Braderie zwierf in vele gedaanten
door half Europa
Feestteers
KOKARDITIS
Het verarmde Biel legde er beslag op
.r
Biel: geboorteplaats van braderie
BRADERIE-EDITIE TEVENS PROGRAMMA
o MAANDAG 30 JUNI '52
Die verre reizen doet kan veel verhalen
Moedeloosheid werd
plotseling verjaagd
HET
Geen hoge hoed.
Geen feesttoeter, maar
een paar schoenen
Een vrolijke kermis, zonder
dai er kermisis
Voorwoord van burgemeester H. J Wyiema
Alkmaarse middenstand doordrongen
van drie gewichtige factoren
Onze stad winkelcentrum der provincie
J'
Het Braderieweer
- V I
„Ik wens de durvers 'n
welgeslaagde braderie"
nAT men in het Zwitserse
plaatsje Biel, waar de bra
derie in zijn nieuwste vorm ter
wereld kwam, van feestvieren
weet, blijkt uit enkele cijfers, die
we overnemen uit een Zwitsers
blad. Tijdens de laatste braderie
werden één en twintig duizend
feestkokardes verkocht. Zeven
tienduizend personen kochten een
zak confetti en maakten er gul
gebruik vanEn als men dan
weet, dat Biel rond dertigdui
zend inwoners heeft
CR ZIJN HEEL WAT woorden in de Nederlandse taaltuin, die een avontuurlijk
bestaan achter de rug hebben. Ons echt-Nederlandse woord „kaapstander",
vinden we in het Engels terug als „Capstan" en in het Russisch als bijna gewoon
„kaapstander". Het „origineel-Franse" woord „mannequin" is zelfs een repatriant.
Heel vroeger maakten Nederlandse costuumnaaisters namelijk gebruik van een
modelpop, die heel gezellig „manneke" heette. De Franse mode-industrie ont
voerde ons manneke en maakte er een „mannequin" van. En nu overigens heel
wat frivoler en met een Parijs accentje kwam Het manneke als lid van de
andere kunne terug naar ons land. Evenzo is het gegaan met het woord „braderie",
dat van oorsprong Zuid-Nederlands is. Daar had het destijds de betekenis van
braderij (waar men braadt) en later van gaarkeuken. Via Vlaanderen, waar men
het woord reeds wat fleur toekende, kwam het in Zwitserland terecht. En toen
alleen Koenen en Van Dale zich het woord nog herinnerden, toen ontstond in het
Zwitserse stadje Biel een „braderie", die zelfs voor zijn naaste familie onherken
baar was. Op zijn Zuidelijke reizen had het woord de feestneus opgezet en bellen
aan zijn pak genaaid en het strooide gezellig met confetti. „Braderie" werd het
synoniem voor een feestelijke, kermisachtige markt, die aan de ene kant het
publiek in carnavalsstemming bracht en aan de andere de marktdrijvende win
keliers grote winsten bezorgde.
plaatsje Biel, dat op de gcena
van twee Zwitserse taalgebieden
ligt, zat letterlijk op de gezellige gast
uit Holland te wachten en men ont
ving hem daarom ook hartelijk. Dat
was in de grote economische crisis
van de dertiger jaren. Biel. dat een
centrum van de horloge-industrie is
was ernstig getroffen door de algeme-
tErnstig te declameren)
IZOMT dames en meneren,
nu gaart wij dan bradéren
in onze mooiste kleren.
De tragen en somberen
dichterlijke vrijheid)
laat die filosoferen
of 't zélf eens gaan proberen!
Dit wordt geen potverteren,
maar ook geen vegeteren
't ls meer een fantaseren.
Braderen moet men léren,
doch in de kortste keren
is dat te cultiveren.
Ik kan wel profeteren
en serieus beweren,
dat nu we gaan bradéren
het hier niet kan verkeren.
VOMT, steekt u in de veren;
het zal u niet bezeren.
Aan pret zal 't niet mankeren:
Nu moet men profiteren!!!
BEREND
nq teruggang van de handel, vooral op
het gebied van luxe-artikelen. Van el
ke zeven Bielers was er één werkloos.
Ook de plaatselijke middenstand dreig
de mee ten onder te gaan in het moe
ras. Overal heerste de diepste moede
loosheid. Toen kwamen enkele scherpe
geesten op de gedachte, dat de crisis
evenzeer op moreel als op materieel
terrein lag. Degenen, die de werkloos
heid zagen stijgen en de koopkracht
zagen verminderen, hadden geen hoop
meer op redding. En ook in Zwitser
land is alles verloren, als de hoop
verloren is. Men zocht naar een middel
om de sombere sluiers weg te vagen
en men vond het. In de braderie. Het
woord had eeuwenlang gesluimerd, in
alle opzichten. In Biel kuste men het
Doornroosje wakker en ze bleek scho
ner en succesrijker te zijn dan men
ooit had durven verwachten. In 1935
had het bergstadje zijn eerste braderie.
HET, was een volksmarkt, waar niet
alleen allerlei artikelen tegen lage
prijzen te koop waren, doch waar ook
de geur van de kermis hing. als laatste
herinnering aan de braderij. Met een
geweldige geestdrift en groot optimis
me had men zich op de plannen gewor
pen en het resultaat was, dat de Bra-
derie van Biel thans bijna een natio
naal feest is.
Het is een apart soort Jaarbeurs ge
worden, die door allerlei festiviteiten
geheel in het teken van vermaak staat.
„Het leek wel", zo zegt één der organi
satoren van de Bieler braderie, „alsof
zo'n feestmarkt hier haar ideale klimaat
gevonden heeft!" Dat is begrijpelijk.
Biel ligt op de grens van Duits- en
Frans-Zwitserland. En een braderie
drukt zowel de levendige en improvise
rende geest van de Romaanse, als de
gevoeligheid van de Germaanse volken
uit.
Niettemin bleek de braderie een gast
te zijn, die van zwerven hield en ook op
andere plaatsen de weg wist. Ze werd
een beetje een export-artikel. Ieder jaar
weer komen er vertegenwoordigers van
Zwitserse steden naar Biel om de orga
nisatie van een feestmarkt te bestude
ren. De braderie bleek zich ook elders
in Zwitserland te kunnen aanpassen en
ten slotte bleek ze zelfs in staat om
naar het Noorden, naar Almelo, te ko
men, waar ze zich heerlijk op haar
plaats voelde.
Dat danken wij aan Almelo's burge
meester, die tijdens een vorige feest
markt in Biel vertoefde en een indruk
kreeg van haar grote mogelijkheden.
De braderie in Biel is een trekpleister
van betekenis voor vreemdelingen en
daardoor een dankbare bron van inkom
sten voor de gehele gemeente. Dit alles
zei wel iets tot de Almelo'se burge
meester.
HA wederzijds contact kreeg Almelo
zijn eerste braderie. Ze droeg hier
weliswaar geen muts met bellen, maar
toch ook geen hoge zijden. De braderie
bleek na al haar reizen een elastisch
karakter te hebben gekregen. In Almelo
manifesteerde ze zich als een gezellige,
algemene markt, die de deelnemers
geen windeieren legde. Na afloop stond
wel vast, dat de braderie een jaarlijks
evenement kon worden. Misschien zal
ze elk jaar vrolijker worden, tot ze
ten slotte wie zal 't zeggen? in de
plaats kan treden van de kermis, wier
dagen toch al geteld schijnen.
VU IE men zien hoe genoeglijk een bra
derie kan zijn, dan moet men gaan
naar het Zwitserse bergstadje Biel,
waar deze feestelijke markt in 1935
voor het eerst werd gehouden. Men zou
zo'n braderie een „zakelijk carnaval"
kunnen noemen. Elke dag van de brade
rie trekken optochten en muziekkorp
sen door de Bicier straten. Er is een
geweldig bloemencorso, dat tot ver
buiten de grenzen vermaard is. Er is
een marktconcours, men houdt wed
strijden, kortom: enkele dagen lane
bestaat er voor de oprechte Bieler niets
anders dan de braderie. Duizenden be
wegen zich hossend en joelend door de
straten. En toch is het geen kermis
TN PLAATS van een bonte toeter
koopt het Bieler ouderpaar een paar
schoentjes voor het zoontje, een shawl
voor ma en een stropdas voor pa. Al
gaat niet iedere Bieler geheel nuchter
naar bed. een groot, deel van het geld;
dat anders misschien, vergokt zou
wordëti, vloeit nu in de-kassa van een
marktman-winkelier. Consument ên
middenstander varen daar wel bij.
Ook de grote Zwitserse industrieën
vertonen zich op de Bieler feestmarkt.
Tal van fabrieken maken in de op
tochten reclame voor hun producten:
van sigarettenvloei tot automobielen.
Een zeepfabriek laat een gigantisch
blok zeep, waarin twee meisjes zitten,
in het bloemencorso meerijden en na
mens een kledingmagazijn rukt een
complete bruidsstoet uit.
nE vooruitzichten zijn niet on-
gunstig. Boven Spanje en Zuid-
Frankrijk, waar temperaturen van
ruim 30 gr. C. worden gemeten,
kunnen zich Zondag en daarna
onweersstoringen ontwikkelen.
Door de afkoelende werking van
het Noordzeewater, is de kans op
onweersbuien boven ons gewest
echter gering. Met enig voorbe
houd is te voorspellen, dat het 1,
2 en 3 Juli vrij warm zomerweer
zal zijn.
„Miss braderie"
Elk jaar kiezen de Bielers zich een
„Miss Braderie" van de betreffende
jaargang en deze dame opent gewoon
lijk de braderie-optocht, die men de
„clou" noemt. Achter haar volgen de
ti. ..tallen deelnemers aan het bloemen
corso en de staart wordt gevormd door
niets minder dan het bontgeklede per
soneel en de menagerie van het Zwit
serse nationale circus „Knie".
■••X - r-.
rijdens de economische crisis na 1930, kwamen enkele middenstanders op
het idee, om in het Zwitserse plaatsje Biel een „braderie" te organiseren.
Het idee vond ingang en thans trekken duizenden uit geheel Zwitserland
naar het bergplaatsje om de jaarlijkse braderie bij te wonen. De Bielers
voeren er wèl bijl
DIJ de besprekingen in de Gemeenteraad, enkele maanden
^geleden, over de in Alkmaar te houden braderie, is de
vraag gesteld, of het op touw zetten van zulk een verkoop
actie wel een teken was, dat het bij de middenstand botertje
tot de boöm is.
Het ligt voor de hand, dat een zo gestelde vraag niet voor
100 °/o met ja of neen beantwoord kan worden; de waarheid
wordt gemeenlijk ergens tussen in gevonden.
kyjAAR dat is ook niet belangrijk. Door het organiseren van
een braderie toont de Alkmaarse middenstand, dat zij van
uiterst gewichtige factoren goed doordrongen is: le, dat Alk
maar voor Hollands Noorderkwartier in alle opzichten hèt
winkelcentrum is; 2e, dat de cost voor de baet uit gaat en 3e
dat vertrouwen op eigen kracht voorwaarde tot succes is.
/"\FSCHOON de gemeente
^■^rechtstreeks geen profijt
trekt van de bloei van de
plaatselijke middenstand de
tarieven der door de gemeente
verstrekte diensten gaan im
mers niet op en neer met de
resultaten der bedrijven
heeft zij toch, breder bezien,
groot belang bij een krachtig
zakenleven en een welvarende
bevolkingsgroep, die in de han
del in het groot of klein haar
brood verdient, en soms meer
dan brood alleen.
VA/ANT de plaatselijke sa-
menleving kan niet gedijen,
als een belangrijk element
daarvan kwijnt, terwijl aan de
andere kant de samenleving
gebaat is door welvaart van
haar leden, die menige, door
particulier initiatief gedragen,
op het algemeen belang gerich
te instelling plegen te schragen,
IK wens de durvers en de
'doorzetters, onder aanvoe
ring van hun jeugdige nestor
Keysper, een welgeslaagde bra
derie toe.
Welgeslaagd in materieel op
zicht voor de deelnemers, die
zich aanzienlijke opofferingen
getroosten, maar bovenal in
bevestiging van de reputatie
van Alkmaar als koopstad voor
heel Noord-Holland boven het
IJ.
