook in de huisvlijt
kan men producten tegenkomen, die
nog op precies dezelfde wijze worden
gemaakt als door de Indianen van wel
eer. Vlechtwerk, houtsnijwerk en aar
dewerk bijvoorbeeld. De Indianen wa
ren al de uitvinders van de poreuze
waterpot, waarin het water niet alleen
gezuiverd wordt, maar ook koel blijft.
Deze potten vindt men nog door ^e
heel Brazilië.
J)E nog ongecultiveerde en half be
schaafde Indianen wonen in dit
land aan de zijrivieren van de Amazo-
nas, Rio Negro. Rio Tocantins. Rio des
Mortes en verder in het achterland van
Goiaz (Xavantes). Matto Grosso (Gala-
najosl en zelfs nog aan de rand van
de staten Sao Paulo en Parana.
De vermenging met Indianen is al
gemeen. In de Amazonestreken bestaat
zestig procent der bevolking uit af
stammelingen van Indianen met blan
ken. Men ziet het aan de gedrongen
gespierde gestalten, de hoekige gezich
ten, de gebitsvorm en de haarplanting.
Opmerkelijk ia, dat de gemengde af-
middeld worden ze dan ook niet ouder
dan 3035 jaar.
Een opmerkelijke eigenschap van
Indianen en hun afstammelingen is,
dat ze een geprononceerd eigendoms-
gevoel hebben. Geeft men hen iets met
het verzoek het door te geven aan
anderen, dan komt het nooit terecht.
Geeft men het rechtstreeks aan ande
ren, dan zullen zij er niet naar talen,
hoewel diefstal vaak in een bijzondere
logica wordt goedgepraat.
De gemengden zijn goedaardig van
natuur, vrolijk en opgeruimd en lui. Het
is, alsof de slechtste eigenschappen van
beide rassen zich in de afstammelingen
hebben verenigd. De blanke Braziliaan
heeft dan ook niet veel op met afstam
melingen en hij hoort of ziet niet graag
dat men belang stelt in de eerste be
woners van dit land.
Jongen uit Belem in het Noorden van Braziliëeen duidelijk voorbeeld
van afstamming van indiaan en neger.
Zoals bekend, hebben inbrekers in
de nacht van Vrijdag op Zaterdag de
brandkast uit het gebouw van de coö
peratieve vereniging „De Landbouw"
te Terwolde weggehaald. Nader verne
men wij, dat deze brandkast tiendui
zend gulden bevatte. De inbrekers
hadden de deuren van pakhuis en kan
toor geopend en de driehonderd kilo
gram zware brandkast weggerold over
zakken, die zij voor dat doel had
den uitgespreid. Daarna hebben zij de
kast in een auto geladen en zijn er
mee weggereden.
Geldzendingen naar China
Een woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie van financiën heeft
gisteravond bekend gemaakt, dat het
ministerie zal verzoeken het zenden van
gelden naar communistisch China straf
baar te stellen.
Hij verklaarde, dat talrijke in de V.S.
wonende Chinezen brieven hebben ont
vangen, waarin gevraagd wordt som
men, variërend van 500 tot 10.000 dollar
te storten, om vrijlating van familiele
den in communistisch China te verkrij
gen.
Reeds zou door deze ..systematische
en goed georganiseerde" campagne vier
vijf millioen dollar naar communis
tisch China gezonden zijn, aldus de
woordvoerder.
Ultimata en hoge eisen
De Noordelijken hebben 't afgelopen
weekeinde te Panmoendjon alle belang
rijke punten van de jongste geallieerde
voorstellen verworpen. De geallieerde
onderhandelaren zijn van mening, dat
men thans in een impasse is geraakt.
Hedenmorgen hebben de geallieerde
onderhandelaars de communisten een
ultimatum gesteld. Deze moeten uiter
lijk morgenvroeg antwoorden op het
voorstel der verbondenen, om een sub
commissie voor besprekingen over de
kwestie der krijgsgevangenen in te
stellen.
De subcommissie, die maatregelen
voor naleving van het bestand moet
uitwerken, is maar zeer kort bijeenge
weest. De communisten willen eerst
antwoord hebben op hun voorstellen
aangaande de controle, alvorens zij ver
der willen onderhandelen.
toch nog altijd de belangrijkste rol
speelt. De man is er een beetje om er
voor te zorgen, dat zijn vrouw zo mooi
mogelijk kan zijn. Heel het leven in
Parijs draait om de vrouw. Het feit
trouwens, dat Frankrijk het enige land
is, dat door een vrouw, Marianne, ge
symboliseerd wordt, spreekt wel voor
zich zelf. Het gevolg is, dat in Frank
rijk de mensen en de dingen veelal op
hun uiterlijk worden getoetst. In En
geland wist men dit, voordat prinses
Margaret naar Parijs zou gaan en men
heeft haar dus vele goede raadgevin
gen gegeven vóór zij vertrok.
Maar de prinses bracht geen officieel
bezoek aan de hoofdstad van een be
vriend land. Het was haar eerste be
zoek aan Parijs, de stad waarover zrj
al zoveel had horen vertellen. En zij
heeft het op prijs gesteld die oude
stad aan de Seine te gaan bekijken, zo
als de meeste rijke touristen dat doen.
De prinses is vier dagen in Parijs
gebleven. Zij is drie avonden naar een
Parijse nachtclub gegaan, waar zij ge
danst heeft en waar zij champagne
heeft gedronken. Zoiets trekt natuur
lijk journalisten en fotografen. En het
gevolg was, dat men de volgende dag
in de Franse Boulevardbladen (overi
gens aardige) foto's zag, waarop de
prinses met een glas champagne in de
hand is afgebeeld. Onder het plaatje
staat, dat de foto 's morgens om half
drie is genomen.
Verder heeft de prinses een bezoek
gebracht aan één van de beroemde Pa-
rijse modehuizen, waar men haar de
laatste creaties van de „haute couture"
heeft getoond. De prinses heeft ook nog
een paar ritten gemaakt langs de his
torische gebouwen van Parijs en daar
na is zij terug naar Londen gegaan.
Daarbij moet gezegd worden, dat de
Parijzenaars Margaret bijzonder char
mant gevonden hebben. Men noemde
haar „la petite", hetgeen niet het klein
tje", maar zoiets van „onze vriendin"
betekent. Natuurlijk, wij hebben in een
grote Franse krant gelezen, dat de
prinses water gegooid heeft in de zeld
zame wijnen, die men schonk en dat
dit enigszins verwonderd heeft. Maar
verder waren er toch alleen maar lof
tuitingen voor de elegance en de een
voud van „la petite".
J^JAAR nu is de critiek losgebroken.
De grote Britse kranten hebben
van dozijnen van hun lezers brieven
gekregen, die protesteren tegen hiet
gedrag van hun geliefde prinses. Men
vraagt zich af, waarom de dochter van
de koning wel drie maal naar een
nachtclub is gegaan, terwijl een be
zoek aan he* Louvre toch waardiger
was geweest. Waarom de organisatoren
van de reis geen visite aan het paleis
van Versailles op het programma heb
ben gezet en wel een middag bij de
modehuizen.
In Frankrijk begrijpt men niet al te
veel van die critiek. Men vindt dat
een prinses een jonge vrouw is, die bij
zo'n onofficieel bezoek aan Parijs toch
best zou mogen doen, waar zij zin in
heeft. Daar worden toch geen landsbe
langen mee geschaad. En als „La peti
te" liever naar een nachtclub gaat,
dan verklaart men dat door er op te
wijzen, dat de leden van een konink
lijke familie al zoveel ernstige en of
ficiële bijeenkomsten moeten bijwonen,
dat het begrijpelijk is, dat zo'n jonge
prinses het leven in Parijs ook wel
eens van de vrolijke kant wil bekijken.
De Amerikaanse minister,, van marine
Kimball heeft medegedeeld dat de
strijdkrachten der Amerikaanse mari
ne, sinds het uitbreken van de Ko
reaanse oorlog in Juni 1950, verdub
beld zijn.
„Er dienen thans bij de marine bij
na 750.000 mannen en vrouwen, tegen
374.000 in Juni 1950. De sterkte van 't
korps Mariniers is in dezelfde periode
van 74.000 op 200.000 man gebracht.
Sinds het uitbreken van de Koreaan
se oorlog zijn ruim driehonderd oor
logsschepen opnieuw in gebruik geno
men. Bovendien heeft de regering
machtiging verleend tot het bouwen
van ruim honderd nieuwe oorlogsbo
dems", aldus Kimball.
Hond moordde kudde
schapen uii
JN de Duivendrechtse polder onder
Amsterdam loopt een hond los, die
het op schapen gemunt heeft. Een dag
of tien geleden vond een eigenaar van
een kudde schapen zeven van zijn die
ren doodgebeten in het weiland. De
politie heeft de hele week 's nachts in
de polder gepatrouilleerd, maar des
alniettemin beet de rover verscheidene
malen nog een flink aantal schapen
dood. In de nacht van Zaterdag op
Zondag niet minder dan acht, terwijl
er zes zo ernstig werden verwond, dat
zij moesten worden afgemaakt. Van de
kudde, die een week of twee geleden
nog uit een kleine 40 schapen bestond,
leefde er gisteren nog slechts één. Het
is nog niet gelukt de hond te vangen.
De schade is bijna 4003 gulden.