Sultan Hamengko Buwono verlaat
Indonesische regering
De Gaulle wenst voortbestaan van
nationale strijdkrachten
r
Kabinet keurde een eigenmachtige
beslissing van stafchef goed
Kleine commissie RTC zou niet
te Willemstad bijeenkomen
Slechts politieke unie met één
buitenlands beleid
De richtprijzen van baconvarkens
worden verlaagd
Kwestie der ontsnapping in het
licht van een schandaal
Washington vraagt Den Haag 15
millioen dollar te weigeren
NEDERLANDER IN T CENTRUM
VAN DJAKARTA VERMOORD
Zaterdag 3 Jan. 1953
VERENIGDE NOORDHOLLANDSE DAGBLADEN
150e Jaargang No. 2
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
Algemeen gebed voorkwam paniek 1
DRAMATISCHE ONTKNOPING IN BROEIEND CONFLICT
ZWARE GEVECHTEN
IN INDO-CHINA
Ned. Antillen verwerpen recht van afscheiding
Nieuwe rechtsorde wordt
dringend nodig geacht
Compromis bezweerthet
gevaar voor crisis
Uit vrees voor Duitse overheersing
Repliek op EVG-verdrag
DE GAULLE wil namelijk in plaats
van de in het verdrag vastgelegde
Europese autoriteit met boven die der
regeringen uitgaande bevoegdheden
een Westelijk verdedigingsstelsel, waar
in de staten hun zeggenschap over hun
eigen strijdkrachten behouden. Slechts
In overleg met
Stichting v. d. Landbouw
Weer in Sankt Anton
nu minder goed
Echipaar Figl de gasi van
H. M. de Koningin
Hadden zij contact met geestverwanten?
Politie zou te laat
gewaarschuwd zijn
voelt
De
regering
weinig voor'...
Ontvoeringen op
Celebes
„Ontsla burgemeester
van Finsterwolde"
Aartsbisschop Stepinac
geopereerd
Aanhoudend rustig
maar vrij koud
WEERBERICHT
Directie:
J. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
H. M. KOEMANS
Redactie:
Achterdam 18, Tel. 5541
ADVERTENTIES en
ABONNEMENTEN:
Voordamll, Tel.3320
Postgiro 187294
ALKMAABSCHE COURANT
TARIEVEN:
Advertenties 16 ct. per m.m.
Vraag en Aanbod (alleen
2e hands goederen) tot 15
woorden f 1.-, elk woord meer
5 cent. Uitsluitend contant.
Abonnementsprijs bij voor
uitbetaling 2.02 per mnd.
6.05 per kwartaal
plus incassokosten
Weekabonnementen 0.49
JTEN Dakota van de
Ierse lucht
vaartmaatschappij moest in
dichte mist een noodlanding maken,
doordat de beide motoren wei
gerden. De machine vloog tegen
een twintig meter hoge eik op.
Het stdartgedeelte van de Dakota
bleef in de boom hangen. Met een
ladder konden de passagiers beurijd
worden. Een koene stewardess
voorkvjam een paniek, door een
algemeen gebed te laten houden
Nabij Konoi, 120 kilometer ten Wes
ten van Hanoi, is Nieuwjaarsdag zwaar
gevochten tussen Frans-Vietnamese
eenheden, die een verkenningsaclje
ondernamen en ongeveer drie batal
jons Vietminh-opstandelingen. 26
Franse jaigers en 2 lichte bommenwer
pers mengden zich gedurende twee
uur in de strijd. Volgens de eerste in
Hantri ontvangen berichten verloren
de opstandelingen honderd doden en
een honderdtal gewonden.
Voorts maakten de Fransen een aan
tal wapens buit.
Het lag in de bedoeling, dat de klei
ne commissie van de RTC met de West
omstreeks 15 Februari a.s. te Willem
stad op Curacao bijeen zou komen. De
kans op verwezenlijking van dit voor
nemen wordt thans op Curacao zeer
gering geacht. De teleurstelling hier
over is zeer groot, zulks tc meer, omdat
de verwarring omtrent de grondslag-
der besprekingen, die in Nederland
heerst, op de Antillen niet bestaat. Daar
heeft men namelijk helemaal niet het
verlangen, het permanente recht op uit
treding uit het Rijksverband, dat mi
nister Kernkamp in Paramaribo ken
nelijk werd afgedwongen, als grond-
UET HEENGAAN VAN de Indonesische minister van Defensie, sultan Ha-
mengko Buwono, waarvan wij gisteren nog in een deel van onze bladen mel
ding konden maken, betekent, dat de spanningen in het conflict rondom de ge
beurtenissen van 17 October haar hoogtepunt hebben bereikt. De sultan is af
getreden naar aanleiding van het feit, dat de regering op voorstel van de pas
benoemde stafchef, Bambang Sugeng, overste Warouw heeft benoemd tot fun
gerend bevelhebber van het militaire territorium Oost-Indonesië. Warouw heeft,
zoals men zich zal herinneren, eind October zijn chef, kolonel Subroto, uit zijn
functie gezet en zich zelf opgeworpen als commandant van het territorium
Indonesië. Dreigde aanvankelijk ook het aftreden van de twee socialistische
ministers in het Indonesische kabinet dit gevaar is bezworen, doordat de
regering heeft besloten, Subroto op zijn verzoek te pensionneren en in zijn
plaats kolonel Sadikin, thans commandant van Borneo, tot diens opvolger te
benoemen. De portefeuille van Defensie zal ad interim worden beheerd door
vice-premier Prawoto.
nas en kon niet overkomen. Stafchef
Sugeng. die naar Makassar had zullen
vertrekken om de overdracht van het
commando in Oost-Indonesië aan Wa
rouw bij te wonen, bleef in Djakarta
en zond een vertegenwoordiger.
Gistermiddag gaf sultan Hamengko
Buwono een verklaring uit, waarin hij
uiteenzette, waarom hij was afgetreden
als minister van Defensie. Hij wees er
op, dat de regering op 22 November
passende maatregelen in het uitzicht
had gesteld tegen allen, die de grenzen
hunner militaire bevoegdheden hadden
overschreden. Hiermee werd een begin
gemaakt door een aantal hoge officie
ren uit hun functies te ontheffen.
Toen Sugeng uit Makassar was terug
gekeerd, waar hij met Warouw had ge
sproken, stelde hij voor, deze tot fun
gerend commandant in Oost-Indonesië
te benoemen. Hem is toen medegedeeld,
dat over dit voorstel in een kabinets
zitting moest worden beraadslaagd.
Vooruitlopend op een beslissing in het
kabinet heeft Sugeng toen een beslis
sing genomen aangaande de benoeming
van overste Warouw. Nadat enige zit
tingen waren gewijd aan de vraag, of
di:t besluit van Sugeng kon worden
goedgekeurd, heeft de meerderheid van
het kabinet op Nieuwjaarsdag besloten,
dat de beslissing kon worden goedge
keurd, hoewel dit een zware stap Was.
MADAT het kabinet op Nieuwjaarsdag
gedurende bijna acht uur in verga
dering bijeen was geweest om een op
lossing te vinden voor het geschil tui
sen de sultan en de stafchef, dat op
Woensdag in alle hevigheid losbarstte,
werd Vrijdagochtend bekend, dat Ha
mengko Buwono zijn portefeuille had
overgedragen. De premier, Wilopo, be
vond zich met ziekteverlof in Tjipa-
slag voor de conferentie naar voren te
schuiven.
Men wenst in de Antillen zo spoedig
mogelijk een nieuwe rechtsorde te
stichten. Deze moet behelzen, dat de
drie Rijksdelen geheel vrijwillig oen'
verbintenis aangaan, welke de gelijk-
gerechtigheid der delen als beginsel
heeft. Wel wil men aanvaarden, dat het
statuut niet eeuwig behoeft te duren
daarom heeft de Antiliaanse delega
tie in New York mede de vijf punten
aangenomen maar acht het onjuist,
dat een der partijen het recht zou krij
gen, zelfstandig de overeenkomst te
verbreken. Bovendien acht men het
onjuist, dat het te New York gevallen
besluit in Paramaribo anders wordt
uitgelegd dan was afgesproken, zonder
dat hierover met Willemstad overleg
is gepleegd.
JN FRANKRIJK WORDEN de kansen op aanvaarding van het verdrag inzake
het Europese leger steeds slechter, nu generaal De Gaulle een plan heett ge
publiceerd, dat neerkomt op regelrechte afwijzing er van. Uitgangspunt er van
is in feite de vrees van zeer vele Fransen, dat in een Europese verdedigings
gemeenschap. zoals deze in het bewuste pact is opgezet, het huidige Duitsland
een aanzienlijk overwicht zal krijgen. Weliswaar wordt de noodzaak van Duits-
lands inschakeling in de Westelijke defensie erkend, maar De Gaulle wenst
garanties te scheppen, dat deze niet zal leiden tot militaire en politieke over
heersing van de andere verdragspartners. De generaal heeft zijn plan gepubli
ceerd, omdat hij niet gelooft, dat het verdrag inzake het Europese leger door
de Franse Nationale Vergadering zal worden aanvaard, zo heeft hjj tegenover
een verslaggever van Reuter verklaard. Het ziet er naar uit, dat dit plan de
strekking heeft, de kansen op aanvaarding nog wat te verkleinen.
ï161 ee," gemeen' UOUWOIIB jjugBU UK UUU-
schappelijke buitenlandse politiek moe- den. Zijn politieke confederatie zou
ten worden geschapen. Deze zou kun
nen beginnen met de zes leden van de
bestaande Kolen- en Staalgemeen
schap, waarbij Frankrkijk met inbe
grip van zijn overzeese gebiedsdelen
zou moeten toetreden. Op deze wijze
zou het een tegenwicht kunnen vor
men tegen Duitsland.
Ook in ander opzicht wil De Gaulle
Duitsland in bedwang pogen te hou-
De reeds aangekondigde prijsverla
ging van de geïmporteerde voedergra-
nen zal tot gevolg hebben, dat de kost
prijs van de baconvarkens zal da'en
met een bedrag, dat volgens de bere
keningen van het Landbouw Econo
misch Instituut, neerkomt op ongeveer
9 cent per kg koud geslacht gewicht.
De minister van Landbouw, Visserij
en Voedselvoorziening heeft in overleg
met de Stichting voor de Landbouw be
sloten de richtprijs voor de baconvar-
«ewSiehtn=L2'f per kg k0Ud geslacht
gewicht aan te passen aan de verlaag-
«s'PfUS en met ingang van 5 Jan.
1953 te brengen op f 2.48 per kg
De overnameprijs van de naar' Enge
land te exporteren bacon, welke sedert
8 December 1952 was gebaseerd op
eerstgenoemde richtprijs van f 2.75 ver
minderd met 10 cent, zal dienovereen
komstig worden verlaagd tot f 2.38 per
kg koud geslacht gewicht.
moeten voorkomen, dat Duitsland stra
tegische doeleinden nastreeft, welke
niet die van de Atlantische mogend
heden zijn. Ook zou Duitsland er in
moeten toestemmen, dat het in vredes
tijd niet meer divisies op de been
houdt dan Frankrijk waarbij de
Franse troepen overzee niet meetellen
in de vergelijking. Op den duur zou
een gemeenschappelijk opperbevel met
Duitse deelneming, en zelfs een ge
meenschappelijke generale staf kunnen
worden ingesteld. Maar van een ge
meenschappelijk leger wil de generaal
niet weten; dit zou door het verlies
van nationale kenmerken volkomen on
machtig worden.
De Sultan heeft toen besloten, dat hij
niet langer deel kon uitmaken van het
kabinet, omdat de regering door deze
beslissing was afgeweken van haar ver
klaring van 22 November, zodat nie
mand meer enig houvast heeft en
omdat deze procedure de indruk wekte,
dat de regering een voldongen feit
goedkeurde.
Gisteren hebben de regeringspartijen
langdurig beraadslaagd over de nieuwe
ontwikkelingen. Gisteravond zou de re
gering opnieuw bijeenkomen. In de
loop van de avond is een verklaring
gepubliceerd, waarin melding werd ge
maakt van de benoeming van Sadikin.
Men heeft overigens niet de indruk,
dat dit besluit de benoeming van Wa
rouw tot fungerend commandant te
niet doet.
Hoewel het weer minder gunstig is
geworden sedert oudejaarsavond
sneeuwt het en het is vrij guur
maakten de Koningin, de prinsessen
en het overige gezelschap ook gisteren
en eergisteren skitochten in de omge
ving van Sankt Anton of volgden zij
de lessen van de skiklassen.
Zoals reeds aangekondigd, bracht de
dorpskapel de Koningin een muzikale
nieuwjaarsgroet voor het hotel. Des
middags nam prinses Margriet deel
aan kinderwedstrijden en zij verliet
enthousiast het strijdperk met een
kinderonderscheiding van de skischool
van Sankt Anton.
Gisteren moest prinses Irene het bed
houden wegens een lichte verkoudheid
maar tegen de avond mocht zij weer
opstaan. Prinses Beatrix trok er dien
tengevolge aUeen op uit met haar gids
Toni Mart en zij oefende ijverig de
slalom. Als gasten van H.M. de Ko
ningin zullen hedenavond de Bonds
kanselier en mevrouw Figl de maal
tijd in hotel „Post" gebruiken.
Tweede Kamerlid Gortzak stelt vraqen
Het communistische Tweede Kamerlid Gortzak heeft zich evenals enkele
andere Kamerleden tot de ministers van Justitie en van Buitenlandse Zaken
gericht, met vragen omtrent de ontsnapping van de zeven oorlogsmisdadigers.
De heer Gortzak probeert de kwestie in de sfeer van „een schandaal" tti trek
ken, door te insinueren, dat de directie van de strafgevangenis te Breda niet
direct na het ontdekken van de ontvluchting de hulp van de politie, de grens
bewaking en het publiek (door middel van de radio) heeft ingeroepen. Eerst
een uur na de ontsnapping zou de Bredase politie op de hoogte zijn gebracht,
terwijl het publiek Zaterdag na Kerstmis pas werd ingelicht. De heer Gortzak
meent, dat hierdoor het ontwijken van de oorlogsmisdadigers naar het buiten
land werd bevorderd.
De heer' Gortzak wil ook weten of de
ontsnapten gezien bovenvermelde
laksheid bij de opsporing medewer
king hebben-' genoten van ambtenaren
Liefst spontaan" en anders.
UET Amerikaanse bureau voor Weder-
zijdse Beveiliging heeft Nederland
de gelegenheid geboden „spontaan" van
de dollarhulp voor de 30 Juni a.s. ein
digende jaarperiode af te zien, zo ver
neemt de „New York Times" van zijn
correspondent te Den Haag. De Neder
landse regering heeft nog geen beslis
sing genomen ten aanzien van dit aan
bod, doch zij schijnt geneigd te zijn
van de gelegenheid geen gebruik te ma
ken. De dollarschenking, die door Ne
derland zou moeten worden geweigerd,
bedraagt 15 millioen dollars. Dit bedrag
is Nederland voorlopig toegewezen uit
het nog steeds niet verdeelde steun
fonds voor de verdediging, dat bestemd
is voor het lopende belastingjaar. De
onverwachte verbetering van de Ne
derlandse harde-valut positie is voor
de Ver. Staten aanleiding geweest te
trachten de dollarhulp voor Nederland
te doen vervallen.
De „New York Times" merkt op, dat
het vrijwillige karakter van het gebaar,
dat Nederland volgens de Amerikaanse
suggestie zou moeten maken, wel enigs
zins wordt beperkt door het feit, dat
al zou Nederland zijn aanvraag om toe
wijzing van hulp niet intrekken deze
in ieder geval toch zou worden afge
wezen.
De president-commissaris van de
handelmaatschappij Schulte en Co, de
heer G. Matthysen, is op Oudejaar»,
dag in zijn woning in het centrum van
Djakarta door rampokkers vermoord
Het slachtoffer bevond zich des mor
gens alleen thuis, toen drie personen,
waarvan twee in uniform en bewa
pend, op bezoek kwamen. Na enige
tijd kwamen zij te voorschijn met twee
koffers. Op vermoeden, dat iets niet in
orde was. werd in het middaguur de
politie gewaarschuwd, die de heer
Matthyssen aantrof met twee schot
wenden in de linkerborst.
De administrateur, een employe en
vier ondernemingswachten van de on
derneming „Polambesi" in Zuid-Cele
bes zijn in de nacht van 30 Decembet
door een bende van 50 man ontvoerd
aldus bericht de correspondent van
Aneta te Makassar. Een schrijfmachi
ne werd geroofd. De echtgenoten van
de ontvoerden werden met rust gela
ten. De bende had de telefoonverbin
ding met het plaatsje Tanette, waar
een militaire post is. doorgesneden.
De administrateur, de heer Lessius,
had enige tjjd geleden geweige'd een
financiële bijdrage te geven aar. een
groep, die opereert onder de naam
„Tentara Keselamatan Rakjat". Men
vermoedt, dat deze groep hem thans
ontvoerd heeft. De naam van de em
ploye is Heeren. „PniainDesi" is de
voornaamste van een groep van vijf
plantages van de Celebes-Landbouw-
Maatschappij.
De correspondent van Aneta bericht
nog, dat zich de afgelopen maand nog
enige gevallen van ontvoering heb
ben voorgedaan in de streek ten
Noord-Oosten van Bonthain. De ont
voerden zijn niet teruggekeerd en tot
dusver is van t en vcdei niets meer
vernomen.
Te Washington is bevestigd dat een
aantal Spaanse admiraals en generaal.-
■loor de Amerikaanse vloot is uitge
nodigd de komende oefeningen van de
Amerikaanse zesde vloot in de Middel
landse Zee bij te wonen De oefenin
gen vangen op 6 Januari aan.
Het bureau voor Wederzijdse Bevei
liging heelt tot wijziging van zijn aan
beveling inzake het verstrekken van
economische hulp aan Nederland beslo
ten wegens de stijging van Nederlands
goud- en dollarvoorraad sedert Sep
tember j 1. Deze stijging is volgens de
New York Times" het resultaat van
dollarovermaking uit Indonesië, die in
sommige kringen worden geraamd op
120 milloen dollars voor 1952, en die het
resultaat zouden zijn van te grote Indo
nesische disposities van Europese valu
ta, in het bijzonder Sterling, in Neder
land.
CPN-Kamerlid
Mishandeling van enkele
ingezetenen
Het Tweede Kamerlid Haken van de
CPN, heeft de minister van Binnen
landse Zaken vragen gesteld over het
optreden van de burgemeester van Fin
sterwolde, toen op 20 December j.I. en
kele inwoners van deze gemeente op
het gemeentehuis verschenen, om „te
praten" over aanvulling van hun werk
lozen-uitkering tot het bedrag van de
B-steun.
De heer Haken laat uitkomen, dat de
burgemeester tijdens dit „gesprek"
(volgens berichten uit betrouwbare
bronnen, was hier eerder sprake van
een bestorming) zich niet heeft ont
zien om twee personen, waaronder een
hoog zwangere vrouw, te slaan en te
stompen.
Het communistische Kamerlid zegt
met nadruk, dat het optreden van de
vrouwen en mannen zodanig beheerst
was, dat de aanwezige politiemacht
geen aanleiding zag om geweld te ge
bruiken „zulks in tegenstelling tot de
burgemeester".
De heer Haken vraagt de bevesti
ging van zijn opvatting, dat -■en ge
drag als dat van de burgemeester van
Finsterwolde, blijk geeft van onge
schiktheid om als hoofd van een ge
meente te fungeren. „Is de minister"
bij een bevestigend antwoord van de
vragen „dan bereid om de burge
meester van Finsterwolde direct van
zijn functie te ontheffen?", zo luidt de
'aatsie vraag van de heer Haken.
Mac Stepinac, de aartsbisschop van
Zagreb, is twaalf dagen geleden geope
reerd wegens trombose. Zijn toestanr
gaat goed vooruit.
Aartsbisschop Stepinec werd in 195'
vrijgelaten na vijf jaar in een Zuid
-ia', isrhe gevangenis te hebben door
gebracht Hij weid onlangs tot kardi
naai benoemd.
in justitiële of politionele dienst. „Wor
den de ambtenaren die bewust of
onbewust tot deze ontsnapping heb
ben bijgedragen, overeenkomstig de
ernst van hun nalatigheid gestraft?",
zo vraagt de heer Gortzak
Verder informeert hij of de politie
van onze nabuurlanden niet direct is
gewaarschuwd, met een verzoek tot
opsporing en aanhouding van de ont
snapten, in afwachting van een ver
zoek tot uitlevering, en of de minister
van Buitenlandse Zaken voornemens
is, een dergelijk verzoek tot de rege
ringen van nabuurlanden te richten.
De heer Gortzak Iaat voorts blijken,
dat volgens hem de oorlogsmisdadigers
contact moeten hebben gehad met fas
cistische organisaties, die haar basis in
West-Duitsland hebben, en haar ver
takkingen in ons land. „Is de regering
nu eindelijk bereid om aan de werk
zaamheden van zulke organisaties in
ons land paal en perk te gaan stellen?"
zo vraagt hij.
Ten laatste vraagt de heer Gortzak
welke maatregelen zijn genomen, dat
de thans nog opgesloten oorlogsmisda
digers (Lages, Aus der Fünten, Ko-
talla e.a.) ook niet hun „weg naar de
vrijheid" zullen kunnen kiezen. De
heer Gortzak zou gaarne zien, dat de
ministers het volk volledige inlichtin
gen verschaften over de omstandighe
den waardoor de ontsnapping moge
lijk werd
De republikeinse leden van de
Amerikaanse Senaat hebben met alge
mene stemmen Robert Taft gekozen
tot fractievoorzitter. Voorzitter der
democratische fractie wordt Lynden
Johnson uit Texas.
LIET twee tot vijf centimeter
dikke sneeuwdek, dat juist op
de laatste dag van 1952 in onze
provincie viel, smelt maar lang
zaam weg, daar de temperatuur
overdag slechts weinig boven het
vriespunt stijgt. Bij zonnig weer
geeft dit een fraaiwintergezicht,
zoals wij het de laatste dagen
meemaken Veel verandering zal
er vermoedelijk tijdens het week
einde niet optreden. Het blijft
vrij koud met 's nachts lichte
vorst, maar rustig winterweer.
Boven Scandinavië, waar strenge
vorst voorkomt, stijgt de lucht
druk nog regelmatig. De kans is
vrij groot, dat hierdoor de 'wind
later weer over Zuid naar het
Oosten zal draaien. Ook is het
niet onmogelijk dat de vorst over
enkele dagen gaat toenemen, mits
niet de acute depressies boven de
oceaan, kans zien. om over Enge
land en de Noordzee tot ons land
door te drivaen. De eerste dagen
zal het overwegend winterse weer
aanhouden.
Verwachting tot Zondagavond:
NOORDOOSTEN WIND
Veranderlijke bewolking met en
kele sneeuwbuien. M-iüge en iatei
voornamelijk langs de Wadden
•ust krachtige Noordoostelijki
wind Aanvankelijk echter in het
'.uidoosten van het land nog
-wakke wincit-i met nier en daar
mist. Overwegend lichte "O'-st
ZONDAG: Zon op 8.48, cmdet
16.42 uur. Maan op 21.31, ondei
10 43 uur
MAANDAG: Zon op 8.48. ondei
16.44 uur. Maan op 22.40, onder
10.54 uur.