Spanning in Egypte leidt tot bloedige uitbarsting
Vorming van het Europese leger
veel naderbij gekomen
West-Duitsland verzoekt om
toelating tot NAVO
Troebelen en brandstichting in Cairo
KoAt RtiieÈ
VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
Regering kondigt de krijgswet af
TOCH EEN SNEEUW-WINTER?
Moskouweigert de
herziening
Westelijke resolutie over Korea
Maandag 28 Jan. 1952
149e Jaargang No. 23
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
WEG MET BRITTENWEG MET FAROEK, WEG MET NAHAS!"
de:
Mossadeq doet laatste
beroep op Engeland
BETREKKELIJKE RUST
IN TUNESIE
Kabinet-Nahas door
Faroek ontslagen
Accoord op enkele belangrijke punten
Vier organen voor de
defensiegemeenschap
Professor Walter Hallstein stelt alternatieven
Saarkwestie in het geding
gebracht?
ONGEREGELDHEDEN IN
LIBANON
Driehonderd millioen
dollar voor Engeland
In Panmoendjon is men nog geen stap verder
Discontoverlaging
Schumacher ernstig ziek
ADVERTENTIES en
ABONNEMENTEN
Voordam 11, Tel. 3320
Postgiro 187294
Redactie;
Achterdam 18, Tel. 5541
Directie;
J. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur;
A. KAPTEIN
ALKMAARSCHE COURANT
TARIEVEN:
Advertenties 16 ct. per m.m.
Familieberichten 20 ct. p.m.m.
Vraag en Aanbod (alleen 2e
hands goederen) tot 15 woor
den 1.-, elk woord meer 5 ct.
Uitsluitend contant
Abonnementsprijs, bij voor
uitbetaling, ƒ2.02 p. mnd.,
6.05 per kwartaal, plus
incassokosten.
Weekabonnementen 0.49
j toch al gespannen situatie in Egypte heeft dit weekend een even gevaarlijk
als bloedig hoogtepunt bereikt en tenslotte zelfs geleid tot het ontslag van de
regering-Nahas Pasja. Na de bezetting van een groot deel van Ismailia door de
Britten werden de gemoederen in de andere grote steden van het land tot het
kookpunt verhit. Vurige en dreigende betogingen in de hoofdstad Cairo gingen
vooraf aan een explosie, waarvan de weerga sinds het uitbreken van het Brits-
Egyptische geschil nog niet is voorgekomen. Ook in Alexandrië dreigde het volk
aan de greep der regering te ontsnappen. Egyptische pantsereenheden hebben
daar op het nippertje de orde weten te handhaven. De Egyptische regering kon
digde in verband hiermee eerst in Cairo de staat van beleg en later over het
gehele land de krijgswet af, welke de premier als gouverneur-generaal grote
bevoegdheden verleent. Terwijl in Cairo het kabinet in zeer nerveuze stemming
beraadslaagde over de wijze, waarop een eind kon worden gemaakt aan de
brandstichtingen, schreeuwde de massa voor het parlementsgebouw en voor
het palels van de koning anti Britse leuzen en eiste bloedwraak. Doch ook
hoorde men kreten als „Weg met Faroek" en „Weg met Nahas Pasja".
Afseheidsboodschap voor
Shepherd
Toen Sir Francis Shepherd, de afge
treden Britse ambassadeur in Teheran,
Zondag afscheid van premier Mossadeq
nam, heeft deze hem een boodschap aan
het Britse volk overhandigd. Daarin
werd verklaard, dat regering en volk
van Perzie met iedereen tot overeen
stemming willen komen. Op Engeland
werd een beroep gedaan, om een eind te
maken aan het geschil over de exploi
tatie van de olievelden.
De verkiezingen in Perzie verlopen
niet geheel naar wens. In enkele plaat
sen heeft men in de laatste dagen de
stemming moeten uitstellen, omdat on
geregeldheden dreigden dan wel ont
stonden. In Yazd, bij Isphahan, moest
het garnizoen worden versterkt.
Een afdeling koloniale infanterie en
marine is Zaterdagmorgen uit Marseille
naar Tunesie vertrokken, teneinde de
Franse troepen aldaar te versterken.
Aan de normale sterkte van de politie
in Tunis, zijn in de afgelopen week 1500
man politie en troepen toegevoegd. Een
aangekondigde nationalistische betoging
te Tunis is niet doorgegaan. In de Ara
bische wijk van Bizerta wordt nog al
gemeen gestaakt. Boven Kaap Bon pa
trouilleren Franse vliegtuigen. In deze
stad is de noodtoestand afgekondigd.
Een hoge functionnaris van het Franse
ministerie van Buitenlandse Zaken is
met instructies van zijn regering voor
de resident-generaal in Tunesie naar
Tunis vertrokken.
JJET volkomen onverwachte ontslag
van de regering Nahas Pasja was
een gevolg van de omstandigheid, dat
zjj naar het oordeel van de koning er
niet in was geslaagd, orde en rust te
handhaven. Als formateur werd aange
wezen de onafhankelijke politicus Ali
Mahar Pasja, die als Wafdist reeds
enige malen premier is geweest. Hij
stelde onverwijld een kabinet van
geestverwanten samen, waarin hij zelf
behalve premier ook minister van bui
tenlandse zaken en van oorlog en ma
rine is. Blijkens een brief aan de ko
ning is hij voornemens, in het geschil
met Engeland de politiek van zijn voor
ganger voort te zetten. Verwacht
wordt, dat de vorming van de nieuwe
regering zal leiden tot de ontbinding
van het parlement, waarin de Wafd de
meerderheid heeft.
7ATERDAGOCHTEND broeide het
reeds in Cairo. Massale anti-Engelse
betogingen vonden overal plaats en de
politie was niet bij machte de demon
stranten uiteen te drijven. Ze vuurde
met hagel op de menigte, die echter on
bedwingbaar scheen. Weldra stegen hier
en daar rookwolken op. De betogers
staken auto's en gebouwen in brand. In
minder dan geen tijd dreven er overal
boven Cairo dichte rookwolken
Hier stond een bioscoop in lichte laaie,
daar een hotel, ginds een bankgebouw.
De politie posteerde zich voor de Britse
en de Amerikaanse ambassade, die
uiteraard het meeste gevaar liepen. De
consulaten van Zweden en Libanon
gingen echter in vlammen op. Enkele
vliegtuigen, die zich op het vliegveld
„Faroek", bij Cairo bevonden, moesten
overhaast opstijgen, toen een schreeu
wende massa de machines bestormde.
De diensten van de „Boac" op India
worden voorlopig over Beiroet inplaats
van over Cairo geleid.
(Zie verder pag. 4)
f-'f\s<
Overal in het land, waar de sneeuw
dik genoeg lag, benutte de jeugd
de Zondag om zich met sneeuw
ballen en bobsleeën te vermaken.
Ook bij het dorado der sledevaar-
ders, 't Kopje te Bloemendaal, ging
het in suizende vaart naar beneden.
Vier organen zijn er ingesteld: een
raad van ministers, een soort parlemen
taire vergadering, een commissariaat
voor de Europese verdedigingsgemeen-
West-Duitsland heeft onverwijld toelating tot de Noordatlantische Verdrags
organisatie (NAVO) gevraagd. Het verzoek is Zondag gedaan door de staats
secretaris van buitenlandse zaken, prof. Walter Hallstein, tijdens de besprekin
gen te Parijs over een Europees leger. Hallstein deed verschillende mogelijk
heden voor een compromis aan de hand: 1. de toelating zou nog enige tijd
moeten worden uitgesteld, 2. de deelnemers aan het Europese leger zouden als
één eenheid in de NAVO vertegenwoordigd moeten zijn, 3. de andere vijf lan
den zouden afzonderlijk lid van de NAVO blijven, maar alle besluiten zouden
moeten worden bekrachtigd door de raad van ministers van het Europese leger.
De laatste punten werden voor Duitsland aanvaardbaar genoemd.
De gedachte van een Europees leger is dit weekend een flinke stap dichter
bij haar verwezenlijking gekomen, doordat ter conferentie te Parijs overeen
stemming is bereikt over een aantal nog omstreden punten. De ministers van
buitenlandse zaken van Italië, Frankrijk, België, Nederland en Luxemburg en
de Westduitse staatssecretaris zijn het eens geworden over de samenstelling van
verschillende organen, welke in het plan waren voorzien, alsook over het stem
recht der afzonderlijke leden in de raad van ministers. Over enkele kwesties,
zoals de betrekkingen tot de NAVO en enkele financiële vraagstukken, hoopt
men op korte termijn overeenstemming te bereiken.
schap en een gerechtshof. Ten aanzien
van de raad van ministers is men het
eens geworden over een vrij ingewik
kelde regeling voor de stemming. Voor
belangrijke kwesties moet eenstem
migheid bestaan, voor minder belang
rijke een meerderheid van tweederde,
voor onbelangrijke is een eenvoudige
meerderheid voldoende. Er zal een lijst
van kwesties worden opgesteld, voor
zien van de wijze, waarop er over
moet worden gestemd. Bij staking der
stemmen beslist de grootte van de bij
drage van elk der landen inman-
schappen, geld en materiaal.
De gemeenschappelijke vergadering,
zoals het parlementaire orgaan heet,
zal bestaan uit een en twintig leden
van Frankrijk, WestDuitsland en
Italië, tien van België en Nederland en
vier van Luxemburg. Het is het zelfde
lichaam als dat van de kolen- en staal
gemeenschap, alleen met negen leden
uitgebreid.
Het gerechtshof, dat geschillen moet
beslechten, zal het zelfde zijn als dat
van de kolen- en staalgemeenschap.
Het commissariaat bestaat uit negen
voor zes jaar gekozen leden: twee voor
Italië, Frankrijk en Duitsland en één
voor ieder van de Beneluxlanden. Er
Eerder werd gemeld, dat Duitsland
geen bijdrage zal leveren tot de Europe
se verdediging, wanneer niet eerst de
Saarkwestie naar genoegen is opgelost.
De benoeming van de Fransman Grand-
val tot Frans ambassadeur in Saarbrue-
cken heeft ongerustheid veroorzaakt.
Hallestein heeft daarom van de Bonds
regering opdracht gekregen, te mfor
meren naar de functies van de nieuw
benoemde diplomaat in Saarbruecken.
zal voor de organen van de gemeen
schap niet één bepaalde plaats als ze
tel worden aangewezen. Het commis
sariaat zal waarschijnlijk, in Parijs
worden gevestigd.
Volgens officieuze berichten hebben
Amerikaanse studenten Zaterdag te
Beyroet met dynamietpatronen naar de
politie geworpen, toen ze betogingen
hielden tegen de recente gebeurtenissen
in Aleppo en Damascus. De Libanese
regering heeft alle betogingen verboden
en de buitenlandste studenten doen we
ten, dat ze bij deelname aan demon
straties zullen worden uitgewezen.
Van Italie's vredesverdrag
Italië heeft op 8 December van het
vorige jaar in een nota aan de Sowjet-
Unie verzocht om haar medewerking
bij de wijziging van het Italiaanse vre
desverdrag. Thans is het antwoord van
Moskou op dit verzoek bekendgemaakt.
Gezegd wordt, dat het Italiaanse ver
zoek wordt ingegeven door het verlan
gen, op nog actievere wijze deel te ne
men aan het aggressieve Atlantische
Pact. Herziening van het verdrag zal
alleen mogelijk zijn, wanneer Italië het
pact opzegt en niet toestaat, dat buiten,
landse mogendheden op zijn gebied mi
litaire bases vestigen of strijdkrachten
legeren.
Dinsdag zal te Washington waar
schijnlijk een BritsAmerikaanse over
eenkomst worden bekendgemaakt, vol
gens welke Engeland ongeveer 300 mil
lioen dollar als economische hulp op
grond van 't program voor wederzijdse
beveiliging zal ontvangen. Het bedrag
is voorlopig vastgesteld bij de onlangs
te Parijs gehouden besprekingen over
de kosten der herbewapening.
Als er bij de conferentie te Pan
moendjon onrechtmatige vertragingen
worden bemerkt; als het opperbevel
van de V.N. officieel bekendmaakt, dat
een bestand op Korea onmogelijk is of
als er ten slotte nieuwe gevechten op
grote schaal ontstaan, zal de secretaris
generaal van de UNO-vergadering de
zestig leden waarschijnlijk bijeenroe
pen om de wenselijkheid te bespreken
van een speciale, of noodzitting te New
York. Een daartoe strekkende resolu
tie zal althans spoedig door Amerika,
Engeland en Frankrijk worden inge
diend. In geval van een bestand op Ko-
Verwachting tot Dinsdagavond:
PLAATSELIJK OPNIEUW
SNEEUW
Half tot zwaai bewolkt met plaat
selijk neerslag, hoofdzakelijk in
de vorm van sneeuw. Matige tot
vrij krachtige wind uit Zuidelijke
richtingen. Vannacht in het Oos
ten van het land hier en daar ma
tige vorst, overigens lichte vorst
tot temperaturen om het vries
punt.
JN DB KLUIS van de bank van Italië
liggen sedert begin 1945 twee on
geopende pakketten documenten. Het
een is bestemd voor Mussolini en het
andere voor de zoon van de fascistische
„Geen orgel voor rekening der kerk
ter begeleiding van de gemeentezang
mocht gemaakt of opgericht worden"
op straffe van verbeurdverklaring der
door haar gelegateerde bezittingen
partijsecretaris. Men is nog steeds aan Gemeente te Wemeldinge (Z.) Im- Maarmorgenavond zal men toch
het confereren over de bestemming mers, 165 jaar lang heeft de gemeen- onder begeleiding zingen, want dan
van de beide pakken, q In Boedapest te geleefd onder de dwang van het zullen de bazuinen in gebruik worden
(Hongarije) neemt het aantal banken testament van wijlen vrouwe Maria genomen, die men zich in plaats van
van lening snel toe. In de stad zijn Coomans, die in 1787 bepaalde, dat een orgel heeft aangeschaft, p In
verder „ruil-warenhuizen" ingericht,
waar men voor gebruikte goederen
nieuwe of tweedehands goederen kan
kopen, p Nog even langs een pijn
bank. In een park te Brussel sliep een
bedelaar de slaap der rechtvaardigen
op een knusse bank. Juist toen hij ont
waakte, zag hij hoe een voorbijganger
practisch vlak voor zijn neus
een damestasje opraapte, waarin zich
enkele honderden guldens bevonden,
p Een Griek, die reeds 51 jaar in
Amerika had gewoond, verkreeg de
zer dagen het Amerikaanse staats
burgerschap. Hij had altijd gezegd,
dat deze papieren „een paspoort voor
de hemel" vormden. Een uur nadat
hem de documenten waren overhan
digd, overleed hij. p Morgen is het
een gedenkwaardige dag voor de Herv.
Ondank is 's ministers loon.
Nahas Pasja).
New York is op 24 October een ze
kere Harry Smit, die in grote armoede
heeft geleefd, ten grave gedragen
Zijn teraardebestelling geschiedde ge
heel kosteloos. Achteraf is men ech
ter tot de ontdekking gekomen, dat
Harry een half millioen dollar bezat,
p Gedurende de laatste vier jaar heb
ben meer dan tweeduizend zieke, ver
minkte of verweesde kinderen gast
vrijheid genoten in de huizen van
Britse gezinnen, zo is op de conferen
tie van de Internationale Hulp voor
Kinderen te Westminster medege
deeld. p Nog meer Engels nieuws over
kinderen. In de periode 19391949 zijn
de Britse kinderen pl.m. 2 centimetei
in lengte toegenomen. Ze werden ook
één en driekwart pond zwaarder. Ze
zijn gezonder dan ze ooit geweest zjjn
rea zullen de UNO-leden in een spe
ciale zitting van de algemene vergade
ring bijeengeroepen worden. De Wes
telijke resolutie, die wil aantonen, dat
de Koreaanse kwestie nog steeds voor
rang heeft, vraagt tevens aan de com
missie voor buiten de begroting vallen
de fondsen, vrijwillige bijdragen van
leden-staten in te zamelen voor het
V.N.-programma voor hulp en weder
opbouw voor Korea.
De verzoeningscommissie voor Pa
lestina zal haar werk voortzetten, on
danks vroeger falen. Het programma
voor Palestijnse vluchtelingen, dat 50
millioen dollar hulp en 200 millioen
voor reïntegratie beschikbaar stelt, is
aanvaard. De politieke Commissie
wierp zich op de klacht, dat de Sow-
jet-Unie het in 1945 gesloten Chinees-
Russische vriendschapsverdrag had ge
schonden. De Chinese Nauonalistische
afgevaardigde had om een deze be
schuldiging erkennende verklaring
van de UNO verzocht en zeide, dat
Rusland de pogingen van Tsjiangs re
gering om na de Japanse overgave, het
Nationalistische gezag in de drie Oos
telijke provincies (Mandsjoerije) te
herstellen, had gehinderd Jacob Malik
repliceerde, dat na de ineenstorting
van het vroegere regiem dat viel „door
innerlijke rotheid", de regering van
Mao Tse Tung, het verdrag had opge
zegd
Te Panmoendjon struikelt men nog
steeds over de uitwisseling van krijgs
gevangenen, de aanleg van rode vlieg
velden na het bestand en de contröle
op de naleving van het bestand zelve
DRIELING GEBOREN TE
EINDHOVEN
Mevrouw Dassen-Van den Heuvel te
Eindhoven heeft Zaterdag het leven ge
schonken aan een drieling, twee meis
jes en een jongen. Moeder en kinderen
maken het goed.
Wij kunnen ons voorstellen, dat de
verlaging van het discont door De
Nederlandse Bank minder belangstel
ling heeft getrokken dan het vrijgeven
van de koffie. Toch is het eerste - met
alle respect overigens voor de koffie
drinkers, die voortaan 17 cent per
pond meer zullen moeten betalen - van
grotere betekenis.
Zoals onze lezers wel weten, ont
vangen alle banken geld van mensen,
dit dat geld tijdelijk niet nodig heb
ben en, in plaats van dit geld thuis in
kas te houden, aan een matige rente
de voorkeur geven.
De banken kunnen deze creditrente
betalen, omdat zij de ontvangen gelden
op verschillende wijzen weer uitlenen
aan ondernemers, die dit kapitaal voor
hun zaak nodig hebben. De hiervoor
ontvangen debetrente is hoger dan de
betaalde credietrente en het vei -hil
vormt een van de voornaamste bron
nen van inkomsten voor de bank.
Nu komt het voor, dat mensen hun
geld opvragen, doch dat de bank niet
voldoende contanten in kas heeft. Geen
nood, zij bezit voldoende waardepa
pieren als schatkistpapier en wissels, zij
gaat daarmee naar De Nederlandse
Banken krijgt op onderpand van dit
waardepapieren het vereiste geld. Uiter
aard doet de circulatiebank dat niet
om niet en zij berekent dan ook een
bepaalde rente, die wij het officiële
discont noemen.
Het ligt voor de hand, dat de ban
ken de hoogte van de rente (dus de
debet rente), die zij zelf berekenen aan
geldleners, in de buurt houden van het
officiële disconto, daar zij anders in
geval van discontering (zo noemen wij
dit doen van een beroep op de Neder-
landsche Bank) veel meer rente moeten
betalen dan zij zelf ontvangen. Daarom
zullen de banken haar debetrente ver
hogen als de circulatiebank het offici
ële disconte verhoogt en deze laten zak
ken als het officiële disconto daalt.
Wij krijgen nu de vraag, waarom
de circulatiebank haar discont ver
hoogt of verlaagt. Wel, door dit te
verhogen - zoals in April 1951 plaats
vond - dwong zij de banken haar ren
te ook omhoog te brengen. De onder
nemers, die bij d,e banken credieten
afnamen, moesten dus méér betalen
voor dit crediet en zij waren daarom
niet meer zo happig dit te nemen.
Als er minder credieten worden ge
nomen, worden er ook minder zaken
gedöan, er wordt minder gekocht -
vooral in het buitenland - en onze
schuld aan het buitenland wordt klei
ner. Men begrijpt al waar wij naar toe
gaan: minder credieten aan de onder
nemers heeft de tendens, dat de ver
plichtingen tegenover het buitenland af
nemen en dat de betalingsbalans een
gezonder aanzien krijgt.
Inderdaad is onze betalingsbalans in
de tweede helft van 1951 aanzienlijk
verbeterd, zo zelfs dat wij in de Econo
mische Betalings Unie in West-Europa
een overschot wisten te kweken. Wij
laten nu in het midden, welke krach
ten hieraan hebben meegewerkt, doch
zeker is wel, dat de verhoging van het
officiële discont mede van invloed is
geweest.
Nu kwam er vorige week de daling,
geheel onverwachts. Een motivering
werd (tot nu toe) niet gegeven en men
gist dus. Een feit is, dat de banken
thans ook weer haar tarieven kunnen
verlagen (enkel deden dat reeds), zo
dat het bedrijfsleven goedkoper geld
kan opnemen. Er kan dus méér ge
kocht worden, ook in het buitenland
en dit zal dus waarschijnlijk de beta
lingsbalans ongunstig beïnvloeden.
Het is niet uitgesloten, dat men dit
bezwaar - gezien onze min of meer
gunstige valuta-positie op het ogen
blik - op de koop toe neemt om ande
re voordelen te bereiken. Als de be
drijven weer gemakkelijker kunnen le
nen, dan komt er meer leven in de
brouwerij, dan worden er weer zaken
gedaan en dan is er ook kans, dat de
werkloosheid, die weer een angstwek
kend karakter heeft gekregen, zal af
nemen.
Ook is het mogelijk, dat deze ver
laging een steun moet vormen voor de
nieuwe woningbouwlening, die binnen-
kor' wel zal worden aangekondigd en
die vermoedelijk geen al te hoge rente
zal dragen. Zo zijn er meer motieven
te bedenken, doch zeker is, dat de sti
mulering van de bedrijfsactiviteit bij
het verlagen van het disconto op de
voorgrond heeft gestaan.
Hoewel officieel is verklaard, dat de
gezondheidstoestand van dr. Kurt
Schumacher, de leider der Westduitse
sociaaldemocraten, de laatste tijd aan
zienlijk verbeterd is, neemt in partij
kringen de overtuiging toe dat hij nooit
in staat zal zijn aan het hoofd van :en
regering te staan.
Schumacher is herstellende van een
storing in de bloedsomloop Hij gaat
deze week met ziekteverlof, eerst naar
het Zwarte Woud en later naar de
Riviera.
De Amerikaanse vice-president
Alben Barkley is Vrijdagavond te Jef
ferson, na het uitspreken van een rede,
ernstig ziek geworden. Omtrent de aard
van zijn ziekte is niets bekend.