Er waren geen woorden aan 't graf
van de held Jarostaw
Een kort verhaal
Spannende uren voor dappere
door het ganse Sand
Reist allen mee met de V.N.D.
Bron
van
krachf
.J
Ook 153 jaar geleden veroorzaakte
de bevrijding uitbundige vreugde
i Éiiwrj
Met de
Van Soestdijk begon de victorie voor
de Nederlandse televisie
Nog twee krachtproeven
in het verschiet
DAL deed zij dan ook. Maar kostbare
minuten gingen verloren, te wijten
aan een onverwachte breuk in een ver
bindingskabeltje. Daar bleef het even
wel niet bij. De camera op het dak van
het paleis, die zo'n prachtig gezicht
had op de grote tuin en het grasveld
waarop de kaart van Nederland in
bloemen was uitgelegd, kreeg plotseling
kuren en moest in de kortste keren
half uit elkaar genomen en gerepa
reerd worden. Maar dit kon tenminste
gebeuren terwijl de beide andere ca
mera's al in vol bedrijf waren en de
duizenden in het land al een beeld ga
ven van wat er in Snestdiik gebeurde.
Zo kwam nummer drie met een kwar
tier vertraging toch ook nog in be
drijf, al moest de ongelukkige camera
man door middel van ziin koptelefoon
worden geleid als een blinde. Want in
de reportagewagen was het beeld van
zijn camera wél te zien, maar hiizelf
zag het niet. want door een defect in
zijn zoeker bleef deze zo zwart als de
nacht.
WLADIMIR JAROSTAW, de bekwaamste machinist die Polen ooit heeft gehad,
is dood En de weinigen, die hem gekend hebben zeggen dat men daar
dankbaar voor moet zijn. Maar echte vrienden heeft hij nooit gehad en geen
vrouw wilde ooit het leven met hem delen. En zo eenzaam als hij was is hij ook
ve*torren Men vond zijn lichaam tussen de verwrongen en geblakerde resten
vin machine 37445, zijn locomotief. Toen begroef men het lijk en eerlijk gezegd
nrrj H verlies van de schitterende loc meer betreurd dan de dood van
YOTadimir Jarostaw. „Het is maar goed, zo", zeiden velen. „Hij heeft Polen en
»iin volk verrade». en er is bloed aan zijn handen. Men dolf Jarostaw een graf
ercens achter op het emplacement, achter een vervallen kolenbunker. Alleen
de vuile zwarte walm uit de schoorstenen van passerende treinen streelt het
kruis, dat men er heeft neergezet. Doch Jarostaw ademde meer dan dertig
laar van zijn leven deze walm in en misschien kan hij nu dankbaar zijn, dat
«iin lichaam niet rust op het kerkhof van Bialystok, waar de slachtoffers van
luchtaanvallen en Duitse terreur begraven liggen.
gehunkerd hebben zijn gehele wezen
te geven aan iets, dat di'e liefde ook
maar in de geringste mate zou beant
woorden. Maar niemand sprak ooit een
warm woord. Opgegroeid in de achter
buurten van Bialystok, onder de smook
van de treinen, behoorde hij tot een
wereld, die krankzinnigen maakt. En
Wladimir Jarostaw ging luisteren naar
de sonore stem van de locomotieven,
die 's avonds langs de lage huizen da
verden. En tot zijn dood heeft die stem
tot hem gesproken in de stampende
zuigers, de zoevende wind langs de
cabine en het gebrom van het vuur.
Hij vond zijn geliefde ten langen leste.
En ze was van staal en koper. Het
werd de min van een psychopaath.
Maar toch was die liefde zuiverder
dan mensen kunnen aanvoelen.
Jarostaw had haar gevonden via een
eindeloze reeks van ondergeschikte
baantjes bij de Poolse spoorwegen. Van
wagenpoetser klom hij met boven
menselijke energie op tot meester-
machinist op een eigen locomotief: een
prachtige fonkelende Zweed, die be
stemd was voor transporten op de
grote trajecten. Meer dan tien jaar had
Jarostaw deze machine bereden, toen
hij stierf.
TOEN ik bij Jarostaw op de plaat
kwam, hadden die twee niets meer
te zeggen tot anderen. Dag na dag
stond de meester aan de kranen en
bracht de hem toevertrouwde treinen
veilig op hun bestemming. Doch niet
om de ladingen geschiedde dit. De
37445 en zijn machinist waren een
twee-éénheid, die werkten dóór elkan
der, en geheel voor elkander. Daar
was niets meer buiten, wat invloed
zou kunnen hebben op die wonderlij
ke harmonie tussen een mens en een
machine.
De Duitse aanval op Polen en de ca
pitulatie van zijn land waren Jarostaw
voorbijgegaan als iets dat hem niet
raakte. Het was ook niet belangrijk
voor de meester. Het behoorde tot een
andere wereld, die voor de machinist
misschien wel de boze droom was, ter
wijl ónze dromen zijn werkelijkheid
waren.
Als een donderslag bij heldere he
mel moet het hem geweest zijn, toen
de Duitse bezetters in 1940 machines
kwamen vorderen. Ook in Bialystok.
En natuurlijk was het oog gevallen op
de prachtige Zweed. Toen hij van col
lega's over de vorderingen hoorde en
begrepen had. dat een ander, een Duit
ser of wie dan ook, op zijn loc zou ko
men te staan, nam hij het besluit, dat
ieder die zijn naam kent, hem nu nog
verwijt.
Zonder enig besef van de consequen
ties en zonder ook maar één ogenblik
te hebben gedacht aan collaboratie, is
hij zijn zaak bij de Duitse autoriteiten
gaan bepleiten.
En deze keer is het verzoek van een
Pool ingewilligd.
Jarostaw bleef meester op zijn ma
chine, die werd ingeschakeld voor de
transporten van het leger. Hij kreeg
grote opdrachten. Ik zag rijboeken:
W/LADIMIR JAROSTAW was niet al-
leen de beste machinist, die ooit
Jn Polen een stoomschuif in zijn ban
den heeft gehad: hij was daarnaast een
goed mens. Doch er rusten zoveel vloe
ken op doden, die eerder verdienden
geëerd te worden, dat het drama van
Wladimir Jarostaw misschien onbeteke
nend is in de lange reeks gelijksoorti-
ge gevallen. Van hern weet ik echter
te spreken, want ik heb hem zien ster
ven. En wist, dat hij goed was.
Ik was leerling-machinist bij Jaros
taw op de 37445: een der grootste ma
chines, die bij de Poolse spoorwegen
in gebruik waren. Elke dag van mijn
leertijd stond ik naast Jarostaw en zag
hoe diep zijn liefde was voor deze ma
chine. Dat bleek mij, zonder dat mijn
leermeester het zei. Die diepe warme
vriendschap van een mens voor een
stalen gevaarte bleek uit een enkel ge
baar: het strelen van de glimmende
kranen, de trotse blik langs het forse
lijf van de locomotief en de toon van
Jarostaws stem, als hij sprak over de
37445.
Wladimir Jarostaw en zijn machine
waren één. Hij was in de 37445 ge
groeid zoals een ent dat doet in oen
boom. Zijn handen lagen soms uren
lang als wonderlijk gevormde moer-
sleutels op de belangrijkste kranen en
onbeweeglijk staarde hij dan langs het
ketellichaam uit over de baan. Uren
kon hij zo staan, als een verlengstuk
van de loc.
En zó, eerst wat verwonderd en
soms misschien zelfs met wrok, leerde
ik hem langzamerhand kennen. En ik
hield van hem, en begreep zijn grote
liefde voor de machine. Zonder dat hij
het ooit behoefde uit te leggen, besef
te ik, dat alles wat meester Jarostaw
aan goeds in zich had, werd geprojec
teerd op de 37445. Zielkundigen noe
men dit een vorm van waanzin en an
deren vinden het vloekwaardig mate
rialisme. Maar ik weet, dat Wladimir
Jarostaw een goed mens was.
Hij behoort tot de velen, die hun ge
hele leven nooit één woord van liefde
hebben ontvangen. Hij moet er naar
TJIT het verlangen naar een zeer bij-
zondere gemeenschap met de God
van hemel en aarde hebben onze voor
ouders in het kerkelijk leven de bid
dagen ingevoerd. Zij waren er zich van
bewust, dat het niet alleen de nood is,
die leert bidden. In hun eenvoudige,
ongecompliceerde geloofsleren was er
nog plaats voor het besef, dat alle zegen
va-i Boven komt en dat God „gebeden
wil zijn". Zij leerden uit hun Staten
bijbel en zij gaven die les aan hun
kinderen mee dat niet alleen in het
leven van ieder individu, maar ook in
het bestaan van iedere gemeenschap,
van ieder volk, de relatie met de God
van eeuwigheid en tijd een relatie van
gebod, geloof en gehoorzaamheid is En
zij handelden daarnaar, door niet alleen
in tijden van crisis maar ook in tijden
van vrede en voorspoed God „in ere te
houden" en hem te zoeken in gebed en
dankzegging.
Veel van die oude, bijna-vertrouwe-
lijke omgang met de dingen der eeuwig
heid is in onze moderne tijd uitgesleten.
Veel ervan is louter formaliteit gewor
den, oppervlakkige godsdienstige vor
melijkheid en koel christelijk „fatsoen".
Maar, hoezeer deze massale gebeds-
cultus ook in feite tot een voorbije tijd
moge gaan behoren: het feit dat voor
ieder mens persoonlijk het gebed een
bron van kracht en nieuwe inspiratie,
van versterking des levens cn van her
nieuwde geloofsmoed is, blijft onver
anderd waar. „Wij werken vergeefs, als
God het huis niet bouwt". „Aan
's Heren zegen is ''•et al gelegen". D i e
oude, voor onze voorgeslachten zo ver
trouwde waarheden hebben onverzwakt
hun gelding behouden, óók in onze tijd
j van industrialisatie, van ongekende we-
tenschappelijke vooruitgang en.... van
ongeëvenaarde gev:ren voor de ganse
cultuur en het ganse menselijke bestaan
op deze aarde. Een geloof, dat geen
contact zoekt met de levende God, is
i en v.an generlei nut.
Ook hierin is Jezus het grote voor
beeld voor allen, die zich Christen
noemen. Wie de evangeliën l"pst wordt
er telkens weer door getroffen, hoe
Christus afgedacht van zijn gewone
gebedsleven zich biddend tot de
hemel wendt vóór elke grote beslissing
in zijn loopbaan op aarde, vóór elk
hoogtepunt, vóór elke crisis. Steeds op
nieuw als het leven hem, in welk oo-
zicht dan ook. voor een keuze stelt
voor een daad. voor een woord van
gezag, dan zoekt hij, meestal in stille
afzondering, het aangezicht van de
Vader in meditatie en gebed.
En zoals het persoonlijk gebed voor
Jezus een bron van kracht werd, waar-
door hij alles overwon tot de dood toe,
l zó is ook voor ieder van degenen, die
I zich naar hem noemen in geloof en
overgave aan Gods leiding, liet gebed
een ware krachtcentrale, die hun leven
voedt en het kroont met zegen en
goedertierenheid.
Januari 1941 naar Berlijn, Maart naar
Praag, later naar Stettin, naar Dant-
zig, naar Breslau, Smolensk en nog
dieper Rusland in. De 37445 trok lange
munitietreinen, wagons vol geladen
met graan, kolen en andere belang
rijke artikelen, die gestolen waren uit
het bezette gebied. Jarostaw bracht
treinen met soldaten naar Rusland en
kwam terug met gewonden. Van elke
bladzijde in die rijboeken is een be
schuldiging gemaakt tegen Jarostaw.
Maar zou een mens gestraft worden
om hetgeen hij deed uit liefde? Ook
als die liefde gericht is op een ma
chine: louter omdat mensen nooit mild
waren tegen Jarostaw?
VO werd het 1943, het jaar waarin ik
leerling werd op de 37445. Het vak
van machinist was levensgevaarlijk
feworden. Elke dag vielen er doden
p de treinen, die vanuit de lucht of
door partisanen onder vuur werden
genomen. Wij bleven wonderwel ge
spaard voor aanvallen, ondanks het
feit dat we grote reizen maakten met
belangrijke ladingen. Steeds meer blad
zijden in Jarostaws rijboeken werden
beschreven en in dezelfde mate steeg
de schuld, die anderen hem op de
schouders legden na zijn dood. Toch
werden we weinig aan de oorlog her
innerd. Slechts een enkele maal had
den we vliegtuigen boven ons gehad,
doch die lieten ons ongemoeid. Mis
schien omdat ze ons niet opmerkten
of andere opdrachten hadden. Tot
plotseling, het was 12 Mei 1943, de
catastrofe kwam.
We kwamen met een onbekende la
ding uit Rusland, uit Gomel, met be
stemming Warschau. Het was reeds de
tijd, dat er alleen nachtelijke trans
porten plaats vonden, in verband met
de luchtaanvallen. In rustige cadans
daverde de machine door de duister
nis. Jarostaw stond op zijn plaats, als
uit steen gehouwen. Ik observeerde
hem wat en voelde me doezelig bij de
warmte van de vuren. Plotseling ech
ter richtte de meester zich op; één se
conde slechts. Toen sloot hij de stoom
af en zette de remmen in werking. De
loc begon te steigeren en aan beide
kanten van de geblokkeerde wielen
spoten vonken omhoog in een dichte,
rossige gloed. „Vliegtuigen!" gilde Ja
rostaw. „Spring eraf!" Ik waagde de
sprong in het donker en belandde half
verdoofd in het gras van de spoordijk.
De trein rammelde nog een eindweegs
verder en stopte toen vlak voor me.
Toen hoorde ik de vliegtuigen ook! Ze
moesten met vele zijn. Daar sprong ook
Jarostaw. Hij rende op me toe en trok
me zover mogelijk naar de onderzijde
van de dijk. „Het komt!", siste hij me
toe en ik zag zijn ogen vreemd glan
zen. Boven zoemden de vliegtuigen
oorverdovend. Het geluid galmde ln
de koude lucht. Soms hoorden we een
dreigend gehuil .als één der toestellen
in duikvlucht ging. Elk ogenblik kon
het einde komen. Ik begroef mijn ge
zicht in mijn handen. Eensklaps be
gonnen ergens in de verte mitrailleurs
te ratelen en op hetzelfde moment
werd de hemel helder verlicht. Boven
de trein, die als een zwart monster op
de dijk stond, schitterde een enorme
vuurbal. Ik zag het licht door mijn
gesloten handen heen. Het waren de
angstigste minuten van mijn leven. Nu
zou het einde komen.
Er gebeurde echter niets. De vuur
bal daalde langzaam en doofde dan
plotseling. Het ronken van de vlieg
tuigen werd minder hevig. Opeens
VEN jaar, nadat Daendels de staatsgreep uithaalde, die ons land onder
Franse overheersing bracht (1798), vond een Engelse „invasie" in Noord-
Holland plaats. Bij Den Helder gaf de nieuwbakken Bataafse vloot zich zon
der slag of stoot over, toen de Oranjevlag aan 'boord van de Engelse schepen
werd gehesenDe erfprins (die later Koning Willem I zou worden) was met
de schepen meegegaan, maar zijn aanwezigheid verwekte niet zoveel be
weging onder het volk, als men verwacht had. De Bataafse troepen onder
Daendels dreven, met steun van de Fransen, de aanvallers bij Bergen en
Castricum terug en de Engelsen moesten onverrichterzake terugkeren.
De verhalen van de mannen van het invasieleger vonden in Engeland
veel weerklank en de tekenaar Gillray, bekend om zijn vlijmscherpe spot,
gaf sarcastisch de vreugde in het Kikkerlandweer. De Engelsen wisten
toen nog niet. wat het zeggen 'wil het einde van een oorlog te beleven.
Anderhalve eeuw later zouden zij het wèl begrijpen.
hoorden we boven het tumult ln de
lucht een hevig bonzen en schreeuwen
in de wagons, die eenzaam op de rails
stonden. Tegelijkertijd sprongen we
op. „Wat is dat", schreeuwde Jarostaw
boven het zoemen van de vliegtuigen
uit. We rammelden aan de wagondeu
ren. Binnen klonken de stemmen van
Duitsers. „Halts Maulwerd er ge
schreeuwd. Ik zag Jarostaw in elkaar
krimpen, als had hij een slag in het
gelaat gekregen. Dan stootte hij een
vloek uit. ,,'t Zijn kinderen!" Hij keek
me wild aan en ik vreesde, dat hij zijn
verstand zou verliezen. „Ze hebben
kinderen ln die wagons!" Nu hoorde
ik ook hun bange geschrei.
EENSKLAPS scheen de meester zijn
bezinning terug te krijgen. „Vlucht,
Micha! Vlucht jij, zo ver als je kunt.
En kijk niet om!" Ik maakte geen aan
stalten om weg te lopen, omdat ik dit
niet begreep. Hij herhaalde zijn bevel,
woedend nu. Toen wist ik. „Komt u
ook, meester? Straks?", vroeg ik. Hij
knikte kort en liep snel naar de
machine.
Uit de verte zag ik Jarostaw op de
machine staan, in de laaiende gloed
van het open vuur. Hij morrelde aan
de kranen en handels. Ik hoorde, dat
hij lucht op het vuur spoot om het aan
te jagen. Felzwart stak zijn lichaam
af tégen het rossig verlichte venster
van de cabine. Grote vonken spoten
uit de schoorsteen en regenden neer
op de trein. Dan ging Jarostaw in zijn
karakteristieke houding aan de kra
nen staan, het oog vast gericht op de
meters.
Toen verging de wereld. Een gewel
dige ontploffing scheurde de machine
in stukken en wierp deze gloeiend tot
op honderden meters de lucht in. Ik
was een ogenblik verblind door een
helle vuurgloed, waarin ik tot de laat
ste seconde mijn leermeester kon on
derscheiden.
De volgende dag hebben ze zijn li
chaam geborgen. Meester Jarostaw had
het verwrongen wiel van een kraan
nog in zijn dode handen. En toen is hij
woordeloos begraven bij de afgedank
te kolenbunker op het emplacement.
,','t Is maar goed": dat was zijn graf
rede. Maar dit zeiden mensen, die de
grote liefde van deze mens nooit heb
ben gekend.
Want groter nog dan Jarostaws lief
de voor de 37445 was zijn hart, dat in
die laatste minuten werd geconfron
teerd met ongewild, ongeweten mis
daden. Meester Jarostaw is als een
held gestorven, al wordt zijn naam dan
nooit genoemd in Bialystok. Doch nim
mer hebben de mensen hem lief ge
had.
Tom Koopman.
rant
Als abonné op dit blad hunt V
deelnemen aan de volgende dagtochten
15 MEI: Naar Soest en de Pyramide van Austerlitz. O.m. bezoek
aan vliegveld Soesterberg, Soesterflora en Natuurbad. Met
entree's, koffie en diner f 11.50.
27 MEI: Naar Amsterdam, Schiphol en 't Gooi, met rondvaart,
rondleiding Schiphol, koffie met gebak en eenv. diner 10.—
3 JUNI: Naar Aalsmeer, Schiphol en Alfen a. d. Rijn. Met
bezoek bloemenveiling, entree Avifauna, rondleiding Schiphol,
koffie en diner, 12,
N.B. De bij de dagtochten vermelde reissommen gelden
vanaf Alkmaar en Hoorn. Voor Den Helder Is hierop een
toeslag verschuldigd van 1.voor Enkhuizen en
Schagen van 0.50, terwijl voor Kennemerland en de
Zaanstreek hierop een reductie wordt verleend van
0.50.
Onze meerdaagse tochten
Voorts gaan wij op:
24 MEI: 3 Dagen naar Valkenburg en Zuid-Limburg, Met
verzorging 45,
24 MEI: 3 Dagen Valkenburg, Duitsland. Met verzorging 55,—
2 JUNI: 2 Dagen AntwerpenBrusselLeuven. Met verzorging
35,—.
(Voor deze beide laatste reizen is een geldig bewijs van Neder
landerschap vereist. Aanmelding voor dagtochten s.v.p.
minstens 6 dagen en voor meerdaagse reizen minstens 12 dagen
vóór data).
Inlichtingen en inschrijving aan het bureau van dit blad.
(Van een bijzondere medewerker)
JAE eerste aanwijzing van de grote plaats die televisie in onze toekomst zal
gaan innemen, werd op Koninginnedag gegeven, ln een uitzending die meer
dan twee uur duurde werd een reportage gegeven van het défilé voor H. M. de
Koningin op paleis Soestdijk. Nu waren niet alleen de duizenden die rond het
paleis waren samengestroomd, getuigen van het feestelijk gebeuren, maar ook
nog zoveel méér duizenden die beter, dan van de beste plaats op het gazon voor
het paleis alles wat daar plaats greep uit de eerste hand, op het ogenblik dat het
gebeurde, hebben gezien en gehoord.
de camera's en van de nodige ontvang
toestellen, met het leggen van talloze
verbindingen voor beeld en geluid,
met het opstellen van de kleine zender
met de haarscherp op Lopik gerichte
antenne, met het controleren van die
duizend en één kleine dingen, die stuk
voor stuk bepalend zijn voor het rasul-
taat.
HE eerste werkelijke reportage per
televisie is een groot succes ge
worden. Een succes dat groeide naar
mate de uitzending vorderde. Want was
het de .bedoeling aanvankelijk niet
meer dan één uur van de feestelijke
gebeurtenissen uit te zenden, de be
langrijkheid van het feest, de gunstige
omstandigheden waarin werd gewerkt
en de wens om zoveel mogelijk te la
ten zien, leverden tenslotte een onon
derbroken reportage op van alles wat
er die morgen aan belangrijks op
Soestdijk te zien viel.
Televisie heeft zich gerevancheerd
voor de misstappen die de verschillen
de omroepverenigingen baar in de Bus-
sumse studio lieten maken. Zij heeft
op de ochtend van Koninginnedag een
pleidooi gehouden voor zichzelf dat zo
sterk snrak tot allen die het hoorden
en zagen, dat thans niemand meer twii-
felt over het antwoord on de vraag: is
televisie eigenliik wel iets voor ons
hier in Nederland.
Televisie heeft een grote toekomst
ook hier tn Nederland, wanneer dit
kostbare apnaraat on de Juiste manier
wordt e-ehruikt. En dat werd zij afge-
lonen Woensdag en dat wordt zii as.
Maandag bii een renortage van bet be
vrijdingsfeest op het Binnenhof in Den
Haag en dat wordt zii ook Woensdag
over een week bii een televisieverslag
van de voetbalwedstrijd Nederland
Zweden die in bet Amsterdamse sta
dion wordt gespeeld.
Intense voorbereiding
])RTE maal In korte tijd verschijnt de
lange blauw-geie reportagewagen
bij belangriike nationale gebeurtenis
sen: Soestdijk, Den Haag en Amster
dam. Drie maal thans nog een zee van
technische moeilijkheden die overwon
nen moeten worden om een geslaagde
uitzending te bewerkstelligen, te for
ceren mogen wij haast wel zeggen.
Want Soestdijk heeft bewezen dat een
televisiereportage nog heel iets anders
is dan het maken van een radioverslag,
dat rustig via een veilige telefoonlijn
naar de zender gaat, of dan het op
nemen van een film, een werk dat door
enkele mensen, onafhankelijk van tech
niek wordt gedaan. Hier is een gehele
ploeg van een man of twintig, uren
vóór de aanvang, al ingespannen bezig
met het opstellen van de wagen, van
In de vroege ochtend was die ploeg
al druk voor het nog slapende witte
paleis bezig. De televisiemensen zagen
de vele vrachtwagens hoog opgeladen
met manden vol bloemen arriveren.
Bloemen die door een paar honderd
rappe handen tot het gigantische bloe-
mentapijt van Nederland werden uit
gelegd. Maar veel gelegenheid om er
naar te kijken hadden zij niet. Eerst
moesten de camera's on hun plaats
staan en „een beéldje hebben" zoals ze
dat noemen, d.w.z. de verbinding .net
de reoortagewagen moest in orde ziin
waardoor in de camerazoeker het klei
ne wit-zwarte beeld zou verschijnen
van datgene waarop de lens staat ge
richt. De eerste camera kwam op een
platform on het grasveld te staan, een
meter of dertig van de wagen af, de
tweede ging het paleis in. werd alle
trapnen op naar boven gedragen, en
werd vlak onder de fier wapnerande
Koninkliike standaard op het dak on
gesteld. Ook de derde camera ging naar
binnen, maar in de linkervleugel van
het paleis. Door een werkplaats in het
souterrain ging het de trappen op
naar boven, langs de „Kanonnenkamor"
een vroeg 19de eeuws gemeubileerde
kamer met donker geschilderde por
tretten van landsbestuurderen aan de
wand en met een achttal koperen ka
nonnetjes in een halve cirkel opgesteld,
de loop kwasi dreigend naar buiten
gericht. In de kamer die daar vlak ho
ven ligt. werd de camera ongesteld
voor het opengeslagen raam dat uit
zicht geeft on het bordes van het pa
leis. yan_ opzii gezien. Maar deze ka
mer is eigenliik geen kamer meer. Het
is het schoollokaaltje waarin prinses
Beatrix met. enkele klasgenootjes les
jkrijgt. On het bord stond nog een
meetkundig probleem van driehoeks-
vergelijking uit de laatste les en op
één van de kleine schoolklas-bureautjes
lag een manje waaron in zorgvuldig
geschreven letters „Trix van Oranje"
stond.
Voor het andere raam van het lo
kaaltje werd een televisie-ontvanger
neergezet en een microfoon, want daar
kwam Herman Felderhof te zitten, die
aan de hand van hetgeen hij op het
scherm zou zien, en toch met een vrij
direct uitzicht op het paleis, zijn ver
slag zou geven
De antenne van de straalzender-ver
binding met Lopik werd op de water
toren opgesteld en toen dat allemaal in
orde was, toen bleek er toch iets nog
niet te kloppen, want in Lopik, waar
de grote zender staat, werd niets ont
vangen. Wanneer iets dergelijks ge
beurt en de wijzers van de grote pa-
leisklok zijn nog slechts enkele minu
ten van de aanvang van de uitzending
verwijderd, dan heerst er hoogspanning
in de televisieploeg en eerst dan blijkt
hoe deze ploeg werkelijk één ploeg is,
die zich door niets uit het veld laat
slaan en die al komt de onderste
steen boven de uitzending zal „ma
ken".
De laatste hindernissen
Zo waren deze cameramannen meer
dan twee uur ononderbroken in touw,
steeds proberend een zo leuk mogelijk
beeld op te vangen en steeds attent
op de aanwijzingen die zij uit de re
portagewagen kregen. In deze wagen
groeiden de spanning en de temperatuur.
Daar zaten de regisseur en de beeld
en geluidstechnici, die on de kleine
verlichte schermen de olaatjes zagen
die de drie camera's hen toezonden en
waarvan steeds het beste werd gekozen
om te worden uitgezonden.
Het was een zware proef voor de Ne
derlandse televisie, maar een proef die
zij glansrijk heeft doorstaan, omdat
vakmanschap, samenwerking en ver
gevorderde techniek op gelukkige
wijze samengaan.
En dan te weten dat de electriciteit
die voor de technische apparatuur no
dig was en waarmee dus de gehele uit
zending stond of viel, geput werd uit
een wankel stopcontact dat was be
vestigd onder een trap in het souter
rain van het paleis, een trap waar per
uur minstens honderd mense op ert
af gingen! Maar dat stopcontact heeft
het uitgehouden, er is geen kortslui
ting gekomen, niemand heeft de stek
ker eruit gelopen en de uitzending is
gelopen alsof zij geen druppel zweet
heeft gekost.