Wereldburger No. 1 danst op Broadway
OVER DE „STROOM VAN DE
naar de grotten
HOND"
van Khadicha
Zo eindigde een grote illusie
Koninklijk 9z^e.lichap
De ceders vielen iegen...
Op een zolder aan de rand van New
fork liggen idealen onder hei stof
Gedesillusioneerde Garry Davis
loopt weer in het gelid
,.D
N
Windmolens en
zoutpannen
W'
.De gek van Chaillot"
Gesprek mei Sla/in
Garry Davis
Weer in hef gelid
Libanoneen merkwaardig land
De bergen in
Rendieren emigreren
ZATERDAG 8 NOVEMBER 1953
l
ct. p. Kg.
ct. p. Kg.
ct. p. Kg.
ct. p. Kg.
ct. p. Kg.
DE
Itlljf «ÉPïlr "•aass
W j
(Bijzondere correspondentie)
Iedere avond siopi er een aufo voor een theater op Broadway,
een lange slanke jongeman stapt uit en slentert met gebogen
hoold naar de ingang. .Hallo, mr Davis I" roept de portier en
overhandigt hem een paar brieven, .post uit Europa i" De aan
gesprokene neemt ze schouderophalend aan Ze zijn van vrienden uit
Parijs, die nog steeds geloven, dat men met illusies de wereld kan ver
beteren Illusies met stol bedekt liggen ze op de zolder van zijn huisje
aan de rand van New York: een paar pakken brieven, een rugzak, een
tent en een oude Amerikaanse vliegers-jas In het huisje zelf wonen
ook Nora, zijn vrouw en Joan, zijn dochtertje. Dat zijn geen illusies I
En toch, als Garry Davis deze
heelt hij een bittere smaak
in
GARRY is een rare!" zeiden de
kameraden van de toen 23-ja-
rige vlieger Davis, als hij na
een vlucht over vijandelijk gebied,
zich van hun luidruchtige fuiven te
rugtrok ot bij een officieel feest stil
in een hoekje zat te peinzen. Garry
zweeg. Hoe zou hij zijn kameraden
ook kunnen vertellen, dat hij deze
hele oorlog grote waanzin vona?
„Garry is een held!" zeiden ze, toen
hij, boven Duitsland neergeschoten en
op een avontuurlijke wijze naar Zwe
den gevlucht, daar uit een interne
ringskamp ontsnapte en ten slotte in
Amerika terechtkwam. Een held? Ja,
een rare heldToen Garry merkte,
dat zijn machine getroffen was, dat
hij viel, vond hij dat eerst een rechtvaar
dig einde voor het moordende ieven,
waarin hij verzeild was geraakt Maar
het mocht niet zo zijn, hij kwam er
heelhuids af. Waarom juist hij Waar
om? Garry verdiepte zich steeds
meer in het netwerk van dergelijke
vragen. Hij las werken van Boeddha,
Lao-Tse Plato, Ghandi en de Bijbel.
Waarom moest er altijd oorlog zijn?
Waarom waren de mensen niet tot
een beter inzicht te brengen? Waarom
leefden de volkeren niet in vrede met
elkaar, hoezeer ze het ook wensten?
Durfde dan niemand de ellendige leu
gen van deze tijd uit te schreeuwen,
zodat iedereen het hoorde.
„Garry is stapelgek" waren de af-
schcidswoorden, toen h" rustig en
vastbesloten, als een mens, die een in
nerlijke roeping volgt, in Mei 1948
naar Frankrijk reisde. Daar zou in
September de derde algemene verga
dering van de Verenigde Naties in het
Paleis Chaillot bijeenkomen. Op dit
„wereld-territorium" sloeg een slanke
jongeman rustig zijn tent op, kam-
peerde er in en zat overdag op de
trappen van het Troeadero. Hij noem
de zieh „wereldburger" en was vast
besloten niet meer van zijn plaats te
Wjjken, voor het Oosten en het Westen
werkeljjk vrede met elkaar hadden ge
sloten. Hij gaf bereidwillig inlichtin
gen aan alle journalisten en zijn naam
t stond al gauw in alle kranten. Onder
Z(jn foto stond „de gek van Chaillot".
ZO gek was Garry nu ook weer
niet. Hij had niet voor niets aan
het Carnegie-instituut in Phila
delphia theaterwetenschappen gestu
deerd: hij wist, dat goede ideeën al
leen niet helpen, ze moeten ook goed
geënsceneerd zijn. Hij had alles goed
voorbereid: reeds bezat hij in Parijs
veie vrienden, jonge mensen als hij,
door de oorlog losgeslagen en teleur
gesteld over de na-oorlogse politiek
der grote mogendheden, bezield van
een gloeiend idealisme. De scènes lie
pen af als bij een goed toneelstuk. Op
eden bij het Amerikaanse consulaat,
avond voor zijn gebruikelijke komieke rol op het toneel komt,
zijn mond. Een komieke held wanneer begon dat eigenlijk?
een man, genaamd Garry Davis, geeft
zijn pas terug en verklaart, dat hij
voortaan alleen nog maar „wereld
burger" wil zjjn. Zijn programma: af
schaffing van de grenzen, opdat alle
mensen in vrede met elkaar kunnen
leven. Daarna slaat hij zijn tent op
binnen het gebied van de Verenigde
Naties. De wereldpers heeft een nieu
we sensatie.
Er zullen nog vele sensaties volgen:
In een vergadering van de UNO staat
dezelfde lange slanke man plotseling
op de tribune en doet een beroep op
het geweten van de vertegenwoordi
gers der wereldmogendheden. Hij
wordt weggeleid. Maar zijn idee groeit.
In het Vélodrome d'Hiver houdt hij
een rede voor 15.000 enthousiaste Pa-
rijzenaars. Bekende Franse schrijvers
verklaren zich solidair met Garry Da-
vis, de grijze, populaire professor Gi-
rard brengt de groeten over van pro
fessor Einstein. Tevergeefs waarschuwt
de voorzitter van de Verenigde Naties,
Evatt, voor „verkeerd idealisme". Lord
Boyd Orr, Nobelprijsdrager voor de
WIE herinnert zieh niet de sym-
pathieke jonge man, die als
„Wereldburger no. 1" voor het
Paleis Chaillot kampeerde, zijn
Amerikaanse pas verscheurde, over
de gehele wereld millioenen vrien
den maakte en toen plotseling
weer naar Amerika terugkeerde?
Tegenwoordig zingt en danst de
„Wereldburger no. 1" in een „grap
pige rol" op Broadway. Zo eindigde
een groots idee....
vrede, laat zich inschrijven in het we
reldburger-register. Op Kerstdag 194S
wordt de wereldburger No. 1 door de
Franse ministerpresident ontvangen en
op 31 December richt hij door de radio
een Nieuwjaarsboodschap tot de vol
keren. De wereldpers bericht, dat
Garry Davis een reis naar Moskou
voorbereidt, om persoonlijk met Stalin
te spreken.
EZE kaart bevestig dat de
eigenaar hiervan als wereld
burger ingeschreven is. Hij zal
steeds volgens de beginselen van het
wereldburgeridee handelen". Dit stond
op de wereldburgerkaarten te lezen,
die door het „Internationale Wereld
burger-Secretariaat" in Parijs uitge
geven werden. Als een lawine zwol
de beweging aan. De gemeenteraad
van 'n stadje aan de Zuid-Franse grens
verklaarde, dat het gehele stadje zich
als „eerste wereldburger-gemeente'
bij Garry Davis aansloot. Elf millioen
mensen in 76 landen vroegen eer „we
reldburgerpas" aan. Toen Garry's
verblijfsvergunning in Parijs afgelo
pen was, stuurde hij de formulieren
aan de ..politie terug en schreef, dat hij
niets te maken wilde hebben met de
„eeuwige papierstrijd, die alle lege
ringen met hun onderdanen voeren".
Zijn verblijfsvergunning werd toch ver
lengd.
De volgende scène zou voor de ge
hele wereld worden opgevoerd: samen
met mr Usborne, lid van het Engelse
Lagerhuis, werden voor 1950 verkie
zingen voor een wereldparlement uit
geschreven, waarbij telkens door een
millioen kiezers één afgevaardigde
gekozen zou worden. De „Liga der
wereldregering" had dit plan' reeds
een jaar tevoren aanekondigd; ze ba
seerde zich op de door 84 Amerikaan
se Congresleden geëiste wereldfedera
tie van wetgevende volmacht. In
Europa werd het idee van de „wereld
beweging voor Federatieve Wereldre
gering" gepropageerd door Lord Be-
veridge en Lord Boyd Orr. Toen
kwam de grote teleurstelling, die
volgens de sceptici móest komen: Ra
dio Moskou brandmerkte op 20 Maart
1950 de wereldburgerbeweging, die
reeds illegaal naar Russisch gebied
overgeslagen was, als „cosmopoliti-
sche gezindheid, gevaarlijk voor dc
grondslagen van de Sovjetstaat....
IEMAND weet wat zich toen in
het hart van Garry Davis af
speelde. Hjj zweeg en hoopte
nog; hij kon - en hij wilde niet geloven,
dat Rusland zich werkelijk tegen zijn
beweging verzette. Communistische
vrienden in Frankrjjk steunden hem.
Dus doorgaan! Maar de regie klopte
niet meer. De grote held van het we-
reldburgerdom werd een figurant on
der de leiding van machtige en gewe
tenloze regisseurs.
„Mouvement pour la compréhen-
sion mondiale" stond op de deur van
de tweede verdieping van een groot
kantoorgebouw in de Rue de Gramont
in Parijs, de centrale van de wereld
burgerorganisatie. Hier kwamen
iedere dag duizenden brieven binnen
uit de gehele wereld, hier werkten al
gauw twee dozijn secretaressen; hier
werd gediscussieerd, de „Peuple du
Monde" geredigeerd, de „wereld van
morgen" voorbereid. Maar Garry
werkte het liefst in zijn kleine ka
mertje in het „Hotel des Etats Unis"
op Montparnasse, waar hij eenzaam
voor zich uit zat te staren, net als
toen in de oorlog
Wat hielp de wereldburgerpas?
Wat alle proclamaties? Toen Garry
naar Engeland wilde reizen, werd
hem het visum geweigerd; hij had al
een helicoptère gecharterd, om van
daaruit met een luidspreker zijn En
gelse vrienden toe te spreken - maar
de Engelse luchtvaartwet schreef
voor, dat hij minstens 1000 voet boven
de grond moest blijven. Toen hij zich
met zijn slaapzak voor de Parijse mili
taire gevangenis installeerde, uit protest
tegen de arrestatie van een jonge
Fransman, die uit ideeële overwegin
gen dienst had geweigerd, bleef zijn
actie zonder succes. Maar in Duitslanu
wachtten nog meer dan 100.000 vrien
den op hem. De Duitse autoriteiten
gaven hem echter geen visum. Onder
de Rijnbrug in Kehl sloeg Garry nog
eens voor een paar dagen zijn t.cnt
op. Het was Kerstmis 1950. Twee jaar
GARRY DAVIS
geleden was hij op deze dag de gast
geweest van de Franse ministerpresi
dent
En toen hoorde men steeds minder
van de „wereldburger No 1". Tot hij
op een dag met een Frans eniigranten-
sehip naar Amerika terugkeerde. „Ik
loop maar weer in het gelid", zei hjj
bjj zijn afscheid tegen de journalisten.
„Ik voel me beslist geen martelaar;
ik heb alleen ingezien, dat men met
illusies alleen de wereld niet kan ver
anderen".
Nu zingt en danst „wereldburger no.
1" op Broadway. „Beter een komiek
op het toneel dan in het leven", moet
Garry Davis eens gezegd hebben.
„Sommige dingen hebben tjjd nodig.
Men moet kunnen wachten en naden»
ken, veel nadenken - en in zijn eigen
kring het juiste doen, al bestaat liet
ook maar uit een figurantenrolletje
TEGENWOORDIG maken de meeste
vorsten, die een verafgelegen land
willen bezoeken, hun reis per vlieg
machine. Toch komt het nog wel voor,
dat zij per schip reizen. Ik herinner me,
dat een mijner kennissen, een nu al
jaren rustend kapitein der Java-China-
Japan Lijn, er nog altijd met een ze
kere trots over spreekt, dat de vroegere
Belgische koning wekenlang zijn gast
aan .boord is geweest. En niet alleen
de kapitein was er trots op, de hele
bemanning leefde sterk met deze „eer'
mee.
Het zou dwaas zijn, op dit menselijk
gevoel van trots neer te zien. Vooral,
wanneer een vorst werkelijk „vorste
lijk" leeft. En dan bedoel ik niet, zoals
ex-koning Faroek, zich badend in over
dadige weelde, maar waardig de hoge
post, waartoe hij geroepen is bekleedt;
dan kunnen wij allen veel van hem
leren en hoe dichter wij ons bij hem
bevinden, hoe sterker de goede invloed,
die van hem uitgaat, op ons zal over
gaan. In dit opzicht zouden wij allen
er zeker mee gebaat zijn, wanneer wij
(Van een bijzondere medewerker)
EEN van de aantrekkelijkste tochten die men met een (overigens zeer kost
bare) huurauto in Libanon kan maken, voerde ons dezer dagen vanuit
Beyrouth langs dc kust naar het Noorden, waar wij een bezoek wilden
brengen aan de beroemde Cederbosscn en de grotten van Khadicha. Het eerste
doel van de rit, die ons aanvankelijk voerde over een prima, doch zeer bochtige
weg, was de tachtig km naar het Noorden gelegen stad Tripoli. Onmiddellijk
buiten Beyrouth kregen we een ogenblik de indruk of we ergens reden tussen
Enkhuizen en Hoorn. Alleen met dit verschil, dat we in de Streek aan weers
kanten van de weg appels- en perenbomen zien en hier de dadelpalmen met hun
geschubde stammen, hun mooi donkergroen varenachtig blad en de nu in het
late najaar diep oranje gekleurde trossen dadels. Ook doken telkens plukjes
bananenbomen met de grote trossen vruchten op. Het landschap veranderde
echter snel van karakter. Weldra werd de weg aan dc linkerzijde direct begrensd
door het water van de Middellandse Zee en rechts door loodrecht oprijzende
rotswanden.
Gary Davis in
Wereldburger No
baarde.
■n dat hij als
groot opzien
WE PASSEERDEN de Nahr el Kalb
(Stroom van de hond), een wa
ter, dat zijn typische naam dankt
aan een legendarische hond, genaamd
Lycus, die tijdens een geschil bij de na
dering van de vijand zo hevig begon te
blaffen, dat men het op kilometers af
stand kon horen en zich daardoor tijdig
gereed maken om de vijand te weer
staan. De Nahr ei Kalb stroomt door
een kleurig dal en mondt uit in de zee.
Lang nadat we deze beroemde rivier
waren gepasseerd, bracht de auto ons
bij de wondermooi gelegen baai van
Jounie, die wordt beheerst door het op
een hoge bergtop geplaatste grote beeld
van Notre Dame du Liban.
Eindelijk naderen we de stad Tripoli,
in welks omgeving ons oog werd ge
troffen door aan de kust opgestelde
kleine windmolens, die in de constante
Zuidwesten wind lustig stonden te
draaien. Zij malen het zeewater om
hoog naar de zoutpannen, die als sawahs
trapsgewijs tegen het gebergte zijn aan
gelegd. De felle zon, waarvan het sto
kende licht maandenlang door geen
wolkje wordt onderschept, doet het wa
ter in de pannen verdampen. Op die
manier wordt hier mooi, wit zout ge
wonnen.
Via het plaatsje Chekka, een lange in
ae rotsen uitgehouwen tunnel en langs
een grote cementfabriek bereikten we
tenslotte Tripoli, waar in vergelijking
met Beyrouth direct de betrekkelijke
lust in de stralen opvalt. Er wordt hier
n.l. minder van taxi's, doch meer van
de uit het vroegere Amsterdam ook zo
bekende „aapjes" gebruik gemaakt. Op
hun uiterste gemak stappen de paardjes
(voor elk wagentje twee) voort en de
toerist kan op die wijze op minder-
Amerikaanse manier de merkwaardig
heden van deze stad in ogenschouw
nemen.
E LIETEN Tripoli weer achter
ons en reden nu het gebergte in
om koers te zetten naar de grot
ten. De wegen waren niet al te breed,
de bochten vele en de auto hijgde be
hoorlijk bij de forse klim naar de bijna
iweeduizend meter hoog gelegen grot
ten van ia Khadicha. Intussen genoten
we voortdurend van fraaie vergezichten.
Langs een uiterst smal bergpaadje
kwamen we bij de grot. We gingen er
binnen en genoten al direct van de
heerlijke en welkome koelte. De grot is
niet groot, maar het zeldzame verschijn
sel van de grillige en fascinerende vor
men, de stalagtieten en de stalagmie-
ten, maken op de bezoeker wel een bij
zondere indruk. Een indruk, die nog
wordt verhoogd door het felle ruisen
van een stortbeek, die met grote snel
heid door de grot stroomt om zich even
verder als waterval met donderend ge
raas in het dal te storten.
Toch waren we na de duisternis en
de te vochtige koelte van de grotten
weer blij in het felle zonlicht te staan,
doch toen we de reis voortzetten naar
de Ceders verlangden we weer naar de
koelte terug, waarmede opnieuw werd
bewezen welk een wispelturig wezen
de mens eigenlijk wel is.
Tot mijn grote spijt moet ik zeggen,
dat de beroemde Ceders ons wel wat
tegenvielen, ai moet men de Ceders
eigenlijk niet in de nazomer, maar in
de winter gaan zien. Wel valt de eigen
aardige vorm van de boom op alsmede
de doordringende harsachtige geur.
Maar straks tijdens het skiseizoen zul
len we iuer nog- eens terugkeren.
's Avonds laat waren we eerst in Bey
routh terug. Ook trokken we nog naar directeur
het Zuiden van Libanon, naar Saida en
Tyr, plaatsen die reeds in de Oudheid
grote bekendheid genoten. Doch daar
over een volgende maal.
doel
eens een reis mochten maken met onze
tegenwoordige Koningin of haar
Moedei! Maarde bijbel leert ons,
dat er EEN vorst is, in wiens gezelschap
wij ons altijd KUNNEN bevinden. De
overigens vrij onbekende profeet
Micha herinert ons daaraan, als hij
(Micha 68) eenvoudig zegt: „wandei
ootmoedig met Uw God".
„Met" God. dat betekent: in gezel
schap van God. Micha bedoelt hier niet,
dat wij gebogen onder ons gevoel
van onwaardigheid tegenover den al-
machtigen, vlekkelozen God ons voor
Hem in het stof zouden moeten buigen.
Hij denkt aan God als „onze vriend",
onze metgezel, zoals de bijbel elders zo
eenvoudig zegt „Henoch wandelde met
God". Het gaat hier niet om het oot
moedige hart, maar om het ootmoedige
LEVEN. Mensen, die hoogmoedig en
trots door het leven gaan, leven niet
alleen verre van hun medemensen, maar
ook van God; Jezus onthulde ons het
hart Van God, toen hij zei: „neem Uw
juk op U en leer van mij, want ik ben
zachtmoedig en nederig van hart".
YV7ANT God zelf is nederig. „God is
machtig, maar toch veracht hij
niemand" staat in het boek Job. Hij is
de geduldige, onvermoeide dienaar van
Zijn eigen schepping. Hij maakt ge
bruik van kleine dingen, Zijn „proces"
met de wereld is langzaam. Wanneer
wij Zijn lessen in de natuur beschou
wen, zien wij dit direct. De mensen
kunnen donder en bliksem nabootsen
op het toneel. Maar geen mens kan een
zaadje maken, waaruit straks een plant
zal groeien! Een geleerde natuurondpr-
zei eens in een lezing: „Er is niets, dat
mij zozeer heeft geleerd in God te gé-
loven, als de dauwdruppel".
Wij mensen willen de dingen gewoon
lijk overhaasten, terwijl wij vergeten,
dat alles zijn tijd moet hebben in Gods
wereld. Want God DWINGT ons niet
met harde hand, mede te bouwen aan
Zijn koninkrijk op aarde, maar Hij wil
ons innerlijk overtuigen, dat wij
ALLEN zelfs de „kleinsten" onder
ons daartoe moeten medewerken en
dat eist tijd. Als kleine jongen was ik
altijd gewoon, bij het in elkaar zétten
van kleine houten aardigheidjes zelf
vervaardigd met houtzagen spijker
tjes te gebruiken. Dat gaat gauw, maar
mijn grootvader zei: „Laat de spijkers
thuis en lijm het aan elkaar, wacht
een dag, dan zit het goed vast". Dat
woord kan ons veel leren: een vijf- of
tienjarenplan lijkt ons lang, maar wij
vergeten, dat vele kathedralen meer
dan een eeuw vorderden om „klaar" te
zijn. Wij willen onze wereld graag
„gauw" weer welvarend zien. Maar,
alleen als wij „ootmoedig" werken, is
God onze metgezel. Op eik gebied van
het leven geldt het: toewijding aan onze
plicht, in de kleinste dingen zelfs. Dit
vraagt God., onze metgezel van ons.
Dit is mede vooral een woord voor
alle onderwijzers, opvoeders en jeugd
leiders. Vraagt enig werk in de wereld
méér ootmoed, méér zelfovergave, dan
dit? Het is „ootmoedig" werk. MEN
ziet er weinig van, maar wanneer wij
DAARIN onze vreugde en trots vincten,
het verrichten met goede wil en trouw,
kunnen wij zeker zijn, dat wij ons in
Gods gezelschap bevinden.
Van Lapland naar
Schotland
QEZER dagen zijn uit Lapland weer
tien rendieren in Schotland aange
komen om zich te voegen bij de vijf
dieren die reeds in het Rothiemurchus
Forest Reindier Reservaat zijn inge
burgerd. De eerste zending bestond uit
acht beestenmaar een kalf ervan 'is in
quarantaine gestorven en het enige
vrouwtjesdier dat drachtig was stierf
spoedig daarop. Een derde dier is in
Juni door onbekende oorzaak gestor
ven. De tweede zending bestaat uit een
mannetje en tien vrouwtjes. Dit is de
laatste zending in een experiment dat
over een periode van drie jaar zal wor-
den beoordeeld. Indien de dieren ge
durende deze periode in de Schotse
Hooglanden blijken te floreren, zal
derTff,BtnfW0-TJlen de kudde n°B ver.
der uit te breiden. De heer Mikei rit
PiieCdïerdpVT dB Rendier Maatschap-
Pij, die de dieren naar Schotland heeft
overgebracht, voorziet een tijd waarin
ae rendieren de schapen in S
van Schotland zullen overtreffen
